DÉ ÉÊMLANDEU
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
Er
A
Waschtafe
P. NIEROP,
ONS SUCCES - STEEDS HET BESTE
8 ME\
1929
Dinsdag 30 April 1929
27e Jaargang No. 254
N.V. 1JMÜJ6DER VSSCHB-3ANDEL
H. GLASTRA Co.
j 8909
Meermalen bekroond - Het grootst aantal Afnemers - Vrij voor iedere Controle t
BUITEfiLANDSGH OVERZICHT
1 MEI-VIERING
ONTPLOFFING IN EEN
FABRIEK
Vijf arbeiders gedood
1919 JUBILEUM 1929
Koninklijke Nederiandsche Jachtvereeniging
&1
Garantie
38.
Laragestr. 90 TeS. 283
STAUNING'S BEWIND
VLIEGTUIG GEVALLEN
BESCHERMING VAN DE
MINDERHEDEN
ONTPLOFFING AAN
BOORD
ABONNEMENTSPRIJS pC7 oaandeo voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per
week (met gratl» verzekering tegen ongelukken) f 0.171/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DIRECTEUR UITGEVER! J.VALKHOF f
PRIJS DER ADVERTEWTIEN van 1—4 regels t 1.05 met tabegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f0.25. Lléfdadighcids-advertcnUSn voor do
helft van den prijs. Kleine Advcr'tntlön „KEITJES" bQ vooruitbetaling 1—5 rcgela
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.Bewijsnummer extra 0.05
J«MW»WV«VVWWJ
UTRECHTSCHESTRAAT 40
AMERSFOORT - TELEFOON 92
liet heeft aan het einde der verstreken
week de vrienden van den vrede teleurge
steld, dat de Arnerikaansche vertegenwoor
diger in de voorbereidende, ontwapenings
conferentie, Gibson, die zulke belangrijke
voorstellen op 't gebied der vlootontwape
ning heeft gedaan, zijn verzet heeft laten
varon met betrekking tot de geoefende re
servisten, zoodat Amerika zich dus heeft
aangesloten bij de landen, welke van mee
ning zijn, dat de reserves voorloopig niet
hoeven te worden ingekrompen. Graat
Bernstorff, dc Duitsche vertegenwoordiger,
meende, dat dit wel moest geschieden .Hij
was het wel mei de Arnerikaansche afvaar
diging eens, dat het werk der voorbereiden
de commissie en het bijeenro.epen der wer
kelijke ontwapeningsconferentie zooveel
mogelijk moest worden bespoedigd, maar z.
i. bleef het doel der beraadslagingen een
ferme vermindering (reduction sensible) der
bewapingen, die onbereikbaar is, wan
neer tevens de geoefende reservis
ten in aantal worden beperkt. Op grond van
een nieuw Düitsch voorster toonde graat
Bernstorff aan, dat een rechtvaardige op
lossing van 't vraagstuk der reservisten zeer
wel mogc-lijk was. Hij legde den nadruk op
de consessies, die Duitschland reeds heeft
gedaan op dit stuk van zaken door niet
cle afschaffing te vrager» van den algemee-
rten dienstplicht en zich bereid te verklaren
de geoefende reservisten mee te rekenen,
niet wat hun aantal betreft, maar wat hun
militaire waarde aangaat Tenslotte richtte
de Duitsche afgevaardigde Lot de vertegen
woordigers der landen, die de reservisten
niet willen beperken, met klem de vraag
welke concessies zij van hun kant bereid
waren te doen. In 't belang eener spoedige
opheldering van den toestand was het z. 1.
noodig, dat deze vraag zoo spoedig wera
beantwoord, daar van de beantwoording
ervan zoowel de doèlsÉelliug der verdere
werkzaamheden van de commissie als het
standpunt der Duitsclio regeering zou af
hangen.
Dezelfde verwachtingen spraken ook de
Nederiandsche en Ztveedsche afgevaardig
den uit, die beiden met leedwezen gewaag
den van het laten varen eener beperking
der reservisten en dit kenschetsten als eei:
groote teleurstelling voor de openbare mea
ning. Vooral de Nederiandsche Prof Rut
gers wees er daarbij op, dat zoodoende ook
de beteekenis der verdragen van Locarno
en het pact van Kellogg helaas kleiner zou
worden. Slechts een vergelijk op het gefoiee
der ontwapening ter zee zou Europa niet
kunnen bevredigen. Aan den anderen kant
diende men zich in den thans bestaande»
toestand te schikken en moest n\en er naar
streven zoo spoedig mogelijk de ontwape
ningconferentie bijeen to roepen.
Scherper kritiek op het standpunt der
Arnerikaansche delegatie oefende de Sov
jet-afgevaardigde Lit.winof door haar te
verwijten, dat zij alleen in de ontwapening
ter zee belang stelde en zich niets gelegen
liet liggen aan de eveneens belangrijke ont
wapening te land. Het prijsgeven van cle be
perking der geoefende reservisten be
schouwde hij als een volledig falen der voor
bereidende commissie. Volgens Litwinof
kan men alleen nog cle hoop koesteren, dat
de regeeringen onder den druk der openba
re meening voor en tijdens do ontwape
ningsconferentie tot grootere concessies ge
dwongen zouden worden.
Op het nieuw? voorstel tot beperking der
reservisten ging alleen cle Engelsche gede
legeerde Cushendun met eenige woocden In.
Hij viel echter cle Arnerikaansche delegatie
bij en stelde het als de-taak der latere ont
wapeningsconferentie voor grootere resul
taten te bereiken.
Ten volle voldaan over den loop. dien üe
besprekingen namen, waren ook de verte
genwoordigers van Polen en Tsjecho-Slo-
wakije; de vertegenwoordiger van eerstge
noemd land voerde als argument aan, dat
dc geoefende reservisten niet ingekrompen
konden worden, zoolang andere landen ver
scheidene militariseerbare organisaties be
zitten, die voor overeenkomstige doeleinden
gebruikt kunnen worden.
Voor het einde der beraadslagingen be
toogde graaf Bernstorff nog in een korte
verklaring, dat de landen, die in beginsel op.
komen voor een beperking der geoefende re
servisten. ongeveer dc helft van cle bevol
king der wereld uitmaken. Hij sprak als
zijn verwachting uit. dat het standpunt" der
verschillende delegaties in het rapport aan
de ontwapeningsconferentie uiteen zou wor
den gezet. De voorzitter, jhr. Loudon, kantte
zich echter tegen een voorstel der sovjet-de
legatie om een stemming te houden, daar
z.i. slechts over den definitieven tekst kan
worden gestemd.
Daarop ging de commissie des Zaterdags
over tot beraadslagingen over het Chinee-
sche voorstel inzake de afschaffing van den
algemeenen dienstplicht, die door generaal
Tsiang Tso Ping in een lang betoog werd
bepleit. Vandaag zal deze aangelegenheid
verder worden behandeld.
De Bcrlijnsche politie neemt
maatregelen
Manifestatie-verbod
Dc Berlijnsclie president van politie heeft
ren proclamatie lot de bevolking van Bei
lijn gericht in verband met de viering van
den eersten Mei. Hij waarschuwt daarin de
bevolking zich stipt naar cle maatregelen,
die getroffen zijn tot handhaving van orde
en rust, tc gedragen. Men zal het staats
gezag onder alle omstandigheden doen eer
biedigen. Aan cle vreedelievende bevolking,
vooral .aan vrouwen cn kinderen, wordt
verzocht zicli zoo weinig mogelijk op straat
te vertoonen. Men vreest, dat de commu
nisten zich aan 't dein'onstratieverbod met
vullen houden.
fu een officieuze Spaansche nota wordt
verklaard, dat de regeering alle openbare
manifestaties op 1 Mei zal verbieden. Zij
zal er echter haar goedkeuring aan liech
ten. clai het werk wordt neergelegd, belial-
\e bij de openbare diensten.
Verbodsbepalingen in Frank
rijk.
P a r ij s, 29 April (V.D.). Da Fransclie re
geering heeft voor den eersten Mei uitge
breide Yoorzichtigheidsmaatregelen geno
men. Na een bespreking in het ministerie
van oorlog vond Zondagmorgen een tweede
conferentie plaats op het departement van
binnenlanclsche zaken, waaraan de minister
van binnenlandsche zaken, de-politieperieci
van Parijs en den directeur der politie, of
ficieren van den gencralen §taf en de hoog
ste republikeinsclie garde van Parijs deel
namen. Gelijk de vorige jaren, is ook thans
voor den eersten Mei iedere demonstratie
op de openbare wegen verboden. Wie ver
zet pleegt, zal onmiddellijk berecht worden.
Buitenlanders, die aan een demonstratie
deelnemen, zullen zonder verwijl uit het
land worden gezel. De gewone politietroe-
peti van Parijs zullen worden versterkt met
cle republikeinsclie garde van Parijs en
door Mobiele gardes uit dc provincia. De
militairen mogen den geheelen dag de ka
zerne niet verlaten. Zij zullen dien dag on
der bevel staan van den prefect van politie.
Praag, 2 9 April. (II. N) Vanmorgen
orn elf uur heeft in een onder militair be
heer staande fabriek, tot vervaardiging
van ontplofbare stoffen te Semtin. een ont
ploffing in een ketel plaats gehad, waarin
uit glycerine nitroglycerine werd geprodu
ceerd. Vijl arbeiders zijn daarbij orn het
leven gekomen, terwijl 15 personen licht
gewond werden door glasscherven van de
ruiten, die in alle afdeelingen van de fa
briek vernield werden. Het houten lokaal,
waarin de ontploffing plaats gehad, werd
geheel vernield. Door cle vlammen, die bij
de ontploffing opstegen, geraakte het na
burige bosch in brand.
STUURLOOS OP DEN OCEAAN.
Eulp onderweg.
Londen, 2 9 April. (H. N.) Te New
York zijn seinen van een Engelsche stoom
schip opgevangen, dat in den Atlantische»
Oceaan tusschen ijsbergen terecht gekomen
en beschadigd is. Het schip meldt, dat hel
zonder stuur, zonder kolen cn levensmidde
len hulpeloos ronddrijft.
Uit New York wordt d.d 2S April nader
aan de Cour. gemeld:
Het Engelsche stoomschip „Inchdairnie",
groot Ü59Ö ton, dat op 22 Maart uit Ply
mouth naar Pensacola is vertrokken, is 3
April j.l. door een zwaren storm naar de
kust van N\v. Scotland gedreven en liep
daarbij groote schade op. Gisteren heeft het
schip draadloos geseind, dat het roer on
klaar is geworden en dat men hulpeloos
ronddrijft zonder steenkool aan boord. Ook
de noodige levensmiddelen voor de uit 32
koppen beslaande bemanning zijn niet meer
voorradig. Dc „Inchdairnie" bevindt zich op
het oogenblik op ongeveer 800 K.M. ten
oosten van de Bermuda-eilanden en" de
commandant van cle Arnerikaansche kust
wacht heeft opdracht gegeven het schip
hulp te verlcenen.
Ons nummer van a.s. Donderdag,
(2 Mei) zal als bijlage bevatten het
Jubileum-Nummer, ter gelegenheid
van het tien-jarig bestaan der Ko
ninklijke Nederiandsche Jachtveree
niging. Hst nummer bevat vele
artikelen van vooraanstaande» per
sonen uit de wereld van den paar
densporten vele foto's en portretten.
L0S30 nummers zijn, zoover de voorraad
strekt, aan ons bureau verkrijgbaar.
LTIJD
CTUEEL
geheel compleet met marmerplaat
en spiegel.
EEN PROEVE VAN DEN GASOORLOG.
Londen, 2 9 April. (V. I).) Naar uit
Tokio wordt gemeld, zijn uit een amunitie-
tiefabriek van het leger hedenmorgen groo
te hoeveelheden vergiftige gassen ontsnapt,
waardoor duizenden woningen in de voor
stad van Tokio onbruikbaar werden. Het
slaat nog niet vast, of er dooden te betreu
ren zijn, doch het aantal personen, dat door
het gas ernstig ziek geworden is, is reeds
groot.
DE POKKEN IN ENGELAND.
Londen, 2 9 April. (II. N.) Naar do
bladen melden, zijn in clo afgeloopen week
in Engeland 50 nieuwo pokkengevaUen
voorgekomen, zoodat Zaterdag in het ge
heel 251 lijders in behandeling waren.
COMMUNISTISCHE AGITATIE.
Verkeersagenten mishandeld.
B e r 1 jj n 2 9 A p r i 1. (II. N.) Op ver
schillende punten van Berlijn hebben van
avond weer communistische 'overvallen op
de politie plaats gehad. Klaarblijkelijk
werd hierbij volgens een vastgesteld plan
te werk gegaan. Op dc drukste punten van
dc stad verzamelden zich telkens een twee
;Y driehonderd man. die begonnen met de
politio te' beleedigen. Zoodra de agenten
tusschenbeide wilden komen, werden zij
aangevallen. Op de Potsdammerplatz werd
kort na S uur een verkeersagent tegen den
grond geslagen, geschopt cn ernstig ge
wond. Op de Spittelmarkt. speelde zich de
zelfde tooneelen af.
EEN SUCCES VAN IBN SAC GD.
Ibn Koemeid geeft* zich over.
Uit Basrah Wordt bericht, dat hot
hoofd van den stam Ataboh, Ibn Hoemaid,
die onlangs na een gevecht van zijn man
schappen tegen de iroeno i van Ibn Saoed
wist te vluchten, zich onvoorwaardelijk
aan den koning der Wahabieten heeft over
gegeven. Ibn Hoemaid was een der voor
naamste hoofdmannen, die zich kantte te
gen het gezag van Ibn Saoed, welke laatste
de troepen van Ibn Hoemaid in het begin
van April met veertigduizend man aanviel
en dezen ernstige verliezen toebracht.
Hel program der nicune
regeer ing
O.m. ontwapenings
voorstellen
Kopenhagen, 29 April. (V.D.) Om
trent de gepubliceerde lijst van candidate»
voor het ministerschap kan nog gemeld
K-orden, dat Stuaning niet alleen de func
tie van minister-president zal aanvaarden,
doch dat hij Levens liet plan koestert zich
1e belasten met de leiding van een nieuw
te vormen ministerie voor visschenj, zee
vaart en voor Groenland. De onderhande
lingen tusschen de sociaal-democraten cn
de radicalen hebben geleid tot een gemeen
schappelijk arbeidsprogram, waarop a.a
eerste cn voornaamste punt voorkomt het
ten uitvoer brengen van de reeds onder
bet eerste kabineteStaunïng in het Folke-
ling behandelde ontwapenings-voorstallen.
Verder behelst dit program de volgende
punten bestrijding van de wsrklöoshiiia
en van de crisis van stad on land, bevat
dering van landbouw-ontginningen en van
dc visscherij, oplossing van het werkver-
schaffings-probleem door mod orpeering
van de industrie en het zoeken van nieuw
afzetgebied voor Deensche producten, cri
sis-steun aan langdurig-werkloozen met
ontlasting van de gemeenten, opheffing van
de wet op de bedrijfs- en arbeidsvrijheict,
opheffing van de kiesbeperkingen bij ge
meenteraadsverkiezingen. wijziging van het
kiesrecht en in verband hiermede grond
wetswijziging, ten doel hebbend opheffing
van het Lands ting, den Deenschen Senaat,
ratificatie van de conventie van Washing
ton betreffende den acht-uren-dag en van
verschillende andere Volkenbonds-conven-
ties. w.o. die betreffende den particulieren
wapenhandel, moderniseering van de straf
wetgeving, wijziging van de wetgeving be
treffende banken en naamloozc vennoot
schappen, totstandkoming van een irust-
wetgeving, voorbereiding van een hervor
ming van het schoolwezen en verbetering
van de onderwijzers-opleiding.
Kopenhagen, 29 April. (V. D.)
Hedenmorgen heeft de soc.-dem. kabinets
formateur Stauning den koning de lijst van
ministers voorgelegd, die wij reeds publi
ceerden. De koning zal waarschijnlijk nog
in den loop van den middag zijn goedkeu
ring aan dit kabinet hechten.
EEN GEREDDE BEMANNING.
II amburg, 29 April. (H.N.) Volgens een
nader bericht uit Santiago is de beman
ning van het tc Hamburg thuisbehoorende
schip Timas, dat zooals gemeld aan
de kust van Chili in nood verkeerde, door
een Chileensch regeeringsschip aan boord
genomen.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 7GL3 te
Janmayen.
Langste barometerstand: 713.3 te
Den Helder.
Verwachting tot'den avond 1
Mei.
Matige, tijdelijk welliht krachtige
W. tot N. wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, waarschijnlijk en
kele regenbuien, iets kouder.
VERKEERSGEBOD:
Rijdt bezadigd en verstandig.
Als ge tuft door drukke straat.
Als ge al te bard gaat rijden,
Komt ge absoluut te laat!!
GROEGROE.
Drie slachtoffers
Gisteren is in de buurt van Lo 'Angeles
een particulier vliegtuig neergestort en ver
brand. De drie inzittenden vonden den dood
in do vlammen.
Vergadering te Londen
'Jr
Berlijn, 27 April (H.N.) In verband mei
de vergadering van de commissie van drie
van den raad van den volkenbond, welke
rapport inoet uitbrengen over het vraag
stuk der minderheden, vestigt een Ber-
lijnsch nieuwsagentschap er do aandacht
op, dat verscheidene hooge ambtenaren van
het secretariaat van den Volkeribond naar
Londen zijn vertrokken, om de commissie
ter zijde te staan, doch dat zich onder hen
geen enkele Duitscher bevindt. Verlangd
wordt, dat het Duitsche ministerie van bui-
tenlandsche zaken de hierbij betrokken
Duitsche belangen zal weten te verdedig**.
De organisatie van de Europeesche minder-
heden heeft, na voorafgaande briefwisseling
aan het Japansche raadslid, die rapporteui
over de minderhedenkwestie is, een .memo
randum doen toekomen, waarin o.a. nauw
keurig omschreven voorstellen voor de be
handeling der bezwaren van de minderhe
den worden gedaan en eveneens voorstel
len lot het scheppen van een algemeen recht
der minderheden.
Zeventien dooden
Londen, 29 April. (H. N.) Te New-
York is een bericht uit Manilla ontvangen,
volgens hetwelk aan boord van het stoom
schip Viking, dat zich in de Phillippijnsche
wateren bevond, een gasontploffing plaats
had, welke zoo hevig was, dat een deel
der bemanning over boord werd ge
worpen Er ontstond een brand, waar
door het schija tot aan de waterlijn
verwoest werd. Tengevolge van atmosfe
rische storingen konden de SOS-roepen niet
worden gehoord. Het stoomschip Delhi
merkte echter de vlammen op en verleende
den geheelen nacht hulp. In het geheel zijn
- leden der bemanning gered, terwijl er 17
om het leven zijn gekomen.
