WIJNHANDEL J. A. SCHOTERMAN Zn.
Gewas 1924 St. Emilion f 1.40 f 56.-
Opheffings
Uitverkoop
Maison li Nouveauté
STADSNIEUWS.
G. i. van Harten
Spotkoopjes
Schoonmaak
L. J. Luycx Zn,
UTR.STRAAT 17 - Gevestigd 1878 - TELEFOON 145
COMITÉ VOOR DE
OPENBARE SCHOOL
Voordracht van den heer
A. van Wijngaarden
Humorhoekje
Electro Technisch Bureau
Licht- en Dracht-
Installaties.
S. H. MASSA
Alles moet weg
Stoomen en Verven
HANDSCHOENEN
BIJZONDER AANBEVOLEN per flesch per anker
OFFICIEELE KENNISGEVING.
Hinderwet.
B. en W. van Amersfoort brengen ter
openbare kennis, dat bij liun besluit van
16 April 1929, aan J. J. Molenaar en zijne
rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergun
ning is verleend tot het oprichten van een
autoherstehverkplaats en het daarin plaat
sen van 4 electromotoren in totaal van 6%
P.K. tot het aandrijven van verschillende
machines in het perceel gelegen aan het
Stationsplein No. 5.
Amersfoort, 17 April 1929.
De Secretaris, De Burgemeester,
K. KAAN Jzn. RANDWIJCK.
GARNIZOEN.
Op 27 Mei a.s. zal een Detachement van
de school voor Reserve-officieren der Infan
terie uit Kampen tot het houden van oefe
ningen op Amersfoort worden gedirigeerd.
Dit detachement zal worden gelegerd in
de Ilcndrik- cn Adolfkazerne aan den
Leusderweg alhier.
EINDEXAMEN R.H.B.S.
Het eindexamen voor de A-afdeeling van
de Rijks Hoogere Burgerschool alhier zal
plaats hebben op 28 en 29 Juni a.s. Gecom
mitteerden zijn: Mr. Dr. L. Triebeis te Nij
megen, J. Branbergen, oud-leeraar van de
eerste openbare Handelsschool te Amster
dam, mej. Dr. J. A. II. Posthumus, privaat
docente aan de Gemeente-universiteit te
Amsterdam, te den Haag en Dr. E. L. Smit,
'predikant bij de Ned. Herv. Gemeente te
Zalt-Bommel.
Het eind-examen voor de B-afdeeling
van de Rijks Hoogere Burgerschool alhier
zal plaats hebben op 6, 8, 9, 10, 11, 12 en 13
Juli a.s. Deskundigen zijn: Ir. A. E. R. Co-
lette, oud-hoofdingenieur-directeur der te
legrafie en telefonie te 's Gravenhage; W.
J. Goslinga, gemeentelijk inspecteur van
het. onderwijs te Schiedam, Dr. P. J. M. van
Gils, bisschoppelijk inspecteur van het R.K.
onderwijs te Roermond cn Dr. N. J. Singels,
oud-rector avn het Utrechtsch Stedelijk
Gymnasium te Zeist.
PERSONALIA
Onze stadgenoot, de heer J. Peper, direc
teur van de Gemeentelijke Handelsscholen
alhier is benoemd tot lid van de Commis
sie, in 1929 belast met het examineeren van
hen, die een akte van bekwaamheid wen-
schen te verkrijgen lot het geven van mid
delbaar onderwijs in het boekhouden (akte
K XII en 0) of tot. het geven van lager on
derwijs in de beginselen der handelskennis
(akte U).
CHR. GEREF. KERK.
Ds. G. Salomons alhier, predikant bij de
Chr. Geref. Kerk, heeft een beroep ontvan
gen naar 's Gravcnzande (2de maal).
EERE*VOORZITTER „WILHELMINA".
De heer E. A. F. Baron Crcutz.
Men schijft ons:
De heer E. A. F. Baron Creutz heeft het
Eere-Voorzitterschap der Christelijke Gym-
nastiekvereeniging „Wilhelmina" aanvaard.
„Wilhelmina" is de oudste gymnastiek
vereniging te dezer stede en eene afdee-
ling van de Oostelijke Jongemannen Ver-
eeniging. In Mei van dit jaar is het juist 22
jaar geleden, dat deze afdeeling werd op
gericht. Eerst in October kon zij hare oefe
ningen aanvangen, omdat in Amersfoort
geen zaal beschikbaar was en pas na lange
onderhandelingen de Gemeente een gym
nastieklokaal ofschoon ongemeubileerd
ter beschikking stelde. „Wilhelmina" was
dus de eerste vereeniging, die een zaal van
de Gemeente huurde en in die ledige zaal
met vier kale muren werd onder leiding
van den heer Snouck geoefend. Het spreekt
vanzelf, dat de oefeningen maar zeer een
voudig konden zijn bij gebrek aan gereed
schappen en toestellen. Eerst later werd
daarin doordat de heer Snouck zelf een zaal
bouwde en inrichtte, voorzien. Omdat er
geen neutrale gymnastiekvereeniging be
stond, werd de zaal ook opengezet voor an
dere jongelui en zoo heeft „Wilhelmina"
zeer lang in de behoefte voorzien. Thans is
de vereeniging uitgebreid tot circa 130 da
mes- en heerenleden en adspiranten onder
leiding van den heer D. van Kempen, leer-
aar Gymnastiek on Heilgymnastiek M.O. te
Soest. Zij oefent in zes afdeelingen in de
gymnastiekzalen van het Gymnasium en
van de zaal der school aan de Weijerstraat.
De nieuwe Eere-Voorzitter van „Wilhel
mina" is zelf een ijverig voorstander \an
de Lichamelijke Opvoeding en bezit het
vaardigheidsdiploma van het N. O. C.
„De openbare school, de inrichting
van onderwijs voor de geheele
Nederlandsche Jeugd".
Het Comité voor de Openbare Scholen,
gevormd door Centralen Ouderraad, Volks
onderwijs, Vereeniging van hoofden van
Scholen, Bond van Ned. Onderwijzers,
S. D. A. P., Amersfoortsche Bestuurders-
bond, Vrijz. Dem. Bond, Vrijheidsbond en
Communistische Partij, hield gisteravond in
„De Valk" een openbare vergadering, waar
in als spreker optrad de heer A. van
W ij n g a a r d e n, voorzitter van het Co
mité en hoofd ecner openbare school te
dezer stede, met het onderwerp „De open
bare school, de inrichting van onderwijs
voor geheel de Nederlandsche Jeugd".
De waarnemend voorzitter van het Co-
mité voor de Openbare School opende de
vergadering met een woord van welkom tot
de aanwezigen en zette in liet kort het doel
van deze bijeenkomst uiteen, n.l. het pro-
pagandeeren van de openbare school. Spre
ker wijst op het groote belang van de open
bare school voor de jeugd. Voorts wijst
spreker op hel artikel „Neutraliteit bestaat
niet" in het weekblad „het Sticht". !:i ver
band hiermede leest spreker een corres
pondentie voor, die naar aanleiding van dit
artikel gevoerd is met den redacteur van
enoernd weekblad.
Hierna werd het woord gegeven aan den
heer Van Wijngaarden.
De heer V a n W ij n g a a r cl e n wees in
den aanvang van zijn rede op het groote be
lang voor de zijde van de jeugd van de
zaak, die hedenavond aan eon beschouwing
zal worden onderworpen. Het gaat n.l. over
de vraag: „openbaar onderwijs, neutraal on
derwijs of Christelijk of bijzonder onder
wijs".
Wijzende op het karakter van het open
baar onderwijs meent spreker zich te kun
nen beroepen op dat gedeelte van de onder
wijswet, dat handelt over het openbaar on
derwijs. In dit verband vergelijkt de heer
Van Wijngaarden de onderwijswet van 1806
en die van 1920. In de onderwijswet van
1806 wordt het lager onderwijs gekarakteri
seerd. Tussclien beide onderwijswetten ligt
ongeveer een tijdsduur van een eeuw. En
wel van een eeuw, waarin ontzaggelijk veel
veranderingen op allerlei gebied hebben
plaats gegrepen. De karakteromschrijving
van de lagere school is echter in den loop
van die eeuw niet veel veranderd. Alleen
Zakkenroller, na tevergeefs gefouilleerd te zijn „Da's gek
baas. Ze motte me gerold hebbe", (Humorist).
wordt in 1806 gesproken van alle onder
wijs, terwijl in 1920 alleen bedoeld wordt
het openhaar lager onderwijs. Spreker
behandelt vervolgens in het kort de voor
naamste inhoud van de onderwijswet en
wijst or daarbij op, dat men in de gehoelo
onderwijswet geen omschrijving kan vinden
van het karakter en het doel van de bij
zondere school. Spreker memoreert hoe
door de voorstanders van het Christelijk on
derwijs reeds in 1869 een forsche, maar ook
onbehouwen aanslag heeft gewaagd op het
karakter van de openbare school. Veel voor
dcel voor het bijzonder onderwijs heeft deze
aanval echter niet gehad. De poging van
Groen van Prinsteren is volkomen mislukt.
In de onderwijswet, van 180G stond, dat het
kerkelijk onderwijs niet gegeven mocht
worden door den schoolmeester. En ook in
de wet van 1920 staat, dat het godsdienst
onderwijs gereserveerd blijft voor den gods
dienstonderwijzer. Impératief wordt zelfs
voorgeschreven, dat de leerlingen in de ge
legenheid gesteld moeten worden om in de
lokalen van de school of elders godsdienst
onderwijs te volgen. Ook te dien opzichte is
dus de onderwijswet van 1806 en die van
1920 onveranderd gebleven. Met nadruk
vestigt spreker er de aandacht op, dat
Christelijke cn maatschappelijke deugden
niet iets is, dat in de lucht hangt, in ver
band waarmede hij enkele gedeelten citeert
uit den bijbel, die met deze gedachte ver-
band houden. „Uw naaste liefhebben qIs u
zeiven", dat is de leuze van het openbare
onderwijs, de nastreving van de in deze
woorden neergelegde gedachte is het doel
van de openbare school.
De heer Van Wijngaarden beschouwt ver
volgens de vraag, door wien het godsdienst
onderwijs moet worden gegeven. Bij de be
handeling van deze vraag wijst spreker op
hetgeen professor Cramer eenmaal gezegd
heeft in een te Zwolle gehouden redevoe
ring. Deze zegt daarin het volgende:
„De Christelijke onderwijzers praten over
dingen, waarvan ze geen lor weten."
„Ik bedoel speciaal het. godsdienstonder
wijs op de lagere scholen. Wat ik daar ge
hoord heb, is gowoon verschrikkelijk.
„Ik sta bekend als vriend van de onder
wijzers, maar heel veel van wat ik gehoord
heb, acht ik verderfelijk voor allo geloof.
Ik zou willen, dat het geheele Bijbelsche
onderricht aan de kant werd gezet, maar
de kinderen leerden in de sfeer van Chris
tus".
Vervolgens memoreert de heer Van
Wijngaarden op het artikel in het week
blad „Het Sticht", waarover de voorzitter
reeds heeft gezinspeeld, welk artikel den
titel draagt „Neutraliteit bestaat niet". De
redacteur van dit weekblad, de heer Van
Koetsveld, heeft spreker voor deze vergade
ring uitgenoodigd om in debat te treden,
doch is niet verschenen. Spreker citeert en
kele gedeelten uit dit artikel en hekelt daar
bij heftig de wijze, waarop in dit artikel
het openbaar onderwijs wordt aangevallen.
Daarbij komt, dat het gehoele artikel op
een leugen is gebaseerd, omdat het opge
bouwd is op de onderstelling, dat een on
derwijzer O)) een openbare school gods
dienstonderwijs geeft. En zooals reeds is
ezegd, gebeurt dat nimmer. Spreker be
treurt het, dat de Christelijke- en ook de
anti-revolutionaire pers zich moet vernede
ren tot dergelijke beneden-alle-peil-ariike-
len om het karakter van de openbare school
aan te vallen. Vervolgens citeert de heer
Van Wijngaarden enkele gedeelten uit leer
boekjes, die op de R. K. scholen worden ge
bruikt cn waarvan men zich bij het Chris
telijk onderwijs bedient. Deze wijze van
onderricht geven kan spreker niet anders
dan afkeuren. Het is dan ook geen wonder
dat vele theologen zeggen: „dat gaat mis"
en dat duizenden zich afwenden van een
politiek Christendom.
Voor de stichting van een christelijke
school, zoo vervolgt spreker, heeft men
handteekeningen noodig. Zoo is het voor
gekomen dat in Spijk (Z.H.) voor één hand-
teekening honderd gulden werd betaald, ter
wijl het hodfd van de openbare school al
daar een doceurtje van duizend gulden
werd toegezegd, als hij van het openbaar
naar hel christelijk onderwijs zou overgaan.
Het is werkelijk geen wonder, dat profes
sor Eerdmans sprak van de wegzinkende
grondslagen van de Christelijke School.
Spreker komt tot de conclusie, dat het
niet alleen de christelijkheid is, die de
ouders de kinderen naar de christelijke
school doet zenden.
Niet zelden zijn het economische dwang
middelen. Hij memoreert in dit verband
de bekende doopbelofte, waarbij de ouders
reeds bij den doop van hun kinderen moe
ten beloven de kinderen later naar de
Christelijke school te zullen zenden.
Spreker besluit zijn voordracht met een
kort woord van propaganda en wekt een
ieder op krachtig op te komen voor liet.
openbaar onderwijs. Eens zal de dag voor
de openbare school komen. Aan ons allen
is de taak propagandist te zijn voor de
openbare school, de school voor geheel de
Nederlandsche jeugd.
Van de gelegenheid tot het wisselen van
gedachten met den spreker over het be
sproken onderwerp, wcnschle geen der aan
wezigen gebruik te maken
De waarnemend voorzitter dankte hierna
den heer Van Wijngaarden voor zijn leer
zame voordracht en de aanwezigen voor
hun belangstelling en sloot de vergadering.
AANRIJDING.
Op de Varkensmarkt.
Gistermiddag heeft op de Varkensmarkt
een botsing plaats gehad tusschen twee au
to s. Een auto kwam met roekelooze snel
heid uit de Arnhemschestraat zonder
signalen te geven cn botste op de Varkens
markt tegen een andere auto. De wagen
kwam eerst tot stilstand nadat ze tegen de
pui van perceel 17 aan do Varkensmarkt
was opgereden.
Beide auto's werden beschadigd, doch
persoonlijke ongelukken kwamen niet voor,
De politie heeft proce6-verbaal opgemaakt.
EXAMENS.
Onze stadgenoot, de heer B. C. Visser
slaagde heden voor zijn voorbereidend
kerkelijk examen aan de universiteit te
Utrecht.
VREEMDELINGENVERKEER
Jaarverslag over 1928.
Het ons toegezonden jaarverslag van de
Vereeniging lot bevordering van het Vreem
delingenverkeer alhier, maakt met dank
baarheid melding van liet feit, dat V. v. V.
na een dertig-jarig bestaan, voor het eerst
de beschikking kreeg o\er een Verkeers
bureau. In groote gemeenten, waartoe
Amersfoort thans gerekend mag worden, is
zoo'n bureau onmisbaar, daar het de vraag
baak voor vreemdeling en stadgenoot is,
voor alles wat het toerisme betreft. De
praktijk wees echter reeds uit, dat er bo
vendien nog honderden andere vragen ge
steld worden, die zoo mogelijk steeds wor
den beantwoord.
Het in het Verkeershius gevestigd Reis
bureau (met annex bagage- cn reis-onge-
vallen-verzekering), heeft reeds den eersten
zomer zijn nut volkomen bewezen.
Verder lezen we in het jaarverslag p.m.:
„Op ons verzoek heeft dc Gemeenteraad
thans besloten, het subsidie voor 1929 te be
palen op i 1500.met dien verstande ech
ter, dat niet meer wordt uitgekeerd, dan
door de leden bijeengebracht wordt. Ons
doel is thans, door aanwerving van nieuwe
leden en door contributieverhooging van
belanghebbende oude leden, tof. 1500.
te komen, opdat onze vereeniging het volle
subsidie deelachtig worde. En dit is drin
gend noodig, willen wc de belangrijke post
„Exploitatie Verkeersbureau", die thans op
onze begrooting voorkomt, kunnen dekken.
In de registers-1928 komen in totaal 1372
behandelde aangelegenheden voor (v. j. 605)
Hieronder waren 920 verzoeken om in
lichtingen (v. j. 301) en 452 inkomende cn
uitgaande stukken betreffende andere aan
gelegenheden (v. j. 304).
Hieruit blijkt, dat de bemoeiingen der
Vereeniging in het afgeloopen jaar meer
clan verdubbeld zijn, vergeleken bij 1927.
Bovengenoemd getal (920) vormt natuur
lijk geen juist beeld van do inlichtingen,
over Amersfoort verstrekt. Immers, de 41
Informatiebureaux van V. v. V. werden
ruim voorzien van reclame-materiaal cn
verstrekten op die wijze wellicht nog méér
inlichtingen, daar de inwoners van plaat
sen zich veelal tot zoo n bureau wenden cn
daardoor het port, verbonden aan het vra
gen van schriftelijko inlichtingen, uit
sparen.
Den 21stcn Juli werd wegens het be
danken van Mej. Mr. M. de Boer be
noemd tot Administratice van het Ver
keersbureau, Mej. Mr. A. II. Luyten te
Assen.
Onze „platte grond" werd herzien en in
5000 ex. herdrukt. Amersfoort breidt zich
zóó snel uit, dat het bleek, dat er sedert den
corigen herdruk (1926) niet minder dan 20
straten en lanen bijgekomen waren. De
kaart wordt wederom gratis aan de vreem
delingen verstrekt.
In samenwerking met de Levcnsverz.-
Mij. „Ons Belang", werd wederom een
maandkalender met fraaie stadsgezichten
bij de verschillende Informatiebureaux in
den lande verspreid. Op deze kalenders was
weer een reclpmc van onze Vereeniging
aangebracht.
Er werden 2 banken en 2 ijzeren papier
manden geplaatst, n.l. bij den grooten boom
boven het veld aan de Jacob Catslaan cn
aan Do Genestetlaan. Op deze banken uit
rustend van cle wandeling, heeft men een
schitterend uitzicht op dc omgeving.
In het Belgisch Monument werd door
onze Vereeniging wederom een boek gelegd,
waarin door 4770 personen hun naam en
woonplaats worden vermeld. Het aantal be
talende bezoekers bedroeg 7681 (vorig jaar
5991).
Op initiatief van ons Bestuurslid, den
heer Ant. Hofkamp, werden door de Ge
meente bloemperken beschikbaar gesteld,
die door verschillende bloemisten beplant
werden met zomerbloemen. Onze vereeni
ging loofde hiervoor een 3-tal medailles
uit, die aan de prijswinnaars met een toe
passelijk woord door den Voorzitter in het
Verkeersbureau werden uitgereikt.
Wegens periodieke aftreding moest, in dc
Algem. Vergadering van 21 Maart van ver
slagjaar, verkiezing plaats hebben van 2
bestuursleden. De aftredenden, de heeren
Ant. Hofkamp en J. A. C. Spoel, werden
herkozen.
Lange Seekstr. 37-39 Tel. 317
Een goed en vertrouwd adres voor Uw
Onze jarenlange ervaring staatU borg
voor een soliede uitvoering
HEDEN is de verlaagde pr.jS
van het Gedistilleerd ingegaan
in de SLIJTERIJ van
HAVIX 41 - Telefoon 292
Handel in Gedistilleerd,
Wijnen en Likeuren.
lltr.weg 38 - Tel. 302
Ziet onze étalages
TREKKING JOODSCHE INVALIDE.
De trekkiugslijstcn.
Gisteren heeft te Amsterdam de ver
vroegde trekking plaats gehad van de
groote-uitbouw-lolerij van „De Joodsche
Invalide". Blijkens een „Keitje" in dit
nummer zijn de trekkingslijsten hier ter
stede verkrijgbaar in dc sigarenmagazijn
Vierdag in de Utrechtschostrant Naar de
Tel. meldt zullen deze lijsten eerst Maan
dag 29 April a.s. verspreid worden.
WIELRIJDERS.
Fietslantaarn aansteken 7 uur 30 min.
Billijke prijzen, vlugge aflevering
Eerste Amersfoortsche Stoompers-
inrichting „QUICK"
Stationstraat 16b Tel. 344
LANGESTR. 49 - TEL. 190
Stof met kapje vanaf 80 cent
Imitatie wildleder, zeer
sterk en waschbaar
HOTEL-CAFé-RESTAURANT
„QUATRE-BRAS".
Nieuw hotel op een van de
mooiste punten.
Het is een verblijdend verschijnsel, dat
j wij ieder „voorjaar zooveel te vertellen
i hebben over nieuwe of gerestaureerde ho-
teis cn restaurants, want het is het beste
bewijs dat Amersfoort en de mooie omge
ving van jaar tot jaar meer worden be
zocht cn dat de restaurateurs zich snel
aanpassen aan de eischen van (1e vele be
zoekers van buiten.
Bij iedere Arnersfoorter bekend is een
van de mooiste plekjes uit de omgeving,
de viersprong van de wegen Amersfoort—
Maarn en Woudenberg— Pyramide—Zeist,
waar te midden van het fraaie geboomte,
\lak bij de bosschcn van de Treek en van
de Pyramide 'l aardige buiten Constancia-
lioevc ligt.
Voor eenige jaren werd het buiten ge
ëxploiteerd als Hotel-restaurant, vermoede
lijk werd de zaak niet aangepakt, zooala
het moet, ondanks de zoo gunstige ligging
trok het restaurant weinig publiek. Het
aantrekkelijke punt werd opgemerkt door
een vakman, do heer J. P. Rijk, vorig jaar
gérant van de Nenyto te Rotterdam, die de
zaak flink aanpakte en er naar slreefdo
een aangename omgeving te stichten, waar
families een prettig zomerverblijf kunnen
genieten.
Een ruim terras geeft e*n mooi uitzicht
op den tuin, terwijl men tevens in de ver
te het. verkeer kan gadeslaan.
De stijlvolle eet- en conversatiezaal biedt
gelogenheid voor de lunch en diner.
Op de verschillende étages zijn de logeer
kamers gelegen, welke geheel gemoderni
seerd zijn, o.a vaste waschlafels. Vanuit
deze kamers heeft men fraaie uitzichten op
de omgeving. De logé's hebben vrije wande
ling op de terreinen van het landgoed de
Treek.
De heer Rijk. die bijgestaan door zijn
broer, de gérant van de School van Wijsbe
geerte voor de metamorphose um dit ho
tel zorg droeg, vorzekerde ons, dat hij alles
in het werk zal stellen om zijn zaak op
hoog peil te brengen en te houden, opdat
een verblijf in deze sehoone omgeving tot
een der attracties bij een bezoek aan
Amersfoort cn omstreken zal behooren.
BREM-BRAND.
Men zij voorzichtig!
Gisteravond zijn de bremstruiken op hot
Thorbeckeplein weer in brand geraakt. En
kele politieagenten waren spoedig ter
plaatse en slaagden erin het vuur uit te
slaan. De oorzaak is onbekend. We herin
neren er in dit verband nog eens aan, hoe
gevaarlijk het is om uit aardigheid maar
eens een vuurtje te stoken of achteloos te
zijn met een brandende sigaar of cigaret.
Het is best mogelijk dat een voorbijganger
zonder er verder bij na te denken een eind
je sigaar of cigaret tusschen de struiken
heeft geworpen. In de droge zomerdagen is
een enkel vonkje voldoende om een groot
terrein in lichte laaie te zetten. Men zij dus
voorzichtig!
DE EMMABLOEM-COLLECTE
De opbrengst
De opbrengst van dc Emma-bloem collec
te, die gisteren langs de huizen is gehou
den, bedraagt 914.58.
