DÉ EEMIANDED
Verhuring van Lips safe-loketten
Electrische Gas- en
Petroleumkachels.
WILLEM GROENHUIZEN
Ma son de Jager Zn.,
DIRECTE.UR-UHGEVEQ: J.VALKHOff
Vrijdag 18 Januari 1929
27e Jaargang No. 169
BUJ£NLANDSCH OVERZICHT
AMAN OELLAH'S VAL
Het konioklijke leger
deserteert
DE TREINRAMP IN
ROEMENIE
Dronken treinpersoneel?
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
Incasseeringen
Spaar-depositu's rente 4
Haarden, Kachels en
Fornuizen.
l8j.IIJtJ.l-1
JUWELIER
GSDIPL. HORLOGEMAKER
HET KELLOGG-PACT
Coolidgé teekent
DE DICTATUUR IN
ZUID-SLAVIE
Hij rekent erop te slagen
INAYAT OELLAH IS
AFGETREDEN
AMNESTIE IN BELGIE
Drie koningen in één
week tijds
DE SNEEUWSTORMEN
Veerkeersstoornissen in
Dalmatië
ROOVERSBENDE TE
SJANGHAI GEPAKT
ABONNEMENTSPRIJS 5 raaaodeo voor Amersfoort f2,10. per maand 0.75. ptr
week (rnet gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.l7l/t»
Binnenland franco per pest per 3 maanden f 3.-. Afzocdeilijke nnmmers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f I 05 mer inbegrip van een bewtlsaumraef,
elke regel meer f0 25 Liefdadlgheids-advertenttCn voo» de
helft van den prijs. Kleine Adverteotiën „KEITIES' bi) vxjoruitbetaltng 5 regels
50 cent elke regel meer J0 cent, driemaal plaatsen f I.— Beaifsanrnmer extra *005
Hot pact tot uitbanning van
7 den oorlog.— Ratificatie door
dén Amerikaanschen Senaat.
Zooals men zich herinnert, is óp 27
Augustus 1928-to Parijs het vredespact tot
uitbanning van den oorlog, in hoofdzaak
het werk van Kellogg, Amerika's minister
van buitenlandsche zaken, door een groot
aantal staten onderteekend. Ratificaties
bleven tot dusver achterwege de verschil
lende staten, d!6: de. kat uit den boom ke
ken, wachtten blijkbaar op Amerika's voor
beeld. De Verecnigde Staten'hebben dit
thans op een zeer welsprekende wijze
gegeven de senaat der' machtige re
publiek aan geme zijcje van den Atlan-
tischen Oceaan,'beeft namelijk niet vrijwel
ajgerneene stemmen (SS tegen 1) het pact
geratificeerd. Dit is niet in de laatste plaat6
te danken aan de activiteit, welke Borah,
de Amerikaansche senator, bij wion het
presidium der commissie van buitenland
sche zaken berust, voortdurend heeft ont
plooid. Met heeft anders heel wat voeten
in de aarde gehad,' voordat het zoover
kwam, daar zich aanhoudend een 6terke
oppositie liet gelden. Niet weinigen in
Amerika toch meenden, dat het volstrekt
noodig was in Vpact verschillende voor
behouden te belichamen, doch, aangezion
de beteekenis van 't verdrag, dat den oor
log als werktuig der landspolitiëk wilde
uitschakelen, daardoor aanmerkelijk zöü
verminderen, hebben Borab cn de zijnen
alles in het werk gesteld om de oppositie
ertoe te bewegen haar verzet te laten varen.
Dit is tenslotte ook geluktdo oppositie
verlangde aanvankelijk, dat een inter
pretatieve resolutie zou worden aanvaard,
maar tenslotte hoeft zij er genoegen mee
genomen, dat slechts het verslag werd voor
gelezen der door Borah voorgezeten com
missie, waarin wordt uiteengezet, dat Ame
rika's recht op zelfverdediging onaangetast
blijft en dat de Monroe leer ook in den
vervolge de basis zal zijn van de staatkun
de der Verecnigde Staten. Het origiheele
verdrag is dus dcor den Amerikaanschen
senaat zonder voorbehouden en toevoegin
gen aanvaard. Overigens behoeft het niet
te bevreemden, dat. verscheidene Amerika
nen een beetje huiverachtig war.cn het pact
in don tegenwoorcligen vorm aan ie, nemen,
daar Engeland o.a, zich nadrukkelijk het
recht heeft voorbehouden qjy to treden .in
die gebieden, waai* het invloed heeft, wan
neer GrootÖrltanpiö's yitale belangen
zulks vereischon. Ook andere staten kwa
men met verwante réservés voor den dag
Ondertussphéh kan niet ontkeqd worden,
dat de zedelijke beteekenis, van de houding,
door den Amerikaanschen senaat aangeno
men, a! is bet pact nu nog geen absolute
waarborg, dat de onderteekenendo mogend
heden nooit weer oorlog zullen voeren, ver
re van gering is. Bovendien is. er nu een
heel groot schaap over den dam en de an
dere staten zullen nu-wel spoedig volgen
voor de wereld is. het slechts te hopen, dat
onder de vachten geen wolven schuilen.
Het zal binnen afzienbaren tijd dan ook
wel ratificaties regenen, zeer tot genoegen
natuurlijk van Coolidgé, dié, als hij binnen
kort ambteloos burger is geworden en zijn
functie overdraagt aan Iïoover, zich geluk
kig mag prijzen, dat tijdens zijn bewind het
verdrag ten gunste, van den vrede, vrucht
van Amerikaanscb -initiatief, tot stand is
gekomen. Wanneer Frankrijk, Engeland,
Duitschland, Italië, .België, Japan, Tsjecho
Slowakije. Polen en-de zés doelen van 't
Britsche imperium, die met hun veertienen
tot de oorspronkelijke onderteekenaars van
't verdragbehoorden, hetwelk naderhand
tot tal van andere staten is uitgebreid, het
pact eveneens hebben bekrachtigd, zal het
van kracht zijn geworden. Moge dit spoe
dig gebeuren en moge dit- gebaar inder
daad de inleiding beteekenen van een we
reldvredo, dieu overigens de pessimisten
bedreigd achten juist door de verschillende
reserves, welke meer of minder openlijk
zijn gemaakt Het pact ter uitbanning van
den oorlog, wil het effectief zijn, zal aan
den anderen kant nog door verschillende
landen onderteekend moeten worden, die
tot dusver nog niet hun adhaesiê betuig
den, Men denké slechts aan China,
De opstandelingen hebben
Kaboel bezet
Cairo, 17 Jan. (V. D.) Door de laatste
liier ontvangen berichten uit Afghanistan
wordt bevestigd, dat de stad Kaboel door
de opstandelingen is bezet en dat straatge
vechten plaats vindon. De opstandige artil
lerie heeft net gebouw der Turksche legatie
beschadigd.
Dg nieuwe koning is in Kaboel aanwezig,
maar beheerscht den toestand nog niet.
Ongeveer drie vierde van het leger is
naar de opstandelingen overgeloopen.
De aanvoerder der opstandelingen heeft
het voeren van onderhandelingen met de
door den koning gezonden priesters gewei
gerd. Bij geruchte wordt vernomen, dat
66n der. stammen don terugkeer van Aman
Oollah verlangt cn hem verzocht heeft de
leiding op zich te nemen.
Veertien dooden en veertig
gewonden
Het reeds vermelde spoorwegongeval bij
Turn—Severin blijkt van ernstiger aard te
zijn geweest dan de eerste berichten déden
vermoeden ïn het geheel zijn veertien per-
souen om het leven gekomen, ert veert-ig
personen zwaar .gewond. Hét-personeel ven
het station ^rtiniso, waar de'tr.efn uit Tej
meevar ontspoorde, verloor, geheel zijn
kaimté en vergat, dat er uit de richting
Boekarest nog eeh sneltrein in aantocht
was. Deze reed op den ontspoorden trein in,
waardoor er bijna onmiddellijk brand uit
brak. Bij onderzoek bleek het personeel van
de Boekarester sneltrein niet geheel nuch
ter te zijn geweest. Van deze trein kwam
geen passagier er zonder verwondingen af.
voor Amersfoort en Omstreken
Langegracfif No. 4 Telefoon 304
AMERSFOORT
Directie: A. H. MARTENS.
Auress». 90JEu2öS
1e klasse
reparatie inrichting aan huis
TEL. 852.
Het oordeel van minister
Bridgeman.
De koning wil een einde aan
de verwarring maken
W e e n e n, 17 Jon. (H.N.) Koning Alexan
der van Zuid-Slavië heeft in een onderhoud
met een. journalist verklaard, dat hij tot
zijn maatregelon gedwongen is geweest, om
dat er in het land een dictatuur van ver
warring heersente, die bijna met anarchie
gélijk stond. Hii heeft allo middelen be
proefd otu aan do voortduronde crisis vol
gens het parlomentaire stelsel een einde Te
maken, doch de machine wilde eenvoudig
niet meer loopen. Hij stond voor de kêuzn
om óf door werkloos te blijven de. eenheid
van den staat prijs te geven, óf persoonlijk
do verantwoordelijkheid op zich te nemen.
Omtrent zijn verdere plannen verklaarde
de koning, dat hij ér niet aan dacht zijn
land een regeering zonder eenige controle
Op te dringon. Integendeel wil hij later met
behulp van nieuwe kieswetten zijn land bo-
kend maken met het ware.parlementarisme
en de ware democratie. Hij wil slochts de
vrijheid aan zijn volk geven. Voordat dit
doel echter bereikt zal zijn, zal er nog hard
gewerkt moeten worden. De hoofdzaak is de
politieke vrijheid aan Zuid-Slavlö te ver
zekeren. Eerst daarna kan aan do afzonder
lijke doelen van het land autonomie wor
den toegekend. De koning neemt persoon
lijk de verantwoord el ijk beid op zich, zoo-
wel voor het slagen als voor het mislukken
van bet nieuwe stelsel. Een mislukking is
echter'niet mogelijk, daar het geheolc volk
achter hem staat.
HET WEEK VAN MORGEN.
Hoogste barometerstand 770.5 te
Clermont,
Laagste barometerstand 711.6 te
Nordöyan (Noorwegen).
Verwachting tot den avond van
10 Januari:
Matige tot zwakke Z. O. tot Z.
wind, nevelig tot zwaar of half be
wolkt. weinig of geen noerslag.
temperatuur om liet vriespunt tot
lichte dooi in het \Y\, in hot O. om
het vriespunt tot liohto vorst.
Borms in vrijheid
gesteld
B r u «"s e 1. 1" Jan. (V. D.1 Hoden Is dr.
Borms in vrijheid gesteld.
A
Hij zal strijden tot Vlaonderen
geheel vrij ls.
Antwerpen, 17 Jan. (H.N.) Tal van
aanhangers van Dr. Borms zijn te Merxem
bij Antwerpen naar Dr. Borms gekomen om
hom met zijn vrijlating geluk te wenschen.
Tal van bloemstukken zijn gezonden en ook
verden vele telegrafische gelukwenschen
ontvangen. Dr. Borms verklaarde, dat hij
zal blijven strijden (ot Vlaanderen geheel
vrij is, te meer daar de regeering aan zijn
in vrijheidstelling geen enkele voorwaarde
heeft verbonden.
HET FRANSCHE RIJNLEGER.
Niouwe opperbevelhebber.
Pa rij s, 17 Ja n. (V.D.) Heden werd door
den ministerraad tot opvolger van het Fran-
ache Rjjnleger benoemd generaal Coubeau.
In Kaboel ihans
alles rustig.
Londen, 17 Jan. (H.N.) Een draadloos
telegram uit Kaboel meldt, dat Inayad Oel-
lah, de nieuwe koning van Afghanistan
thans ook afgetreden Ls. Als voorwaarde
voor zijn aftreden heeft liij bedongen dat
zijn persoonlijke veiligheid en die \an alle
personen, die zich in de koninklijke resi
dentie te Kaboel bevinden, gewaarborgd
zullen worden.
Het hoofdkwartier der opstandelingen
deelt mede, dat de leider der opstandelin
gen Baclia Sakao onder don naam koning
Chabib Oellah Gliasi de régeering aan
vaardt. In Kaboel moet volkomen rust
heerschen. Reeds vroegere berichten spra
ken er van dat de opstandelingen meester
van Kaboel waren, behalve van den citadel,
waar zich ook het koninklijke paleis be
vindt, De mohammedaansche priesters
schijnen nog slechts weinig invloed op de
opstandelingen to hebben. Amanoellah
moet in de Afghaansche stad Kandahar,
dicht bij de Indische grens zijn aangeko
men. Men verwacht, dat hij zal trachteD
nieuwe strijdkrachten van de stammen, die
hem welwillend gezind zijn, te werven, om
dan den strijd te hervatten.
De gebouwen der buitenlandsche gezant
schappen worden door de troepen der op
standelingen bewaakt, wier houding tegen
over de buitenlanders over het algemeen
vriendelijk te- Tijdens, de gevechten in en
om Kaboel hebben de buitenlanders ereen
tetsel opgeloopen. De vliegdienst tusschcn
Britsch-Indiê en Kaboel kan voorlooplg we-
eens de hevige sneeuwstormen "hiet func-
(ioneeren
Louden, 17 Jam. (V.D.) De minister
van marine Bridgeman sprak gisteravond
in een speech zijn voldoening uit over de
ratificatie door den Amerikaanschen Se
naar van het'Kellogg-papt Dit verdrag
achtte hij de belangrijkste stap naar den
vrede en van vee] meer waarde dan de
verschillende verdragen, waarbij nauwkeu
rig de grootte van de bewapening voor elk
i land werd vastgesteld.
I Washing ton. 1 7 Jan. V.D.) Presi-
j dent Coolidgé beeft heden de acte van rati
ficatie van het Kellogg-pact ondertoekend
De Amerikaansche pers spreekt over hel.
algemeen in gunstigen zin over de ratifi
catie.
Handhaving van Litwlnof's
voorstellen-
Kof no, 17 Jan. (V.D.) Uit Moskou
wordt gemeld, dat. ondanks het feit, dat
de Amerikaansche Senaat het Kellogg pact
heeft geratificeerd, de sovjet-regeering aen
de voorstellen van Litwinof zal vasthouden,
aangezien deze voorstellen van groote be
teekenis ziin voor do ontspanning van den
politieke» toestand in Oost-Europa. Sovjet-
Rusland is er ten zeerste op gesteld, dat
Polen, de Scandinavische landen en de ove
rige staten van Oost-Europa zich bij deze
voorstellen aansluiten.
ONTPLOFFING IN EEN
KOLENMIJN.
Drie arbeiders gedood en
gewond,
Praag, 17 Jan. (V D.) In een kolenmijn
nabij Handlova heeft hedenmorgen een
hevige ontploffing plaats gehad. Bij *en
inspectietocht constateerde een controleur
in één der gangen tot drie percent me taan
gas. waarom hij beval, dat de arbeid on
middellijk stop gezet moest worden, pa
opzichter volgde dit bevel echter niet op
en liet zijn mannen doorwerken. Kort daar
na had de ontploffing plaats, waarbij drie
mijnwerkers gedood en drie zwaar gewond
werden. Bovendien werden nog drie arbei
ders licht gewond.
NIEUW KABINET IN ALBANIë.
Het Albaneêsche kabinet is gevormd. Mi
nister-president en minister van binnen-
landsche zaken blijft Kosta Kofcta. Finan
ciën en buitenlandsche zaken krijgt Mi Ito
Toetoelani.
ZAKENDRAMA.
Berlijn, *17" Jan. V.p.) Hedenmiddag
heeft de S2-jarige fabrikant, Jacob -Dahl
mann, zich wegens moeilijkheden in zaken
van het leven beroofd. Ook zijn te hulp'
snellende proeüratiehoudster pleegde zelf-"
moord doof de gaskraan open te zetten. I officieel uit te "nooJicJn
HET WEER IN ZWITSERLAND.
Bern, 16 Jan. 8,u. v.rn. De tempera-
tuur in graden Celsius, de weersgesteldheid
én de hoogte der sneeuw in c.M., bedroeg
onderscheidenlijk in.de navolgende plaat
sen
Adelboden —7, sneeuw, i50;' Auder-
mrrtt —9,-betrokken, m. d. 1 M.; Arosa41,
sneeuw, m. d. 1 M; Le? Avants 6, id.,
4000; Caub. ob Montreüx 'i, id. 50—75;
Ch&teau-d'Oex 7, M-, -50; D&voi» 11,
betrokken, 50r—75; Engelberg 5, sneeuw,
5075; Flims-Wal.dhaus —6, id.<.tti: d. I'M.;
Grindelwald 7, id., i050; Gstaad6, id.,
4650; Gurnigol 6,' id., 30—10; Kandersteg
—6, id.. 50-75; Kleino Scheidegg —12, m.
d. 1 M.; Klosters —8; id., 75—100; Ixmzer-
heide-Parpan —11. sneeuwstorm, 75—100;
Montana-Vormala 9, betrokken, 5075,
Mürren —9, sneeuw, 50—75; Pontresina 13
betrokken, 5075; Rigi-Kaltbad S, sneeuw
50—75; Ste-Croix Les Basses —5. id., 75—
100; St Moritz 14, betrokken, 50—75; Vil-
lars-Cbesières —18. id:, 50—75; Wengen —7,
sneeuw, 75—100; Zermatt —1?, mooi, 50—
75; Zweisimraen —6, sneouW, 10—50. J
DE COMMISSIE VAN DESKUNDIGEN.
De benoeming der Amerikaan
sche leden.
Parijs, 17 Jan. (V.D.) Na het bekend
worden van de keuze der Amerikaansche
regeering heeft, volgens een belicht in de
Echo de Paris, de Britsche ambassadeur
te Washington, als doyen van het corps
diplomatique, zijn collega's van Frankrijk,
België, Italië, Japan en Duitschland Maan
dag j.l. tot een conferentie uifgenoodiga
en hen voorgesteld de benoeming van Pier
pont Morgan en Owen Young te ondersteu
nen Tezelfdertijd heeft de Engelsche re
geering doen weten, dat zij de beide voor
gestelde personen tot het doel geschikt
achtte. Dinsdag hebben Frankrijk en
Duitschland en Woensdag België en Italic
en waarschijnlijk ook Japan hun goedkeu
ring aan da benoeming gehecht. Thans zul
len Morgan en Young, met wie Parker Gil
bert reeds in contact is geweest, officieel
uitgenoodigd worden in de commissie zit
ting te nemen.
Volgens een bericht uit Londen in de
Chicago Tribuno heeft de Britsche ambas
sadeur te Washington. Howard, Woensdag
j 1 aan staatssecretaris Kellogg rnedegè
deeld. c.al bij hoopto in korten tijd het
staatsdepartement de namen van do voor
gestolden te kunnen voorleggon. Men ach*
het zoo goed als zeker, dat do Amerikaan
scbe régeering de benoeming van Pierpont
Morgan en Owqn Young zal goedkeuren
De officieels benoeming door de commissie
van'herstel zal-waarschijnlijk niet voor de
volgende .week plaats vinden.
De benoeming bevestigd door
Kellogg aan den Britschen
gezant.
New-York, 17 Jan (H.N.) De Engel
sche gezant te Washington heeft vandaag
zijn opwachting bij "staatssecretaris Kellogg
gemaakt om hero de goedkeuring van de
regeering der .Vereenigde Staten voor do
benoeming, van Owen Yoüng en Morgan in
een commissie van deskundigen te vragen.
Kclloep verklaarde, 'dat de receering der
W' -cnigde StAten aan deze benoeming haar
."'curing hechtte. D'e'gézar.-t is thans op
wég naar STew-York om beidé deskundigen
Langestraat 56 Teïef 115.
Van ouds bekende Eotersprits
Vruchtenvlaas niet Slagroom
en Appelvlaas
Engeland en Italië krijgen
hun deel
Londen. 16 Jan. (V. D.) Heden heeft
Londen met dó gewone mist en daarenbo
ven met een hevigon sneeuwstorm"to kam
pen gehad, waardoor het verkeer ërhstig
ontwricht werd.
Nauwelijks was te Londen de dag. aange
broken, of de-hémel werd weer duister en
begon de sneeuw te vallen. Rukwinden ver
oorzaakten vaak warrelende sneeuw-wól-
ken. Bijna overal moesten do voertuigen
stil staan en do voetgangers zagen geen
kans tegen den storm op te tornen. Do storm
duurde slechts eeD half uur, maar liét toch
in de straten een dikke laag sneeuw ach
ter. üo sneeuwstorm woedde op denzelfdeiJ
tijd in de gghéole Oostelijke helü van Engé-
l'and. - •-
Milaan, 16 Jan. (V. D.) Terwijl de
temperatuur in Italië dc laatste dagen iets
gestegen was. is deze in den afgeloopon
nacht belangrijk gedaald, In cle nabijheid
van Lucca werd een huis ecner faacistis.iho
organisatie gehavend door den 'zwaren
sneeüwlast. Er zijn geen persoonlijke onge
vallen.
Pa 1 acco, 16 Jan. (V. D.) Ook in Dal
matië heerschen sedert twee dagen hevige
sneeuwstormen, die talrijko storingen-in
het trein- en telefoonverkeer veroorzaak
ten.
3oe het in Duitschland spookte.
Tengevolge van de sneeuwstormen van
Dinsdag en Woensdag is bet interlocal
spoorwegverkeer in Vóór-Pommeren ge
staakt, De treinen van de staatsspoorwegen
kwamen met een vertraging van 2 3 uur
binnen. Ook het telefoonverkeer ondervond
zeer veel moeilijkheid. Het scheepvaartsver-
keer van Stralsund naar Rügen werd stop
gezet
De sneeuwstormen hebben ook in Mecklen
burg storingen in het spoorwegverkeer en
andere verkeëVsstoringen veroorzaakt. De
D-treinen Warnemünde—Berlijn en War-
nemiinde— Hamburg hebben groote vertra
ging, daar de Duitsch-Decnsche veerbootou
tengevolge van do sneeuwstormen met 35
minuten vertraging in de haven van War
nemünde binnenliepen.
Zeven doodvonnissen
Londen, 16 Jan. (H.N.) De politie heeft
het hoofdkwartier van een rooversbende to
Shangal uitgeroeid, welke er zijn bedrijf van
maakte om rijke Chineezen te ontvoere-%
een losgeld \Oor hun vrijlating te eiarb0^
Van dc elf leden der bende zijn er zeven
ter dood veroordeeld en de vier overige tot
langdurige gevangenisstraffen.
DE DIENST OSTENDE—DOVER
GESTAAKT
Volgens een bericht uit Oostende is het
scheepvaartverkeer OostendeDover on
derbroken, daar de schepen wegéns' de in
de Noordzee woedende stormen de havens
gisterochtend niet konden verlaten.
DE VERLOVING VAN KROONPRINS OLAF.
De Zweedsche koninklijke familie heeft
volgens een telegram uit Oslo toegestemd,
dat het huwelijk tusschen kroonprins Olaf
en prinses Martha van Zweden in de Noor-
scht- hoofdstad zal voltrokken worden. De
datum is-nog niet bepaald.
