WIJNHANDEL J. A. SCHOTERMAN &Zn. COGNAC VIEUX XXX per flesch f 4.50. UTR.S1RAAT 17 Gevestigd 1878 TELEFOON 145 HET JUBILEUM DER KONINGIN-MOEDER EEN GESPREK MET KONINGIN EMMA Sociale opvattingen Het regentschap Humorhoekje DE HULDIGING IN DE GROOTE KERK INDRUKWEKKENDE PLECHTIGHEID Herdenking ook elders Hare Majesteit over haar opvoeding. Een eenvoudig leven in Arolsen. Ter audiöntie bij H. M. de Koningin- Moeder. Zij reikt mij de hand. Wo znlen dicht bij het middenraam, tegenover el kaar. Voornaam van lijn, leunt H. M. in den diepen stoel. Luchtig om plooit het wilkan ten mutajo het zacht-rose gelaat. De oogen. achter de metaal-omrande brilleglazcu, kijken vol aandacht, warm, intelligentmet wat guitigs ook in hun diepte. De zwarte japon draagt als eenig sieraad, een simpel- cmlljste, en zeker zeer dierbare, portret- broche. „Ik zal u van onze opvoeding vertellen. Die was eenvoudig. We hadden jarenlang een F,ngelscho gouvernante. Ze voelde ze*r sociaal. Ze eprak ons over arbeidsverhou dingen, sociale instellingen, het leven van de fabrieksarbeiders, toen meestal nog zeer treurig. Ze gaf niet alleen lessen ?c schiep ook een sfeer om ons onderwijs. Daar is een kihd nog het meest gevoelig voor. We waren met vijven zustors. De oudste kreeg tering, toen zij 15 Jaar was. Een tra gedie. Ach. De diepe indruk, dien die op mij maakte Daaruit is mijn belangstelling ontstaan voor de lijders aan die vreeselijke ziekte. En voor de middelen om haar te voorkomen. Ik was de derde zuster naar den leef tijd. Na de vierde volgde een broer, nog een schooljongen, toen wij al volwassen waren. En dan het jongste zusje, ons speelpopje, nog een kindje toen ik trouw de. Een groot voorrechteen groot gezin Een natuurlijke hulp bij de opvoeding. Je voedt elkaar op Je loerttoegeven, niet je wil doordrijven, achterstaan terwille van een ander. We gingen niet zoo heel vee! met ando ren om. Dat hoeft ook niet, als Je zelf een grooten kring vormt. Aan tafel, met de gouvernante, den gouverneur, de kinder juffrouw, moeder's twee hofdames van wie één ons meisjes chaperonneerde als wo uitgingen mijn broer's vriendje, dat met hem opgevoed werd, waren we toch lede ren dag met veertien samen. Dat brengt gezellige conversatie mee. Juist omdat de Prinses dien grooten fcring thuis mist, staan Haar ouders Haai deze jaren in Leiden toe. Ons leven in Arolsen was wel zeer een voudig. Dat is gelukkig voor kinderen. We leerden uitstekend handwerken ook tee kenen. Ik herinner me, toen we in Cannes logee/den, kreeg ik daar goede teekenles- sen en Fransche litteratuur van een Franschman. Litteratuur behandelden we k fond. Geschiedenis ook. Onze opvoeding was breed voor dien tijd. Maar de practtjk ven de opvoeding berustte bij onze moe der. Heel Jong al hieloen we mee in haar liefdadigheidswerk. Ata we op reis waren, schreven we brieven voor moederwas er wel aan gedacht hier soep te hrcng;n daar kinderkleertjes Thuis gingen we naar de menschen toeinformeerden brachten noodlge dingen." Maar ook langs de breedere lijn werden we ingewijd moeder was hoofd van vele vereenlgingen moesten er statuten gewij zigd worden, nieuwe worden gemaakt.... moeder besprak dat met ons. Zij richtie een ziekenhuis op uit het erfdeel van onze gestorven zuster. Later een weeshuis. Een diaconesscnhuis. „En alles moest zuinig beheerd, loeu mijn zuster Marie trouwde met den troon opvolger van Wur tem berg, kon zij daar dadelijk nuttig werk doen. Ik weet het nog hoe verwonderd zij was. Ze zag slechte w j ninkjes, vervuild ze liet ze opknappen. Een oud vrouwtje was er niets blij me-;. Moeder legde ons uitwaarom. Daarom kan ik het me ook zoo goed begrijpen, <u* de menschcn in Drente niet uit hun hut ten te krijgen zijnDat oude vrouwtje was 4 dagen later dood. Had mijn zusioi haar een weldaad bewezen Is het altijd wel een weldaad om, en masse, woningen „onbewoonbaar" te ver klaren? De inwoners over te brengen naar nieuwe, „mooie", waar ze hun oude rom meltje niet mee mogen nemen, dat zij zoo gezellig vinden cn zoo knus? Waar ze de bedstee missen, waar buiten ze niet slapen kunnen? 't Lijkt soms hard. En tóch is 't noodig. Vooral om de kinderen. Voor hen moet men het doen. Goedo woningen brengen het algemeen niveau op hooger peil. Dat gelooft u toch ook?" De oogen kijken mij, aldus mevr. Van Ttallie—van Embden die het voorrecht van «lit interview van Koningin Emma heeft go- noten, telkens evcn-vor3chend aan. Ik ben voor de Koningin-Moeder een ..mensch" als Zij. De moeite van het kennen waard. Zoo- als iille menschen, die Zij ontmoet. Nu wenden weer naar buiten zich de oogen, in een behoefte aan ruimte scheppen. Zij kijken do wijdte in. niet naar ieder voor werp, dat staat of beweegt apart „In '74 was ik bevestigd. In '75 de reis naar Zweden. Weet u hoe omslachtig het reizen van uit Arolsen toen was? Als wij naar Pyrmont trokken \s zomers geen spoortrein! Zoo'n uur of 8 in een rijtuig. Vader was vorst van Waldeck en Pyrmont. Wij woonden daar in een oud kasteel, met een gracht er om, en een ophaalbrug. Het kasteel hoort nog aan mijn broer. Van de naaste spoorwegverbinding log Arolsen twee uur af. Toch kwamen er telkens vreemden: inspecteurs; generaals; kerke lijke overheden. De stad bezat geen goed hotel. Vader bood al gauw gastvrijheid aan op het palels. Moeder had een groote be gaafdheid om met menschen om te gaan. hen tot hun recht to doen komen. Wij dochters hebben getracht moeders voor beeld te volgen, ook in hare sociale belang stelling. Ieder van ons weer anders, naar eigen persoonlijken aanleg". ..Heeft de Koningin de intimiteit van Uw familiekring nog mee doorleefd?" „Zij was twee keer als babv in Arolsen Dat kan men haaRt niet meetellen. Eer) naar van miin zusters waren toen co trouwd. Moeder was ziekelijk geworden. De kring kleiner. Do Koningin heeft veel po speeld met mijn jongste zuster: zij scheel den maar 7 jaar". „Toen kwam de Koning in Pyrmont". Een guitige glimlach. „Ik blijf wat lans* bij mijn jeugdherinneringen staan, niet waar? Nu, goed dan. De Koning kwam naar Pyrmont; in '78. Neen. niet voor een kuur; op bezoek bij ons. Hij bleef eerst vier dagen: kwam later terug; toen volg de onze verloving. Ik wist: ik ging mijn nieuw tehuis tege moet. Voor het gansche leven. Onder eon volk, dat mijn volk wordon zou. Ik kende, ik begreep mijn plichten. Mijn opvoeding, mijn kring had mij voor bereid. Als men jong is heeft men een groot aanpassingsvermogen. Een gevoel \an: ik durf liet wagen. Onbewust voor mij zelf, moet toch mijn verstand zich we? re kcnschap hebben gegeven. Ik zag den weg Ik hoefde maar te volgen wat ik thuis had Hoe zou net toch komen dat. nadat men eindeloown tUd es moeite genomen neelt om een collectie werkelyz gema&keiuM stoelen utt te zoeken J«=> se gewoumya aueem op deze maniez geoniuci irden (Humor lid geleerd. Alles was daar aanwezig in het klein. Hier wachtto het grootore. maar in andere verhouding: höt zélfde. Ik werd ook geholpen: 'sKonings zuster in Arolsen had mij al voorbereid. De feestelijke in toehi in Holland zou worden gehouden op 21 Januari doch toen viol over dat alles een zware schaduw: de dood van Prins Ilen drik. Alle recepties werden uitgesteld. \V«* kwamen in Den Haag aan op 13 Januari, diep in rouw. Alles stil. Het Paleis half ge sloten". „Toch voelde u het „welkom" van hel volk". „Mijn omgeving hielp mij het to begrlj pen. Er wordt dikwijls afgegeven op een „Hof". Dat is onrechtvaardig. Wie kon mij zoo goed inlichten als de hofdignitarissen? Generaal Dumonceau, en de lieve groot meesteres, mevrouw Van Hogendorp; de hofdames: Graaf Schimmclpenninck. Ik heb naderhand eerst goed begrepen hoe onpartijdig hij mij heeft voorgelicht. Hij bezat politiek zijn voorkeur, hij liet ook zijn tegenstanders tot hun recht komen Door dr. Beynen kende ik al de staatsin stellingen, de staatsfuncties beter mis schien dan veel Hollandsche dames!" „Mijn geschiedenis-onderwijs thuis gaf me geraak van begrijpen. Wo hadden wetten bestudeerd van Grieken en Domeinen. Litte raire studies helpen ook. En menschen ont moet van waarde. Carlyle was op bezoek geweest, Mommsen." „Mijn hart wou leeren. En iedereen hier hielp me. Do Koning eischte vooraldat ik niet eenzijdig zou worden ingelicht. Onze taak is boven de partijen staan. In mijn ouderhuis een lange traditie. Dat die of die persoon niet zou deugen omdat hij anders dacht dan wijZoo'n conclusie werd nooit getrokken. Ze was eenvoudig onmo gelijk." „U wachtte al gauw een zware dubbele taak Moeder-opvoedster cn Regentes. In die hoedanigheid voelde U de „Koningin" als de éérste. En als moeder toch weer kon U niet zwak zijn." „Dat is zoo moeilijk niet als het u lijkt. Een verstandig kind houdt die twee begrip pen heel goed uit elkaar. De éérste was de Koningin in officieele functie. In huis heeft het nóóit geschaad. Als men een kind goed opvoedt, dan gehoorzaamt het in lief de. Trotsch wordt niet wie een belangrijke levenstaak voor zich ziet." Waarom zou een mensch trotsch zijn Om een positie Daar is toch héél geen reden voor. En de plichten van een hooge positie zijn niet altijd oen genoegen. Wat dat altijd wèl isbelang stellen in het volksleven. Van Holland en van Indiö. Ik heb ine lange jaren verbaasd over de te ge ringe belangstelling van ons volk in Indiö. Heb dat betreurd. Nu eindelijk ontwaakt ze. Denkt u ook niet Interessant, is het ook te volgen de plannen en wijzigingen in ons onderwijsstelsel. Ik heb dat altijd met voorliefde bestudeerd. En de uitingen van kunst. Ja, alles mooi vinden van de aller moderfnsten kan ik met maar door de po gingen te volgen, leer je de menschen be grijpen." ,,'k Heb 't kiesvechtvraagstuk zien groeien. Mr. van Houten ook was er al van vervuld. En nu't volledig kiesrecht gewonnen, ook voor de vrouwen De laatste vraag van mevr. v. Itallie luidde „Was het niet moeilijk om, bij het eind van 'i Regentschap afstand te doen van zóó centralen invloed „Moeilijk Af3tnnd doen ter wille van je kind Ik had immers het gezag maar „waargenomen"! Ook het belang van het volk eischte zich terug trekken. Een leeg te Ontstaat altijd als een taak is afgeloo- pen. Maar die zich vult met veel nuttig werk. Voor wie tracht niet to denken aan zichzelf, is 't leven zoo ingewikkeld niet. En wie wel denkt aan zichzelf als middel puntkan nooit gelukkig zijn. Als bij een huwelijk. Het voornaamste is nietge lukkig wórden, maar gelukkig mélten." Menschelljkheid èn Majesteit vereend, zooals we dat ook kennen bij enkele niet gekroonde hoofdenpeinsde de bezoek ster na. Deze Hooggeplaatste zou kunnen opgaan, nis Zij dat zocht, in weelde en glans en bü géén nog had Ik zoo de zeker heid dat Zij de echte levenswaarde heeft ontdekt en daar naar leeft. Wat de Koningin-Moeder deed en doet, naliet en volbracht, lijkt Haar eenvoudig. Het is het niet. Wonderlijk, dat zoo weinig menschcn, in andere verhoudingen, maar langs de zelfdo wetten bewegend, deze hoog te bereiken kunnen. En met zooveel min der verleiding om zichzelf te zoeken, om een „rol" te spelen. In ons, door partijen en richtingen door graven volk, schenkt de Koningin-Moeder ons allen welke gedachten en idealen we ook mogen nastreven een Voorbeeld, dat ter navolging wenkteen Bezit, dat ons in eerbied verblijden mag. (N.R.Ct.) HERZIENING VAN HET BEZOLDI GINGSBESLUIT. Het bondsbestuur van den Centralen Bond van Nederl. Post-, Telegraaf- en Te lefoonpersoneel (C.B.P.T.T.) verzond onder staand telegram aan den minister-presi dent „Bestuur van den C.B.P.T.T., in verga dering bijeen op 9 Januari, brengt in her innering, dat reeds per 1 November 1928 overeenstemming werd bereikt, tusschen regeering en centrale commissie, inzake herziening bezoldigingsbesluit. Het P.T.T. personeel ziet nu reeds ruim twee maan den roet groot verlangen uit naar uitbe taling, die ingevolge regeringsbesluit, moet wachten op afkondiging Bezoldigings besluit. Ons bestuur verzoekt der reece- ring dringend machtiging tot uUbetaüng te verleenen voor die categorieën, wier vaststelling van salaris kan geschieden, zonder mogelijkheid van latere nadeelige wijziging. Voorts verzoekt hot. bestuur de totstandkoming van het bezoldigingsbesluit zooveel mogelijk te doen bespoedigen, op dat ook do overige arnbienaren op korten termijn uitbetaling van de nieuwe loonen kunnen tegemoet zien." Groote belangstelling zoowel binnen als buiten het kerkgebouw Mon seint ons uit den Haag Reeds lang voor achten bewogen zich dui- zendon in de omgeving van het Voorhout om getuigen te zijn van het vertrek van Konin gin Emma, do jubileerende vorstin, en van de Koningin, den Prins en de Prinses, die Haar in de gouden koets zouden vergezel len naar de Groote Kerk, waarin de plech tige uitvoering ter gelegenheid van het gou den feest van de Koningn-Moeder zou wor den gegeven. Het Lange Voorhout baadde zich in een zee van licht, dat tusschen de vlaggenrijen in de middenlaan uit speciaal voor dezen avond geplaatste lampen straalde en dat voorts schitterde uit de gebouwen cn parti culiere woonhuizen aldaar, waarvan inge volge het verzoek van het Haagsche Comité- 1929 de gordijnen waren opengelaten. Het geheele middenvak van het Lange Voor hout, werd door agenten te paard en te voet vrijgehouden en voor het Paleis der Konin gin-Moeder was het voorplein gereserveerd. Tusschen kwart voor acht en acht uur re den eenige auto's cn hofrijtuigen aan hei Paleis voor, om eenige leden van de Hof houding der Koningin, Prins en Prinses te laten uitstappen on binnentreden; precies te acht uur kwam per auto Prins Hendrik gekleed In uniform met den steek, aan het Paleis aan en een paar minuten later slap ten Koningin Wilhelmina en de Prinses uit Haar auto voor het Paleis uit. Onder luide toejuichingen van het publiek gingen rit- Koningin cn Haar dochter, die beiden in het wit gekleed waren, het Paleis binnen. Tegen kwart over acht reed de met zes paarden bespannen gouden koets, vooraf gegaan door twee afzonderlijk bereden paar Jon, voor, en de overige Hofrijtuigen sloten zich daarachter aan, en precies te 8.15 stap ten de Koningin-Moeder, die in het grijs ge kleed was, de Koningin, de Prins on de Prinses in de gouden koets binnen. Het enthousiasme der duizonden omstander» uitte zich daarbij in een hartelijk hoerage roep en gewuif, dat de koninklijke personen met vriendelijk hoofd buigen beantwoor den. Op hetzelfde moment weerklonk uit de luidsprekers op het Voorhout het Wilhel mus, dat plechtig door de boomen ruischte De stoet begaf zich daarop, nadat ook de leden der Hofhouding in de voor hen be stemde rijtuigen hadden plaats genomen, statig op wog naar de Groote kerk. Daar de gouden koets die door lakeien te voet werd geflankeerd van binnen ruimschoots was verlicht, konden allen, du- zich langs den weg hadden geschaard, de vorstelijke personen goed aanschouwen en zij waren daardoor mede in de gelegenheid de Hun gebrachte groeten en toejuichingen der omstanders te beantwoorden. Langs Kneuterdijk, Buitenhof en Graven straat werd de Groenmarkt bereikt en van hier reed do Koninklijke stoet ter linkerzij de van het Stadhuis rechts om do Groote Kerk tot den kerkingang tegenover het ach tergebouw van het Postkantoor. Ook hier had zich pen dichte nienschcnmenigte op gesteld, die hartelijk juichte toen de konink lijke bezoekers het kerkgebouw binnentra-: den. Inmiddels verlustigde men zich daarbui ten, waar het Wilhelmus van het orgel door luidsprekers opnieuw weerklonk, in het aanschouwen van den fantastisch belichten toren en van het eveneens fraai belichte kerkgebouw. Tn het statige kerkgebouw waren nlta lichtkronen aangestoken en dit gevoegd hij de sobere maar fraaie palmen-versieringen en de prachtige perzische tapijlcn, welk- langs de gaanderijen gehangen waren maakte een feërieken indruk. Aanwezig waren onder meer de minis ters De Geer, Beelaerts van Blokland. Donner, Lambooy, Waszink, Koningsberger v. d. Vegto cn Slotemaker de Bruine; ver scheidene oud ministers, de Commissaris van de Koningin Jonkheer van Karnebeek. de vice-president van den Raad van Slaton Jkhr. van Lynden van Sondenburg en vei schillende andere autoriteiten, onder wie de oud-opperbevelhebber generaal Snijder^ on de wethouders van den Haag. Precies om half 9 arriveerde de Konink lijke familie in de gouden koets. Aan der. ingang der kerk werden de vorstelijke per sonen ontvangen door burgemeester Patijn en enkele comité loden. Bij hPt binnentra den der Koninklijke familie hadden allen zich van hun zitplaatsen verheven en na dat men wederom had plaats genomen zong het koor onder leiding van Dr. Joh an Wagenaar H.M. do Koningin-Moeder ge zang 178 toe. Noordewier Reddinglus (sopraan) de hee- ren J. H. Stotijn (hobo suJo\ 11. de B-er en H. Op ten Berg (trompet) J. Sonneveldt, P. Zalme en Schweitzer (bazuinen» cn J. A. de Zwaan (orgel) cn her kuor van da mes en heeron uilgonocdig-l dcor het Haagsche Comité 1929 Het geheel ston.l onder leiding van Dr Wagonaar. Het slot nummer was het Wilhelmus en bij het ver laten der Kerk werd H.M toegezongen Ware Liefde woont gebiedt de lieer zijn zegen. Ook op den terugweg naar het pa leis werdon de Vorstelijke personen harte lijk toegejuicht. Door middel van de radio werd in ver schillende andere kerkgebouwen in den Haag, waar zich eveneens eon groote menschenmenigte had verzameld de uit voering in de Groote Kerk onder groote aandacht gevolgd. De Heer is God! de Heer is God! De God des redes, onze God! Juich' elk van blljder harte. Roemt, volken! d'Oppermajestelt; Zijn almagt sprak, cn vrolijkheid Vervangt de bangste sraarte: Geeft eer Dien Heer! Halleluja Halleluja Dat uw klanken Hem, den God des Vredes. danken t om onmiddellijk daarna een aanvang te maken met het pimgrarmrm dat o.m. lie deren tilt Valerius Gedcnckclnnck en wer ken van Héndel, Bach en Joh. Wagenaar bevatte. De medewerkende waren Mevrouw Aanbieding van een gedonk- plaat aan hot gemeentobe- stuur. Ten Sladhuizo had laat op don avond de aanbieding plaats van een bronzen ge denkplaat met de levensgroote beeltenis van de Koningin Moeder, namens het co mité 1929 aan het gemeentebestuur. De voorzitter van het comité, Mr. Dr. ter Pelkuijk, hield daarbij een toespraak waar na burgemeester Patijn uit naam van het gemeentebestuur de fraaie plaat onder dank aanvaardde met de toezegging haar een plaats te zullen geven in het stadhuis Telegram der gemeente Gro ningen. Het gemeentebestuur van Groningen heeft ter gelegenheid van het 50 jnrig jubi leum van H. M. de Koningin-Moeder een telegram gezonden, waarin gezegd wordt, dat het voor het stadsbestuur mede namens do bevolking van Groningen een behoefte is aan de Koningin-Moeder innigen dank te betuigen voor het vele wat zij voor het \aderland heeft gedaan en te getuigen van de groote vereering, welke ook in deze ge meente voor Haar wordt gekoesterd. De wijsheid en de liefde, aldus vervolgt het telogram, welke de daden van uwe ma jesteit op zoo bijzondere wijze hebben ge kenmerkt, zullen ook voor deze gemeente onvergetelijk zijn en beider wensch is, dat Uwe Majesteit voor het Nederlandache volk nog lang mag worden gespaard. Gedenkpenning. Gistermiddag half 5 heeft ten paielze van H. M. de Koningin-Moeder de aanbieding plaats gehad van den gedenkpenning, wel ken het Haagsch Comité 1929 ter gelegen heid van het jubileum der Koningin-Moeder heeft laten slaan naar het ontwerp van de beeldhouweres mej. G. J. W. Rueb De voorzitter van het Comité, mr. dr. G. W. ter Pelkwljk, sprak H M. de Kó ningin Moeder, die vergezeld was door Z. K. M. don Prins on H. K. II. Prinses Juliana toe, terwijl de Koningin-Moeder met een kort woord dankte. Te Leiden herdacht. Gisteravond werd in de Hooglandsche kerk te Leiden een samenkomst gehouden ter gelegenheid van het 50-Jarig Nederlan- lerschap van H. M. do Koningin-Moeder. Deze samenkomst was belegd op initiatief van den burgemeester, mr. A. v. d. Sande öakhuyzen, die aan het begin van den avond tot do zeer talrijke aanwezigen, waar onder vele kerkelijke en maatschappelijke autoriteiten, een uitvoerigo redevoering hield, waarin hij er op wees hoe H M. Ko ningin Emma zich in alle drie groote perlo- ïen van haar verblijf in Nederland, voor ms volk heeft gegevon, het volk van de lage landen in haar warm voelend hart heeft ge floten. De Duitsche prinses is vleesch van ons vleesch, bloed van ons bloed, zij is een ?chte Nedcrlandsche geworden. Sprekór re leveerdo in korte trekken de geschiedenis van haar Nederlanderschap en besloot met Icn wensch, dat God in Zijn alwijsheid het zoo bestieren zal, dat zij nog lange jarcu bij ons blijve cn zich koesteren moge in de liefde van een geheel volk. Daarna werden door alle aanwezigen staande gezongen een tweetal coupletten van het Wilhelmus. Nadat vervolgens de organist enkele num mers had gespeeld, werd te half negen een speciale telefonische aansluiting verkregen met de Groote Kerk te Den Haag, waar be- 'enavond het concert ter eere van koningin Emma werd gegeven. Na afloop hiervan hield de oud-burge- neester jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar een .lotrede, waarin hij, evenals mr. v. d. Sande '3akhuyzen, zich uitte in waardeerende voorden voor de moeder van ons volk, en •erder wees op de betrekkingen van het Oranjehuis met Leiden, om te besluiten met ''en wensch, dat het God moge behagen aan cic jaren van Hare Majesteit, die reeds den leeftijd der sterkon heeft bereikt, nog vele laren toe te voegen van geluk, gezondheid en voorspoed. Bloemenhulde van hel korps adelborsten. ITet korps adelborsten van de Kon. Ned, Marine hoeft Dinsdagmiddag aan de Ko ningin Moeder een bloemenhulde gezonden. De commandant van het Kon. Instituut voor de marine, de kapitein-luitenant ter zee F. Heeris. beeft dien middag, in een toespraak tot het geheele korp6 adelbor sten, het feit herdacht, dat het 50 jaar geleden is, dat do Koningin-Moeder haar intrede in ons land deed.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 6