DÉ EEMLANDEü
DIDE.CTEUR-UITGE.VED: J.VALKHOrr
Maandag 25 Maart 1929
27e Jaargang No. 225
BUITENLANDSCH OVERZICHT
DE STRIJD IN MEXICO
Twaalf honderd dooden
HET CENTRUM EN DE
OVERIGE PARTIJEN
Dr. Stegerwald aan 't woord
SARRAIL OVERLEDEN
Fransch opperbevelhebber
te Saloniki
DE EXPEDITIE NAAR
DE ZUIDPOOL
DE GRAF ZEPPELIN
VERTROKKEN
Verstekeling gesnapt
DE VERKIEZINGEN
IN ITALIË
Opheffing van enkele
uitzonderingswetten?
DE DOOD VAN FOCH
Een dienst in de
Westminster abdij
CHINA IN ONRUST
Arrestatiesin verschillende
steden
ABONNEMENTSPRIJS ™aaQden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05»
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENTIEN van Iregels I 1.05 met Inbegrip vu een bewijsnummer.
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-adverteotltn voor de
helft van.den prijs. Kleine Advertentie „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra 0.05
De opstandige bewoging li^
Mexico. Da rebellen boe
ken successen van beteeke-
nis. Da houding van
Amerika.
De president van Mexico, Portes Gil,
heeft den laatsten tijd zich werkelijk uit
gesloofd om met de opstandige militairen
af te rekenen, doch de taak, die hij
zich oplegde, heeft hij nog niet tot
een goed einde weten te brengen. Ge
brek aan activiteit kan de federale
regeering niet worden verweten, maar
blijkbaar heeft zij de kracht der rebel
len onderschat. Al meermalen is aan
gekondigd, dat de opstand binnen enkele
dagen zou zijn afgeloopen en de krasse
maatregelen, die de regeering van Portes
Gil nam de gevangen genomen leiders
der rebellen werden zonder pardon terecht
gesteld en alle vredesonderhandelingen
werden botweg van de hand gewezen
waren wel geschikt om de opstandelingen
te intimideeren. Dezen bleven echter voort-
vechten met den moed der wanhoop en
wisten den laatsten tijd zelfs belangrijke
successen te boeken. Hun contra-offensief
is zelfs, nadat een bestorming der stad
hieraan was voorafgegaan, uitgeloopen op
de overgave door de bondstroepen van het
in den staat Sinaloa aan den Stillen Oceaan
gelegen Mazatlan, al ontkennen sommige
berichten den val der stad. De numerieke
meerderheid der rebellen, die op krachtige
wijze een aanval op de stad deden, noopte de
federalen zich over te geven, maar onder-
tusschen heeft Portes Gil, die veel steun
ontvangt van zijn voorganger Calles, die
thans minister van oorlog is, reeds een be
langrijke troepenmacht uit Torreon, waar
hij zijn strijdkrachten had geconcentreerd,
in de richting van Mazatlan gedirigeerd in
de hoop zich opnieuw van deze stad mees
ter te maken. Doch andere berichten be
helzen, dat deze troepenmacht het niet zoo
gemakkelijk zal hebben, daar zij door de
rebellen van verschillende zijden wordt bc
dreigd.
Op dezen tegenslag hadden de federale
troepen niet gerekend, ondanks het feit, dat
zij op den moreelen en feitelijken steun van
Amerika kunnen rekenen, dat de regeering
van Portes Gil van alle gewenschte mo
derne strijdmiddelen voorziet, terwijl de
rebellen geheel op zich zelf zijn aangewe
zen.
Bovendien Is het niet uitgesloten, dat Ame
rika zich zal laten verleiden tot een interven
tie, die de Mexicaansche regeering wel zeer
welgevalig zal zijn. Wel schijnen de officie
ren der Arnerikaansche grenswacht order
te hebben gekregen zooveel mogelijk de on
zijdigheid te betrachten, maar tevens is
hun op het hart gedrukt, dat zij er voor
dienen te waken, dat lijf en goed der Ame
rikanen niet worden gedeerd doör kogels en
bommen, die bij gevechten aan de grens al
licht kunnen verdwalen. Vooral de strijd
om de grensstad Juarez zou tot moeilijkhe
don kunnen leiden en het wordt dan ook
riiet uitgesloten geacht, dat Amerikaansche
troepen Mexicaansch gebied betreden, wan
neer men in de Vereenigde Staten van oor
deel is, dat er gevaar voor grensschending
bestaat. Ook Kellogg, de Amerikaansche
minister van buitenlandsche zaken, heeft
reeds toegegeven, dat rekening moet wor
den gehouden niet de eventualiteit van een
Amerikaanschen inval op Mexicaansch ge
bied. Zelfs is aan de bevelhebbers der
Amerikaansche grenstroepen opgedragen
desnoods Mexico binnen te dringen, wan
neer het verloop van den strijd aan de
grens interventie wegens bedreiging van
Amerikaansch leven en bezit noodzakelijk
maakt.
Men ziet dus, dat Amerika er niet voor
terug zal deinzen zijn traditioneele inter
ventie-politiek, die meer of minder berucht
is geworden men herinnere zich de be
moeiingen in het zwakke Nicaragua ook
niet betrekking tot Mexico voort te zetten.
Een voorname rol speelt Amerika in het
conflict niet, want zijn houding schijnt
grootendeels te zijn ingegeven door eigen
baat. Lag het niet veeleer op Amerika's
weg om bemiddelend op te treden? Dat
7.ou een gebaar zijn, dat de beschaafde we
reld eerder zou toejuichen.
HET HOOGE COMMISSARIAAT IN HET
RIJNLAND
Aftreden van Forthomme
Forthomme. de Belgische hooge commis
saris in hel Rijnland, heeft zijn ontslag in
gediend om zijn candidatuur voor de Belgi
sche Kamer te verdedigen voor het district
Verviers.
BOTSING TUSSCHEN COMMUNISTEN
EN POLITIE
Twintig personen in hechte
nis gehouden.
Parijs, 24 Maart (II. N.) In Clichy hebben
vandaag ernstige botsingen tusschen com
munisten en politie plaat* gehad, welke
laatste een buitenlandsche communist wil
de arresteeren, die op een communistische
vergadering het woord zou voeren. Een ben
de van 50 communisten viel de politie aan.
Bij 't handgemeen werd één agent ernstig
gewond. Nadat de politie versterkt was,
werden alle deelnemers aan de vergadering
gearresteerd, van wie er ongeveer ~0 in
hechtenis zijn gehouden. In het vergader
lokaal werden lal van documenten m he
il a g genomen.
Regeeringstroepen behouden
de stad Mazathan
New York, 24 Maart (V.D.) Uit het
Mexicaansche gevechtsgebied wordt ge
meld, dat de aanval der opstandelingen met
3000 man troepen op de stad Mazatlan, die
door 4000 man regeeringstroepen wordt ver
dedigd, door dezen is afgeslagen, met groo-
te verliezen der opstandelingen. Van beide
zijden werd verbitterd gestreden en beide
partijen maakten gebruik van vliegtuigen
en zwaar geschut. Bij de gevechten zouden
twaalf honderd opstandelingen zijn ge
dood.
Een Amerikaansch consul gedood.
Londen 24 Maart (H. N.) Volgens een be
richt uit Mexico-stad heeft de regeering
van den Commissaris van Mazatlan bericht
ontvangen, dat de opstandelingen, die zwa
re verliezen hebben geleden, zich op meer
verwijdende stellingen hebben teruggetrok
ken. Bij de gevechten bij Mazatlan is een
Amerikaansche consul gedood. In verband
hiermede hebben eenige Amerikaansche
oorlogsschepen opdracht ontvangen om
naar de Mexicaansche wateren te vertrek
ken. Het Departement van Buitenlandsche
Zaken heeft voorts een vice-consul naar
Cindad Obregon gezonden in verban met
het gevaar, waaraan de Amerikaansche ei
gendommen van de zijde der Mexicaansche
opstandelingen zijn blootgesteld.
De Amerikaansche petroleummaatschnp-
pijen worden door de opsandelingen be
dreigd, indien hun geen petroleum wordt
geleverd. Alleen in het Jaquidal zijn 200
Amerikanen gevestigd.
Geen regeevingscombinatie waarin
alle partijen kennen doen
wat zij willen
Buren, 24 Maart. (V. D.) Het Rijks
daglid dr. Stegerwald heeft op de Centrum
vergadering van het district Buren een po
litieke rede gehouden over den politieken
toestand van Duitschland. Uitvoerig wees
hij op de onderhandelingen der finan
cieel o deskundigen en de zware lasten, die
door de herstelbetalingen en de schade ver-
goedingskwostie op het Duitsch-s. volk druk
ken. Als eenige mogelijkheden noemde hij
verlaging der Duitsche betalingen aan de
geallieerde mogendheden, of uitvoering
dezer betalingen in waren-leveranties of
zoodanige faciliteiten der overwinnaars-
staten, dat de Duitsche uitvoer met 5 a li
milliard mark per jaar zou kunnen wor
den verhoogd. De laatste twee mogelijk
heden zouden echter grootere werkloosheid
voor de overwinnaarsstaten beteekencn.
Omtrent het uittreden van het Centrum uit
de regeering verklaarde Stegerwald, dat het
Centrum op 6 Februari bereid was in de
regeering te blijven, en dat het ook thans
nog bereid is de regeeringsverantwoovde-
lijkheicl te aanvaarden. Maar in verband
met de belangrijkheid en de moeilijkheid
van de uit te werken problemen weigert
het Centrum deel te nemen aan een regee-
rings-combinatie, waarin, zooals van Juli
192S tot Februari 1929 het geval was, elko
partij kan doen en laten wat zij wil. Er
bestaan slechts drie mogelijkheden: dicta
tuur, ontbinding van den Rijksdag of een
stevige coalitie. Dictatuur beteekent prac-
tisch het verscheuren van de eenheid van
het Rijk, Rijksdag-ontbinding beteekent
versterking van het radicalisme. De ccnigo
weg, die open blijft, is dus een sterke coa
litie. Voor de te volgen binnenlandsche
politiek gaf Stegerwald eenige richtlijnen
aan, n.l. een staats-constructie, waarbij
niet, zooals thans, door het Rijk en door
Jo landen of veel dubbele arbeid of elkaar
tegenwerkende arbeid wordt verricht, maar
waarbij een eenvoudige en duidelijke ver
houding tusschen de bevoegdheden van het
Rijk en van de landen wordt geschapen.
TWEE MOTORRENNERS GEDOOD.
Een Hollander en een Daitscher
op de Eilenrlederbaan doodge
vallen.
Hannover, 23 Maart. Bij het oefe>
nen op de Eilenriederbaan is de Nederland-
sche motorrijder Baar gevallen en aan de
gevolgen van dien val overleden.
Hannover, 24 Maart. (V.D.) De
Eilenrieder wedstrijden voor racemotoren
hebben heden een tweede slachtoffer ge-
eischU De renner Messerschmidt uit Stutt
gart raakte door de gladheid van de baan
in een der bochtetu met zijn machine aan
het slingeren en viel. Messerschmidt liep
ernstige inwendige kwetsuren en een sche
delbreuk op, tengevolge warvan bij onmid
dellijk overleed.
DE MOORD OP DEN GRAAF.
Zijn zoon niet de dader. Lief*
desgeschiedonis de aanleiding
Hirschberg, 24 Maart. (H.N.). Van
daag hebben verschillende politie-autoritei-
ten een nieuw onderzoek ingesteld orn zich
van de plaatselijke omstandigheden van het
kasteel te Jannowitz op de hoogte te stel
len en de verschillende omstandigheden na
te gaan.
Naar verluidt, is men tot het resultaat
gekomen, dat Graaf Ghristiaan Friederich
niet als de moordenaar van zijn vader in
aanmerking komt en er achter den moord
een liefdesgeschiedenis zou steken. Graaf
Christian Friedrich heeft verklaard, dat hij
na de begrafenis van zijn vader nadere op
heldering zal verstrekken. Hij zal daarom
morgen opnieuw worden verhoord.
De tegenstander der
Ruhrbezetting
Blijkens een bericht uit Parijs is Zater
dag generaal Sarrail overleden.
Met generaal Sarail verdwijnt opnieuw
een Fransch opperofficier van het tooneel,
wiens naam ten nauwste met den grooten
Europeeschcn oorlog is verbonden.
Maurice Sarrail, zoo teekent het llbl. bij
den dood aan, werd in het jaar 1856 in Car
cassonne geboren. Hij stond bekend als
één der betrekkelijk weinige hooggeplaat
ste officieren in Frankrijk, die een ver
klaard en ijverig republikein was. Vóór den
oorlog kon men dan ook in de radicale pers
vaak de klacht lezen, dat bij opzettelijk op
den achtergrond werd gehouden. Bij het
uitbreken van den oorlog was hij niette
min bevelvoerend generaal van het zesde
legercorps. Hij verkreeg in den slag aan de
Marne het bevel over het derde legercorps,
in welke positie hij zich onderscheidde. Bij
het begin van den stellingoorlog voerde hij
het bevel in de Argonnen. Eind Juli van
het jaar 1915 werd hij van het opperbevel
in de Argonnen ontheven en met het op
perbevei over het Fr an sche leger in liet
oosten van Europa belast. Van Saloniki
uit ondernam hij in den herfst van 1916
vergeefsche pogingen om in Bulgarije door
te dringen, welke in 1917, eveneens vruch
teloos, werden voortgezet. In December
1917 werd hij te Saloniki vervangen door
generaal Guillauraat en in 1918, tegen het
fel protest der linksche republikeinen, bij
de reserve gevoegd.
Na den oorlog trad hij Ln 1919 voor de
linksche republikeinen als candidaat voor
de Kamer op, doch zonder succes. Als pu
blicist liet hij zich scherp uit tegen de be
zetting van het Ruhrgebied. In het jaar 1921
stichtte hij samen met I-Ierriot en Painlevé
de republikeinsche liga, die zich tegen
Poincaré keerde. Na de overwinning der
linksche partijen in Mei 1924 werd hij in
actieven militairen dienst hersteld. Een po
ging om hem tot lid van den Oppersten
Oorlogsraad te benoemen, stuitte af op
den klaarblijkelijken tegenstand der andere
generaals. In 1924 echter werd hij in plaats
van generaal Weygand tot hoogen commis
saris van Frankrijk in Syrië en tot opper
bevelhebber van het Fransche leger in den
Levant, benoemd. Het liep hem echter we
derom niet mede. Hij werd geroepen den
beruchten opstand der Djebel-Droezen te
onderdrukken, waarbij hij Damascus deed
beschieten. Deswege werd hij eind 1925 door
het kabinet-Briand teruggeroepen. Sedert
hoorde men weinig meer van den generaal.
UIT DE FRANSCHE KAMER.
De suppletoire credieten goed
gekeurd.
Parijs, 24 Maart (V.D.) Zaterdagavond
laat heeft dé Fransche Kamer de supple
toire credieten met 440 tegen 112 stemmen
goedgekeurd, na herhaaldelijke conflicten
tusschen de financieele commissie en de
regeering. Een voorstel betreffende de ver
lichting van de belastingdruk voor gemeen
telijke leeningen werd met 11 stemmen
meerderheid ten gunste van de commissie
beslist. Bij een voorstel tot verlaging der
lasten op mobile waarden en aandeelen op
naam stelde de Minister van Financiën
Cheron wederom de vertrouwenskwestie en
met een meerderheid van 56 stemmen werd
dit punt overeenkomstig den wil der re
geering beslist. Bij de eindstemming stem
den alleen socialisten en communisten te
gen.
Byrd op zijn basis
terug
X e w-York, 23 Maart. (V. D.) Da X'ew-
York Times meldt, dat Byrd en zijn met
gezellen, die in liet Bockefellergebergte
vastzaten, per vliegtuig hun operatiebasis
weer hebben bereikt.
2passagiers en 125 kilogram
post aan boord
Friedrichhafen, 24 Maart (II.N.).
De Zeppelin is vannacht tegen half twaalf
uit de hal gehaald, zoodat het vertrek bin
nen nkele uren kan plaats hebben. Het
weer is beter geworden, hoewel de wind
richting nog niet gunstig was. De reis zal
vermoedelijk vier dagen duren. Zij gaat
over Zuid-Frankrijk, Italië en Griekenland
naar Palestina en dan vermoedelijk over
Constantinopel, Bulgarije, Zuid-Slavië,
Hongarije en Oostenrijk naar Duitschland
terug. In 't geheel zijn 28 passagiers nan
boord, waaronder 3 ingenieurs van de Zep-
pelinwerf, die meegaan voor studie-doel
einden. Voorts zijn 5 zakken post, ieder van
25 K.G. aan boord. Zaterdagavond werd in
de luchtschiphal een jongmensch ontdekt,
die aan boord van het luchtschip trachtte
te komen om als blinde passagier de reis
mee te maken. Bij zijn verhoor verklaarde
hij de 20-jarige kellner Friedrich Ilerzog,
uit Salzburg te zijn en 8 dagen geleden zijn
betrekking te Hannover te hebben laten
schieten om naar Friedrichshafen to ver
trekken, teneinde den tocht mede t9 ma
ken. Hij verklaarde vlieger te willen wor
den en op deze wijze de aandacht op zich
te willen vestigen, teneinde zijn wensch te
kunnen vervullen.
liet luchtschip is in den afgeloopen naclil
te 12.54 uur Duitsche tijd gestart.
Feitelijk heeft het volk zich
slechts vóór of tegen
het fascisme te
verklaren
Rome, 24 Maart (V.D.). lieden vonden in
geheel Italië de algemeene verkiezingen
plaats voor het eerste „corperatieve parle
ment", waarbij de vertegenwoordiging niet
meer gaat volgens geografische districten
maar volgens do verschillende groepen uit
de burgerij, zoodat vertegenwoordigd zul
len zijn de verschillende bedrijven en be
roepen en andere groepen der samenleving
Gedurende de afgeloopen weken hebben de
fascisten een intensieve propaganda ge
voerd, teneinde het aantal kiezers, dat zijn
stem uitbrengt, zoo groot mogelijk te doen
zijn, waarbij uitvoerig werd aangetoond,
wat het fascisme voor Italië heeft gedaan.
Toen de stembureaux hedenmorgen werden
geopend le zeven uur, waren de eerste kie
zers reeds aanwezig, die kalm hun stem
kenden uitbrengen, maar reeds twee uur
laten hadden zich voor de stembureaux
lange files van menschen gevorpid en ge
durende den geheelen dag bleef het bij de
stembureaux in Rome menschen stroomen.
Uit het land wordt eveneens gemeld, dat
het fascistische stembiljet, dat naar men
weet een andere kleur heeft dan het biljet,
waarmee men op de niet-fascistische lijst
stemt, overgroot succes heeft. Mussolini
verscheen reeds hedenmorgen te ongeveer
acht uur, voor de groote drukte begon, in
het stembureau te Rome.
Het H.N.-bureau meldt
Feitelijk is het een volksstemming over
de 400 candidaten die door den grooten
raad van het Fascisme einde Februari zijn
benoemd, zoodat het volk slechts kan ver
klaren of het voor of tegen het fascistisch
stelsel is. Het nieuwe parlement zal voor
een een tijdvak van 5 jaar zitting nemen
Er is druk gestemd, zoodat om 4 uur bij
na 81 pet, van de kiezers waren afgekomen.
Opmerkelijk was ook de levendige deelna
me van de geestelijkheid. De wel niet twij
felachtige uitslag der stemming zal eerst
morgen bekend worden. Men acht het mo
gelijk, dat Mussolini op grond van de stem
ming enkele uitzonderingswetten zal op
heffen of verzachten.
ONGERECHTIGDE CANDIDATEN.
Verkiezing van autonomis-
ten ongeldig verklaard.
Parijs, 2 2 Maart. (H.N.) De Fransche
staatsraad heeft de verkiezing van de auto
nomisten Ricklin en Rosse, tot. leden van
de generale raden, ongeldig verklaard,
daar zij niet het recht hadden zich candi
daat te laten stellen.
OOK EEN RECORDI
De Kattowitzer Zeitang op
nieuw in beslag genomen.
K a t to w i t z, 22 Maart. (H.N.) De Kat
towitzer Zeitung is gisteren voor de 52ste
maal in beslag genomen, ditmaal wegens
een artikel, getiteld „Wederom in beslag
genomen".
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 773.6 te
La Coruna.
Laagste barometerstand: 757.6 te
Lenvick.
Verwachting tot den avond van
26 Maart:
Zwakke tot matogc W. tot Z. wind,
meest half bewolkt, weinig of geen
regen, iets zachter.
VERKEERSGEBOD:
De fietslamp naar beneê gericht
't Doet u de gaten vinden
En nooit kan dan uw rijwiellicht
Een ander gaan verblinden.
GROEGROE.
Talrijke telegrammen
van rouwbeklag
Uit Parijs wordt gemeld, dat telegram
men van rouwbeklag blijven toestroomen
van staatshoofden, premiers, parlementen,
gemeentebesturen, vereenigingen van oud
strijders der geheele wereld. De diploma
tieke vertegenwoordigers condoleerden
Briand. Gisterochtend werd onder algemee
ne ontroering het stoffelijk overschot van
maarschalk Foch op de baar gelegd in te
genwoordigheid van de familie en generaal
Weygand. Een monschcnmenigte uit alle
kringen der samenleving blijft langs de
thapelle ardente defileeren, waar vier of
ficieren hebben postgevat bij de katafalk,
die bedekt is met de Fransche driekleur
met drie maarschalkstaven, van den Fran-
schen maarschalk, den Engelschen en den
Poolschen.
Bij den dienst ter nagedachtenis van
maarschalk Foch in de Abdij van West
minster zal de prins van Wales den ko
ning vertegenwoordigen. Verder zullen
aanwezig zijn prins Arthur van Connaucht
en sir Laming Worthington Evans, de mi
nister van oorlog.
Graaf Jellicoe zal het Brilsche legioen
vertegenwoordigen.
Nanking in staat
van beleg
Peking, 23 Maart (V.D.). Te Nanking
is het gisteren op straat lot onlusten ge-«
komen. Links georiënteerde leden der Ivoeo*
mintang en communisten drongen ver
scheidene regeeringsgebouwen binnen en
eischten onmiddelijk aftreden der regee
ring en de vorming van een nieuw regime,
waarin ook de linkergroep vertegenwoor
digd zou zijn. Een en ander leidde tot ar-»
restaties te Nanking. Peking en Tientsin.
De stad Nanking is in staat van beleg ver
klaard. In de arbeiderswijken heeft de po
litie vele demonstranten aangehouden, die
politieke gevangenen trachtten te bevrij
den.
Londen, 24 Maart (II. N.) Volgens
een United Press bericht is de burgeroor
log in China reeds in vollen gang. Ver
scheidene kleine gevechten hebben roeds
plaats gehad. Generaal Feng, de afgetre
den minister van oorlog, moet de regee-
ring zijn sleun hebben aangeboden onder
voorwaarde dat hem na een overwinning
het gezag over verscheidene provincies
wordt opgedragen. Tsjang-Kai-Tsjek heeft
11 leden van de oppositie en verschillende
hoogcre officieren laten arresteeren, die
met Feng heulden, daarbij bevinden zich
7 generaals en 9 kolonels. Vier aanvaPon
van de Nanking troepen op Hangkau zijn
afgeslagen waarbij de aanvallers zware
verliezen leden.
DE ONTEVREDENHEID IN M0NAC3.
Het paleis bestorm®.
P a r ij s2 4 Maart. (H.N.) Aan de Paris
Soir wordt uit Monaco gemeld, dat 600 be
woners van dit vorstendom, na een nieuwe
protestvergadering Zaterdagavond naar het
paleis van den vorst rokken om hem doop
een delegatie, een motie te laten overhan
digen. Het kwam tot een botsing met de
politie, die de betoogers trachte tegen te
houden. De politie moest echter het onder
spit delven. De chef der politie werd door
de menigte mishandeld, die door het poll-
tiecordon heenbrak en onder het geroep
„Leve de democratische constitutie" het
paleis binnendrong. Een delegatie vftn vijf
personen werd daarna door den vorst out-
vangen.