ZOLTAN SZÊKELY
B. NIEWEG
DE ÊEMLANDED
AMERSFOORTSCHE KUNSTKRING
BUITENLAND.
DIDECJEUR UITG EVEQ. J.VALKMOFT
Vrijdag? December 1928
BUITENLANDSCH OVERZICHT
AMERIKA'S
INKOMSTEN
DE RAMP OP DE
PH1LIPPIJNEN
OPSTAND IN
COLUMBIA
Staat van beleg
Japansch-Chineesche
moeilijkheden
China'sstudenten betoogen
DE AARDE BEEFT
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4
Oli LUSTEN
IN
COLUMBIA
Een revolutionair karakter
Luxe Glaswerk en Drinkserviezen
üit da Glasfabriek „Leerdam"
Ontwerpen DE BAZEL, DE
LORM. COPIER, enz.
ONTPLOFFING IN
NEW YORK
6 arbeiders gedood
Chineesch generaal ter
dood veroordeeld
'S KONINGS ZIEKTE
Verbetering in zicht?
2/e Jaargang ivo. i36
Dr. MARX TREEDT AF
Wie wordt zijn opvolger?
M fERSFOORTSCIH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS P®1 ®aande® voo» Amersfoort f2.10. pe» maand f 0.75. per
week (roet grant verzekering tegen ongelukken! I 0.17*/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummert f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRUT. DEK AOVERTENTIEN van d regel» I t 05 inbegrip van eet» oewt)soummer.
elke regel mee* .0 25 Liefdadigheids ad verrennen vpo» d»
helft »ïd deo prijs - Kleine Adverte» nCo _KE1T|RS 01» ^ooruiiheralint -9 'egels
50 cent elke regel meet 10 cant, drtensal plaatsen Heunisnummr» *xtr» 005
BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL 2*
Rijnlandontruiming en Duit
sche herstelschuld. Cham-
berlcin legt een verband tus-
schcn beide kwesties. Duit
sche verontwaardiging cn Brit-
schc kritiek.
Wij hebben al eens zoo terloops laten uit
komen, dot Chamberlain, Engelands minister
van buitenlandsche zaken, den laatsten tijd
m het Fransche schuitje zit en verklaringen
heeft afgelegd, die evengoed van Pomcaré af
komstig hndder kunnen zijn. Vooral zijn me-
dedeelingcn, in 't Lagerhuis door vragen van
parlemen.sieden uitgelokt, hebben nog al
opzien gebaard en inzonderheid zijn bewering,
dat Duitsrhland juridisch niet het recht heeft
een vervroegde ontruiming van 't Rijnland te
e i s c h e n. Als motief voerde Chamberlain
aan, dat DuKschland alle bepalingen van 't
zredesverdrug nog niet ten volle was nage
komen en od het gebied der schadevergoe
ding nog niet had gepresteerd al wat van
DuitscVzrd in dit opzicht werd verlangd.
Het trac'tat van Versailles vergde, dat
Duitschlnnd héél de hcrstelschuld betaalde en
pas wanneer dit was geschied, kon Duitsch
land met eischen ooi den dag komen.
Het toeval wil nu, dat een tijdje geleden
in 't Lagerhuis ook aan Chamberlain's col
lega, den kanselier der schatkist Chui chili,
is gevraagd, of cr verband kan worden gelegd
tusschen de ontruiming van t Rijnland en
de betol'ng der herstelschuld. Churchill gaf
toen ccn ontkennend antwoord en zeide, det
dit twee heel verschillende zaken waren.
Men ziet dus, dot in den boezem van 't ka
binet omtrent deze aangelegenheden geen
eensgezindheid beslaat.
Nu heeft Chamberlain zijn uitspraak wel
een weinig verzacht door er onmiddellijk aan
toe tc voegen, dat de kwest'cs ook een po-
Ktjeken kant hebben en dot Engeland voor
stander is van een spoedige ontruiming, maar
zijn nadrukkelijke mededeeling, dat Duitsch-
land geen rechtsgronden voor een onmiddel
lijke ontruiming kan aanvoeren, heeft onder-
tusschen in Duhschlond een bijster ongunsti-
gen indruk gemaakt. Bevreemding zoowel als
verontwaardiging hebben zich van de Ber-
lijnsche politieke kringen meester gemaakt
en deze ontstemming en teleurstelling komen
ook in alle Duitsche bladen tot uiting. In
Du its ch land is men van oordeel, dat Cham
berlain's uitspraak bedoeld is als een soort
pressie, waarvan de strekking is Duitschland
er toe te bewegen, op 't gebied der schade
vergoeding over de brug te komen, wanncei--
de geallieerden vooraf hun bereidheid te ken
nen geven Duitschland op 't gebied der ont
ruiming een gunst te bewijzen. In Duitsche
regecringskringen weigert men echter de bei
de vraagstukken samen te koppelen cn is men
er niet voor te vinden, de ontruiming tc koo-
pen voor concessies en tegenprestaties op fi
nancieel gebied. Chamberlain's standpunt,
zoo redeneert men te Berlijn, druischt niet
alleen in tegen letter en geest der te Lo
carno gesloten vedragen, maar is ook in strijd
met het vredesverdrag. In Duitsche kringen
meent men, dat dc opheffing dor bezetting
kan worden geëischt, indien Duitschland voo»
afloop van den vijftienjarigen termijn bewij
zen van zijn goeden wil heeft afgelegd. Om
dc juistheid van "t Duitsche standpunt oen U
toonen en zoodoende tevens Chamberlain's
ongelijk, wordt van Du tsche ziide gewezen
op het oordeel van verscheidene neutrale en
ook Engelsche juristen, die het steile stand
punt der Fransche nationalisten in dezen als
averechtsch hebben veroordeeld.
Zelfs verscheidene conservatieve bladen ia-
ken Chamberlain's houding, waarbij zij opmer
ken, dat, wanneer men doorgaat met juri
dische haarkloverijen, er nog verscheidene de
cennia kunnen verstrijken, voordat de kwes
ties, die Duitschland en de geallieerde schei
den, worden opgelost. De liberale Engelsche
pers gaat, uit den aard der zaak, nog fel
ler tegen den minister van buitenlandsche
zaken te keer cn beweert zelfs, dai Enge
lands houding eerloos is, wanneer het zich
op het Fransche standpunt stelt. Terecht
wordt erop gewezen, dat, voordat Duitsch
land tot den Volkenbond toetrad, de gealli
eerden nadrukkelijk hebben toegegeven, dat
Duitschland getrouw nakwam hetgeen van de
zen staat in 't verdrag van Versailles werd gc-
cjscht. Daarom, aldus de strekking van het
oordeel-der liberale bladen, mogen onder geen
beding Chamberlain's opvattingen ingang vin
den. Op zeer krasse wijze wordt Chamber
lain's optreden dan ook gekenschetst als een
_,p!ompe manoeuvre".
Geen bclaslingverhooging
N c w-7 o r k, 6 D e c. (V. D.) In zijn jaarrnp
port over den economischen toestand von Arr.e-
rika deelt de secretaris voor de schatkist Mel
lon mede, dat de inkomsten in het op 50 Juni
geëindigde fiscale jaar slechts 3 benedei*
het totaal bedrag ven het vorig jaar zijn geble
ven.
In zijn begrootlngsrapport voor 1930 deelde
president Coolidge mede, det er weliswaa»
geen onmiddellijke vooruitzichten bestaan op
een verdere vermindering der belastingen, doch
dat de olgemeenc toestand gunstig is en dat
met een klein overschot rekening gehouden kar*
worden. Bclaslingverhooging zal niet pioats
vinden.
Ernstige omvang
Het blijkt thans, dat tengevolge van de aard
beving welke Chili geteisterd heeft, 392 perso
nen gedood zijn. E' is een hongersnood uitge
broken, waaronder 100,000 man lijden. De
schade wordt op 25 miljoen dollar begroot.
Talrijke botsingen
Volgens een H. N.-bericht uit Londen zou
den dc muitende arbeiders in Columbia opge
hitst zijn door communistiscltjtfpropogandisten
uit Mefcico. De stakers, die slechts primitief be
wapend zijn, moeten zich op verschillende
plaatsen verschanst hebben. De plantages zijn
overal vernield. Tusschen regeeringstroepen cn
stakers hebben reeds, talrijke botsingen plaats
Tehad. Uit New-York wordt gemeld, dat ook
Amerikaanschc regeeringsarnbtenaren als gij
zelaar worden vastgehouden. Dit zou wellicht
tot een ingrijpen der Vereer,igde Staten aanlei
ding kunnen geven.
Volgens een V. D.-telegram uit New-York is
de eigenlijke oorzaak der staking een loon-
geschil, dat reeds eenige weken hangende is.
Daar dc stakers dc telefonische en telegiafi-
sche verbindingen hebben doorgesneden, woi-
den sledhts weinig berichten omtrent dc onlus
ten ontvanger»» In do provincie Magdalena is
de staat van beleg afgekondigd.
Tokio handhaaft de troepen
Nieuwe schok in
Bulgarije
Er is een nieuwe vrij hevige aardschok waar
genomen te TshTpan, woar dc muren van de
ro~ste huizen, tic op dc puïnen von de aard
beving van de vorige lente opgericht zijn, ge
spleten werden. Door paniek bevangen, bracht
de bevolking den nacht onder den blooten
hemel door.
SNEEUW IN riROt
Van éen troep houthakkers zijn in het Un-
tenthal de voorste acht onder een lawine begra-
ven. Zij zijn echter nog bijtijds gered.
Op den weg van Bregenz naar Innsbrucic la
den automobiel onder een lawine geraakt. Men
is bezig hem uit te graven.
Verscheidene passen zijn voor den heelen
winter ingesneeuwd.
Lond e n, 5 Dec. (H.N.). De Japansche
mmister-prcsident Tanoka heeft voor dc Ka
mer van Koophandel gesproken over de Ja
pansch-Chineesche betrekkingen. Hij verklaar
de, dat alle pogingen der Japansche regecring,
om do misverstanden met dc Chinceschc na
tionale regeering te regelen, zonder rescltaat
zijn gebleven. Daarom kan or geen sprake
zijn van het terugtrekken van de Japansche
troepen uit China. Dc nationale regecring van
Nanking steunt dc anti-Japanschc beweging
in China en dc troepen zullen derhalve zoo
lang in China moeten blijven, tot de eischcn
van Japan aangenomen zijn.
Te Nanking hebben de studenten op groote
school gedemonstreerd, teneinde een druk op
de regeering tc oefenen, opdat deze een
krachtige houding aan zal nemen bij de aan
staande onderhandelingen mot Japan ter re
geling der hangende kwesties. Tot nog toe
hebben geen ongeregeldheden plaats gehad.
De anti-Joponschc vereeniglng heeft een pe
titie gozonden aan de nationalistische regec
ring en aan het executieve comité van de
Koeomintang, waarin tic volledige terugtrek
king der Japansche troepen uit de provincie
Sjantoeng wordt geëischt, voordat dc onder
handelingen met Japan geopend worden. Ver
der stek de vereeniging eenige eischen be
treffende de Jopansch»- politiek in China,
terwijl tenslotte elk land wordt uitgenoodigd
zich tc verzetten tegen de imperialistische
plannen van Japan cn de buitenlandsche po
litiek der regeering cn der Koeomintang tc
steunen.
DE DUITSCHE MARKEN IN BELGIK.
Nieuwe onderhandelingen.
Volgens de couranten heeft de Belgische mi
nister van financiën gisterochtend in de finan
cieele commissie van de Kamer verklaard, dat
er nieuwe onderhandelingen met Duitsch'ar.d
begonnen zijn over de terugbetaling van dt
tijdens den oorlog in België in omloop ge
brachte marken.
3UITENGEWOON CONCERT VAN DEN BIROEIV1DEN VIOLIST
aan den vleugel DE COMPONIST GEZA FRID
WOENSDAG 12 DEC. IN AMICITIA. 'S AVONDS 8 UUR
ENTREE voor leden Kunstkring f 0.90 voor niet-leden f 125 (Vestiaire en
rechten inbecrepen). Kaarten verkrijgbaar vanaf heden bij de Firma
R, van den Burg en voor zoover beschikbaar 's avonds aan de zaal.
BLiiTKNER \LtlCEL uit f et piero- rr zcszi_n R vsn den Eurg, L'trechtschestraat
voor Amerstoori en Oms'reken
Langegracht No. 4 - Telefoon 304
AMERSFOORT
Stakende arbeiders op een bananen
plantage rallen troepen aan
voorheen Langes'.roat.
L. BERGSTRAAT 13.
TEL» 462
DE DUITSCHE ARBEIDSCONFLICTEN
Ingrijpen der rijksrcgccring
Berlijn, 5 Dec. (V. D.) Naar de Berlijn-
sche bladen melden, heeft het rijksrrtinisterie
van arbeid in het loonconfLct, dat op het
oogenblik heerscht in de Saksische textielin
dustrie, waar nog een coritractlooze toestond
bestond, ingegrepen en de pnriijen uitgenoo-
digd Maandag a.s. Tot het houden van bespre
kingen naar Berlijn te komen.
ONTROUW" BRIEVENBESTELLER.
Een brievenbesteller van het postkantoot te
Bcrlijn-AVilmersdorf heeft zich ter beschikking
von de justitie gesteld. Hij beweerde een be
drag van 10,800 mark te hebben verduisterd.
DE NOBELPRIJS VCOR DEN VREDE
Dit jaar geen uihreiking.
Dc Nobeiprijscommissie van het Storting be
sloot den Nobelprijs voor den vrede voor het
jöür T928 eerst het volgende jaar toe tc wiizei.
FABRIEK INGESTORT
Noodlottige gevolgd»
In de nabijheid van He'singfors is een nieu
we fabriek ingestort. Zeven arbeiders weiden
onder het puin begraven. Twee hunner waren
terstond dood. Van de vijf anderen werden twee
hunner zoo zwaar gewond, dat ze wel niet meer
rullen kunnen worden gered.
Londen, 6 Dec. (If. N.) Naar dc lcidei
van het informatiebureau der regeering van
Columbia uit New York meo^leclt, ontving hij
vandaag een telegram van den piesident der
republiek, volgens welke dc regeering wegens
voortduren dei staking der arbeiders op de
bananen-plantages voor het district Santa
Marta den staat van beleg heeft afgekondigd,
teneinde de wanorde te herstellen In dc ove
rige dcelen van het land heerscht orde en
rust. Andeic berichten uit Bogota molden dot
trcepenafdeelingen door de stokers aangeval
len on ontwapend zijn, waarbij verschillende
soldaten gewond zijn. Trekpen zijn naar
Castagena, Barranquilla, Pucara Manga en
Medellin gezonden De regeering maakt voorts
bekend dot de leiders der opstandelingen het
vertrek der bananentrernen verhinderd hebben
en dc arbeiders, die weigerden zich bij de op
standelingen aan te sluiten gevangen geno
men zijn.
Op grond van den uitzonderingstoestand,
die is afgekondigd, is generual Carlos Vargas
tot bevelhebben in het stakingsgebied be
noemd. De minister van oorlog erklaorde,
dat het aan de comnum'stcn te wijten zou zijn
dot de staking een Tcvolutionnai; karakter
heeft aangenomen Do regefiing zal echter
alle maatregelen treffen, teneinde de rust zoo
spoedig mogelijk te herstellen Het aantal sta
kers in Crtogenn en Barronquille wordt op
32.000 geschat.
Een chemische fabric!
de lucht in gevlogen
N e w-Yo r k, 6 Dec. (V. D.) Heden vond
in een chemische fabriek in het Noordelijk deel
van Ncw-/ork een hevige ontplof ling plaats,
waardoor 6 arbeiders gédood cn 12 arbeiders
gewond werden. Het gebouw ging geheel in
vlammen cp. terwijl olie ruiten in de omgeving
van de fabriek dóór den luchtdruk werden in
gedrukt Op de fabriek waren 50 arbeiders
werkzaam.
Wegens landverraad
Peking, O Dec. (V.D.). Naar uit Moek-
den gemeld wordt, is de opperbevelhebber
ven dc Chinceschc troepen in Noord-Mand-
sjoeryc gcn»Taal Tsjan Hoean Tsjan wegens
landverraad ter dood veroordeeld. Het von
nis zal heden voltrokken worden
Dc toestand onveranderd
Londen. 6 Dec. (H. N.) Het bulletin
van vanavond half negen meldt, dat de elgc-
meenc toestand van den koning dezelfde blijft
als in het bulletin van hedenmorgen werd mee
gedeeld. De iocaÜsotie van de infectie aan de
rechterzijde var» de borst is meer duidelijk
geworden wat de verbetering in de ziekte ge
durende de twee laatste dagen bevestigd. Het
bulletin is onderteekend door de doktoren
Howett, Buzzard, Rolleston en Dawson.
DE NIEUWE BONDSPRESIDENT VAN
OOSTENRUK
Gelukwcnsch van Hindenburg
aan Miklós.
B e r 1 ij n, 6 Dec. (VJDPresident Von
Hindenburg zond het volgcndo telegram aan
president Miklas, ter
gelegenheid van diens
verkiezing tot Bonds
president „Bij het
aanvaarden var» Uw
hoog ambt als Bonds
president van de -e-
publiek Oostenrijk
verzoek ik U, de har
telijke gelukwcnschen
van hei Duitsche volk
in ontvangst te willen
nemen Mcge dp ver
vulling van Uw ambt
het Oostenrijksche
broedervolk, met
MIKLAS. welk Dujlschaand in
nig meeleeft, tot geluk en zeggen strekken".
DE FRANSCHE DELEGATIE
NAAR LUGANO.
Par ij s, 6 Dec. (V.D.) Minister Briand zal
morgen of op zijn laatst Zaterdag naar Lugano
vertrekken. Hij zal vergezeld worden door
Leger en door den juridischen adviseur van het
ministerie van buitenlandsche zeken, Fromgeot
Bovendien zal de leider van den Volkenbonds-
afdeelin- van het ministerie van buitenlandsche
zaken, Massigli. die zich momenteel te Genèvo
bevindt, zich te Lugano bij dc Fransche dele
gatie aansluiten. Men acht het hier niet uitge
sloten, dat Sir Austen Chamberlain over Parijs
zal reizen en den afstand ParijsLugano te
zamen met Briand zal afleggen.
lllliiiiiii
HET WEER VAN MORGEN
Hoogste barometerstand: 773,5 to
Isafjard.
Laagste barometerstand 741.1
te Skudesnaes.
Verwachting tot den avond van
S December:
Matige, tijdelijk krachtige Wcs-
teliiko tot Noordelijke wind gedeel
telijk bewolkt, enkele hagel- of
sneeuwbuitje6. kouder.
HET LIJDELIJK VERZET
BIJ DE POSTERIJEN.
De Groot-Duitschcrs zullen do
ambtenaren steunen.
Wcenen,, 6 Dec. (V.DNaar de „Stun-
do" verneemt heeft hedenochtend dc Fman-
ciccle Commissie oveT de ambtenarenkwestio
beraads'aagd Terwij) de Huishoudelijke Com
missie bijeenkwam werd een deputatie van do
Commissie van Vijfentwintig, welke aan het
lijdelijk verzet niet heeft deelgenomen., door
een vertegenwoordiger der Groot-Duitsrhers
ontvangen. Deze vooraanstaande politicus ver-
laarde aan de ambtenaren, dat indien de
Commissie van Vijfentwintig erin s'angl het
passief verzet te breken, de Groot-Duitsrhers
onvoórwaa'rdelilk voor de wensrhen der amb
tenaren in de bres zullen springen en voor do
verwezenlijking daarvan zullen zorgdragen,
zelfs od gevaar af, dat de regecring uit een
en onder haar consequenties zal trekken en
wellicht aftreden
Als .voorzitter van de- Duitsche
Centrums Partij
Keulen, G Dec. (II NIn de vergadering
van het hoofdbestuur van de Duitsche Centrum-
Portij heeft Dr. Marx zijn besluit medegedeeld
MARX.
om als voorzitter of tc treden De verdere be
raadslagingen bepaalden zich in hoofdzaak tot
de kwestie van de benoeming van zijn op
volger.
DE FRANSCHE BEGROOTING.
Goen belastingA'erhooging.
P o r ij s, 6 Dec. (V.D.) In de finandeele
commissie von de Kamer constateerde de mi
nister van financiën, dat de begrooling sluit
met een batig saldo van 37 millioen francs Op
voorstel van den minister zag de commissie af.
van de voorgestelde verhooging der inkom
stenbelasting.
BOMAANSLAG IN EEN DAGBLAD
DRUKKERIJ.
Warschau, 6 Dcc. (V. D.) Uit Lemberg
wordt gemeld, dat hedenmiddag op de druk
kerij van het dagblad „Slowo Polski", een
rogceringsgczin dagblad aldaar, een geheim
zinnige bomaanslag heeft plaats gehad, welko
neg niet kon worden opgehelderd. Bij den
directeur van het blad werd door oen kruier
een pakje bezorgd, dat er als een geschenk
uitzag. Toen de directeur het pakje wilde ope
nen volgde een ontploffing, wnnrd-*"-.' he* in
terieur van het bureau geheel vernield wprd
cn alle venster ruiten van het gebouw spron
gen. Er ontstond een begin van brand, dat door
dc brandweer echter spoedig ^on worden jc-
bluscht. Dc directeur werd gewond aan gelaat
en handen. Verdere persoor.-lijke ongevallen
kwamen niet voor
HET HOOGE WATER IN DE WOLGA-
DELTA.
2000 huizen geteisterd.
Kowno, G Dec. (V.D.) Naar uit Moskott
gemeld wordt, is het water in de Wolga-Delta
nogmaals gestegen In totaal zijn thans -aim
2000 huizen geteisterd De verbindingen wor
den met behulp van vliegluigon onderhouden.
In een kindertehuis worden 12 kinderen ver
mist.