DË EËMLANDEU
Maandag 22 Apr.l 1929
27e Jaargang No. 247
eUiTENLANDSCH OVERZICHT
DE VOLKENBOND EN
DE ONTWAPENING
Loudon contra Litwinof
ERNSTIG ONGELUK
Verscheidene slachtoffers
ITALIE's KONING
SPREEKT
De staat zorge voor
behoorlijke verdediging
KIESRECHTHERVORMING
WIL VAN 'T CENTRUM
BETEEKENIS VAN HET
MEMORANDUM
DE NOOD IN KANSOE
In een jaar tijds
ABONNEMENTSPRIJS Per maande» voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per
I,.1vreék (met gratjf verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers i 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513
DIRECTEUR - UITG EVER.' J.VALKhOfT
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEW van 1—4 regels f I.OS met tnbegrlp van eeo bewljanummer.
1 elke regel mee» f 0.25. Llefdadighelds-advertcntiëo voo» d»
helft van den prijs. Kleine Advertentlëo „KE1T1ES" bi) vooruitbetaling 1—3 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.Bewijsnummer extra 0O5
Het resultaat van het bezoek
der Engelsche afvaardiging
aan Rusland. De delegatie
belooft op te komen voor het
herslel der diplomatieke be
trekkingen tusschen beide
landen. Een memorandum
en een resolutie.
Van de verhouding tusschen de regeerin;
der unie van sovjetrepublieken en die van
Engeland kan men bezwaarlijk getuigen,
dat zij gekenmerkt werd door hartelijkheid.
Integendeel: tijdens het bewind van Bald
win. den leider der conservatieve regeering
te Londen, ontstond tusschen Rusland en
Engeland een diepe breuk, een vrijwel al-
geheele vervreemding in politiek opzicht.
Op economisch gebied verslapten de rela
ties als gevolg hiervan evenzeer, doch zij
hiolden geenszins volkomen op t& bestaan.
En men mag aannemen, dat, wanneer bij
den aanstaanden stembusstrijd in Engeland
de conservatieve regeering wordt wegge
vaagd, een der eerste daden van Baldwin's
opvolgul!' zal zijn nauwer contact te zoeken
met Rusland.
Ondertusschen heeft, een tijdje geleden,
een Engelsche economische afvaardiging
een bezoek gebracht aan Rusland, oni daar
den toestand van 't bedrijfsleven na te
gaan. Een commissie uit deze Engelsche
delegatie nu heeft dezer dagen voeling ge
zocht met de Russische regeeringsdelegatie,
uit welker naam Pjatakof den Engelschen
een memorandum ter hand stelde, waarin
ook een programma was opgenomen voor
bestellingen der unie van sovjetrepublie
ken, voor 't geval tusschen beide landen
principieele overeenstemming mocht wor
den bereikt.
Van haar kant overhandigde de Engel
sche commissie de Russische een resolutie,
die in een algemecne vergadering der dele
gatie was aangenomen. In deze resolutie
wordt onder meer opgemerkt, dat do af
vaardiging zich op het standpunt stelt, dat
de uitbreiding van de economische betrek
kingen tusschen beide landen onmogelijk
is, wanneer er geen normale diplomatieke
betrekkingen bestaan. De Britsche dele
gatie neemt verder op zich de openbare
mecning in haar land hieromtrent in te
lichten.
De delegatie stelt voorts vast, dat de unie
der sovjetrepublieken onder de tegenwoor
dige omstandigheden, nu zij middelen van-
noode heeft ter bevrediging van dringende
binnenlandsche behoeften, niet bij machte
is verdere verplichtingen op zich te nemen
met betrekking tot de aanspraken van
Britsche burgers, wanneer niet een dien
overeenkomstige economische toestand in 't
leven wordt geroepen.
De afvaardiging spoort er haar economi
sche commissie toe aan zich met betrek
king tot het vraagstuk van de maatregelen
tot bevrediging der aanspraken van Brit
sche burgers tot de sovjetregeering te wen
den, omdat, wanneer dergelijke maatrege
len achterwege blijven, een Britsche finan-
cieele steun van vèrstrekkenden aard in
den vorm van leeningen en kapitaalbeleg
gingen onmogelijk is. De delegatie legt haar
leden de verplichting op de commissie hij
haar verdere werkzaamheden in Londen te
steunen.
In zijn antwoord heeft Pjatakof herhaald,
dat de besprekingen over het herstel van
gewone diplomatieke betrekkingen vooraf
moet gaan aan alle andere onderhandelin
gen.
Op de vraag der Engelsche delegatie of
de sovjetregeering zich niet bereid zou ver
klaren te treden in onderhandelingen over
de handels- en financieele betrekkingen,
indien de Engelsche regeering het aanzijn
gaf aan een desbetreffende commissie, wees
Pjatakof erop, dat, wanneer er normale di
plomatieke betrekkingen tusschen beide
landen bestonden, de sovjetregeering ervoor
te vinden zou zijn onderhandelingen te
voeren over alle vraagstukken op den
grondslag van het verdrag van 1921. De
sovjetregeering aldus Pjatakof was de
opvatting toegedaan, dat genoemd verdrag
ook de regeling voorzag van het vraagstuk
der particuliere aanspraken van Engelsche
en sovjet-Russische burgers.
ROOFMOORD OP EEN KOOPMAN.
De daders gegrepen
Leipzig, 21 April (H.N.) Vandaag is
een roofmoord gepleegd, waarvan de koop
man Kirchberg, het slachtoffer is gewor
den. Als verdacht van den moord, zijn de
huishoudster Paschold en haar minnaar
Werner in hechtenis genomen. Werner ver
klaart dat Paschold Kirchberg met twee
schoten heeft gedood. Zelf zou hij eerst in
de woning gekomen zijn, nadat de daad ge
pleegd was. De huishoudster ontkent ech
ter iets met den moord uitstaande te heb
ben.
DE HERDENKINGSDAG VAN ROME.
Teven* de derde Fescislen-
dag ^.vierd.
Rome, 21 April. V.D.) Zondag werd
in geheel Italië op plechtige wijze de
stichtingsdag van Rome herdacht, en tege
lijkertijd het feest van den arbeid en de
'derde fascistendag gevierd. Vele nieuwe ge
bouwen en straten werden heden geopend
of ingewijd. Hedenmorgen werd door de
marine, de militie en de fascistische jeugd
organisaties een parade voor Mussolini ge
houden, waarna Je beëediging plaats vond
van de jongemannen der fascistische
jeugdorganisaties, die in de fascistische
militie overgaan
Een memorandum der
Sovjet'delegalie
Uit Gcnève wordt d.d. 20 April aan hst
Ilbl. bericht:
De sovjet-delegatie heeft, overeenkomstig
den raad, gisteren door Loudon gegeven,
schriftelijk haar zienswijze aan de ontwape
ningscommissie kenbaar gemaakt over de
vei werping der Russische voorstellen. In
dit memorandum zet de sovjet-delegatie
uiteen, dat bijna geen enkel steekhoudend
argument tegen de Russische voorstellen
naar \orcn is gebracht. De wijze van wer
ken der commissie rechtvaardigt volgens
de sovjet-delegatie nog steeds volkomen het
wantrouwen cn het scepticisme, waarmede
de Russen anderhalf jaar geleden de uit-
noodiging van den Volkenbond hebben aan
genomen.
De sovjet-delegatie constateert, dat een
formeele stemming, die de meeningen der
gedelegeerden of der regeering weerspie
gelt, niet heeft plaats gehad. Hoewel een cn
ander haar er toe zal moeten brengen ver
der niet met de commissie mede te werken,
blijft de sovjet-delegatie niettemin aan de
besprekingen der commissie deelnemen.
Hierbij laat zij zich uitsluitend leiden door
do overweging, dat zij niémand aanleiding
wil geven de vruchteloosheid der Volken-
bondsbesprekingen toe te schrijven aan de
afwezigheid van de sovjet-delegatie. Zij
hoopt dat de staten, onder den druk der
publieko opinio cn van de eischen der ar
beidsorganisaties, zich genoodzaakt zullen
zien wezenlijke verminderingen der bewa
peningen tot stand te brengen, waarbij zij
onvermijdelijk weer zullen moeten terugko
men op de voorstellen, door de Russen ge
daan.
hl de zitting der ontwapeningscommissie
van lieden is er een kleine botsing ontstaan
tusschen Loudon en Litwinof Do Russische
gedelegeerde had zich als eersto spreker
laten inschrijven over de Duitsche voorstel-
l 'ii inzake de publiciteit der bewapeningen.
Dij de opening der zitting was hij evenwel
niet aanwezig, waarop Loenarlsjarski Lou
don verzocht Litwinof op een later oogen-
blik hot woord te verleencn. Intusscheu be
sloot de commissie op voorstel van Massigli,
de bespreking van de Duitsche voorstellen
uit te stellen tot na de behandeling der
effectieven- en materiaalkwestie en thans
den chemischcn oorlog eerst te behandelen.
Litwinof was inmiddels in de zaal gearri
veerd en vroeg liet woord. Loudon, blijkbaar
vreozende, dat er weer een lange algemeene
rede zou volgen, die met den chemischcn
oorlog niets lo maken had, wees Litwinof
er op, dat hij thans alleen over dit punt der
agenda kon spreken. Litwinof gaf daarop
te kennen, dat hij over een procedure-
Kwestie en over do publiciteit wenschte te
spreken. Loudon stond hem het eerste toe,
het tweede niet. De sovjet-gedelegeerde, die
zichtbaar geïrriteerd was, verklaardo hier
op van het. woord af te zien, wanneer tel
kens, wanneer hij wenschte te spreken, de
toestemming van de commissie noodig was.
Het incident wekte in den boezem der Rus
sische delegatie den indruk, dot sommige
gedelegeerden het er op aansturen, dat de
Russen de commissie zullen verlaten. De
plotselinge gestrengheid van Loudon tegen
over Litwinof werd hier nogal gecritiseerd
Steiger van een groot
gebouw ingestort
Een droevig ongeluk heeft Zaterdag te
New-York plaats gehad, toen men werk
zaamheden verrichtte aan het nieuwe ge
bouw van de Western Union, dat 24 verdie
pingen hoog is. Er vielen namelijk enkele
zware steunbalken der elfde verdieping
naar beneden met het noodlottig gevolg, dat
ze een steiger meesleepten, waarop zich een
aantal werklieden bevond. Terstond wer
den vier der arbeiders gedood, terwijl een
vijftal hunner bedolven werd onder de
brokstukken. Men heeft, hen nog niet kun
nen bevrijden. Bovendien werden ettelijke
mensehen gekwetst.
DE STUDENTENONLUSTEN IN SPANJE.
De universiteit in Valencia
gesloten
Parijs, 21 Apr. (H.N.) Naar le Journal uit
Madrid verneemt hebben er opnieuw stu
denten-onlusten te Barcelona en Valencia
plaats gehad. De universiteit van Valencia
zal waarschijnlijk worden gesloten.
BRAND IN EEN HIPPODROME.
50.000 dollar schade.
Londen, 19 A p r i 1. (V. D.) In het hip
podrome Havre de Grace, in den staat
Maryland, is een groote brand uitgebro
ken, welke aan 14 volbloed-renpaarden het
leven kostte. De schade wordt op 50.000
dollar geschat.
ERNSTIG ONGELUK BIJ ARTILLERIE
SCHIETOEFENINGEN.
BU anillerieschietoefeningen op de Ha-
wai-eilanden is volgens berichten uit Hono
lulu een kanon uit elkaar gesprongen. Twee
soldaten werden gedood, zeven zwaar ge
wond. Een soldaat wordt vermist.
DUITSCH PRINS OVERLEDEN.
B e r 1 ij n, 2 0 April. (V. D.) Prins Hein-
rich von Preussen is hedenmiddag aan een
longontsteking op zijn landgoed Ilemmel-
mark-Eckernförde in Sleeswijk-Holstein op
67-jaripen leeftijd overleden.
DE ZOMERTIJD IN ENGELAND.
Morgenochtend, te twee uur, begint in
Groot-Britanniö de zomertijd.
NIEUW MIJNONGELUK
TE WATERSCHEI?
Eetteiijke arboiders zouden
zijn bedolven.
De Peuple bericht, dat opnieuw een mijn
ongeluk zou hebben plaats gehad te Wa
terschei, dat pas onlangs werd getroffen.
Verscheidene werklieden zouden zijn be
dolven.
De vriendschap mei den
Heiligen Stoel
Ter opening van 't parlement, heeft «Ie
koning van Italië Zaierdag een 'troonrede
uitgesproken, waarin hij allereerst zeide,
dat de woorden, dio koning Victor Emanuel
op 27 November 1871 sprak, ook nu van
kracht zijn Italië is teruggegeven aan
zichzélf en aan Rome. Wij hebben onze
plaats in de wereld heroverd door het
recht onzer natie te verdedigen. Heden, nu
de nationale eenheid een feit is geworden
en zich een nieuwe periode in de geschie
denis van Italië opent, moeten wij trouw
blijven aan onze beginselen.
De koning wees daarna op de beteekenis
der jongste verkiezingen, die hebben bewe
zen op welken grooten steun de fascistische
regeering kan rekenen en op de verziening
met den Heiligen Stoel. In een moderne
maatschappij heeft de staat tot taak zich te
versterken en zijn actie intensiever te
maken. De nieuwe wetgevende vergade
ring zal hieraan bovenal zijn speciale zor
gen moeten wijden, in samenwerking met
de regeering, die reeds orde heeft vermo
gen te scheppen, waar wanorde heerschte.
Dank zij do actie der regeering was het
mogelijk een nieuwe constitutioneels orde,
den fascistischen staat, te verwerkelijken
en daarin heeft ieder een taak, een ver
antwoordelijkheid, een plicht, een recht.
Door loyale samenwerking en organisatie
is de continuïteit in het productieproces
verzekerd.
De koning kondigde voorts mede nieuwe
wetgevende maatregelen aan inzake het
huwelijk, de erkenning van kerkelijke in
stellingen, de vrije uitoefening van gods
diensten, die in den staat zijn toegelaten.
De koning bracht vervolgens den ontwa-
peningsarbeid te Genève ter sprake en
zeide. dat ontwapening tot nog toe een
schoone droom blijft. Italic's houding in
deze zaak is reeds door den minister van
buitenlandsche zaken weergegeven. En
aangezien de ontwapeningspogingen nog
geen succes hebben, moet de slaat voor een
behoorlijke verdediging zorgen. De regee
ring zal enkele maatregelen voorstellen, om
het leger steeds meer aan zijn roeping te
kunnen doen beantwoorden. De geest in
het leger is uitmuntend.
Ten slotte verklaarde de koning, dat de
regeering er naar streeft een politiek van
vrienschap te volgen met alle volken, wan
neer de wettige rechten van Italië worden
erkend.
Nauwer persoonlijk contact
tusschen kiezers en ge=
kozene is gewenschi
Kleinere kieskringen no dig
BOSCHBRANDEN IN DE PYRENEEËN.
Verscheidene dorpen geheel
afgebrand.
Parijs, 2 1 April. (H.N.) De bosch-
branden in de Pyreneeën duren nog steeds
voort. Verscheidene dorpen op staatsge-
bied zijn geheel afgebrand. Talrijke bewo
ners aan de grens verlaten hun huizen uit
vrees dat de brand nog verder om zich
heen zal grijpen.
NIEUWE STORMEN IN AMERIKA,
Tal van huizen verwoest
vormoedelijk een groot
aantal dooden.
Londen, 21 April. (H.N.) Uit New-
York wordt gemeld, dat de staten Missouri
Kanzas en Oklahoma door een nieuwe
stormcatastrofe geteisterd zijn. Men vreest
dat er een groot a tint al dooden is. Tal van
huizen zijn verwoest. In een dorp werden
45 huizeD met den grond gelijk gemaakt.
STORM IN ZUID-SLAVIE,
De stormen, die In Zuid-Slavië gewoed
hebben, hebben de pontonbrug over d*
Thelss, tusschen Nova en Stara Kanitza.
weegeslagen. De schade bedraagt VA mil
lioen dinar.
Essen, 21 April. (V.D.) .In de boelen te
Essen onder voorzitterschap van den Rijks
dagafgevaardigde Dr. Kaas gehouden vei>
godering van het partijbestuur van het
Centrum werd een motie inzake kiesrecht
hervorming aangenomen, waarin o.a. wordt
gezegd, dat maatregelen tot het opheffen
van de nadeelen, die aan het huidigo stel
sel verbonden zijn, dringend noodig wor
den geacht. Men is echter niet van mcening
dat verandering van
het kiesrecht. in
welken vorm men
dit ook zal doen
plaats vinden, de
ecnigo weg is om
een hervorming op
politiek - parlemen
tair terrein tot stand
te brengen. Voor
zooverre de be
staande misstanden
aan het huidige
kiessysteem te wij
ten zijn is een der
dringendste opgaven
het tot stand bren
gen van een nauwer persoonlijk contact
tusschen kiezers en gekozenen, speciaal hij
hot opstellen der candidatenlijsten. Het in
den laatslen tijd zoo zeer aanbevolen sys
teem der zoogenaamde vrije lijsten kan
geen bruikbare oplossing bieden. Een ge
schikte weg tot verbetering van het be
staande systeem acht het partijbestuur van
het Centrum daarentegen het kleiner ma
ken der kieskringen, een vaste begrenzing
van het mandaat-cijfer \oor de afzonder
lijke parlementen, enz. Het partijbestuur
spreekt de verwachting uit, dat de fracties
der Centrum-partij deze gedachten als
leidraad zal gebruiken ten einde gebruik
te maken van de mogelijkheden om zoo
spoedig mogelijk hervorming van het kies
recht. te verkrijgen.
Ook in de toekomst voor de des
kundigen een onveranderde
vrijheid
Geen politieke maar slechts
economische punten
Berlijn, 21 April. (V. D.j Oflicieel
wordt gemeld De beide Duitsche deskun
digen, de directeur van de Rijksbank, Dr.
Schacht en Dr. Voegler, vertoefden Zondag
te Berlijn om do leden van het Rijkskabi
net in te lichten over den stand der on
derhandelingen der deskundigen te Parijs.
Zij brachten in het bijzonder rapport uit
over de beteekenis cn de behandeling van
het Duitsche memorandum cn de deskun
digen constateerden daarbij, dat geen po
litieke, doch slechts economische punten
in het memorandum waren opgenomen.
Verder constateerden zij, dat het gedeelte
van het memorandum, dat volgens verkla
ringen \an andere zijde een politiek karak
ter zou dragen, noch in de sub-commissie,
noch in de plenaire conferentie is behan
deld en dat het memorandum evenals dc
vorige memorandi als basis voor de be
sprekingen zou dienen. De ministers na
men kennis van het rapport cn verklaar
den, dat zij den deskundigen ook in de
toekomst hun onveranderde vrijheid wen-
schcn té laten.
AMERIKAANSCH MISSIONARIS VER
MOORD.
De Nanking regeering niet
tot bescherming in staat.
Peking, 21 April (V.D.) Het Anierikaan-
sche gezantschap deelt mede, dat in de pro
vincie Hoepei de Amerikaansche missio
naris Meer is vermoord. Do moordenaars
zijn gevlucht. De Amerikaansche legatie
hoeft een oproep gericht tot alle Ameri
kaansche onderdanen in de provincie Hoe
pei om zich zoo spoedig mogelijk naar Pe
king te begeven, aangezien een langer ver
blijf in de provincie Hoepei te onveilig is
en de Nanking-regeering niet in staat is,
maatregelen tot bescherming der Ameri
kaansche onderdanen te nemen. Ook de
Amerikaansche onderdanen in de provin
cie Kansoe worden aangespoord ora naar
Amerika terug te keeren, aangezien in de
ze provincie een Mohararnedaansche op
stand tegen alle Christenen heerscht Het
meest te lijden hebben de missionarissen
die ln de provincie Kansoe hun propagan-
distischen arbeid hebben verricht.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 709.8 te
Vkuregri.
Laagste barometerstand: 745.4 to
Nordöyan.
Verwachting tot den avond van
23 April:
Meest matige N. W. tot W wind.
toenemende bewolking, waar
schijnlijk eenigc regen, iets zachter
U is dan „Amersfoorler" pas.
Als 't „Dagblad" lang Uw huisvriend
was
VLIEGONGELUK.
Drie dooden.
Londen. .'0 April. (V.D.) Uil San
Diego wordt gemeld, dat gisteren boven
het vliegveld aldaar een vliegtuig la neer
gestort, waarbij een marine-officier en twee
monteurs werden gedood.
Twee millioen dooden
De bevolking der Chineesche provincie
Kansoe is door droogte, aardbeving, bur
geroorlog en hongersnood van negen rnil
liocn lot zeven millioen verminderd cn wel
in een jaar tijds. Nadat de hongersnood ln
al zijn felheid had gewoed, werden de over
levenden bij duizenden weggemaaid door
dweepzieke Mohammedanen.
De uitgehongerde bevolking eet zelfs de
kinderen op. Vier rijfde der bewoners is
zonder voedsel, zonder zaaisel. Zij, die zich
nog moesten handhaven, zijn te zwak om de
dooden Ier aarde te bestellen Het Interna
tionale hulpcomité ontvangt hartverscheu
rende smeekbeden om hulp van zendelin
gen cn andere buitenlanders.
FRAUDE DOOR ROEMEENSCHE
BANKINSTELLING.
Staat voor millioenen
nadeeld.
be-
Volgens een bericht uit Boekarest moet een
groote bankinstelling te Boekarest met haar
10 filialen door vervnlsching der boeken
den staat voor ettelijke millioenen lei aan
belasting hebben benadeeld. De Adeverul
meldt voorts, dat de bedoelde bank door on
geoorloofde middelen het vertrouwen heeft
weten te verwerven van de kolonisten in
de Dobroedsja en deze ertoe heeft bewogen
hun gespaarde gelden bij haar te deponee-
ren, met het gevolg dat deze gelden even
eens verloren zijn.
VERMETELE INBRAAK.
Warschau, 19 April. (V.D.) Heden
morgen heeft alhier een ongewone in
braak plaats gehad. In een drukke straat
nabij het station vervoegden mannen in
werkkielen zich bij een magazijn van een
thecfirraa en laadden onder de oogen der
voorbijgangers 20 kisten thee op een vracht
wagen. Om achterdocht te voorkomen tee-
kende een der bandieten de kisten in een
boekje aan. Zonder zich te haasten, ont
kwamen de mannen ongehinderd met hun
buit.
BOSCHBRAND IN DUITSCHLAND.
Honderd morgen bosch to
loor gegaan.
Blijkens een bericht uit Recklinghausen
is gistermiddag in de bosschcn bij Huls een
brand ontstaan op de heide, die oversloeg
op dertigjarig bosch. De brandweer had bij
't blusschen veel last van den wind, die de
vonken wegwoei, zoodat telkens opnieuw
brand ontstond. Dezen werd men tenslotte
om zes uur 's avonds meester. In 't geheel
is ongeveer 100 morgen bosch teloor ge
gaan.
HET AMERIKAANSCH
ALCOHOLVERBOD.
Gedeeltelijke opheffing aan
boord van do Leviathan.
Bremen, 20 April. (V.D.) De vice-pre
sident van de United States Liüe, Joseph
E. Sheeds, deelde bij zijn aankomst te Lon
den mede, dat de passagiers van ae Levia
than met ingang van 20 April op de reis ih
westelijke richting, dus van Southampton
naar New York aan tafel een wijnkaart
zullen aangeboden krijgen. Deze verzach
ting van het alcoholverbod zal voorloopig
beperkt blijven tot de Leviathan en slechts
van toepassing zijn voor de reis in Weste
lijke richting, terwijl tijdens de reis in
Oostelijke richting het verbod volledig ge
handhaafd blijft De restanten wijn, die
aan boord van het schip overblijven, zullen
bij aankomst binnen de Amerikaansche
zóne waarschijnlijk over boord moeten wor
den geworpen.
