Telefunken Radio Toestellen Fl RMA R. VAN DEN BURG UIT MOOI AMERSFOORT DUBBEL BEDROGEN Een bestolene achter slot! DE ARCOLETTE 3 W. F 165.— Vraagt demonstratie aan bij het Telefunken Service station: Gevestigd sedert 1867 AANWINSTEN VOOR HET RIJKSMUSEUM Legaat aan de Ver. „Rembrandt" IN MEMORIAM WILLEM ROYAARDS NEDERLAND'S GROOTSTE REGISSEUR DE VOGELS IN JANUARI. Nog enkele win tergasten wachten op bespreking. We laten ze stilletjes wachten, want we wenschen op het. oogenblik de aandacht te vestigen op iets, dat mooi Amersfoort ook aangaat. Het is te vinden in het tijdschrift „Natura" orgaan van de Nederlandsche natuurhistorische vereeni- ging, waarvan allen, die belang stellen in ons mooi Amersfoort, lid moesten zijn. Wie het nog worden wil vervoege zich bij den heer .1. U. II. Feikema, Regentesselaan 7. In genoemd maandblaadje dan opent de bekende ornitholoog Jan P. Strijbos een ru briek „Met dm kijker", waarin hij maan delijks wcnscht op te geven, waarop we moeten gaan letten. Uit het Januari-num mer nemen we een gedeelte over Na gezegd te hebben, dat eind Januari de leeuweriken al weer terug zijn, ver volgt Strijbos „In denzelfden tijd kunnen we zang van zanglijster en groote lijster verwachten: De laatste in den regel wat vroeger. (1929: 1 Januari). Aanvankelijk zingen de lijsters alleen 's morgens vroeg en 's avonds, later breiden ze hun morgen en avondzang zoover uit, dat die elkaar na deren. (In de steden en in de nabijheid der woningen zingen ze eerder dan buiten, in het Weston des lands gemiddeld een week vroeger dan in het Oosten.) De merels zijn in den regel een week of 10 dagen later dan de zanglijsters. Hegge- musch begint gewoonlijk tegen half Fe bruari. Ook Koolmees, Pimpelmees, Boom kruiper. Spreeuw en Akkerleeuwerik laten zich hooren; de Boomleeuwerik zingt even als de andere winterzangers Winterkoning en Boodborst gedurende den geheelen win ter (vooral bij zacht, zonnig weer). Blauwe Reigers keeren terug op de broedplaats, aanvankelijk in enkele paren en clan alleen gedurende de vroege mor genuren. Groote bonte- cn kleine bonte specht rof felen hier en daar, de Groene lacht". Letten we eens op Een Maastrichtenaar de dupe van onbekende Belgen De Belgische „Peuplemaakt melding van een truc, die met een Maastrichtschen hotelhouder uitgehaald is door een paar Belgische schurken. Begin Januari kreeg de hotelhouder een gast in zijn inrichting, die goede verterin gen maakte en op een avond, na het diner, hem toevertrouwde, dat hij thans in Luik een partij gouden francstukken had, die hij wel zou willen verkoopen. De hotelhouder deed uit voorzichtigheid on verschillig en zei over de zaak te zullen na denken. Een week darnaa evenwel werd onze Maastrichtenaar opgeheld met de me- dedeeling, dat zijn vroegere gast zeshon derd gouden stukken van twintig francs te kop had en dat hij daarvoor slechts 00.000 francs vroeg benevens een commissie van 6000 francs aan den bemiddelaar. De hotelhouder liep naar een goudsmid, vertel de hem de transactie en vroeg zijn oordeel. De goudspecialist meende, dat zijn stadge noot goede zaken zou kunnen doen, als hij beslag kon leggen op deze goudstukken Toen aarzelde onze hotelhouder niet langer, sprong in een taxi cn zocht in Luik den eigenaar van het goud op. Deze droeg een zakje bij zich, waarin de zeshonderd gouden louis geborgen waren. Om de geldstuken mer op hun gemak te kunnen tellen stelden de beide onbekenden Belgen de eigenaar en de tusschenper- soon voor een auto te nernen, de zijgor- JiJnties neer te laten en op dezen rit wer den de zes honderd louis geteld en nog eens geteld, 't Waren er wel degelijk zeshouderd ?n goed goud ook De Maastrichtenaar betaalde aan den een de 60.000 francs cn aan den ander de 6000 francs en ging met zijn taxi weer terug naar Maastrichtwaar hij bij het openen van den zak ontdekle eigenaar geworden te zijn van zes honderd ronde stukjes koper De getelde zak was bij het overgeven ver wisseld met een anderen zak. Onmiddelijk keerde hij weer naar Luik terug, reed naar de politie en deed zijn beklag. Maar terwijl de rechercheurs hun onderzoek naar de gouddieven begonnen, hoorde de Maas trichtenaar tot zijn verbazing, dat bij zelf ook aangehouden werd, omdat hij door het willen koopen van Belgische goudstukken de wet op den uitvoer van goud- en zilver geld overtreden had. De bestolene zit nu achter slot, terwijl de dieven nog vrij rondloopen LIEBERBANN VERHOORD. Mr. D. Giltay Veth voorloopig verdediger. Liebermann is gisteren dadelijk na zijn aankomst in het Paleis van Justitie te Am sterdam verhoord door den Officier van Justitie mr. Reilingh Daarna is hij naar het Huis van Bewaring gebracht, waar hij later een onderhoud heeft gehad met mr. D. Gil tay Veth. die voorloopig als zijn verdediger op zal treden. OP EEN MARECHAUSSEE GESCHOTEN. De dader tot 2 jaar veroordeeld. De rechtbank te Assen veroordeelde W. P arbeider te Nieuweroord, die in het jacht veld van Oosterhesselen een schot hagel loste op den marechausse Van Öijk. die hem achtervolgde, tot twee jaren gevange nisstraf. De eisch van het O. M. was vier jaren geweest. Het toestel zonder batterijen (direct aan te sluiten op het lichts et) wordt geleverd voor netspanningen van 110 en 220 volt en is ook van een aansluiting '-> voor gramofoonplatenmuziek voorzien. Het toestel kost inclusief lampen compleet met goede luidspreker T\ree schilderijen van de Londensche tentoonstelling Twee schilderijen, thans op de Londen sche tentoonstelling, door wijlen den heer M. P. Voüte ingezonden, zijn door een le gaat overgegaan in het bezit der Ver- ecuiging Rembrandt. De vereeniging heeft, daartoe in staat ge steld door de beschikkingen van den over ledene cn met medewerking \an de erfge namen, besloten het „Blauwe meisje" van Verspronck ten geschenke aan te bieden aan het Rijksmuseum, terwijl het „Portret van Rembrandt's Moeder" op zeer voordee- lige voorwaarden, door de vereeniging aan het Rijksmuseum is overgedaan Beide schilderijen, indertijd verworven door tus schonkomst van Fred. Muller cn Cie., zijn afkomstig uit het Groothertogelijk Museum te Oldenburg. Het ..Blauwe Meisje" zoo teekent het Hbld hierbij aan mag terecht heetcn het meesterwerk van Verspronck. Het is een jeugdig, ondeugend kind. dat met bruine oogen den toeschouwer aanziet een fijne geestigheid aan Verspronck alleen eigen, spreekt uit het kleine trekje om don mond „Rembrandt's Moeder" in de gedaante van de profetes Manna is een bijna klas sieke voorstelling dier oude geheimzinnige vrouw, wier trekken zoo terecht aan een Sibylle doen denken. Zij leest uit een zwa ren foliant, haar fijne gerimpelde hand drukt het stugge perkament neer. Een bleek rood fluweelon mantel bedekt haar schouder, een fantastische hoofdtooi om sluit het gelaat, dat slechts door reflexen verlicht, nog geheimzinniger lijkt in de schaduw Hel stuk is uit het eind van Rem brandt's Leidschcn tijd het draagt naast het monogram don datum 1631. Op de ten toonstelling vormt het een prachtig pen dant met den „Jeremias" uit Stockholm. Voor de Haarlemsche en vroeg Leid.sche afdeelingen in het Rijksmuseum zijn <lcze aanwinsten van kapitaal belang, terwijl ons land twee kunstwerken van den eersten rang rijker is. BEGRAFENIS PROF. GEESINK. De begrafenis van prof. dr. G. A. .T. W. J. Geesink zal geschieden morgen op de Oos terbegraafplaats te Amsterdam. 33sto TAAL- EN LETTERKUNDIG CONGRES Eet gaat niet door. Wij lezen in het Vad.: Ons bereikt een bericht, dat wij ten zeer ste betreuren: Het Taal- cn Letterkundig Congres, dat dit jaar 111 Antwerpen gehouden zou wor den, gaat niet door. Het zou het 33ste (Nederlandsch-Vlaam- sche) Congres geworden zijn. De z.g. „Be stendige Commissie" van het Algemeen Ne derkindsch Verbond welke commissie clie congressen belegt en die uit Hollanders en Vlamingen bestaat had er toe besloten Reeds was te Antwerpen een plaatselijke commissie gevormd, ter voorbereiding van de ontvangst van het 33e Congres. Toen nu echter onlangs het hoofdbestuur van het Verbond bij den secretaris dier \oorbereidingscommissie eens informeerde, hoe het er mee stond, kreeg het ten ant woord, dat, „zoolang de betwistingen tus^chen de Hollandsche en Vlaamsche groep van het A N. omtrent politieke ideeën niet vol ledig opgeklaard zijn, de voorbereiding van het Nederlandsche Taal- en Letterkundig Congres onbegonnen werk is." Na dit verrassende bescheid (verrassend in de onaangename beteekenis) is door hoofdbestuur cn Bestendige Commissie be sloten, het Congres dit jaar niet te laten doorgaan. Men weet, dat in de laatste jaren allerlei onderwerpen in het Verbond aan de orde zijn geweest, die met do bevenbedoelde „po litieke ideeën" verband hielden cn tot groot verschil van meening .".inleiding gaven. Het is echter zeer te betreuren, dat daardoor het Taal- cn Letterkundig Congres nu moet worden opgeofferd. RADIO-PROGRAMMA Zondag 27 Januari Huizen, 336.3 M. Na 6 uur 1852 M. 8.30—9.30. Morgenwijding, door den heei Jos Mineur, lid van het Gilde van de Klare Waarheid te Amsterdam Onderwerp lk ben met U alle dagen. 9.50 v.rn. Kerkdienst, vanuit de Oude Kerk Wilhelminaplein te Heemstede, Ned. Herv. Voorganger: Dr F. W A. Korff. Ned. Herv. predikant te Heemstede. Zang: van het kerkkoor. 12.30. Tijdsein van de K.R.O. klok. 12.30—1.30. Lunchmuziek door bet K.R.O.- trio. 1.30—2.00. Spreker: de heer J. A. de Jong. leeraar aan het Gymnasium van het Cani- sius-college te Nijmegen. Onderwerp: „Het doel van de Poolexpedities" 2.00—2.45. Letterkundig krakeel. Twistge sprek tusschen Albert Kuyle en Herman de Man, over: traditie of vernieuwing in het proza. Grensrechten met het zwaard: Wil lem Nicuwenhuis 2.45—4.30. Middagconcert door het K.R.O.- kwartet Mia Tibbe, piano. Louise Wijn gaarden. viool: IIcnri Tibbe, viool; Jan Wa- gemaker, cello 4.00—5.00. Ziekcnuurtje door den Wel Kervv. Heer A. Scheermakers, leeraar aan het Seminarie Ypelaar te Ginneken. Mu ziek. 5.15 n.m. Kerdienst vanuit de Goref. kerk (H.V.) te Amsterdam-West in de Klokketo- rcnzaal, Mercatorplein. Voorganger ds. W. E. van Duin, Geref. predikant te Amsterdam West. 7.30—8.00. Spreker Wel KervvZeergel. Heer dr. J. P C. M. Teulings, leeraar aan het Seminarie te Haaren. Onderwerp: „Ter inleiding van den Paaschkring" 8.00—10.45., Concertavond met medewer king van de Amsterdamsehe Orkestvereni ging onder leiding van den heer Frans van Diepenbeek, Harry van der Harst, concert zangeres. 10.45. Epiloog, door het Klein Koor onder leiding van den heer Jos. II. Pickkers. 10 uur Nieuwsberichten van het Persbu reau Vaz Dias. Hilversum, 1060 M. 9.45. V.A.R A. Cursus Zorg voor de Volks gezondheid, door den heer I. G. Keesing, voorzitter van den Raad van Arbeid te Utrecht. 4, De Duitsche Ziekte-verzekering cn hare problemen. 10 10 Doe het Veilig. Serie voordrachten o.l.v den heer ir R. A Gorter, directeur van het Veiligheidsmuseum te Amsterdam. Spreker de beer R C. van Ree, technisch ambtenaar bij de Arbeids-itispectie in Maas tricht Onderwerp: Koólöxyde-vergiftiging. 1030 Kerkuitzending. Jeugddag voor het Vrijzinnig Protestantisme. Uitzending van den Oochtcnddienst uit de Remonstrantsche kerk te Leiden. Spreker ds. P. D. Tialsma. 12.00—12.30. A.V.R.O. Schaakles door J. Davidson. 12.30—2.00. Lunchmuziek door het Boris Lenski-Trio. 2.00—2.30. Lezing. 2.30—3.00 De pianosonates van Beethoven. Een cyclus Analyse door Louis Schmidt van Sonate Op. 53 (Waldslein-sonate) in S gr. t. Solo Egbert Veen. 3.00—3.30 Een beschaafde vroolijke noot. 3.30—5.00 Concert door het Omroep orkest o.l.v. Nico Treep. Een verzoek-programma. 5.00—6.00. V.A.R.A. Kinderuurtje o.l.v. Willem van Cappellen, met medewerking o.a. van Jeanne Bacilek. Een uurtje bij de Familie Mulder. 21. Bezoek van Oom Ba rend. Personen: Vader Mulder, Moeder Mulder, Lenie Mulder, oud dertien Jaar, Wim Mulder, oud elf jaar. Oom Barend, Billy. 6.00—7.30. 8e „Brandes". Vooravondcon cert door het versterkt Cinema Royal Or kest o.l.v. den heer Hugo de Groot. 7.30—8.00. Lezing over Cuba, Mexico. Ve nezuela, Columbia. Panama en de Antillen inclusief Curagao, door D. Knegt. 8.00. Tijdsein v. d. A.V.R.O. klok. Persbe richten van Vaz Dias. 8.15. Wagnerconcert met medewerking van het Utrechtsch Stedelijk Orchcst. So liste: Liesbeth Poolman—Meissner (so praan). Chris de Vos (tenor). Dirigent: Al- bert van Raalte. Na afloop van het concert- Gramophoon- muziek. 11.30. Sluiting. Maandag 28 Januari. Huizen, 336,3 M. Na 6 uur 1852 M. 11.00—pl.m. 11.30 v.m. Korte Ziekendienst, te leiden door ds. W. J. van Lokhorst, Ned. Herv Predikant te Hilversum. 12.30—1.45 n.m. Orgelconcert, te geven door den heer G. Vos, in samenwerking met mevrouw A. J. Blokpoel—v. d. Berg, te 's-Gravenhage, sopraan. De heer Vos is organist der Nieuwe Zui- derkerk, te 's-Gravenhage. 2.002.30 n.m. Schooluitzcnding 3de les Practisehe Gezondheidsleer door Drs. H. Schilp, directeur der Chr. Kweekschool te Leiden. 4.00—5.00 n.m. Zickenuurtje, te leiden door Ds. II. Bakker, Ned. Herv. Predikant te Am sterdam. 5.30—6.00 n.m. IV Literaire Lezing, door den heer W. ten Kate Jzn. Onderwerp: „De periode der Romantiek in onze Literatuur- en populaire causerie" I. 7.00—7 30 n.m. N. D. O. Instituut Schoe- \ers, Les Stenografie „Groote', door den heer A. A. Schoevers. 7.30—8.00 n.m. Zangcursus, door den heer Jac. Ph. Caro te Utrecht. Vanaf 8.00 n.m. Uitzend-avond. Spreker: de heer A. Mol, hoofd der Chr. M. U. L.- school te Wageningen. Ondprwerp: „De Sproke van Beatrys". Het muzikale gedeelte wordt verzorgd door- Het Christelijk Radio Orkest, onder leiding van den heer Jan Pouwels te Am sterdam. Daarna Persberichten Persbureau Vaz Dias, te Amsterdam. Hilversum 1060 M. 10.00 Tijdsein v. d. A.V.R.O. Klok. 10.00—10.15 Morgenwijding. 12.00 Politieberichten. 12.152.00 Lunchmuziek door hel Boris Lensky-Trio. 2.00—2.45 Voorlezing uit „De ongelukkige" van Louis Couperus. 2.45—4.45 Aansluiting van de „City" Bi oscoop te Den Haag. Uitzending van illus- stratieve filmmuziek. Met „City" Orkest o. 1. v. J. de Man. 4.45—5.00 Gramophoonrnuziek. 5 00—6.00 Kinderuurtje door Celine Schaake Verkozen. 6.00 Tijdsein van de A.V.R.O. Klok. 6.01 715 Voor-avonconcert door het Om- roepoikest o. 1. v. Nico Treep. 7.15—7.45 13de les Engelsch voor bezin- ners door Fred. Fry. 7.45 Politieberichten. 8.00 Tijdsein van de A.V.R.O. Klok. 8.15 Aansluiting van het concertgebouw te Amsterdam Uitzending van het Debus sy concert uit te voeren door het Concert gebouw-orkest o.l v Pierre Monteux. 9.00 A V R.O. Radio-tooneel Studio opvoe ring door de N.V. „Het Schouw-Tooneel" (Dir Adr. v. d. Morst en Jan Musch) van „De Hofslachter", Blijspel in drie bedrijven door Oscar Walter en Leo Stein. Een illuster kunstenaar aan ons tooneel ont: vallen. Het bericht van Royaards dood zal een schok door Nederl. doen gaan, in de eerste plaats in de Ned. tooneelwereld en in bree- de kringen van hen die daarin belangstellen. Want in dr. Willem Rcyaards wordt niet al leen een tooneelspeler zonder meer, doch een baanbrekend tooneelhervormer verloren, zooals Nederland tevoren nog niet gekend heeft en het is het besef van dit verlies, waarvan wij ons bij dit doodsbericht wel in de eerste plaats pijnlijk rekenschap geven. Wanneer wij ons thans nog eens realiseeron wat dr. Royaards' groote beteekenis voor het Nederlandsche tooneel is geweest, dan zou ci: misschien het best kunnen worden saamgevat door te zeggen dat hij Nederland's grootste cgisseur is geworden. Meer speciaal don de icgisseur in greoten stijl. Het ontbrak in den tijd dat Royaards als jong acteur deel uit maakte van de Kon. Ned. Vereeniging Het Nederlandsch Tooneel, niet aan tooneelspe- lers van den eersten rang zooa's het trou wens Nederland daaraan nooit ontbroken heeft, doch zelden waren ze, vooral bij de opvoering van tooneelwerk van breeder al lure en grooter omvang, b.v. die van het klassieke genre, verecnigd tot een niet alleen in de groote iijnen doch ook tot in de klein ste details verantwoord stijlgeheel waaraan een ieder zijn individualiteit ondergeschikt wist te maken. Regisseurs als een Adriuan van der Horst cn een Jan C. de Vos, onderscheidden zich wel is waar in datgene wat tonalis- t i s c h afgestemd diende te worden, laten wij als vooi beeld noemen de werken van Ibsen en Heijermans Royaards bezat den „insecten en den leeuwengeest", die de gaven der eerste twee kon verruimen tot het groote en om vangrijke hij had zin voor het decoratieve en effectvolle, gelijk in Duitschland, in genialer verm nog, de meester der massaregie Max Reinhardt, die in menig opzicht hem tot voor beeld geweest is. Royaards als Mercadet. Met Verkade, den pionier van Cordon Graig's veieenvoudigingstheoriën voor het tooneel, heelt Royaards voor de uitvoering zijner denkbeel den allereerst seamgewerkt. „Royaards en Ver kade" hebben in ons land de nieuwe aëra van tooneel en tooneelverzorging ingeleid. Terwijl Verkade evenwel meer de man van hc-t sum miere en sober opgeloste is gebleven, is Roy aards meer den weg der siervolle „Ausstat- tung" ingeslagen. Vooral de Midzomernochtsdroom met de mu ziek van Mendelssohn en de Driekoningenavond met Humperdinck's muziek zijn ontelbare malen opgevoerd. Dramatische, beeldend-aesthetische en muzikale schoonheden werkten hier samen tot een zinbekorend geheel. In deze en zoovele andere stukken door Royaards op het repertoire gebracht, voerden nog décors van een voor- nuamheid en statievolheid, die hier tc lande on gekend waren, zoomede luxueuse costumes naar speciale ontwerpen, de illusie ten top. Royaards wist daarbij voortreffelijke kunste naars als b.v. Oscar Tourniairc, Louis Saalborn, Hubcit I.a Roche, Magda Janssens, cn; in nog vroeger jaren. Jan Musch (wiens creatie als Puck in de Midzomernochtsdroom beroemd ge worden is) aan zijn gezelschap te verbinden. En zij allen waren in de honden des leiders als leem in de handen eens pottenbakkers Royaards was niet gauw tevreden cn eindeloos waren soms de repetities. Van de rollen die Royaaids' persoonlijk talent als tooneelspeler het sterkst typeerden, noemen wij Marcadet, en dan Markies de la Seiglière.. En wie ziet daarbij niet ook zijn cchtgenoote Mevr. RoyaardsSandberg als de bekoorlijke jonkvrouwe van dien naam voor zijn geestesoog verrijzen Royaards speelde gaarne grand seigneur- rollen en hij deed het met een biU!nnt°n zwier die op ons vaderlandsch tooneel vrijwel onge- eveneardi was. Wij denken verder, om andere voorbeelden van zijn kunnen te noemen, nog aan zijn „Misanthroop", aan „Grompie" en aan „Mark Violier." Het heeft Kern neet vceivuldige bewijzen van hulde niet ontbroken. Herinneren we er s'.frhts aan dat de Utrechtsche universiteit hem be noemde tot doctor honoris cau.-:a -Na/uurlijk had een zóó kantige perrooniijlche'd o-k vij anden Tconeelspders m<-t vclI persoonlijk telent maar wei:nig artistieke eruditie begrepen hem niet of wildon hem niet begrijpen. En wij herinneren ons dat een dramatisch auteur els Heijermans, wien het als tooneeHircteur nim mer naar den vleeze is gegaan, in tooneel- beschouwingen wel eens boosaardige Seitcn- hiebe lanceerde naair het kijkspulachtige van een tooneelgenre, waarmee du'delijk dat ar. Royaards bedoeld was. De meester der „Klein- malerei" mirte nu eenmaal het omgaan Voor het grootsche gebaar Op den duur heeft Royaards zijn artistieke strevingen in den Amsterdamsc.hcn Stads schouwburg. waar allerlei bureaucratische hin derpalen golden, niet meer tot verwezenlijking kunnen brengen. Dit is, naar wij mcenen, ook de re'en geweest waarom zijn gezelschap ten slotte ontbonden werd. En wcii'ch* doordoor is cr weinig gekomen van verschillende zijner toekomstplannen. De speciale Royaards-schouwburg, waaraan ook al heel wat haken en oogen vastzaten, be stond bij zijn dood nog slechts op papier. Misschien heeft het feit dat Royaards al eenigen tijd „de oude" niet meer was, een snelle tot standkoming niet bevorderd, al heeft de thans gestot vene zich kort voor zijn dood nog opti- mitsch over de financieelc mogelijkheden ervan geuit En zoo heeft hij, als eenmaal de aartsvader Mozcs, het beloofde land uit de verte mogen aanschouwen, doch het niet mogen betreden Hij heeft een enkele maal nog eens gegostreerd bij Van der Lugt Melsert of declameerde nog een zeldzamen keer. Multatuli's Kruissprook, het verhaal van Soïdjah en Adinda of Vondels Geboorfclock hadder. sinds jarer op té' van podiums in ons land uit Royaards' mond weerklonken. En er waren ten slotte nog maar heel weinigen wien zulks nog nieuws bood. Sinds geruimen tijd vertoefde Royaards te Zondvoort tot herstel van gezondheid. Na de angstige zomermaanden mocht hij herstellen, en ging hij naar het Zuiden voor definitief krachtherstel. Helaas de dood heeft hem opgeroepen, ver van zijn vaderland. Een zware slag heeft Neêrland's tooneelleven getroffen, nu zijn energieke, spontaan onder nemende en nog vele idealen koesterende persoon'iikheid voorgoed van ons is heenge gaan. Wie zal zijn zending, die ook thans nog te vervullen blijft, overnemen en op wen zal zijn profetenmantel neêrdalcn?

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 6