DE EEM1ANDED
WILLEM GROENHUIZEN
Verhuring van Lips safe-loketten
DIDECTEUR-UITGEVEQ: J.VALKHOFf
Vrijdag 8 Fel/uari 1329
BUiT£F^LAMDSCH OVERZICHT
DE TROEBELEN IN
AFGHANISTAN
Russisch ultimatum aan
Habib Oellah?
27e Jaargang No. 187
FELLE BRAND IN
EGYPTE
GISTING IN EGYPTE
ON i ZETTEND DRAMA
VIERVOUDIGE MOORD
JUWELIER.
Gouden Trouw- en
in.
TEL. £52.
ILV. SVHDDENST^NDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verzilveren van coupons
Kands'scredieten
Incasssesingen
Spaar-ileposita's rente 4
MARIA CHRISTINA
Groote figuur van een
lang regentschap
PANIEK OP HET IJS
EEN GOEDE VANGST
Veel inbraken opgehelderd
ONRUST IN BOMBAY
DE WERKLOOSHEID
IN DUITSCHLAND
EEN ZEER BELANGRIJK
ACCOORD
Onderteekening op 11
Februari
roomsen
ABONNEMENTSPRIJS per 3 «OOI Amersfoort f2.10 pet maand f 0.75 pel
- weel (met gratis verzekering tegen ongelulkenl I O.I7'/r
Binnenland tranco oer post pet 3 maanden f 3.-. Afzonde,lljke nummers t 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 515
PRIJS DER ADVERTENTIEN vao •-'regclj »05 ®et inbegrip van ceo t*wi|soummer.
elke regel rnw f0 25 Liefdadlghcidsndvertentiëo voo» de
helft van dco prijs. - Kleinr AdvertentiÖD ..KEITJES bij vooruitbetaling «—5 regels
50 cent elke regel meet 10 cent, driemaal plaatsen I.— Bewijsnummer extra 0 05
De onderhandelingen over de
vorming der groote coaliiie in
Dnitscliland mislukt. De mi-
uister van 't centrum treedt uit
de rijksregeering.
De besprekingen, welke Dinsdag en
Woensdag nog te Berlijn zijn gevoerd om
tot een vergelijk te komen met betrekking
tol. de vorming van de groote coalitie zoo
wel in het Duitsche rijk als in Pruisen,
zijn op een ir.'slukking tiitgeloopen. Met
het centrum vie! gewoonweg niet te pra
ten halsstarrig hield het aan zijn eischen
vasttwee ministers meer in 't rijks
kabinet. Wanneer aan deze verlangens te
gemoet werd gekomen, zou het Centrum er
geen bezwaar tegen hebben, dat van de
Duitsche Volkspartij twee leden zitting na
men in 't Pruisische kabinet. Hermann
Muller, de sociaal-democratische rijkskan
selier. offreerde het centrum echter voor-
loopig slechts één portefeuille meer dan
waarover het thans beschikt. Op dit aan
bod werd niet ingegaan trouwens het
centrum wilde niets weten van een ge
lijktijdige reorganisatie der rijks- en Prui
sische kabinetten en drong aan op onmid
dellijke benoeming der centrum-ministers
in 't. rijkskahinet. Wanneer hier aan werd
voldaan, wilde het centrum alles doen. op
dat de wenschen der Duitsche Volkspartij
met betrekking tot de Pruisische negeer ine
te eeniger tijd in vervulling zouden yuan.
Doch van haar kant wilde Stresemann's
partij hiervan niets weten. De onderhan
delingen waren mislukt. Het centrum vopr
de zijn dreigement uit het trok zijn eeni5
gen minister, Von Guerard, t-aing
Het Duitsche kabinet is dus thans on
volledig, manr in dp meeste berichten, die
ons uit Berlijn bereiken, wordt de opvat
ting verkondigd, dat het heengaan van
Von Guerard niet onvermijdelijk behoeft
te leiden tot het ontslag van lrnt geheole
ministerie-Muller Onderlusschen geeft het
centrum reeds de schuld van heel de re-
geenngsmiscre aan de Duitsche Volks
partij. De leider van de centrumgroep, Ste-
gerwald, heeft, naar van centnimszijde
wordt opgemerkt, in Nov. j.l. wel ver
klnard een gelijktijdige reconstructie in 't
rijk en Pruisen doelmatig te achten, maar
dienaangaande geen toezeggingen gedaan
van bindenden aard. Dit standpunt nam
het centrum ook thans in. doch deze partij
meende momenteel niets meer te kunnen
beloven dan dat het al zijn best zou doen.
om, zoodra de groote coalitie in t. rijk een
feit was gewerden, de regeeringshervorj
ming in Pruisen eveneens te bevorderen.
Wanneer de Duitsche Volkspartij al
dus betoogt het- centrum niet staat
maakt op een dergelijke toezegging, rt.ui
kan men de uitvloeiselen van een derge
lijke houding bezwaarlijk aan 't centrum
wij feu. Bovendien, zoo wordt ter verdere
rechtvaardiging verklaard, droeg de staat
kundige situatie in November een heel
ander karakter dan thans, omdat de poli
iie.ke toestand op het terrein der buiten
landsche staatkunde thans een flinke r«
geeringscoalitie vereisebt. Wanneer «de
Duitsche Volkspartij (waartoe Stresemann
behoort) meent zonder het nagestreefde
coalitieverband alleen de verantwoordelijk
heid te kunnen dragen voor de gewichtige
beslissingen, die in de naaste toekomst
dienen te worden genomen, dan kan bet
centrum, aldus de opvatting dezer partij,
zulks niet verhinderen, maar zelf wil het
hiervoor in 't minst niet verantwoordelijk
vvorden gesteld.
Er is aanvankelijk ook nog sprake van
geweest, dat Schatzl, die behoort tot de
Beiersche Volkspartij, welke zoo nauw aan
't centrum is verwant, als rijksminister
voor de posterijen het bijltje er bij neer
zou leggen, maar in verschillende Beriijn-
sclie telegrammen wordt een dergelijke
stap onwaarschijnlijk geacht, omdat de B
V. P. geen belang heeft bij de verbreeding
der regeeringsbasis in Pruisen, die de
rechtstreeksche aanleiding tot de Berlijn-
sche crisis heeft gevormd.
Ondertusschen is de toestand uiterst
moeilijk. Hermann Muller zal zich met
rijkspresident Hindenburg in verbinding
stelten en ook zal een kabinetsraad wor
den gehouden om over de netelige aange
legenheid van gedachten te wisselen. Uit
gebreide besprekingen zijn waarschijnlijk,
daar de Duitsche kabinetscrisis der laat
ste jaren niet plegen opgelost te worden
dan nadat dagenlang groote hoeveelheden
water door den Rijn zijn gevloeid.
Betuigingen van trouw aan Aman
Oellah
Berlijn, 7 F ebr. (II. N.) Te «Moskou is
bericht ontvangen, dat de gouverneur van
de Afghaansche provincie Herat, die
dagen een proclamatie van Aman Oella
voor de bevolking van zijn provincie be
stemd. ontving, een buitengewone vergade
ring heeft bijeengeroepen, welke door ver
tegenwoordigers van de geestelijkheid, van
de stedelijke en landelijke bevolking was
belegd. Na voorlezing van de proclamatie,
waarin de bevolking wordt gevraagd, Aman
Oellah steun te verlecnen cn de orde te
bewaren, werd met algemeene stemmen be
sloten Aman Oellah den eed van trouw te
zweren, hem te steunen cn een verbitter
den strijd tegen de verraders der onafhan
kelijkheid van Afghanistan te voeren. Van
dit besluit is Aman Oellah kennis gegeven.
Londen, 7 Febr. (V. D.) Uit Pesjavvar
wordt gemeld, dat er aldaar hardnekkige
geruchten de ronde doen, dat Rusland een
ultimatum heeft gesteld aan Habib Oellah.
Verklaard wordt, dat dit ultimatum den
eisch stelt, dat Habib Oellah zijn plunde
ringen van de schatkist moet staken cn
binnen een week aan Rusland drie millioen
pond sterling moet betalen voor ammunitie
en ander oorlogsmateriaal, geleverd aan
Aman Oellah, terwijl bij niet-inwilliging
van dezen eisch Kaboel zal worden gebom
bardeerd.
Honderden woningen verwoest
Een brand le Mehalla, in de Egyptische
provincie Gharbia, verwoestte 240 wonin
gen van inlanders en veroorzaakte den
dood van drie personen, terwijl twee ande
re ernstig werden gewond. De aangerichte
schade wordt op een bedrag van G00.000
gulden geschat.
Onrustbarende berichten
Uit Athene wordt d.d. G Febr. aan de
N.R.C. gemeld
Volgens hier ontvangen telegrammen zijn
er in Egypte belangrijke gebeurtenissen op
til. De havenautoriteiten van Alexandria
hebben het Egyptische gezantschap alhier
last gegeven het verlcencn van visa aan
buitenlanders onverwijld te staken, daal
de regeering le Cairo verboden heeft, dat
vreemde passagiers in Egypte aan wal
gaan. Het Atheensche filiaal van de Ko
ninklijke Egyptische Scheepvaartmaat
schappij, die den dienst tusschcn Pireus
cn Alexandrië ondei houdt, geeft geen bil -
letten meer. De kabel verbindingen van
Griekenland met Egypte zijn verbroken.
Drie kinderen gedood
Ecri gruwelijk familiedrama heeft zich te
Antwerpen afgespeeld. Een zekere Victor
Deceutscher, 53 jaar oud, had eenigen tijd
geleden reeds een revolver gekocht met het
plan zijn kinderen te dooclen. Toen Dins
dagavond zijn vrouw met één der dochters
naar de bioscoop was, voerde hij zijn voor
nemen uit en schoot zijn zoons Julien (25
jaar) en Joseph (negen jaar), alsmede zijn
dochter -Jeanne (twintig jaar) dood. Daar
na stelde hij de politie op de hoogte van
hetgeen hij had gedaan. Bij het verhoor
verklaarde hij de kinderen te hebben ern
dood, omdat zij de zijnen niet waren. Zijn
eigen dochtertje von vijf jaar spaarde hij.
Burgemeestersfamilie gedood
Görlitz, 7 Febr. (V. D.) In het dorpje
Halzen, in de nabijheid van Lohsa in Ober-
lansitz, is een vreeselijhe misdaad ontdekt.
Do algemeen beminde, 40-jarige burgemees-
Ier Dilschas werd in zijn woning met zijn
\rouw, zijn dochter en zijn schoonzuster
vermoord gevonden. De moord schijnt reed:;
Maandag geschied te zijn. De pleegzoon van
den vermoorde wordt sedert eenige dagen
vermist. I-Iet staat nog niet vast of men
hier met een roofmoord of met een andere
misdaad te doen heeft.
DE ONRUST IN SPANJE.
De arrestaties duren voort.
Madrid, 6 Febr. (V. D.) Steeds meer
personen worden in verband met de jong
ste onlusten gearresteerd, onder wie gp
neraal Aguilera. De afgezette militaire
goeverneur van Valencia, Castro Girona, is
ter beschikking van de justitie geslekl. De
verwekker van den opsland, Sanchez Gner-
ra, is uit de militaire gevangenis te Valen
cia aan boord van de stoomboot „Canale
jas" gebracht, daar de gevangenis geen
voor hem geschikte ruimte bevat cn lm
vendien het voorval met het levensgevaar
lijke verwarmingstoestel de regeering on,
aangenaam verrast heeft. In het land
heerscht overigens volkomen rust.
HET PACT VAN KELLOGG.
Warschau. 7 Febr. (H. N.) De Pool
sche landdag heeft het Kelloggpact gprati
ficeerd. nadat minister Zaleski een uitvoe
rige toelichting had gegeven.
LAVGE3TRAAT 43.
Moderne Rfiodellen.
voor Amerstoori cn Omstreken
Langegracht Mo. 4 - Teïefoon 304
AMESSFOOST
Directie: A. H. MARTENS.
De moeder van Alfonso XIII
overleden
Wij meldden reeds, dat te Madrid in het
koninklijk paleis de moeder des konings,
koningin-weduwe Maria Christina is over
leden.
Spanje's koningin-moede;-.- in den ruim
sten zin des woords, want zij stond in hel
Finrt en in den eerbied van het gebeoje volk
de vrouw, die regentes voor haar nog
ongeboren koninklijken zoon werd, toen
haar gemaal, Alfonso XII, zes maanden
vóór de geboorte van het kind was gestor
ven. aldus trekent. de Tel. nog aan. U
op 21 Juli 1858 nis dochter van aartshertog
Karl Ferdinand en aartshertogin Elizabeth
van Oostenrijk nabij Weeren geboren. Zij
geroot een streng katholieke opvoeding en
verwierf groot aanzien, toen keizer Frans
Jozef haar beroemd had tot abdis van het
Huis der Adelijke Dames van de II. There-
sia te Praag.
Te Prang en te Weenen speelde zij een
vroofp rol in intellectueele kringen. Naar
hei schijnt, ontmoette zii aan het Wecrsche
hof den jongen prins Alfonso van Spanje,
toen nog slechts een pretendent-in-balling-
schap. daar de Bourbons nog niet op den
Spaonschen troon waren hersteld. Prins
Alfonso was destijds reeds gehuwd, maar
toen hij eenige jaren later, koning geworden
als A1#onso XTI zijn vrouw e~» richt ko
ningin Mercedes dochter van den hertog de
Moutpcnsier, had verloren, drongen zijn mi
nisters sterk aan oo een tweede huweliik
Hij deelde hun mede, dat, zoo ooit. hij dit
slechts zou aangaan met Maria Christina
van Oostenrijk. Een ontmoeting te Area
chon werd beleerd, de goedkeuring van
Frans Jozef werd na vrij langdurige pour
parlers verkregen en op 29 November 1879
vond de huwelijksvoltrekking le Madrid
nlaats. Koningin (Maria) Christina schonk
haar gemaal twee dochters. Mereedes en
Maria Theresia, aleer hij in 1885 stierf
Gpdurende het leven van haar gemaal had
de koningin zich zorgvuldig buiten de po
litiek gehouden, zoozeer jzelfs. dal. haar ver
onderstelde onervarenheid op dit gebied
groote onrust verwekte, toen zii in Novem
ber 1885 de functies van regentes op zich
moest nemen. Zii zag toen opnieuw een heu-
geh'ke gebeurtenis tegemoet en op 17 Mei
188G. zes maanden na zijn vaders dood.
werd Alfonso XITI geboren Tijdens zijn
langdurige mindeparisrheid (tot zïin KMen
jaardag) trad de Oostenrüksrhe aartsher
togin op, dusdanig, dat zelfs den tegenstan
ders der mpiinrchip eerbied voor deze moe
der po vrouw werd afgedwongen.
Het volk, en de rusteloost burgerlijke en
militaire politici, bemerkten, dat de gehand
schoonde hand van hun constitutionele re
gentes de hand was van een scherpzinnig
en kloek regent die 'dikwijls haar wil wist
door le zeltcn on verrassende en imponee
rend e \vh'7e. Tijdens den oorlog met Ameri
ka. in 1898. die geheel het gevolg was van
de fout°n,van generaties Spanoschöj politici
heeft Maria Christina getracht te redden
wat van Spanje's eens zoo machtig kolo
r.inal bezit nog te redden viel. Het was
niet veel, dat gered werd doch hartr
schuld is dat zeker niet geweest.
Ds teraardebestelling
Toen koningin Marie Christine overleed
was zij omringd door den koning en zijn
kinderen. Het. stoffelijk overschot werd in
de doodkist, gelegd en tentoongesteld. Een
"roote menigte trok langs de haar. De ter
aardebestelling zal waarschijnlijk heden
plaats hebben.
Aan een grooie ramp ontkomen
Regen sburg, 7 Febr. (V. D.) Als door
een wonder zijn gistermidag honderden
rncnschen aan een groot gevaar ontsnapt
Voor de steenen Donau-brug hadden groote
ijsschotscn zich opgestapeld tot een ijsbnri-
cade cn op de gladde ijsvlakte aan den an
deren kant van de brug bevonden zich hon
derden rncnschen op de Donau. Plotseling
klonk het geroep, dat het ijs begon te
scheuren en dat de tjsbarricade, die het
Donau water in zijn loop had gestuit, begon
te bezwijken. In paniek stoof de menigte,
waaronder vele schoolkinderen, van liet ijs
naar de beide oevers Met ontzetting zal hel
publiek van de brug af, hoe het ijs met
luide knallen en onder gevvejdig gekraak
lossprong en scheurde. Vele niehschen be
vonden zich nog midden op den stroom en
op het ijs heerschte een onbeschrijfelijke
verwarring. Tenslotte gelukte het met veel
moeite en met hulp van toeschouwers, alle
personen veilig op don oever te brengen,
hoewel verscheidenen hunner reeds door
het water moesten waden Eenige minuten
later bezweek de ijsbarricade geheel en
werd het ijsvlak geheel in schotsen gesla
gen cn in een woelig, kruiende massa ver
anderd.
EEN ECONOMISCHE CONFERENTIE DER
KLEINE ENTENTE.
Praag, 6 Febr. (V. D.) De Narodni Listy
meldt, dat op 11 Februari te Boekarest zal
worden geopend een voorbereidende confe
rentie van economische vertegenwoordigers
der Kleine Entente, die het programma zal
vaststellen van de in Mei te houden econo
mische conferentie der Kleine Entente. De
gedelegeerden te Boekarest hebben geen
volmacht bindende besluiten te nemen. Hun
werkzaamheden dragen geheel een voorbe
reidend karakter.
TUMULT IN DEN RIJKSDAG.
Berlijn. 6 Febr, (V. D.) Na de herden
king van de opening der Nationale Verga
dering te Weimar, heden tien jaar gele
den, volgde in den rijksdag de behande
ling van het Kellogg pact. Tijdens een rede
van den sóc.-rlein. afgevaardigde Breit-
sclieid ontstond een groot tumult. De com
munisten drongen nac.r voren onder luid
geschreeuw van „Weg met den oorlog" en
deponeerden met kracht een handgranaat
op de tafel van den spreker, waarop het
lawaai nog toenam. President Loebe moest
de zitting gedurende eenige oogenblikken
schorsen. De communisten namen ten slot
te de handgranaat weer mede.
OOK HET HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN
NEEMT HET KRUISERPLAN AAN.
New-York, 7 Febr. (V. D Het Huis van
Afgevaardigden heeft het vloolbomvpro-
gram met inbegrip der aangebrachte veran
deringen aangenomen. Het plan is terstond
aan Coolidge ter teekening voorgelegd.
Een drietal beruchte inbrekers,
waarschijnlijk debet aan de
inbraak te Berlijn, le Bu-
dapest gearresteerd
Budapest, 7 Febr. (H. N.) De politie
heeft op aanwijzing van een slotenmaker
een drietal individuen gearresteerd, waar
mee zij waarschijnlijk een zeer belangrijke
vangst heeft gedaan. Het is niet onmoge
lijk. dat de drie gearresteerden tot dezelfde
bende behooren, welke verantwoordelijk is
voor de inbraak in het filiaal van de Dis
conto Gesellschaft te Berlijn. Met zijn Jo
seph Greschenheirn. Simon Mnrerer en Sa
muel Friedmann. Alle drie stammen uit
Bessnrabië. In hun bezit werden geraffi
neerd geconstrueerde inbrekerswerktuigen
gevonden, die uit veel harder staal vervaar
digd waren dan de deuren van de modern
ste brandkasten. Greschenheirn en Fried
mann ontkennen hardnekkig, doch Marerer
heeft een uitvoerige bekentenis afgelegd,
waardoor tal van inbraken opgehelderd
worden cn welke bij het verder politieon
derzoek waarschijnlijk van veel belang zal
zijn. Volgens zijn bekentenis handelde hij
steeds in opdracht van Friedmann, die in
brekersbenden organiseerde en van midde
len voorzag. Sedert verleden jaar heeft Ma
rerer telkens niet een andere medeplichtige
op last van Friedmann in 't geheel acht
brandkasten te Budapest geplunderd, waar
bij een buit van 130 000 Pengoe in contan
ten is gemaakt. Vastgesteld is, dat de le
den van de bende in den laatsten lijd. be
halve in Grosswardein, Klausenburg, Aras
en Sillein. ook te Praag. Breslau en Luik
inbraken hebben gepleegd.
De politie van Budapest heeft zich met
-Ie politie der huitenlandsche steden in ver
binding gesteld om nadere inlichtingen te
vragen en tevens den uitslag van haar eigen
onderzoek mede te deelen. Gebleken is nog
dat Friedmann in den laatsten tijd uit Riga
1500 dollar heeft ontvangen.
HET WEER VAN MORGEN.
Iioogsto barometerstand: 776.9
Weenen.
Laagste barometerstand: 731.5
Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 9
Februari:
Zwakke tot matige Z. tot Z. W.
wind, nevelig tot half of zwaar be
wolkt, weinig of geen neerslag,
matige tót lichte vorst in het Z.,
lichte vorst tot om het vriespunt
in het N.
Ruim twintig dooden
Troepen to Bombay hebben geschoten op
Mohammedanen, die een rijtuig achtervolg
den, tint een gewonden Hindoe naar liet
ziekenhuis vervoerde Troepen scholen
eveneens op twee andere groepen Moham
medanen, waarbij drie dezer werden ge
dood en zes gewond Naar men meent, wer
den sedert het begin der onlusten ongeveer
22 personen gedood en meer dan honderd-
vijftig gewond.
Gisteravond hadden te Bombay weer
nieuwe onlusten plaats. Hindoes deden een
aanval op Pathans, van wie drie door
steenworpen werden gedood. Uit weer
wraak zouden de Pathans afgodsbeelden in
do Hindoetempels hebben stukgeslagen.
Twee millioen ondersteunden
In den rijksdag heeft Dinsdag de rijks
minister van arbeid Wissell gesproken over
de toenemende werkloosheid. Hij verklanr-
de, dat de toestand zoo ernstig wordt, dat
men zich er voor hoeden moet er een partij
zaak van te maken Op het oogenblik zijn
er in Duitschland twee millioen werkloo-
zcn. die ondersteund worden Dat de werk
loosheid zoo is toegenomen, is het gevolg
van de strenge vorst, waardoor vele bedrij
ven zijn stilgelegd. Houdt de koude nan,
dan moet onderzocht worden af de tegen
woordige regeling onveranderd kan blij
ven voortbestaan.
INTERNATIONALE SOCIALISTISCHE
CONFERENTIE.
Londen, 7 Febr (H. N.) Vandaag en
morgen wordt te Londen een internationale
socialistische conferentie gehouden, waar
Duitschland, Frankrijk. Engeland en Bel-
gié vertegenwoordigd zijn. Op deze confe
rentie zullen de belangrijkste internationale
vraagstukken worden behandeld, vooral
dat der schadevergoeding cn der ontrui
ming van het Rijnland.
i POGING TOT VERBETERING
VAN EEN RECORD.
New York, 7 Febr. (II. N.) Naar van
Roosevelt Field wordt gemeld, is de vlieger
Martin Jenssen opgestegen voor een poging,
om het. duurrecord voor eendekkers, dat
thans met 35 uur 25 minuten ten name van
luitenant Thomas staat, te verbeteren.
DE TOESTAND VAN DEN KONING.
Naar de Zuidkust
Londen, 7 Febr. (V. D.). Met volgend of-
ficieele bulletin werd hedenavond bekend
gemaakt' Hoewel nog geen algeheele beter
schap is bereikt, is de toestand van den
koning toch van dien aard, dat de voorge
nomen overbrenging naar de Zuidkust thans
wensrhelijk is. Uit deze laatste woorden
wordt afgeleid, dat de koning zoo spoedig
mogelijk naar Bognor zal vertrekken. De
doctoren plegen thans nog slechts overleg
aangaande den datum, welke tevens van
den toestand der wegen zal afhangen.
Overeenstemming lusschen
Vaticaan en Quirinaal
Rome, 7 Febr. (V. D.) De uitwisseling
van de stukken betreffende de regeling tus-
schen het Vaticaan en de Italiaansche re
geering zal op 10 Februari tusschen Musso
lini en Gaspari plaats hebben De paus zal
de onderteekening officieel op 11 Februari
bekend maken, terwijl de documenten op 12
Februari in de Osservatore Romano zullen
worden gepubliceerd.
