AMERSFOORTSOi DAGBLAD
Keur collectie Tafelzilver
Piano's
Orgels
Radio
DE EEMJANDER
lan ian Riemsdijk
S. DUIJKER
BUITENLAND.
WILLEM GROENHUIZEN JUWELIER GEDIPL. HORLOGEMAKER j
GEVESTIGD 1885
PIANOHANDEL
Donderdag 3 Januari 1929
27e Jaargang No. 156
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
'S KONINGS ZIEKTE
HOE AMAN OELLAH
OVERW ON
Langzaam maar zeker
TREINBOTSING IN
GALICIE
Een ouderwetsch gezellige avond van vroolijkheid
en zang aan beide zijden van het voetlicht
VRIJDAG 11 JANUARI
„AMICITIA", 8 uur
en zijn gezelschap
Amersloortsch Dagblad
m HET WEER VAN MORGEN.
BLIJ OUDEJAAR IN EEN
ARM SPAANSCH DORP
HAVIK 29
Gors- en Kallmann
PARKER GILBERT'S
JAARVERSLAG
Hoe de Duitsche pers
reageert
MOORDPOGING IN
EEN AUTO
Chauffeur pleegt zelfmoord
BRITSCH-IND1E
ALS DOMINION
ABONNEMENTSPRIJS P*' maanden voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per
1 weck (met gratis verzekering tegen ongelukken! f 0.l7J/j.
Blnneolaod franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INT ERG 513
dibecteuq-UITG&VED: J.VALKHOFf
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer.
11 elke regel meer f 0 25 Licfdadlghelds-advertcntlëo voot de
helft van den prijs. Kleine Advertentlën ..KEITjES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra 1 0 05
De Volkenbond en de ont
wapening. Netelige vraag
stukken vragan in 1029
om een oplossing. En-
gclsch pessimisme.
In ons buitenlandse!!" jaaroverzicht heb
ben wij gelegenheid gevonden erop te wij
zen, dat de Volkenbond zich in het verstre
ken jaar verscheidene keeren met het voor
den vrede cn bijgevolg voor het geluk det
menschheid zoo gewichtige vraagstuk
der ontwapening heeft bezig gehouden, doch
dat feitelijk geen vorderingen zijn gemaakt,
die naam mogen hebben. Het onderling
wantrouwen der staten vormde een beletsel
voor een verheugend vergelijk en was zelfs
oorzaak dat momenteel vele staten tot de
tanden gewapend zijn en zich zelfs een
angstwekkende bevvapeningswedijver begint
af te teekenen.
Dezer dagen hebben wij, naar men zich
herinnert, het bericht gebracht, dat de voor
bereidende ontwapeningsconferentie einde
lijk, nadat vooral van Russische en Duitsche
zijde steeds op een bespoedigde bijeenkomst
was aangedrongen, op 15 April voor een zit
ting is bijeengeroepen. Zullen ditmaal vor
deringen van beteekenis worden gemaakt'?
De Britsche pers is nog al zwartgallig. Dit
komt vooral tot uiting in de pessimistische
beschouwingen van den diplomatieken be
richtgever der Daily Telegraph, die o.a. ver
klaart, dat te Londen de indruk bestaat, dat
de conferentie, die op 15 April begint, maar
van korten duur zal zijn en de inleiding zal
■vormen eener zitting van meer beteekenis,
die waarschijnlijk tegen einde 1929 zal wor
den uitgeschreven. In verband met de April-
zitting zullen drie belangwekkende vraag
stukken vooral de aandacht opeische'n.
Allereerst duikt het vraagstuk op, of hei
voor het bijeenkomen der commissie in
April lukken zal tusschen Engeland en
Amerika eenerzijds, Frankrijk en de Ver-
eepigde Staten anderzijds onderhandelingen
in te leiden over de vlootontwapening, zoo
als aan de hand is gedaan in het Ameri-
kaansche antwoord op het Engelsch-Fran-
sche vlootvergelijk en tot een bevredigend
einde te brengen.
De correspondent van 't genoemde Engel
sche blad is van oordeel, dat het antwoord
hierop waarschijnlijk ontkennend zal uit-
vallen, aangezien noch de Engelsche, noch
de Fransche regeering tot dusver op het
Amerlkaansche voorstel een afdoend ant
woord heeft gegeven. Onder deze omstan
digheden neemt men aan, dat de voorbe
reidende ontwapeningsconferentie 'zich niet
ernstig met de ontwapening ter zee zal be
zig. houden, maar veeleer buiten de eigen
lijke commissie-zittingen om de door Ame
rika aan de hand gedane onderhandelingen
met Engeland en Frankrijk over de mari
tieme onlwapning zullen plaats vinden
Het tweede punt, dat te Genèvo aanlei
ding kan geven lot moeilijke onderhande
lingen is, naar de opvatting van den di
plomatieke»! berichtgever, de Franscne for
mule, die betrekking heeft op het niet in
aanmerking nemen der reserves, wat do
ontwapening van t landleger aangaat. De
correspondent is de meening toegedaan,
dat na de aanvaarding van 't Britsch-Fran-
sche vloolcompromis Engeland verplicht
zou zijn geweest zich bij de Fransche for
mule aan te sluiten Nu het vergelijk echter
is komen te vervallen is Engeland niet lan
ger verplicht zich met voren-aangeduid
Fransch standpunt inzake de militaire re
serves te vereenigen.
Het derde probleem, ten aanzien waar
van men verwacht, dat ernstige meenings-
verschillen zullen rijzen, is, naar de be
richtgever verklaart, de in uitzicht gestel
de poging der Russische afgevaardigden,
die hierin door de Duitsche delegatie zul
len worden gesteund, om een bespreking af
te dwingen over hun veelomvattend pro
gramma inzake de ontwapening.
De bezorgdheid duurt voort
wijst, dat de feitelijke ziekte en infectie,
die den koning aantastten, thans bijna ge
heel zijn overwonnen.
Gemeld wordt, dat rauwe eieren het
voornaamste voedsel van den koning moet
blijven Dit dieet wordt aangevuld met kip
penbouillon en vleeschbouillon. Intusschen
moet zelfs onder de meest-gunstige om
standigheden de bezorgdheid nog enkele
dagen voortduren.
Londen, 2 Jan. (V. D.). Het officieel
bulletin van 11.15 uur hedenmorgen, luidt
„Ondanks een onrustigen nacht blijft de
toestand van Z. M. sinds gisteravond on
veranderd.
De verdere achtervolging, der
opstandelingen in
Afghanistan.
Hun aanval voortzettend, drongen de re
geeringstroepen door in de heuvels van
Pachman cn kwamen tot op tien kilometer
van het stadje zelf. De aanval in de rich
ting van Tsjarikar werd beloond met de
verovering van een heuvelreeks ten noor
den van Kaboel.
Wij hebben reeds eerder een gedetailleerd
verhaal over de gebeurtenissen in Kaboel
gegeven, ontleend aan het Vaderland.
De Russische kranten van 28 December
brengen nu nader nieuws. Het blijkt, dat
den dag daarop de regeeringstroepen, aan
gevoerd door den vice-koning en minister
v'an oorlog Moham-
ned Wali Chan, na
een artilleristische
'oorbereiding, aan
vallen gedaan heb
ben naar den kant
van Pachman, ten
noordwesten van
vaboel, en Tsjari-
kar, ten noorden
van de hoofdstad,
tengevolge waarvan
de opstandelingen
van den heuvelrug
Dar-oel-Aman ver-
Jreven werden. Laat.
AMANOELLAH. in den nacht werd
het hoofdsteunpunt van de opstandelingen,
de heuvel Bahi Bala, genomen.
Het leger, dat de regeering in de noor
delijke provincies bijeengebracht hod, bond
den strijd aan met de opstandelingen in
do buurt van den bergpas Chawait (120 K.M.
ten N.O. van Tsjarikar) en drong voor
waarts in de richting van Tsjarikar, de
troepen uit de hoofdstad tegemoet.
In de provincie Dzillalobad werd een,
volgens dit bericht uit het buitenland ge
steunde, actie gevoerd voor de vereeniging
van dit gewest met het vorstendom Swat,
dat. ten oosten van het opstandigee gebied
ligt en de aan Afghanistan grenzende
noordwestelijke grensprovincie van En-
gelsch-Indie is. Dzillalabad en Handamak
bleven voor en na in handen van de re
geeringstroepen.
In den nacht vóór 26 December, meldt
een bericht van twee dagen later, is Pach
man door de regeeringstroepen ingenomen.
Ook langs den weg naar Tsjarikar duurde
de vervolging van de opstandelingen voort.
Op den 26sten heeft een eskader vliegtui
gen Tsjarikar gebombardeerd en eenigo
versterkingen in de heuvels van Tsjarikar,
welke zich nog in handen van de opstan
delingen bevinden.
Met militaire hospitaal op den heuvel
Bahi Bala is geheel verwoest.
Het gisteravond uitgegeven bulletin be
treffende den toestand van den koning
luidt: De koning had een rustigen dag. Er
is een lichte verbetering in zijn algemeencn
toestand. De toediening van calcium, ge
baseerd op een chemisch onderzoek van
het bloed, levert gunstige resultaten op.
Hedenavond bracht professor Doods,- hoog
leeraar aan de Biochemische Universiteit
U Londen, den koning een bezoek.
Londen wordt nader d.d. 1 Jan. ge-
feeld:
Dc koning lijdt meer van de gevolgen
zijner ziekte dan van de ziekte zelf. De
doctoren trekken hun pogingen dan ook
samen op de versterking van de krachten
van den patient en het overwinnen van de
uiteiVe zwakte, die het uitvloeisel is der
ziekte. Het bulletin van gistermorgen werd
algemeen beschouwd als de aanduiding
van een lichten stilstand in den vooruit
gang van s konings toestand, het avond
rapport had een geruststellender karakter.
In paleiskringen legt men bijzonderon
nadruk op den zin in het bulletin betref
fende het verminderen der plaatselijke in
fectie, omdat hij er, naar men meent, op
Zestien reizigers
gewond.
Warschau, 2 Jan. (II.N.) Vandaag zijn
op het station Zbytniow in Galicic twee
personentreinen met elkaar in botsing
komen. Daar de machinisten het ongeluk
zagen aankomen en krachtig remden, wer
den slechts twee postwagens beschadigd.
Zestien reizigers werden licht gewond.
WINTER IN FRANKRIJK,
Storm en sneeuw.
Parijs, 1 Jan. (H. N.) Sedert Zonda*
heerschen aan de Fransche Kanaalkust en
aan de kust van de Middellandsche zee
Londen officieel medegedeeld, dat Frank
rijk is een hevige koude ingetreden. Te
Avignon Cn te Nimes is veel sneeuw ge
vallen.
Frankrljks liefde voor de Com
missie van Herstek
Londen, 1 Jan. (H. N.) Volgens de
Daily Tel. heeft de Fransche regeering te
Londen officieel medegedeeld, dat Frank
rijk zijn deskundigen door de commissie
van herstel zal laten benoemen.
nMnSSni
voor de abonné's van het
Zie de advertentie in
het
nummer van morgen
Hoogste Barornetersland: 779.8 te
Stockholm.
Laagste barometerstand: 717-3 to
Ingö.
Verwachting tot den avond van
•1 Januari.
Krachtige tot matige meest N.O.
wind, meest licht tot half bewolkt,
weinig of geen neerslag, lichte
vorst des nachts, overdag tempera
tuur om het vriespunt tot lichte
vorst.
Een prijs van drie millioen
viel te Pequerinos
Perzina
Grand
Kohier
Aeolian
Hörügel
Cinus wisseletr.
toestel geheel
compleet f 250.-
De agent'generaal Iaat een
optimistischen toon
hooren
Gisteren heeft de agent-generaal voor de
schadevergoedingsbetalingen, Parker Gil
bert, het jaarverslag over het vierde jaar
van zijn werkzaamheden ingediend. Het
stuk beslaat in het Engelsche origineel 188
bladzijden druks, waarvan er 177 aan het
eigenlijke verslag en de rest aan statisti
sche bijlagen gewijd zijn.
Het Dawes-plan heeft, zoo wordt betoogd,
met betrekking tot de schadvergoedings
betalingen ook thans weer met succes ge
werkt. Duitschland heeft zich, evenals in
de voorafgaande jaren, loyaal cn nauwge
zet van alle betalingen gekweten. De leve
ringen in natura zijn aanzienlijk gestegen
en tegelijkertijd kon de overdracht van een
toenemend deel der annuïteit in vreemde
munt ten uitvoer worden gelegd.
In het vierde jaa^ werden betalingen in
baar van rond 913 millioen gouden marken
of 54 van de totale transfer gedaan, ter
wijl de overdrachten in rijksmarken voor
leveringen in natura rond 79 millioen, dus
ongeveer 46 van de totale transfer be-
loopen hebben.
De verpande inkomsten hebben zich op
bevredigende wijze verder ontwikkeld. De
verkeersbelasting levert jaarlijks de nor
male bijdrage op van 290 millioen gouden
marken met een stijgenden veiligheidscoëf
ficiënt. De financieele positie der rijks-
spoorwegen is sterk, deels tengevolge der
jongste tariefverhooging, deels als uitvloei
sel van de verbetering van het financieele
beheer. De financieele positie van het rijk
verkeert onder den druk van buitengewone
uitgaven in vroeger jaren, die oorspronke
lijk door leeningen zouden worden gefinan
cierd, maar die grootendeels aan de voor
de voornaamste uitgaven noodige bedrijfs
middelen moesten worden ontnomen.
Het vraagstuk van een financieele over
eenkomst tusschen het rijk cn de landen
wordt steeds dringender. Verwezen wordt
naar het rapport der deskundigen van
April 1924, waarin de financieele verhou
ding tusschen het rijk en de landen en ge
meenten een gat in de begrooting werd ge
noemd, dat moest worden aangevuld. Het
is thans duidelijk, aldus het verslag van
Parker Gilbert, dat de rijksregeering na
een termijn van vier jaar door geschikte
stappen in de richting ter bescherming van
haar eigen begrooting honderden millioe-
nen zou kunnen besparen, die thans aan
de landen cn cle gemeenten worden over
gedragen. Het werk van de stabilisatie der
munt, een verdere opdracht van het oor
spronkelijke plan der deskundigen, is vol
gens het verslag volkomen verricht. De
rijksmark blijft alle eischen, wat betreft
haar stabiliteit, waarborgen.
De productie van Duitschland heeft
evenals zijn credietpositie een karakter van
bestendigheid gekregen. De buitenlandsche
handel heeft zich ontwikkeld in de rich
ting van grootere stabiliteit en van het
evenwicht. De overproductie en de overma
tige uitbreiding schijnen tegen het eind van
1928 zoo ingeperkt te zijn, dat er een be
trekkelijke stabiliteit bereikt wordt.
De omvang van het verbruik in 1928 is
op de aanzienlijke hoogte van het jaar te
voren gebleven, wat het verslag als een in
drukwekkend teelten van een verbetering
in het leven van de massa der Duitsche
bevolking beschouwt. Maar hoe groot ook
de vooruitgang van Duitschland de laatste
vier jaar geweest is, zoo eindigt dit deel
van het verslag, kan toch niet aangenomen
worden, dat daardoor de verwoestingen
van den oorlog of de vermindering der pro
ductie, door den oorlog veroorzaakt, onge
daan zijn gemaakt.
In zijn conclusies zet de agent voor de
schadevergoedingen uiteen, dat het feit, dat
nog steeds geen definitieve vaststelling der
Duitsche schadevergoedingsverplichtingcn
beslaat, in het plan een element van on
zekerheid heeft gelaten, dat alle bij de
schadevergoeding betrokken landen raakt.
Het is hem duidelijk geworden, dat er een
afdoende regeling moet komen bij gemeen
overleg, waardoor de werkelijke belangen
der crediteur-mogcndhedcn en van Duitsch
land gelijkelijk worden gediend. Aan het
slot wordt gezegd, dat de nieuwe deskundi
gencommissie voorstellen moet dóen voor
een volledige en definitieve regeling van het
schadevergoedingsprobleem en uitdrukke
lijk door de betrokken regeeringen gemach
tigd moet zijn het fundamenteele vraag
stuk te onderzoeken cn op te lossen, ten
einde het werk der eerste deskundigen
commissie logisch af te sluiten.
Niet alleen de houder van het lot, waarop
de hoofdprijs (15 millioen pesetas) in de
Spaansche Iverstloterij is gevallen mar
kies de San Miguel te Parijs, schoonvader
van den jongen graaf Romanones mag
gelukkig geprezen worden. Ook de bevol
king van Pequerinos, een afgelegen dorpje
in do troosleloos-kale bergen van do pro
vincie Aviia, waar de helft van den vierden
prijs (die prijs is drie millioen pesetas) ia
gevallen, kan in haar schik zijn, aldus de
Cour. Op het eerste gerucht, dat de fortuin
het dorp had toegelachen, reed de burge
meester naar het honderd K.M. ver gelegen
Avila om zich van de juistheid ervan to
vergewissen. Toen hij de heugelijke zeker
heid had verkregen haastte hij zich naar
huis en riep op het dorpsplein zijn onder
danen bijeen, waarna hij hun luide het blij
de nieuws verkondigde- „Mijn waarde me
deburgers, een bedrag van anderhalf mil
lioen pesetas is ons ten deel gevallen.
Ongelukkigerwijs was de deelneming aan
het halve lot zóó algemeen, dat de menschcn
elk voor zich nog niet heel veel krijgen;
maar anderzijds zijn zij zóó arm, dat eenige
honderden pesetas per man hun toch nog
een blij Oudejaar verzekeren.
Eigonaardig is zeker, dat een rondtrek
kende lotenverkooper dit jaar het dorp bijna
had overgeslagen, omdat er door den slech
ten oogst toch Wel geen animo voor kans-
pel zou zijn. Ten slotte bedacht de mail
echter, dat geen Spanjaard te arm is om
Vergif op de lippen van zijn
meisje
NIEUWJAARSDRAMA,
Twee slachtoffers,
A r n s t a d t, 1 Jan. (H, N.) Op Nieuw
jaarsdag heeft zich in een boseh een bloe
dig drama afgespeeld. Een 23-jarige arbei
der heeft klaarblijkelijk met haar goedvin
den zijn 18-jarige verloofde door revolver
schoten doodelljk gewond en daarna zich
zelf door een schot in het hoofd van bet
leven beroofd. Wat de jongelui, die den
oudejaarsavond nog vroolijk in den kring
van hun familie hadden doorgebracht, tot
de daad heeft bewogen, is niet bekend.
Te Thames Ditlon, niet ver van Londen,
heeft men een chauffeur, den 25- jarigen
Reginald S. Rogers, dood naast zijn stil-
staanden wagen gevonden. Op zijn lippen
en naast het lijk vond men kleine hoe
veelheden van een witte substantie, die
men nog niet heeft geanalyseerd, maar die
vermoedelijk vergif is. Tegelijk liep op
eenigen afstand van genoemde plek, aan
den zijweg naar Kingston, een jong meisje,
de 28-jarige Alice Farrow, in vreeselljke
overspanning een woning binnen. Naar
men heeft kunnen vaststellen, hebben
Rogers en miss Farrow een autotochtje
gemaakt en moet Rogers onderweg ge
tracht hebben miss Farrow te worgen,
waarna hij haar vergif tusschen de lippen
duwde. Toen het meisje, den bitteren
smaak in den mond proevend, het onbe
kende goed uitspuwde en vervolgens de
vlucht narn, heeft Rogers zelf van het ver
gif genomen. Een liefdesgeschiedenis moet
de oorzaak van het gebeurde zijn. (Cour.)
zijn geluk in de Kerstloterij te beproeven,
zeker het populairste evenement van het
jaar.
Ghandi's motie aanvaard
Londen, 1 Jan. (II. N.) Het Britsch-
Indische nationale congres heeft de door
Ghandi ingediende motie, waarin voor
Britsch-Indic voor het einde van dit jaar de
positie van een dominion wordt verlangd
en met boycot wordt gedreigd, indien dit
niet wordt verleend, aangenomen. Een mo
tie, waarin volledige onafhankelijkheid
voor Indië werd verlangd, is met 1035 tegen
973 stemmen verworpen. Op een vergade
ring der nationaal-liberale vereeniging te
Allahabad is een motie, om de Simon-coqi-
missie te boycotten, aangenomen.
SCHEEPSRAMP.
Ruim dertig slachtoffers.
Tokio, 2 Jan. (V. D.) Nabij Hokkaido
is een Japansch stoomschip gezonken De
bemanning, bestaande uit 31 koppen, is ver
dronken. De oorzaak van de scheepsramp i»
onbekend.
