E A DO
buitenland.
DE EEMLANDEÜ
Er is maar één St.
EAU DE COLOGNE 4711
A. H. VAN N1EUWKERK
Nicolaas-Cadeau
- Luxe verpakking
S. DUZJKER
R Mie WEG
Lampekappen
Dinsdag 4 December 1928
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
wat door iedere Dame met
A. v. d. WEG.
Complete Woninginrichting
Speciale aanbieding CLUBFAUTEUILS
27e Jaargang KQ. 133
vreugde wordt ontvangen
LANGESTRAAT 23
GEEN ACCU
GEEN ANNODEBATTERIJ
EDISON
lijdelijk. verzet
Seipel's oordeel
's konings ziekte
Prins van Wales'
terugkeer
Salon- en Schemerlampen
de instorting te
v1ncennes
Uitspraak ovir S dagen
hoog water
Moeilijke drinkwater
voorziening
chili geteisterd
Enorme schade
een pratische
oefe
ng
Negen penen gedood
chamberlain en het
vredesverdrag
amersfoortsch dagblad
I nr., IA APII antirnTrilTiril kf I ns m#» Inhrnrlr vitft c« OrwilSDOII
ABONNEMENTSPRIJS ®aande» voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75. per
weck (met gratis verzekering regen ongelukken) f 0.17*/®.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3*-* Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 515
DIRECTEUR-UIIG EVER: J.VALKIiOfT
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2*
Rjri k J Duitschlands metaalconfli
4 eindigd. Opheffing d«
y. - i- sluiting. Spoedige we
8 vatting.
Duitschlands metaalconflict ge-
der uit-
werkher-
vatting.
Het uitgebreide conflict in de Duitsche me
taalnijverheid, waarvan de economische gevol
gen zioh reeds op noodlottige wijze deden gC.
voelen, behoort thans feitelijk tot het verleden
Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad,
voor dat dit resultaat kon worden bereikt. Zoo
als men weet, heeft Bergcmnnn, de regeerings-
president te Düsseldorf, zich aanhankelijk be
ijverd een vergelijk tot stand te brengen, doch
zijn pogingen mislukten door de wederzijdsche
hardnekkigheid der bij 't geschil betrokken par
tijen. Toen besloot de Duitsche regcering zelf
tusschenbeide te komen.
Hermann Muller, de rijkskanselier, ontbood
Eoowel vertegenwoordigers der werkgevers als
der arbeiders te zijnent en stelde hun voor zich
onvoorwaardelijk neer tc leggen bij de beslis
sing ecner persoonlijkheid van gezag: i.e. van
Severing, den sociaal-domocratischcn minister
van binnenlandsche zaken. De patroons hebben
vrij spoedig j a gezegd; misschien heeft hun
overweging, dat de uitsluiting wel eens zou
kunnen worden beantwoord door een olge-
meene staking, die het bedrijfsleven nog meer
zou ontredderen, den stoot gegeven tot hun
bevestigend antwoord. De werknemers namen
eerst een aarzelende houding aan, althans een
deel hunner; zij wilden door een conferentie
van gedelegeerden, die Zondag te Essen is ge
houden, loten uitmaken, of Hermann Müller's
voorstel inzake Sevening's uitspraak al dan niet
kon worden aanvaard. De houding der arbei
ders is niet heelemoal onbegrijpelijk, wanneet
men aanneemt, dat de patroons de uitsluiting
proclameerden, en een feilen socialen strijd
aanvaardden, ondanks het feit, dat dc scheids
rechterlijke uitspraak in 't metoalconflict door
den minister van arbeid bindend was verklaard
De arbeiders vreesden blijkbaar, dat het arbi
trage-beginsel in 't gedrang- zou geraken, wan
neer thans opnieuw een arbitrale uitspraak
werd geveld.
De bezonnenheid der arbeiders heeft echter t.
Essen Zondag de overwinnng behaald: de vak
vercenigingen, van welke politieke kleur ook,
aanvaardden het rcgeeringsvoorstel om Seve
ring te laten bemiddelen en tc handelen naai
diens uitspraak.
Het gevolg van een en onder is nu, dot ter
stond alles in 't werk zal worden gesteld, op
dat weer normale toestonden intreden: do bc-
drijfswerkzaamheden zullen terstond worden
hervui, vooi «..«er wn w*r«iSdóJlijlc op gang
brengen althans mogelijk is. In de fabrieken,
waarin ijzer wordt verwerkt, zal men terstond
veer oen den slag kunnen gaan, daur zij nog
over voorroden beschikken. Dc ondernemingen
echter, die ijzer produceeren, zullen pos o.-cr
enkele dagen, wonneer de voorbereidende ar
beid zijn beslag heeft gekregen, weer haar vol
ledige kracht kunnen ontplooien, terwijl de
hoogovens eerst na één twee weken weer vol
komen „op dree!" kunnen zijn. De organisa
tie der werkgevers heeft, om te kennen te ge
ven, dat h. i. het metaolconrlict thans tot het
verleden behoort, in een communiqué reeds te
kennen gegeven, dat zij de uitsluiting opheft,
de fabrieken heropent en de arbeiders weer «e
•werk steil, naar gelang der nrhcidsinogelijk-
heden.
Thans wacht Severing dus een nog ul kic
sche taak. Op een billijke wijze zal hij nu moe
ten beslissen, hoe in den vervolge een regeling
na moet worden gekomen, die zoowel betrek-
king heeft op de arbeidstijden als op dc loo-
t
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107
TEL. 543.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEMEUBELEN
PRIJS DER ADVERTENTIEW van k—4 reaels f 1.05 ®«r inbegrip viid een t*wi)snnmmei.
mmmmmmmmelke regel mrer f0.25. Ltefdadigheids-advertenttën «oor d«
helft vin deD prijs Kletue Advertertiêo „KEIT1ES" bQ vooruitbetaling i—5 regel»
50 cent elke regel meer 10 cent drtenaa! plaatsen I.— Be«a|stiummei extra 0.05
rg HgwmiHHiiniiHtflillimH.lUMWltt. BitmimniiBiiiiMHwr>iHllilUllilllL'H
i HET WEER VAN MORGEN.
3
Hoogste barometerstand: 773.9 tc
H Prijs en Brest.
sa Laagste barometerstand: 750.6 te
Ingö.
yH Verwachting tot den avond van
Is 5 December.
Zwakke tot matige, later wellicht
tpencmendc westelijke tot zuidelij-
ke wind, zwaar bewolkt, of b'etrok-
Üj ken, later wellicht regen, iets zach-
SEIPEL.
bij het parlement is ingediend. Het parlement
moet dus de beslissing treffen. Indien het par
lement echter wegens dc bedreiging met lijde
lijk verzet slechts om orde cn rust te hand
haven aan de eischcn van het parlement zal
toegeven, zou dit tot een nieuwe inflatie aan
leiding geven. Mocht onder den mom van
lijdelijk verzet geweigerd worden de noodige
plichten te vervullen, dan zal de tegenwoor
dige Oostenrijkschc staat dit niet dulden. De
kanselier sprak verder over de door heni voor
gestelde wijziging van dc grondwet, om den
bondspresident voortaan direct door het volk
te laten kiezen. Met betrekking tot dc be
scherming van dc huurders verklaarde dr.
Seipel, dot hij de behandeling von deze kwestie
in het belang van de volkshuishouding zul
moeten voortzetten, ook al zou het volk zich
door een referendum voor het behoud van den
tegenwoordigen toestand verklaren.
Ook voor
is Uw adres
Pianohandel
Algehoele wisselstroomtoestellen
Vert. Crystalphone
Havik 29 - Tel. 773
BETEREVS .LEVENSRECHT'.
Actie voor staatkundige onafhan
kelijkheid.
M n c h e n, 2> Dec. (H.N.) De uit de da
gen van de Beicrsche radendictatuur bekende
houtvester dr Eschcrich, heeft tegen Zondog
een vergadering opgeroepen, om een bond tot
bescherming van de souvereiniteit van Beie
ren op te richten. Eschcrich verklaarde, dat
hij een groote volksbeweging wil doen ontstaan
om de staatkundigeonafhankelijkheid van
Beieren tc verdedigen. De Beicrsche volkspartij
hield gisteren -ccn vergadering, die. eveneens
moties tot handhoving van de souvereine rcoh-
tcn van Beie-cn aannam cn zich voorts tegen
de invoering van eenvormige belastingen door
het geheele rijk en tegen een verhooging van
dc bierbelasting verklaarde.
München, 5 Dec. (V.D.) Aanstaanden
Zondag zal te München een massale open
luchtmeeting worden gehouden „voor Beieren's
levensrecht", zooals het officieel heet. Van
München uit zal deze actie zich don in de
komende weken over het geheele land ver
spreiden. Dc betooging stuat onder leiding van
een „Landesbürgerrot", die uitnoodigingen tot
deelneming heeft doen toekomen aan op poli
tiek gebied actieve vercenigingen, vakorgani
saties, zangers- en gymnastiekverecnigingcnen
andere corporaties uit alle lagen der bevol
king.
Dc actie van 't Oostenrijkschc
p.T.T.-personeel
Weenen, 3 Dec. (H. N.) Daar gister
avond nog geen pogingen zijn gedaan om in
zake de gestelde looneischcn in verbinding te
treden met de vakvereenigingen van het post-,
telegraaf- en telefoonpersoneel is het lijdelijk
verzet vannacht in de daarvoor in aanmerking
komende bedrijven ingegaan. De commissie
van 25 heeft, als vertegenwoordigster der
bondsambtenaren, gisteren in een zitting nog
maals het laatste aanbod der regcering be
handeld en haar symphalie voor het personeel
betuigd. Besloten is zich tot de politieke par
tijen te wenden met het verzoek in het conflict
y tusschen dc regeering en de ambtenaren als
bemiddelaar op te treden. Men verwacht, dat,
indien hieraan gevolg wordt gegeven, het con
flict op parlementairen grondslag zal worden
bijgelegd.
i
Wecnen, 5 Dec. (V. D.) Dc Kamer van
Koophandel te Weenen heeft een manifest uit
gegeven, waarin gewezen wordt op den ernst
van het besluit der vakbonden in verband met
de aanstaande Kerstdrukte. In economische
kringen is men zeer verbitterd over de terroris
tische methode van de post- en teiegraafbe-
ambten,
Weenen, 5 Dec. (H. N.) Dr. Seipel heeft
in verband met de Ioonsbeweging onder het
postpersoneel te Innsbruck, waar hij op het
oogenblik vertoeft, verklaard, dat een wets
ontwerp voor een nieuwe salariïrcgeling reeds
Dc verbetering in den toestand
houdt aan
Londen, 5 Dec. (H.N. Draadloos). Het
hedenavond gepubliceerde bulletin meldt, dat
de lichte verbetering, welke vanmorgen in den
toestond van den Koning werd geconstateerd,
gehandhaafd is gebleven. De temperatuur is
meer normooi geworden, doch met nadruk
wordt er op gewezen, dat dc bezorgdheid over
de werking van het hort nog steeds bestaat.
Londen, 5 Dcc. (H.N.) Officieel wordt
gemeld, dat de Prins von Wales, die den kruiser
Enterprise te Suez zal verlaten cn per trein door
Egypte zal sporen, zijn reis verder zal voort
zetten op den kruiser Frobishcr. welke hem van
Alexandrië naar Brindisi zal brengen.
Vandaar zal de Prins over land, zeer waar
schijnlijk over Turijn en Parijs, naar Engeland
terugkeeren.
DO MOORD IN DE RECHTSZAAL.
Praag, 5 Dec. (V. D.) Naar de Prager
bladen melden is de toestond van den Italiann-
schen journalist del Becchio, op wien de be
diende van den vermoorden gezant, Henn Beg,
tijdens dc rechtszitting vuurde, bevredigend.
DUITSCHLANDS HCRSTHLSCHULD.
Het antwoord der geallieerden aun
Duitschland.
P ar ij s, 3 Dec. (V. D.) De correspondent
van dc Echo de Paris te Londen meldt aan
zijn blad, dat bevestigd wordt, dat de geal
lieerden een gemeenschappelijk antwoord aan
Duitschland opstellen, dat evenwel afzonderlijk
te Berlijn zal worden overhandigd. Getracht
wordt een formule te vinden, waarin de taak
van de commissie von deskundigen wordt vast
gesteld
voorbeen
h. BERGSTRAAT 13. Vaat
Bijzondere lorteering
Het proces legen dn bouwondernemer
en den opzichte begonnen
P a r ij s 3 Dec. (H
proces tegen den bouw
den opzichter Toscani
staan onder beschuldigin
van den dood door nalat
zijn dc beide bekluogder
onlangs te Vincennts in
18 personen om het leve]
spraak is ongeveer over
Vanmorgen is het
ernemer Provini en
bonnen, die terecht
an het veroorzaken
eid. Zooals bekend,
e bouwers van het
itorte huis, waarbij
;i in gekomen. De uit.
fugen te verwachten
ZITTING VAN Dj
VLIEGONGELUK.
Elf gewenden.
Parijs, 3 Dcc. (H.N.) Uit Rio de Janeiro
wordt gemeld, dot een vliegtuig met 14 in-
zitrendcr. verongelukt is. Llf personen werden
ernstig gewond
DE OPSTAND IN AFGHANISTAN.
Uitbreiding «Ier beweging.
Londen, 3 Dec. (H. N.) Volgens do laat
ste berichten breidt de opstandige beweging
in het zuider. van -Afghanistan zich u't. De op
stand is het gevolg van hei verzet der aldaar
wonende stammen tegen de hervormingen,
welke de koning wil invoeren.
Londen, 5 Dec. (H. X.) De ópstond in
Afghanistan tegen koning Amanoelèlv duurt
voort. Een paleis des konings, dot in de buurt
van een Afghaansche grensstad is gelegen, is
in brand gestoken. De troepen van den koning
ontvangen versterkingen van d'e stammen, die
hem trouw zijn gebleven.
B cr 1 ij n, 3 Dec. (V
uur weid dc zitting var
dag geopend. Op dc uge
pellaties cn voorstellen
tijen, die zich bezie ht
toestand van den Duitse
niet minder dan 137 voo
do Chr. Nat. Boercnpn
beraadslagingen werd
port van dc economise!
voorste I van de ecohorjt
verandering van de d
vleesch.
In Dendermonde 9300 nood
lijdende personen
Uit Brussel wordt d.d. 2 Dcc. aan de Cour.
LV_}J| de zijrivieren van de
Maas, n.l Lesse, Lomme en Semois. buiten
haar oevers getreden. Heden regende het even
wel niet meer. Indien dc weerberichten uit
Noord-Frankrijk gunstig blijven, hoopi men,
dat de Sambre. die eveneens sterk gewassen
is, spoedig zal dalen.
In de streek van Dendermcnde blijft de toe
stand ernstig. Het Roode Kruis deelt mede,
dut 9300 personen van dc ovveistioomings-
rntnp te lijden hebben. Naar uit het onderzoek
der ingenieurs van den waterstaat is gebleken,
zal het gete'sterde gebied nog twee maanden
blank blijven staan. In verbond hiermede be
schouwt men de rerrp als den emstigsten wa
tersnood, d e België in de laatste halve eeuw
heeft geteisterd.
De drinkwatervoorziening baart nog altijd
groote moeilijkheden, doch dc autoriteiten,
hebben krachtige maatregelen ten bate van do
bescherming der volksgezondheid genomen.
ter.
VERKEERSGEBOD.
Houdt Rechts! Waar of g'U ook
bevindt
Op straat of gracht of plein!
Want doet ge 't niet, het zou
voor U.
Noodlottig kunnen zijn.
GROEGROE.
Droeve doodenlijst
RIJKSDAG.
lDuitschc landbouw
Hedenmiddag 2
n Duitschen rijks-
komen voor inter-
verschillcnde par-
n met den nood-
landbouw. Er zijn
llcn, w.o. iillccn von
'reeds 40. Aon de
reknoopt het rnp-
:h|>mmissic, over een
partij inzake de
Mitie von bevroren
HU
vergissing ban ■geworpen op
een stadKorea
Londen, 5 t>c|- Ni Volgens een
bericht uit Tokio zijrpdag in de buurt van
Seoel in Korea Hj ^gen van een vlieg-
eskodcr bij ve/gisyonrmen afgeworpen,
waardoor 10 Ko/caa' huizen verwoest zijn.
Negen personen ziji'bij om het leven ge
komen. De Jap/nscl[eering heeft zich be
reid verklaard fan (snaren der huizen de
aangerichte seinde ("goeden.
Kan Duitschland de terugtrekking der
bezettingstroepen cischen
Zoo spoedig mogelijk
ontruiming!
Londe-n, 3 Dcc. (V. D.) Hedenmiddag
spTok Sir Austen Chamberlain in het Lager
huis over de doorvoering van artikel 431 van
van het vredesverdrag van Versailles. Cham
berlain verklaarde, dat men zich in de eerste
plaats met de uitvoering van het vredesverdrag
meest bezighouden voor zoover het een rechts
kwestie was. Daarnaast was er natuurlijk ook
een politieke kwestie, maar wat de rechts
kwestie betreft zijn de juridische adviseurs der
Engelsche regeering van meening, dat
Duitschland zijn uit het vredesverdrag voort
vloeiende verplichtingen nog niet heeft uitge
voerd en daarom het recht mist, de terugtrek
king van zijn troepen uit het Rijnland te
eischcn. Dc voornaamste verplichting, welke
Duitschland nog niet had uitgevoerd, was de
uitvoering van de herstelbetalingen. Volgens
Chamberlain konr.en aan Duitschland slechts
dan de in artikel 431 omschreven tegemoet
komingen worden gedaan, als Duitschland aan
zijn verplichtingen in deze had voldaan. Inzake
de politieke zijde ven de zaak, was Chamber-
lian van meening, dat deze niet minder ge-
wiohtig was, maar hierbij kwamen overwe
gingen van allerlei aard in het spel. De Engel
sche regeering zou al!es in het werk stellen
een spoedige ontruiming van het Rijnland door
de Belgische, Fransche en Engelsch'e troepen
mogelijk te maken, waarbij echter de rechten
der geallieerden, welke o.m. inhouden, dat het
handhaven der bezetting zoolong het vredes
verdrag dit aangeeft, geoorloofd is, gehand
haafd dienen to blijven.
Londen, 3 Dec. (H.N.) Volgens een offi
cieel bericht uit Santiago dc Ch-li zijn bij de
aardbeving 122 personen om hetleven geko
men. Het oant.nl gewonden moet ruim 250
bedragen. De opgaven zijn echter nog onvol
ledig. Berichten uit New York, die echter nog
nadere bestiging behoeven, spreken zelfs van
1500 dooden12 steden in h<* Zuiden van
Chili zijn door den ramp getroffen. Vooral
Talca, een stad "an 35000 inwoners, heeft
veel geleden. Hier bedraagt het aantal dooden
reeds ruim 100. De minister van oorlog, die
zich per vliegtuig naar het geteisterde gebied
hejft begeven, zegt in een telegram, dat dc
stad Talca een stad vun ruïnes gelijkt en dc
straten vol dooden en gewonden zijn. Wie kan
vluchten, zoekt zijn toevlucht op het vrije
veld. Ook de stad Santo Cruz is verwoest. De
schade, op hei platte land aangericht, is nog
niet te overzien, daar de bruggen en wegen
vernield zijn, zoodat het verkeer zeer belem
merd wordt. Een arbeiderskamp van dc aan
een Amerikaantf-he onderneming behoorendo
Tenionte-ko-permijn is verwoest door de wa
termassa's van een reservoir, welke ten ge
volge van een dijkbreuk in het dal stroomden,
bruggen en huizen vernielende. Het aantal
dooden in dit dal wordt op 50 geraamd. Ver
der melden berichten, van vliegers en geïm
proviseerde radiostations ontvangen, dat de
aardschokken te Talca nog voortduren. Tc
Talca zijn nog 12 uur na het begin van d*
aardbeving huizen tengevolge van de aard-
schokking ingestort. President Ibanez is naar
het geteisterde gebied vertrokken. Ook zijn
daarheen oorlogsschepen, troepen cn vliegers
gedirigeerd om hulp te vcrleenca.
Ooggetuige vertelt:
Omtrent hetgeen tc Talca is voorgevalen,
heeft blijkens de Cour. United Press het eerste
relaas vernomen uit den mond van Alberto
Murabold.
„Bij den eersten schok," zei hij, „scheen het
of de geheele stad opsprong. Vele ir.enschen
werden er door uit hun bed geworpen. Tegelijl:
vernam men allerwego het ontzettend geraas
van instortende huizen, terwijl ondergrcndsch
gerommel werd gehoord en overal angstge
schreeuw van vrouwen cn kinderen weerklonk.
Honderden verdrongen zich alras in de stroten
te midden der puinhoopen; velen zochten naor
hun vermiste familieleden en vrienden. De
later volgende schokken hielden de bevolking
in een paniekstemmingnog steeds stortten
huizen in, die bij den eersten schok slechts ge
deeltelijk beschadigd waren. Nu middernacht
bood Talca een verschrikkclijken aanblik hier
en daar lagen dooden op straat, waaromheen
de bloedverwanten geknield legen to snikken.
Ouders zochten naar hun kindéren In doode-
I.'jke vrees bracht men den nacht in de open
lucht door. Velen waren naar het open veld
gevlucht. De ontzetting was des te grooter. daar
men zag dot ook het ziekenhuis en het gebouw
vor eerste hulp bij ongelukken waren ingestort.
Waarschijnlijk zijn in de. beide gebouwen tel
van personen omgekomen of gewond."
President Ibanez heeft zich persoonlijk naar
dc streek van Talca begeven. De minister van
Oorlog, general Blache, gaf een vliegtocht
boven het verwoeste gehied aan United Press
een verklaring, waarin hij zcide, dat Talca
bijna totaal is vernield. Het gebouw der mili
taire intendence is het ecnige gebouw dat aou
de vernietiging is ontkomen.
Volgens een bewoner van Talca is er na de
aardbeving hier en daar in de stad geroofd,
weshalve men onmiddellijk militairen heef* ent-»
boden. Een ander decldo mede, dat von de ge
vangenis de muren zijn ingestort, waardoor
gevangenen in hun cellen zijn omgekomen. Een
aantal der gedetineerden heeft tevergeefs ge-»
tracht te vluchten.
GROOTE BRAND TE ANTWERPEN.
Brussel, 3 Dec. (V.D.) Te Antwerpen
heeft een groote brand gewoed in een pokhuiè
van drie verdiepingen. Het geheele gebouw
werd verwoest. Een groote hoeveelheid katoen
en hennep ging verloren.