DE EEMLANDED
D.nsdag 5 Februari 1929
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
KOUDEGOLF IN
BRITSCH-INDIE
27e Jaargang Ko. 184
NIEUWE ONRUST IN
SPANJE
Officieren plegen
zelfmoord
DE BRUTALE ROOF
A. H. VAN NIEUWKERK
Complete Woning nrichting
Speciale aanbieding CLUBFA'JIEUILS
Menschen en dieren
doodgevroren
Een schade van millioenen
ELF HOUTHAKKERS
OMGEKOMEN
TRAMSTAKING TE
COLUMBO
HET ANTWOORD AAN
DR. BR a UN
Pruisen contra Beieren
LUCHTVAART
ABONNEMENTSPRIJS 5 ®a,udm »ooi Amtrsfoort I2.10 pu ouwt f 0.75. per
week (mei giatlt verrekerlns legen ongclukkeni I 0.17'/,.
Binnenland traoco oei post per 3 maanden 13... Af:ond.-ill|ke nummers 10.05.
POSTRKKKNINC. 47910 TELEFOON IN1ERC 51J
DIRECTEUR UITG EVER. J.VALKHOfT
PRIJS OER AOVERTEWTIEN "ao I -4 regel» 06 met inbegrip vod eeo oewllsoomraef.
elke regel meet 10 26 Licfdadigheida adveriennèn voo» de
helft van den prijs - Kleine Advertentie» „KEITJES bli "ooruifbetalin^. 5 regels
50 cent elke regel meer 10 cent driemaal plaatsen I.— Hea-iTsnummer extra 1 0 05
Nog stoods onrast ia Span)e.
Opnieuw een mailend gar
nizoen. Madrid neemt af-
weermaatrcgelen.
In Spanje schijnt het nog niet heelernaa!
pluis ie zijn. Toen de jongste militaire op
stand bedwongen heette en ook de orde en
rust weer in Ciudad Real hersteld schenen
te zijn. werd uit Fransche bron gemeld, dat
do Spaanscho autoriteiten den staat van
zaken wel wat al te rooskleurig voorstelden
en dat het inderdaad in geheel Spanje
gistte
Nadere berichten lijken erop te wijzen,
dat die Fransche telegrammen werkelijk
ren kern van waarheid bevatten, want de
Spaansche regeering geeft nu zelf toe -
blijkens een door haar openbaar gemaakt-
rne.dedeeling dat de zaken in Valencia
niet naar wenseb gaan Het officieele com
muniqué is wel ietwat aan den vagen en
geheimzinnige!! kant maar er blijkt toch
wel zooveel uit, dat het garnizoen te Valen
cia in opstand is gekomen, althans dat een
deel daarvan heeft gemuit. Madrid heeft
onverwijld maatregelen genomen om in
genoemd republikeinsch centrum de aan
stichters 'tot rede te brengen. En wanneer
van officieele Spaansche zijde geen voor
stelling wordt gegeven van den toestand,
die niet aan do feiten beantwoordt, is ook
de rebellie in Valencia de kop al weer in-
edrukt. De troependéelen, die daar tecen
dp tucht hebben gezondigd, zijn. zoo wordt
beweerd, weer tot gehoorzaamheid gedwon
gen.
Bedenkelijk voor de Spaansche regeenne
t* echter, dat niet slechls militairen te Va
lencia de hand in het spel hebben gehad
Ook burgers waren daar betrokken, bii het
complot, dat tegen Primo de Rivera's dicta
tuur was gericht. Verschillende civiel»*
ambtenaren bleken met to vertrouwen tc
zlin en de Spaansche regeering is er ter
stond toe over gegaan hen uit hun macht
te ontzetten. Een groolscheepsche ..zuive
ringsactie" schijnt te hebben plants gehad
Evenmin als eenige dagen geleden te Ciu-
dad Real, schonen er thans te Valencia bot
singen te hebben plaats gehad, waarbij
bloed vloeide de regeering rook als het
ware wat er te Valencia geschiedde en kon
zoodoende tijdig afweermaatregelen nemen
doch dat de overheden te Madrid den
toestand in Spanje nog al van ernstigen
«ard achten, valt te con cl dee ren uit d*
berichten, welke behelzen, dat ook te Ca
diz en Barcelona, alsmede verschillend*
iidere Oost-Spannsche steden, een opstan
dige gezindheid heerscht. die niet veel
goeds voorspelt. In elk geval past de Spaan
sche regeering thans op haar tellen en zij
heeft het zelf» als wenschelijk beschouwd
de troepen tc consigrieeren. opdat deze des
noods terstond kunnen ingrijpen. Zelfs
moeten al naar eerstgenoemde stad solda
ten bij wüze van voorzorg zijn gedirigeerd
Dat militairen, arbeiders en i republikei
nen samenwerken, zou men kunnen aflei
den uit verschillende berichten, die gewa
gen van *t vormen van driemanschappen in
verschillende centra. De regeering, gelijk
ij reeds opmerkten, is zeer spaarzaam met
haar mededeelingen. doch wanneer zij een
communiqué, waarin nadere inlichtingen
over de gebeurtenissen in uitzicht worden
gesteld, eindigt met den zin.'dat het thans
nog niet mogelijk is meer te zeggen, draagt
zii er zelf. door de voorvallen met een mys
tiek waas te omhullen, toe bij, dat, men in
binnen- en buitenland gaat twijfelen aan
de stabiliteit van het huidige bewind op
het Pyreneesche schiereilund. Primo de Ri-
c-ra maakt thans stellig mopilijké dagen
loor rn rnen mag benieuwd zijn, of hij de
beweging op,den duui «1* baas vermag te
blijven
Het garnizoen van Valencia aan
't muiten geslagen
Aan het Journal wordt uit Hendaye ge
seind, dat volgens berichten uit ernstige
bron de drie hoofdofficieren, die door den
krijsraad te Ciudad Real ter dood waren
veroordeeld, zelfmoord gepleegd hebben.
De algemeene opvatting is, dat Sanchez
Guerra niet per ongeluk door houtskool-
damp vergiftiging bijna om het leven was
gekomen, maar dat hij opzettelijk getracht
hoeft een einde aan zijn leven te maken.
In een officieuse nota wordt medegedeeld,
dat in verband met de ontvangst van be
langrijke berichten de regeering besloten
heeft krachtig te zullen optreden en luite
nant-genaal San Jurjo met volledige vol
machten naar Valencia te zenden om allo
burgerlijke en militaire autoriteiten, aan
wier trouw getwijfeld wordt, af te zetten
cn hun plaatsen door anderen te doen inne
incn. Wat do discipline betreft, wordt de
toestand in het grootste deel van het gar
nizoen van Valencia uitstekend genoemd
De regeering is er-nop steeds van overtuigd,'
dat zij handelt volgens de meening van het
land door maatregelen te nemen voor de
handhaving der openbare orde cn rust-
Volgens verdere berichten uit Spanje is
het garnizoen van Valencia gedeeltelijk in
opstand gekomen.
De toestand wordt ernstig geacht.
Instelling eencr bijzondere
rechtbank. Verscherping
der censaur.
Parijs, 3 Febr. (V.D.) In Madrid zijn de
voormalige liberale minister Villa Nueva
en de genraal Aguilera, die reeds in vroe
gere opstandige bewegingen gewikkeld wa
ren gearresteerd. In Madrid en geheel
Spanje heerscht rust.
Na een onderhoud met Primo de Rivera
heeft koning Alfonso verscheidene konink
lijke besluiten onderteekend. Primo ver
klaarde in aansluiting daarop aan de pers.
dat de besluiien in de eerste plaats de in
stelling van een bijzondere rechtbank be
troffen voor het berechten van de muiters
Bovendien zal strenge censuur ingevoerd
worden. Iedere krant wordt verplicht dage
lijks een zestiende deel van zijn ruimte r
beschikikng to stellen voor ambtelijko me
dedeelingen en verklaringen.
ALDEGONDESTRAAT 103-105-107
TEL 543.
QROOTE SORTEERING
JLUBFAUT£UILS en
THIE/VIEUBELEn
Onder meer een geschenk van den
sultan van Zanzibar
gestolen
Temperatuur 20 graden be:
neden normaal
Londen, 3 Febr. Uit Bombay wordt
?emeld, dat de koudegolf, die thans over
Britseh-Indië strijkt cn die, naar de weer
1 undigcii zeggen, \an de Middellandsche
Zee komt, groote schade veroorzaakt, voor
al in het Zuiden. De temperatuur te Bom
bay is 30 graden beneden normaal, het
?€cn in honderd jaar niet het geval is
geweest. Te Quel'ta en andere plaatsen zijn
menschon doodgevroren.
Aan de tabak- en katocnoogslen is groo
ts schade ve-oorzaakt. Vogels, apen en
vele kleine dieren, die de wildernis be
volken, zijn door dc ongewone koude om
gekomen.
(Tel.)
HET MEER VAN CONSTANZ
.DICHTGEVROREN.
V. D. meldt uit Bazel, dat tengevolge
van de strenge vorst het meer van Con
stanz geheel is dichtgevroren. Duizenden
schaatsenrijders bewegen zich over de
groote ijsvlakte. Door het glasheldere ijs
heeft men volgens dit bericht de over
hlijfselen van een vroeger bouwwerk op
den bodem van het meer ontdekt.
Te Berlijn zal heden aan do aanplakzui
Ion een oproep van de politie verschijnen.,
waarin, na een korte uiteenzetting van de
uitvoering der inbraak in de bank in de
Kleislstrasse vérschillendo vragen aan het
publiek worden gericht. De politie zal. voor
zoover haar den inhoud van de geplunder
de safe bekend is, lijsten laten drukken, die
aan alle beleenbanken, juweliers en smel
terijen zullen worden toegezonden. Ook do
groote buitenlandsch handelsplaatsen voor
juweelen zullen.van zulke lijsten worden
voorzien.
Totdusver hebben zich ongeveer 80 eige
naren aangemeld en den inhoud van hun
safe opgegeven.
Onder de vele gestolen sieraden bevindt
zich ook een kleinood, dnt een geschenk
w "dó van den sultan van Zanzibar. Verder
werden er ook o.a. zes partituren van een
opera van Richard Wagner gestolen.
De eigenlijke waarde der kostbaarheden'
is niet bij benadering te ramen, omdat de
meeste van de gestolen voorwerpen rari
teiten zijn en alleen voor liefhebbers waar
de hebben. Bij elkaar genomen beloopt de
waarde van het gestolenc echter heden
reeds in de millioenen.
DES KONING S ZIEKTE.
De kening hseft opgezeten.
De koning is gisteren uit bed naar een
stoel Hi het raam overgebracht om van
den zonneschijn te genieten.
TROTZKI TE CONSTANTINOPEL
AANGEKOMEN.
Berlijn, 4 Febr (H. N.1 Uit Constan-
linopei wordt gemeld, dat Trotzki daar
vandaag aan boord van het Russische re-
gceringsschip is aangekomen. Aan boord
bevonden zich ook een afdeeling Russische
soldaten en verscheidene leden van de Rus
sische geheime politie.
TRAMSTAKING TE LEIPZIG.
Leipzig. 4 Febr. (V. D.) In de werk
plaatsen van de tram te Leipzig is een sta
king uitgebroken. Het tramverkeer staal
dientengevolge geheel stil.
WINTER IN FRANKRIJK.
Tal van sterfgevallen.
Over geheel Frankrijk trekt een nieuwe
koudegolf. Te Parijs en in de provincie heb
ben zich talrijko sterftege\allen ten ge
volgo der koude voorgedaan
FELLE KOUDE IN 30HEMEN.
Praag. 4 Febr. (V. D.) De strenge vorst
duurt te Praag voort. Ren lang verblijf
op de straten is onmogelijk Van talrijke
personen zijn de ledematen bevroren.
Te Budweis In Noord Bohemen vriest
het 37 graden. De Donau is tot op 25 kilo
meter van Prcssburg dichtgevroren
Slachtoffers eener lawine
Naar uit Moskou wordt bericht zijn by
Alma Ata houthakkers door een sneeuw-
lawine verrast, waardoor olf hunner wer
den gedood.
BRAND TE PRAAG.
Ernstige schade aangericht.
Praag, 4 Febr (11. N.). Zondagavond om
10 uur is in de buicht te Praag een brand
uitgebroken, die echter spoedig gelokali
seerd kon worden. Men bemerkte eeri dik
ken rook op den gang tusschen de audiën
tie en de troonzaal. De brandwacht van de
burcht was terstond ter plaatse, doch kon
door den dikken rook niet binnendringen.
Spoedig daarop was de beroepsbrandweer
ter plaatse en tegen half 11 was het vuur
bedwongen. Het bleek, dat de oorzaak van
den brand Ie wijten was aan dc oude bouw
wijze van de burcht, zoodat een schoorsteen
van de keuken, die zich in het parterre be
vindt. door een balk van de eerste verdie
ping liep, welke balk is gaan smeulen. Pre
sident Masaryk en zijn dochter keken bij het
blusschingswerk toe.
Praag. 4 Febr. (II. N.) De brand in do
Burcht te Praag heeft grootere materieele
schade aangericht dan oorspronkelijk ver
moedt werd Verschillende schilderijen, go-
beüjns c-n kostbare tapijten zijn verbrand.
DE EGYPTISCHE KONING NAAR
DUITSCHLAND.
Berlijn, 4 Febr. (H. N.) Rijkspresident
von Hindenburg heeft koning Foead van
Egypte uitgenoodigd om den a.s. zomer tij
dens zijn reis naar Europa ook een bezoek
aan Duitschland te brengen.
VATICAAN EN QUIRINAAL.
Vooiloopig nog slechts oen mo
dus vivendi.
Keulen, 4 Febr. (H. N.) Naai: de corres
pondent van de Köln. Ztg. te Rome van
goedingelichte zijde verneemt, is bij de on
derhandelingen tot oplossing van het Ro-
niéinsche vraagstuk op 14 Jan. een nieuw
protocol onderteekend. De onderhandelin
gen vorderen, zooals te begrijpen is. slechts
langzaam, zoodat in hooge kerkelijke krin
gen ook thans de uitdrukking „Oplossing
van het Romeinsche vraagstuk" als voorba
rig wordt beschouwd en voorloopig nog
slechts \an een modus vivendi wordt ge
sproken. welke echter als uitgangspunt voor
verdere onderhandelingen kan worden be
schouwd.
FATALE BRAND.
Tien slachtoffers.
Uit New York wordt gemeld, dat bij een
brand in Buckhannon fn West Virginia een
gezin van 10 personen om het leven is ge
komen. Slechts de schoonzoon is gered. Hij
had echter ernstige brandwonden bekomen.
C2VECHTEN IN MAROHKO.
P a r ij s.4 Feb r. (H. N.) Volgens een
bericht uit Madrid zouden in de Fransche
zone van Marokko weer hevige aanvallen
van Marokkaansche stammen op Fransche
troepen hebben plaats gc-had.
DRAADLOOS OVERBRENGEN VAN
FOTO'S.
Londen, 4 Febr. (II. N.) Zaterdag zijn
met goed gevolg proeien genomen voor hei
overbrengen van foto's en brieven, op korte
golf van New-York naar Engeland. De
proeven werden uitgevoerd door de Mar-"
conimaatschappij volgenshet beam
systeem. De voordeelen van het systeem
liggen vooral in de snelheid cn de belang
rijke v°rminrtortee v»n de kosten.
DE AFGHAANSCHE PUZZLE.
Hot vervoer per vliegtuig
uit KaboeL
Londen, 4 Febr. (H. N.) Zaterdag zijh
opnieuw 23 personen met Britsch-Irdisch"
vliegtuigen van Kaboel naar Pesjawar ge
bracht.
LINDBERGH BIJ HOOVER.
Treedt de vlieger toe tot de regeering?
Londen, 4 Febr. (H N.) Uit New-York
wordt gemeld, dat Lindbergh door Hoovei
gisteren te eten is gevraagd cn methen»
een langdurig onderhoud had. Hoover mo*!
Lindbergh den post \an onderstaatssecreta
ris voor de luchtvaart in het ministerie
van handel hebben aangeboden.
DE DUITSCHE RIJKSBANK.
Twaalf procent dividend.
B e r 1 il n. 4 Febr. (V. D.) In de Zondag ge
houden algemeene vergadering van de rijks
bank werd besloten voor het jaar 1928 een
onveranderd dividend van 12 uit te koe
ren. Dr. Schacht verklaarde In een rede, dat
de toeneming van de winsten haar verkla
ring vindt in den nood van het Duitsche
economische leven en den grooten crediet-
nood. De winst zal van zelf verminderen,
wanneer de rentevoet in Duitschland nor
maal wordt.
In het jaarverslag wordt er op gewezen,
dat de herstelbetalingen niet geschieden
uit winsten uit het bedrijf, doch uit geleen
de gelden. De vraag wordt gesteld, hoelang
dit proces nog zal voortduren en hoe lang
het Duitsche economische leven de steeds
ongunstiger wordende credletvoorwaarden
zal kunnen blijven dragen. In het verslag
wordt het bedrag van de Duitsche buiten-
landsche leeningen op langen termijn op ze
ven milliard geraamd cn de credieten uit
het buitenland op korten termijn op zes mil
liard, voorzoover althans de leeningen via
de Duitsche banken werden gesloten.
De rentedienst. welken Duitschland voor
de buiteniandsche leeningen heeft op te
brengen, bedraagt ongeveer een milliard
mark per jaar.
Ernstige onlusten
Londen, 4 Febr. (V.D.) To Colombo
hebben ernstige ongeregeldheden plaats
gehad in verband met een dc vorige week
uitgebroken tramstaking. De maatschappij-
een Engelsch concern, onderhoudt met hulp
van een aantal werkwilligen een gedeelte
lijken dienst. In de inboorlingcnwijkcn
werden de wagens met stecnen en andere
voorwerpen bekogeld en de vrijwilliger*
dm den dienst onderhouden, bedreigd. De
politie voerde een charge uit en kwam in
gevecht met do met messen gewapende in
hoorlingen. De echtgenoot* van den com
rnissaris van politie, mrs Bromlev, die m
een auto op haar echtgenoot znt te wach
ten, werd door een steen gewond.
Cairo, 4 Febr. (V.D.) Volgens hie*
ontvangen berichten uit Colombo kwam he«
daar Zondag opnieuw tot botsingen lus-
schen stakende arbeiders van de tramwep
maatschappij en de politie, dit» van de .»a
pens gebruik maakte, waardoor tweeu»»r
sonon warden gedood en verscheidene \\e,K
den gewond. De stakende arbeiders wilde.»»
verhinderen, dat werkwilligen den dienst
weer in bedrijf stelden en verwondden
daarbij een aantal vrijwilligers In ant
woord op het optreden der politie zullen
de stakers heden trachten het verkeer ere-
hee! stil te leggen. Men vreest, dat ar nog
meer botsingen te wachten zijn
HET WEER VAN MORGEN.
Hoogste barometerstand: 775.2
Haparanda.
Laagste buroinofc-rstaml: TS
Yestmanoei
Verwachting tol den avond van
0 Februari:
Zwakke tot matige tot N. 01
N O. wind. nevelig tot. zwaar be
wolkt. waarschijnlijk eenige regen
of sneeuw, lichte dooi tot tempo
ratuur om het vriespunt.
Het is allerminst de bedoeling
een anti:Pruisische stemming
te wekken
M n c h e n, 4 Fob r. (V D.j De Beiersche
regeering heeft in ren uitvoerig antwoord
stelling genomen tegen de verklaring van
den Pruisischen minister-president dr.
Braun. Daarin wordt o.a. gezegd, dat de
door den rijkskanselier gewenschto vertrou
welijkheid niet uitsloot, dat een vertrou
welijke, informatorische conferentie kon
worden gehouden met de landsregeering
en de haar het naast staande pers. Bij zijn
bezoek aan den Pruisischen minister-pre
sident heeft dr. Braun verklaard, dat de
Beiersche regeering de Pruisische vorde
ring van V/j milliard niet principieel nf-
wijst, maar dat zij een rijkswet noodza-
BOTSING TUSSCHEN AUTO'S.
Varscheidene gewondon.
Neurenberg, 4 Febr. (II N.) Een
ernstig ongeluk heeft op den rijksstraatweg j
van Neurenberg naar Erlangen plaats ge
had. Een auto uit Erlangen trachtte een an
dere auto uit Schweifurth in te halen, waar
bij beide auto's begonnen te slingeren. De
auto uit Erlangen liep tegen een boom.
terwijl die uit Schweifurth in een sloot
terecht kwam. Beirto auto's werden geheel
vernield. Do twee inzittenden uit de aute
uit Erlangen werden licht gewond, de vlif
inzittenden uit de auto uit Schweinfurth
gedeeltelijk licht, gedeeltelijk ernstig. Dp
burgemeester van Schweinfurth en zijn
vrouw, die ook in den wagen zaten, kregen
een herren~chudding e~ andere verkondin
gen cn zijn in do kliniek van Erlangen op
genomen.
BEWEERDE KINDEROFFERS.
Paniek te Baroda.
Uit Bombay wordt d.d. 4 Febr. gemeld:
Ten gevolge van het bericht, dat kinderen
ontvoerd werden om te worden geofferd in
verband met den bouw van een nieuwe
brug, is te Baroda een paniek onder de be
vol king uitgebroken. Er ontstonden onlus
ten. waarbij talrijke.personen ernstig war
den gewond. Bij een hotsing tuschen de po
litie en de volksmenigte werden twee agen
ten gekwetst. Twee Hindoes, slachtoffers
van de woede der menigte, zijn dood naar
het ziekonhuis gebracht
DR. BRAUN.
kelijk achtte. Het schrijven der rijksregee-
ring van 10 September 1919, waarin de
toenmalige rijksregcering verklaarde, alle
voor de landen uit het vredesverdrag voort
vloeiende schade op zich te willen nemen. iv
slechts een program der toenmalige rijks
regeering geweest. Na een verklaring inzake
schadevergoedingen op de posterijen cn
spoorwegen, wordt in het Beiersche schrij
ven verder verklaard, dnt niets haar min
der in de bedoeling ligt. dan iri Beieren een
anti-Pruisische stemming te wekken. Maai
do houding der Pruisische bewindslied*'
speciaal die van den minister van finan
ciën. liet geen andere conclusie toe, dan dar.
Pruisen in deze kwestie een tegenstander
van Beieren is De uitlating van den Beiei
ichen minister van financiën op de pers
conferentie van 31 Januari j.l te Münchéu
werd reeds onmiddellijk betreurd, maar
moet beschouwd worden als een uiting van
het gekrenkte Pruisische rechtsgevoel.
VLIEGONGEVALLEN IN
FRANKRIJK.
Parijs, 4 Febr. ',H. N.) In de buurt
van Bourges zijn twee Fransche militaire
vliegtuigen, die door den dikken mist ge
dwongen waren een noodlanding te doen,
vernield De inzittenden bleven ongedeerd.
Een ander vliegongeluk heeft tusschen
Agadir en Casablanca plaats gehad, waar
een handelsvliegtuig van de Zuid Arrerika-
Iqn verdwenen is. Fransche verkennings
vliegtuigen hebben in het bergachtige ter
rein van Sidi Mpussa een wiel en enkele
houten stukken van het vliegtuig gevonden
Men neemt aan. dat de bestuurder Lecri-
vain bij het zoeken naar een gesrhikte lan
dingsplaats tegen een rots gevlogen cn neer
gestort is.
ARGENTIJNSCH LUCHTSCHIP
VERNIELD.
Volgens ccn bericht uit Buenos Ayres is
het bestuurbare Argentijnsche luchtschip
La Plata tijdens een hevigen storm die bo
ven San Fernando woedde, vernield Ook
de luchthal werd ernstig beschadigd ter
wijl op het terrein voor de civiele lucht
vaart te Santa Fé.eveneens veel materieele
schade, ook aan gebouwen, is aa-narTteht
De I.a Plata was één der twee lurhtsr he
pen, die Italië in Augustus 1920 aan Argon-
tinië heeft verkocht
