mrnmrn r ,rt.,r isrr c=s '°s>c dE EEMLANDE31 p"w'mB ssgaTWrrr.T.rss
>3SS£iSr^i "?ÓNm,;TtVm «*muo-un<^.M*u«iofr ST- X
Jaargang No. 232
DoruLrtiag 4 Apr 11929
BUITENLANDSCH OVERZICHT
DE NIEUWE STRIJD IN
CHINA
Wat bij daarvoor bedong
VEERBOOTGEZONKEN
BUITENSPORIGHEDEN
VAN WAHABIETEN
HET KABINET SEIPEL
AFGETREDEN
Vele proble.nen bleven
onopgelost
DE REBELLIE IN
MEXIGO
Tal van dooden
PER ONDERZEEBOOT
ONDER 'T IJS
DE GELE KOORTS
Hun aantal beperkt
Mode ne verkenning
der zee
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
BLOEDIG DRAMA AAN DE
FOOLSCH-RUSSISCHE GRENS.
Russisch handelsgedeleerde vor-
wond tweo Polen.
Wa r s c h a u 3 April, (H. N.) Op het
Poolsch-Russische grensstation Barano-
wicze heeft vanmiddag oen bloedige botsing
plaats gehad tusschen den vertegenwoor
diger van de Russische handelsdelegatie tp
Berlijn, Apanasjewitsch, die in gezelschap
van zijn vrouw naar Moskou reisde, en de
Poolsche stationswacht.
Apanasjewitsch werd verfcocht zich naar
het bureau op het station te begeven, om
daar zijn papieren te laten onderzoeken.
Op bot bureau kwam het tot een scherpe
woordenwisseling tusschen hein en den
dienstdoenden ambtenaar, in den loop
waarvan Apanasjewitsch zich zoo opwond,
dat hij zijn revolver trok en den agent,
die hem naar het bureau had begeleid, be
nevens den dienstdoenden ambtenaar door
een schot in het hoofd ernstig verwondde.
Een derde schot loste hij op zich zelf. Do
toestand der twee Poolsche ambtenaren
moet zorgwekkend zijn, terwij! Apanasje-
witsrh zich slechts een lichte verwonding
moet hebben toegebracht. Apanasjewitsch
cn zijn vrouw werden terstond gearres
teerd.
ERNSTIG TRAMONGELUK.
VERKEERSCEBOD
Niet schuins, maar steeds loodrecht
Een rijweg oversteken,
Nadat ge eerst geducht
De straat hebl afgekeken!
CROEGROE.
DE LOONSTRIJD BIJ DE
RIJKSSPOORWEGEN.
Het parlement in den Bedoeï-
nenscaat. Emir Abdoelab
constitutioneel.
Gisteren eindelijk kwam de „wQtgt^ende
raad" van Transjordanië bijeen, waarvan
dc verkiezing en bijeenroeping tot dusver
mislukt was door het verzet der nationalis
ten, die noch met den heerscher van Trans
jordanië, ernir Abdoelah, noch met zijn mi
nister-president en vooral de geheele con
stitutie iets op hadden. Ondertusschcn heeft
gisteren in het nieuwgebouwde parlement
de opening door den emir plaats gehad van
de Vergadering, die uit zestien gekozen en
zes door de regeering benoemde leden be
staal, van wie in elk geval een negentien
tal kunnen zen en schrijven.
De stad Aman had door al de vlaggen
gisteren een feestelijk aanzien en de. emir
was zeer tevreden, daar pas nu het verdrag,
waarbij Engeland een erfelijke monarchie
van Transjordanië heeft erkend, rechtma
tig van kracht wordt.
De nationalisten riepen echter een pro-
testvergadering bijeen, vaarin zij'zich zoo
wel tegen het verdrag tusschen Engeland
en Transjordanië kantten als tegen de
grondwet en besloten bij den Volkenbond
verzet aan te teekenen tegen de onwettige
verkiezingen. Zij verklaren overigens, dat
de herhaalde aanvallen der Wahabieten op
het gebied van Transjordanië door een
vreemde mogendheid (bedoeld is Engeland)
werden uitgelokt
Transjordanië is door den Volkenbond
aan Engeland oorspronkelijk onder dezelf
de voorwaarden overgegeven om te 'behee
ren. als Palestina aan den rechter oever
van den Jordam Het is een strook gebieds
tusschen den Jordann en de Arabische
woestijn, die in 't Noorden door de rivier
Jarmoek van 't Fransche Syrië wordt ge
scheiden en in t Zuiden aan de golf vin
Akaba tot de Ronde Zee cn het Wahabie
tische koninkrijk van den Hedjaz reikt. Van
de ongeveer 50000 K.M.- van het land zijn
30000 K.M* bijna volkomen woest, de rest
echter is buitengewoon vruchtbaar bouw
land, waarop slechts 250000 menschcn leven.
De hoofdstad Aman zal tegenvvoortlie zno'n
13000 tot 20000 bewoners tellen, de overwe
gend Christelijke stad Es-Salt ongeveer
12000. Behalve deze steden is er geen enkele
plaats, die ook maar 5000 zielen telt.
Dit land. dat oorspronkelijk, gelijk wfj
opmerkten, Eveneens onder de voorwaarden
der declaratie van Balfour viel en voor
Joodsche kolonisatie bestemd was. werd.
wat het bestuur betreft, reeds in 1020 van
Palestina gescheiden. De emir Abdoellah
verscheen toentertijd met een paar aanhan
gers op 't gebied van Transjordanië en gaf
de bedoeling te kennen naar Damascus on
te rukken.
liet zij. dat de Engelsclien hem beschouw
den als een bruikbaar bondgenoot *<«or hun
destijds nog niet duidelijke Syrische poli
tiek, hetzij dat zij integendeel der. Fran
schen een dienst wilden bewijzen door den
eergierigen emir den mond te sto^ncn. in
elk geval aldus W. v. Weisl in de Vos-
sische Zeitung zij scheidden Transjorda
nië van Palestina en droegen voorloopic
aan den emir de regeering van dezen Be
doelncnstaat over. Toen het Volkenbonds
mandaat van Palestina werd geratificeerd,
werd een bepaling increlascht, behelzende,
dat voor Transjordanië alle voorwaarden,
die in Palestina de instelling van een
Joodsch nationaal tehuis zouden garandee
ren, tot nader order buiten werking werden
gesteld
Emir Abdoellah was echter niet in staat
de aanhankelijkheid te verwerven der hem
geschonken onderdanen. Zijn spilzucht, zijn
bevoordeeling van gunstelingen en zijn po
litieke onbetrouwbaarheid maakten het
meer dan eens waarschijnlijk, dat hij net
zoo gauw zou verdwijnen als hij was komen
opduiken. Pas in 1925 besloot Engeland met
den emir een verdrag te sluiten, dat hem
definitief bevestigde in zijn heerschappij
over Transjordanië, waarvan de Oostgrens
via de woestijn door den beroemden „Brit-
schen corridor" werd uitgebreid tol aan de
grens van 't koninkrijk Irak. waaro\er zijn
broeder, koning Faisoel, regeert.
Aan dit verdrag zat echter de voorwaar
de vast, dat ten eerste emir Abdoellah een
constitutioneele reeeering zou instellen, die
steunde op een gekozen parlement en dat
ten tweede dit parlement het verdrag tus
schen Enireland en Transjordanië zou rati
ficecron. Het politieke doel van deze bepa
ling is duidelijk: Engeland wenschte niet
steeds op den goeden wil \nn een in geeste
lijk opzicht onbeteekenenden, eigenzinniger
Arabier aangewezen te zijn: doordat hii het
aanzijn geeft aan een parlement, schept hu
4-ovrns een controleerend oreaan over zich
telf. zoodat Engeland dan in de aangename
positie van een scheidsrechter tusschen nar
lemen» en emir komt.
De tegenstellingen tusschen vorst en land.
of juister gezegd, tusschen vorst en de hal'
onafhankelijke stamvorsten, die tot tiendui
zend krijgslieden aanvoeren, waren echtei
zoo groot, dat aan verkiezingen in Europee
schrn geest heelemaal niet te denken viel
En zoo werd de feitelijk verdraglooze toe
stand voortdurend gerekt, tot het eindelijk
aan emir Abdoellah gelukte tot een vergelijk
te komen met de machtigste stamhoofden.
Stellig heeft hierbij in de eerste plaats de
gemeenschappelijke angst voor den enytj-
•nd van Transjordanië, den Wahabietenko-
ning Ibn Saoed, een belangrijke rol ge
speeld. ïbn Saoed toch bedreigt den Brit
schen corridor waar in de toekomst e
trans-Arabische spoorlijn zal worden aan
gelegd en zoodoende tevens den toekom
stlgen rijkdom zoowel van Irak als Trans
jordanië.
Feng's steun aan de centrale
regeering
Blijkens een bericht uit Peking verklaart
men daar ter stede, dat Feng Yoe Hsiang,
alvorens hij zich aan do zijde van Tsjang
Kai Tsjek schaarde, drie rnillioen dollar
heeft verkregen en de belofte, dat de pro
vincie Hoepeh hem zal toevalleD. l>e troe
pen uit Nanking houden een lang front be
zet: Anhoei—KiangsiFoekien. De troepen
van Feng Yoe Hsiang kwamen uit Honan
cn bezetten de spoorlijn Peking—Hankau
tot aan de grens van Hoepeh.
EEN NIEUWE SAMENZWERING
IN PORTUGAL?
Volgens berichten, die te Madrid van de
Podtugeesche grens Inkomen, zouden er te
Lissabon tal van militairen, onder wie Al
varez Castro, de zono van den vroegeron
minister-president, alsmede burgers zijn
gearresteerd onder beschuldiging samen te
zweren tegen de regeering.
TREINBOTSING BIJ BARCELONA.
Madrid. 2 April. (V.D.) Ten gevolge
van verkeerden wisselstand is In den af-
geloopen nacht in de nabijheid van Barce
lona een goederentrein in botsing gekomen
met een personentrein. Dertien wagens
van den goederentrein werden geheel ver
nield en tien wagens van den personentrein
werden zwaar beschadigd Eén reiziger
werd gedood en achttien passagiers wer
den gewond
DE BANK VAN ENGELAND.
Bescherming van haar goud
voorraad.
Londen. 3 April. (H. N.) Naar ver
luidt. heeft de Bank van Engeland met
verschillende groote circulatiebanken over
eenkomsten getroffen ter bescherming van
haar goudvoorraad Wat de goudzendin
gen uit Nederland betreft, die de laatste
weken een bedrag van 3 rnillioen heb
ben uitgemaakt, neemt men in beurskrin
gen te Londen oan, dat dit goud bestemd
is als een reserve, waarvan gebruik zal
worden gemaakt, indien de ontwikkeling
te New York de bank van Engeland tot
ingrijpen zou dwingen De Bank van
Frankrijk heeft op grond van een met de
Bank van Engeland gesloten overeenkomst
reeds enkele weken geleden groote ater
ling-bedragen opgekocht, teneinde daar
door den druk van den dollar op den ster-
lingkoers te verlichten.
Negentien boeren
verdronken
Kof no. 2 April (V.D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt, is op de rivier Oessoeri in
het \moer-gebied een veerboot gezonken,
waarop 19 boeren over voeren. Zij zijn allen
om hel leven gekomen
Vijfhonderd Bedoeinen
gedood
Uit Annam wordt, blijkens een United
Pres* telegram uit Jeruzalem, dat in de
Tel. voorkomt, van betrouwbare zijde ge
meld, dat bij een inval van Wahabieten
in een Bedoeïnenkamp te Dzjebel Reib in
Transjordanië vijfhonderd personen ge
dood zijn. Slechts vijf Bedoeinen schijnen
onisnapt te zijn. Men vreest, dat er nog
meer invallen zullen volgen
DE MOORD OP DEN GRAAF
Berlijn, 2 April (V. D) Naar de „Vossi-
sche Zeitung" verneemt, houdt het Prui
sische ministerie van binnenlandsche za
ken zich op het oogenblik bezig met de
vraag, of en zoo ja. welke maatregelen ge
nomen moeten worden met het oog op de
eigenaardige methoden van onderzoek der
Liegnitzer crimineele politie bij den moord
op den graaf Stolberg in Jannowitz.
LINDBERGH IN MEXICO-CITY.
New-York. 3 A p i 1. (V. D.) Lindbergh
is Dinsdag op het vliegveld te Mexico-Clty
aangekomen. De vlieger was met zijn ver
loofde Anne Morrow uit Brownsville in
Texas vertrokken en heeft den afstand naar
de Mexicaansche hoofdstad in vijf uur af
gelegd. Hij is voornemens twee dagen te
Mexico-City te blijven.
DE NIEUWE FRANSCHE GEZANT.
Gister ln de residentie aange
komen.
De nieuwe Fransche gezant, de heer
Kammerez, is gister namiddag met den
Parijzer trein te 4.42 uur aan het Holl.
Spoorstation in de residentie aangekomen,
waar hij werd opgewacht en begroet door
de leden van het gezantschap, de daaraan
verbonden attaché's en de Fransche con
suls te Amsterdam en te Rotterdam.
Ecu in politiefo en diplomatieke
kringen geheel onverwacht
besluit
W e e n e n, 3 April. (H. N.) Het kablnet-
Seipel is vanmiddag afgetreden. Dit besluit
kwam geheel onverwacht, zoowel voor het
publiek als voor politieke en diplomatieke
krijgen, daar zoowel dr. Seipel als de vice-
kanselier nog kort voor Paschcn de h«?r-
haaldelijk opgedoken geruchten omtrent
een a.s. aftreden van het kabinet hadden te-
eengesproken.
Dr. Seipel verklaarde vanmiddag in den
ministerraad, dat het Oostenrijksche staats
leven zich thans veel ln zijn voordeel ver
anderd heeft, en dat thans bij een normale
onwikkeling een belangrijke stap voor
waarts mogelijk is.
In verband met de vraagstukken van den
woningbouw, de hervorming van de huur
wetten en van de justitie en de afbakening
der politieke bevoegdheden van den bond
cn de landen, aebtte hij het gewenscht om
af te treden, om zijn persoon niet als een
belemmering voor de oplossing dezer vraag
stukken te doen beschouwen. Hij wees er
daarbij op. dat bij in de tien jaren van het
bestaan <!?r Oosten rijx.cbe republiek bijna
5 jaar aan het bewind is geweest, en dat
het aan de politieke partijen thans mogelijk
zal zijn om op een andere wijze dan onder
Msgr. SEIPEL.
zijn leiding de toekomst van den c..~len-
rijkschen staat veilig te stellen.
Na deze toespraak besloot de minister
raad dat het kabinet in zijn geheel ontslag
zou vragen, wat door bondspresident Miklas
werd aanvaard. Reeds sedert eenigen tijd
bestonden moeilijkheden inzake de valori
satie van de huishuren, niet alleen tusschen
de regcering en de oppositie, doch ook in
den boezem van de coalitiepartijen zelf
Voorts waren er nog onderwijs- cn ambte
naarskwesties, waarbij de groot-Duitschers
met de sociaal-democraten samengingen
Dr. Seipel is voor het eerst van Mei 1922
tot November 1924 als leider van de regee
ring opgetreden. In welken tijd hij de reor
ganisatie van het Oostenrijksche geldwezen
en van de Oostenrijksche financiën tot stand
bracht. Voor de tweede maal is hij in Octo
ber 1929 als hoofd der resreering opcetreden.
De coalitie bestond uit do christelijk-socla-
len en de groot-Duitscbers met den land-
bond. Van de 165 zetels in het parlement
beschikten de christelijk-socialen over 73.
de groot-Duitschers over 12.' de landbond
over 9 en de sociaal-democraten over 71
zetels.
Hatelijke aanvallen dor soc.-
democraten.
Weenen, 4 April. (H. N.) In een ver
gadering der christelijk socialen, waarin
dr. Seipel hedenmiddag zou spreken, ver
scheen in diens plaats de afgevaardigde
Kunschak, die over het aftreden van het
kabinet o. a. zeide, dat onder de persoon
lijke beweegreden, die dr. Seipel tot zijn
aftreden hadden bewogen, vooral de hate
lijke aanvallen te noemen zijn, welke te
gen dr. Seipel van sociaal-democratische
zijde zijn gericht. Vooral het onrechtvaar
dige verwijt, dat hij den arbeidersstand
haat, en daardoor de arbeiders tot een uit
treden uit de katholieke kerk worden ver
leid. heeft dr. Seipel het meest getroffen,
aangezien hij hierdoor in zijn priesterlijke
eer wordt aangetast.
Twee bestuurders gedood.
Warschau, 3 April. (II. N.) Te Lodz
is vanmorgen een volhezette tram. doordien
de rem weigerde op een anderen stilstaan-
den tram gereden. De schok was zoo hef
tig, dat 3 wagens geheel vernield werden.
Een bestuurder werd op slag gedood en do
andere zoo ernstig gewond, dat hij spoedig
na zijn overbrenging in het ziekenhuis
overleed. Van de passagiers werden er ver
scheidene gewond, de meesten echter
slechts licht.
De regeeringstroepen
bezetten Jiminez
Mislukte onderhandelingen.
B e r 1 ij n, 2 April. (V.D.) Door den bond
van personeel bij de Duitscbo spoorwegen
wordt medegedeeld, dat de onderhandelin
gen over het loonvraagstuk met de direc
tie der rijksspoorwegen zijn mislukt. De
opzeggingstermijn liep op 31 Maart j.l. af.
De drie organisaties, die het collectief con
tract hebben gesloten, hebben heden een
conferentie gehad, waar de thans ontstane
toestand grondig is onderzocht. Uit alles
blijkt, dat door de weinig toegevende hou
ding der spoorwegdirectie de toestand over
al verscherpt is. Op 4 Apri' a.s zullen de
samenwerkende organisaties wederom een
conferentie beleggen, waar men zal bera
den over do verdol* te treffen strijdmaat-
regelen.
New York, 3 April. (V. D.) Volgens
berichten uit Mexico City bedragen do
verliezen der opstandelingen in den slag
bij Jimenez naar schatting van generaal
Ca lies 300 doodon. De regeeringstroepen
zouden tot nu toe in totaal slechts 50 doo
den verloren hebben.
Een afdeel'ng federale troepen bevindt
zich nog slechts op 100 meter afstand van
de stelling der opstandelingen.
Londen, 3 April. (V. D.) Uit Mexico
City wordt gemeld, dat de regeeringstroe
pen na een bloedigen strijd de stad Jimi
nez hebben bezet De optandeliogpn heb
b*n de stad oniruimd. doch bondstroepen.
uitgerust met vliegtuigen, hebben getracht
hun don terugweg af te snijden. De stad
Jiminez moet een vreeselijken aanblik
bieden door de vele dooden. die in de stra
ten 'iggen. Oeneraal C.arillo, de comrnan
dant der federale troepen aan de West
kust. heeft gemeld, dat hij de stad Ln Cruz
op de rebellen veroverd heeft. Door deze
oyerwinningen acht men de kracht der op
«tandelingen in het Noorden gebroken.
De te Rio de Janeiro vast'
gestelde gevallen
Uit Rio de Janeiro wordt bericht, dat
naar aanleiding van het feit, dat gevallen
van gele koorts zijn vastgesteld, het depar
tement van openbare gezondheid een ver
klaring heeft gepubliceerd, waarin het zegt
dot een epidemie werd voorzien als gevolg
van het samentreffen van omstandigheden,
gunstig voor de ontwikkeling daarvan, zoo
als een voortdurend hooge temperatuur en
vele regens. Ondanks deze ongunstige om
standigheden bleef het aantal gevallen van
gele koorts zeer beperkt. Het gemiddelde
cijfer was in Januari één per dag, Febru
ari twee, Maart zes (met inbegrip van de
verdachte gevallen). Er wordt prophylac-
tisch opgetreden.
LAWINE-ONGELUK
TE BERCHTESGADEN.
Berchtesgaden, 3 April. (H. N.)
Een ernstig Jawine-ongeluk heeft hier van
middag plaats gehad. Een gezelschap ski-
loopers wilde zich van de Funtensee over
het Steinernen Meer naar Riemannhaus be
geven, doch werd aan den noordelijken
rand van Schmottmalhorn onder een lawi
ne bedolven. Vier leden van het gezelschap
werden gered, doch twee konden slechts als
lijken geborgen worden. Het vv/aren de zoon
van den directeur eener bierbrouwerij uit
Berchtesgaden, en mejuffrouw Hedvvig
Eichinger uit Landshut.
Stoutmoedige onderneming
van Wilkins
Uit New York wordt d.d. 31 Maart aan
de Tel. bericht:
De bekende Australische ontdekking»
reiziger Sir Hubert. Wilkins, bekend door
zijn vlucht over de Noordpool cn zijn »ong-
ste Zuidpool-exploi alie, welke ongeveer
samenviel met Byrd's eerste waarnemin
gen in dit seizoen, heeft naar verschil
lende bladen berichten een plan ont
wikkeld, dat in stoutheid van opzet alle
vorige projecten in de schaduw stelt.
Het is n.l. gebleken, dat aan de Noord
pool geen land is. Een dikke ijskorst be
dekt daar zeebekkens, omtrent welker
aard rnen niets weet. Uit wetenschappelijk
oogpunt is het belangwekkend te weten"4
deze bekkons diep zijn en liefst hoe diep
zij zijn Voorts welke zee-flora en fauna
zij bevatten, verder op welke vvllze de zee-
slroomingen zich g°dragen bij dit geheim
zinnige draaipunt onzer planeet en hoe er
de zwaartekracht verhoudingen zijn (in
aansluiting op de metingen van onzen be
roemden landgenoot prof dr. Veningh
Meinesz;.
Sir Wilkins wil tot dit doel een ontdek
kingstocht onder dp dikke ijslaag onder
nemen mei een onderzeeboot.
Dit koene plan. dat herinnert aan Jules
Verne's „Twintigduizend mijlen nndnr
Zee", of aan F. A. Doe's .,M S in a bottle",
heeft hij reeds tot in dtails uitgewerkt.
Een peciaal gecontrueerde onderzeeboot
acht de heer Wilkins niet noodig te heb
ben. Alleen zal er aan het bestaande tor-
Iogtype een en ander moeien worden toe
gevoegd, zooal een groote boor, om in »•-
val van nood een luchtbuis, van nnHo»—f
door het ijs naar boven ie boren, groot ge
noeg om een man door te laten. Verder
wil hij de laneeerbuizen gebruiken voor
het wegschieten van explosieve cn nnderx
chemische middelen, om zien eventuee»
een terugweg uit de ijsmassa's te ban^n.
Sir Wilkins heeft tijdens den grooten
oorlog een submarine gecommandeerd en
beheerscht dus de navigatie van «leze
vaartuigen.
Het Australische gouvernement heeft
reeds definitief zijn medewerking toege
zegd en een vaartuig ter beschikking ge
steld: het „Navy department" bestudeert
thans de plannen Voort heeft mr. Simon
Lake, do president van de „Lake Torpedo-
boat Company of Connecticut zich bereid
verklaard de verdere aanvullinorsoutillage
te leveren. Ten slotte zal mr George Pal
mer Putman, de bekende uitgever-publi
cist en Noordpoolreiziger, de zaak helpen
financieren
Wanneer wi.i hier niet met een April
mop te doen hebben, staat ons inderdaad
een zeer interessant wetenschappelijk ex
periment te wachten.