DE EEMLANDEB
BUITENLAND.
EEN KEITJES-HISTORIE
VAN PIETER VICTORIE
ABONNEMENTSPRIJS P" 1 ®aandca voor Amersfoort f2.!0. per maand f 0.75. pti
DIDECTEUR-UITGfeVEQiJ.VALKHCrr
PRIJS DER ADVERTENTIEN treget»' '-03 Inbegrip to ee» bewflramiiBer,
Woensdag 8 Mei 1929
27e Jaargang No. 261
BUITENLANDSCH OVERZICHT
EEN BANKSCHANDAAL
GROOTE BOSCHBRAND
Rookvergiftiging
DE BESPREKINGEN TE
PARIJS
AUTO-BANDIETEN
AAN 'T WERK
GENERAAL ESCOBAR
GEVLUCHT
DE KOERS VAN DE MARK
Maatregel van herverzekering
week (me» gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.171/».
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Af«raderhjke nnmmere f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 515
DAGBLAD
elke regel meer f 0.23. Llefdadlgheld>«dvertentlto voor da
helft van den prfja. Ktdn» AdvertentlKo «KEITJES" bQ vooroJtbetaliog 1—9 ctgels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.—. BewQsnommer extra (L03
Dc strijd om de „aansluiting" op
Cyprus. Wat zal Engeland
doen?
Ook in het Oostelijke gedeelte van dc Mid*
dellandschc Zee bestaat een „aanslultings-
kivestie": het vraagstuk der aansluting Aan
Cyprus bij Griekenland. Ofschoon dc houding
van Engeland tegenover Cyprus tot dusver
Jieeft geleerd, dat de kans op verwezenlij
king zeer gering is, komt een groot deel der
eilandbewoners daar zonder ophouden voor
op. Uit de laatste politieke gebeurtenissen
op het eiland valt af tc leiden, dat Engeland
het parlement en de zelfregcering op wil
doeken; alle maatregelen wijzen op een spoe
dige dictatuur van Engeland op liet eiland.
Sinds langen tijd bestonden op het eiland
binncnlandsch-politickc moeilijkheden, die
thans plotseling tot een openlijke crisis heb
ben geleid door het gedwongen aftreden van
een Grieksch afgevaardigde en lid van den
Staatsraad van Cyprus. De Grickschc afge
vaardigde werd genoopt heen tc gaan en
moest v:aj"i ambten, die liet volk lieni had
opgedragen, laten varen, omdat hij, evenals
het gcheclc eiland, propaganda maakte
Voor de vereeniging van Cyprus met Grie
kenland, een feit, waarop dc plaatsvervan
gend gouverneur Nicholsson, in zijn brief,
v. aarin hij hot aftreden eischte, nadrukkelijk
de aandacht vestigde.
Naar Kurt Rösncr in de Kulnische Zeitung
opmerkt, staat Engeland in Cyprus op een
kruispunt Of het houdt rekening met de
nationale doeleinden cn wenschcn van het
volk door dat zijn grondwettelijk gewaar
borgde vrijheden terug te geven en een fei
telijke autonomie te verleenen, wat dc eer
ste grootc stap op den weg naar dc aan
fluiting zou be teekenen, of het probeert door
alle mogelijke beperkingen en intimideereu-
de middelen van geweld ondertusschén
den schijn naar buiten bewarend paal
en pork to stellen aan de verlangens der
bewoners cn -den indruk te wekken, dat het
geen vinger breed wijkt voor dc aspiraties
Aan Cyprus. Het eiland zal echter niet eer
der rusten, aoordat het den strijd zegerijx
ten einde heelt gebracht.
Zijn Grickschc karakter kan volkens Rös
ncr niet geloochend worden, evenmin als het
Gricksclie karakter van den Dodecanese®,
waarvan de inwoners het overigens veel
slechter onder Italiaunsche heerschappij
hebben dan de bewoners van Cyprus onder
Lngelsch bewind. De Engelschen dreigen
Cyprus en Griekenland in verbeid hiermee
handiglijk bang te maken:
Zij schetsen liet gevaar eener Italiaan-
sche bezetting, wanneer zij zich terugtrek
ken van het eiland.
De Grickschc afgevaardigden van Cyprus
wezen verder een verhooging der pensioenen
af, die een zware last zouden hebben gelegd
op het arme volk cn de begrooting cn al
leen ten goede zou zijn gekomen aan den
"tegenwoordigen plaatsvervanger van den
gouverneur. De \oorgenomen verhooging
der pensioenen zou de kleinigheid van een
millioen pond sterling hebben bedragen,
zoodat zelfs dc Turksche afgevaardigden te
gen het Avetsontwcrp stemden. Een Grieksch
algevaardigde onderbrak den Engelschon
plaatsvervangenden gouverneur, die tevens
president der Kamer is, bij de bespreking
Aan dit Avetsontwcrp, waarop deze tot een
tweeden „staatsgreep" overging en de Ka
mer voor onbepaalden tijd verdaagde, zoo-
dat op het oogenblik Cyprus beroofd is A'an
zijn poovcre vrijheid en geheel overgeleverd
aan het Engelsche absolutisme.
Miliioenen verduisterd
Saarhr.ücken, G Mei. .(V.D.) Buitenge
woon grootc verduisteringen bij de crediet-
maatschappij St. A\old zijn aan het licht
gekomen. Oorspronkelijk schatte men het
verduisterde bedrag op 1 millioen. Thans is
eclfter vastgesteld, dat de direcfeur Pulain,
die jarenlang de leiding gehad heeft, niet
minder dan 3,9 milicien francs- heeft \er-
duisterd. De oneerlijke manipulaties zou
den bedreven zijn gedurende een 20-1 al ja
ren, gedurende weikou tijd men bij hel na
zien der boeken de verduisteringen niet op
het spoor is gekomen.
GROOTE BRAND TE NORDHORN.
Te Nordhorn in YVestfaJen is gistermid
dag brand uitgebroken in een dokterswo
ning. Het vuur. aangewakkerd door den
krachtigen ZuidAvestemvind, deelde zich
met groote snelheid mee aan andere, huizen
Va een urenlange bestrijding aa'os de brand
weer het vuur in zooverre meester, dal voor
uitbreiding niet meer gevreesd behoefde tc
wórden. Vijf huizen zijn in de asch gelegd.
DEMONSTRATIEVERBOD TE WEENEN.
W o.o n e n, 6 Mo: V. D.) Met het oog op
de gebeurtenissen Lnj opmarschcn in den
laatsten tijd heeft burgemeester Seitz als
o.a, gezegd wordt, dat in den laatsten tijd
nen een verordening uitgevaardigd, waarin
.Xandeshauptman" van de politie te Wee-
in Arele plaatseD van Oostenrijk naar aan
leiding van opmarschen ernstige ordever
storingen hebben plaats gehad die zelfs ge
paard gingen met verlies van mcnschenle-
vens. Wanneer dergelijke gebeurtenissen
zoudm overslaan op do stad Weenen, zou
dit gevolgen kunnen hebben, die niet te
overzien zijn. Zelfs zouden menscheDlevens
stad verstoord kunnen Avorden en het vreein-
gevaar loopen, het bedrijfsleven der groote
delingenverkeer kunnen worden belem
rnerd. Om dit te voorkomen, verbiedt hij
tot nader order alle opmarschen van geüni
formeerde „Selbstscbutzverbande" in mili
taire formatie in de open lucht volgens pa
ragraaf G Aan de vergaderingswet.
Het. opmarschverbod beeft volgens de in
het verbod opgesomdo verbonden zoowel
betrekking op de HeiruAvehrbonden, als op
den republikeinschen Schutzbund.
Het vuur krachtig aangepakt
Sten dal, 13 Mei (V. D.). Maandag is in
de onmiddellijke nabijheid \ac Dolle een
boschbrand uilgebroken, die door den
krachtigen -Hind zeer snel om zich been
greep. De aanvankelijk uit de omgeving
toegesnelde brandweer kon het vuur niet
meester worden, zoodat ten sloite de brand
weer van Maagdenburg, Gurcielegen en
StendaJ gealarmeerd werd. Gedeeltelijk be
streed men bet vuur met tegenbranden. Om
8 uur s avonds kwam de regeeringspresi-
dent uit Maagdenburg, die mededeelde, dat
Schupo en technische noodhulp vau Maag
denburg gealarmeerd en gedeeltelijk reeds
onderweg waren. Het vuur bad zich iutus-
scbcn uitgebreid over een oppervlakte van
naar schatting 1000 morgen land. De oor
zaak van den brand moet gezocht worden
in ondeskundig optreden van kolcnbrau
Uers. licn deze arbeiders m-.est met ernstige
rookvergiftiging naai bet ziekenhuis te
Gardelegen vervoerd worden. Een tweede
aibeider wordt nog vermist, terwijl zich
verscheidene andere gevallen van rookver
giftiging hebben voorgedaan.
Om 9 uur schijnt bet vuur tot staan te
zijn gekomen. Het is nog twijfelachtig, of
alle ingeroepen liulp wel zal behoeven ge
bruikt te worden
De technische noodhulp te Maagdenburg
deelt hedena-'ond laat mede, dat het vuur
in totaal zkh uitgestrekt beeft over 1200
morgen bosch en door het gaan liggen van
den wind verminder'' is. Veiligheidstroepen
zijn overal opgesteld om een weeropleven
van den brand in den kiem te kunnen ver
stikken. Men vreest echter, dat Dinsdag
morgen bij den weer opstekenden wind ook
het vuur weer aan kreebt zal winnen.
Uiteenloopend oordeel.
Parijs, G Mei. (V.D.) Het blad A gene e
Economique et Fiancière oefent scherpe
critiek uit op de door Owen Young cn
Schacht A'oorgestelde oplossing van het her-
stelvraagstuk. Het herinnert er aan, hoe
het reeds voor drie weken er tegen gewaar
schuwd heeft de kans te openen, dat de
Amerikanen hun geduld Aerliezen ch van
bondgenoot veranderen. Dit is thans ge
beurd, tot groote schade A-an de crediteur
staten. Geheel anders oordeelt de Informa
tion. die opmerkt, dat de besprekingen er
terecht op gericht zijn geweest politiek van
financieele wetenschap te scheiden cn een
werk tot stand te brengen, dat de tijden
trolseercn zou. De noodzakelijkheid vau een
terugkeer naar normale toestanden moet de
overhand krijgen boven het verlangen naar
de betaling cler laatste centime.
Do Dnitsch* reserves.
In verband met de schadevergoedings
kwestie Avordt aan de Duitsche bladen me
dcgedceld: Tc door Owen Young voorge
stelde cijfers Avorden door d^ Duitsche de
legatie aanvaaic! als een grondslag voor
besprekingen, rr:ts men rekening zal hou
den met bepaalde uoor Puitschland te stel
len voorwaarden van economischcn aard-
Ifei spreekt vanzelf, dat bij een overeen
komst, die niet langer uitgaat A-an zuiver
economische argumenten, bepaalde Avoir-
borgsmaatregelen (transferbescherming,
enz.) die niet alleen in liet belang van den
schuldenaar, maar ook van den schuldc-i-
scher zijn. getroffen moeten Avorden. De
economische voorwaarden der Duitsche de
legatie zijn gisterochtend aan den voorzii-
ter der schodevergoedingsconferentie Owen
Young medegedeeld, die van zijn kant ze
aan de betrokken crediteur-naties bekend
zal maken.
DE AGITATIE IN SPANJE.
Nie.uwe maatregelen van Primo
de Rivera.
Cordova, 7 Mei (V. D.) Tijdens een te
zijner eere hier ter stede gegeven banket
heefl generaal Primo de Rivera een rede
voering uitgesproken, waarin hij o.a. me
dedeelde, dat het gouvernement vast beslo
ten Avas de misdadige handelingen van
eenige elementen, die de openbare orde
Versjes van G. Gtocgroe
Plaafjes van Jan Luiz
9 (Slot)
Is 't wonder dat het „Keitje" steeds door Pieter wordt vereerd,
En dat hij, waar z'n weg hem voert, het „Keitje" propageert?
De lol van 't „Keitje" zingt Piet uit cn zijn geschiedenis,
Is voor een elk die adverteert wel een getuigenis!
En in zijn kamer aan den Avand prijkt op een schilderij,
In mooien lijst op goeden plaats, dc „Amcrsfoortsche Kei"
Er onder staat: „Wie 't „Dagblad" met z'n werkzaam
„Keitje" kent,
BeschouAvt de „Amcrsfoortschc Kei" als „Keitjes-monument".
Om zaken
Te maken
Een tijdje
Een „KEITJE"
DRIEMAAL PLAATSEN VOOR ÉÉN GULDEN
wilden verstoren, te onderdrukken. Te dien
einde, voegde hij er aan toe, ben ik van
plan om, zoodra ik weer in Madrid zal zijn
teruggekeerd, den koning een decreet ter
onderteekening voor te leggen, waarbij
strenge sancties genomen zullen worden
tegen deze elementen, o.a. verlies van na
tionaliteit, verbeurd\ erklaring van goede
ren.
Eert kaslooper beroofd
B e r 1 ij n, 7 Mei (H.N.). anmorgen is lil
de Wollemveberstrasse de 10-jarige kas-
looperRzyska van het bureau voor de steun
verleening in de wijk Berlijn-Tiergarten hei
slachtoffer van een roofoverval geworden.
Terwijl hij zich tegen S uur naar het bureau
begaf, kwam hem een langzaam rijdende
auto tegemoet. Toen de auto den kantoor-
looper had bereikt, sprongen twee gemas
kerde mannen uit den aulo en Avierpen
zich op den kantoorlooper. De eene drukte
hem een revolver tegen de slaap met de
Avoorden „Geld hier". De tweede ontrukte
den kantoorlooper den tasch met geld,
en zich uit de voeten maakten. Bijna ter
waarop beide roovers in den auto sprongen
stond daarop passeerde een politie-auto. De
agenten werdén terstond op de hoogte van
het gebeurde gesteld en begonnen de ach
tervolging, doch het gelukte niet een spoor
van de daders te vinden.
Berlijn, 7 Mei. (H.X.) De kaslooper Rzy-
ka, die vanmorgen overvallen is, had op het
hoofdbureau het liedrag A-an 6400 Mark afge
baald, dat oor uitbetaling van steungelden
was bestemd. Dit geheelc bedrag in den roo
vers in handen gevallen.
Amerikas bescherming
gevraagd
CHARLES EVANS HUGHES.
Charles Evans Ilughes, een zoon van den
vroegeren secretaris van staat, is door Hoo
ver tot procureur-gqneraal benoemd.
DE ONTRUIMING VAN SJANTOENG.
Tsinanfoe woer in
handen.
Chineesche
Uit Tsinanfoe wordt bericht, dat troepen
van de regeering te Nanking Zondag de
versterkte stad Tsinanfoe uit de handen
derJapausche strijdkrachten hebben over
genomen. Dit is de eerste besliste stap naar
do algeheele ontruiming van Sjantoeng door
de Japansche strijdkrachten, die 27 Mei vol
tooid zal zijn.
De opperbevelhebber der Mexicaansche
rebellen, generaal Escobar, die verleden
Donderdag met den oud-gouverneur van
Sonora, generaal Topete, per vliegtuig de
wijk heeft genomen naar de Ver. Staten,
beeft een onderhoud gehad met den gou
verneur van Beneden-Californie. Gemeld
wordt, dat generaal Escobar den Ameri-
kaanschen autoriteiten verlof beeft ge
vraagd Beneden-Californië binnen te mo
gen komen, betgeen hem echter werd ge
weigerd. Later heeft bij de bescherming
van do Ver. Staten gevraagd, waarbij hij
zeide over veel geld te beschikken.
DE VERWONDE CARABINIERI
Incidenten bij de bografenls.
1 n n sb r u c k, 7 Mei. (H.N.) In verband
met den drie\'oudige moord in Ahrntal zijn,
naar de bladen melden, in het geheel 180
Duitsch sprekende Tirolers gearresteerd.
De Zuid-Tirolsche bladen mogen OA-er deze
zaak geen berichten brengen. Het is echter
bekend geworden, dat zich l»ij dc begrafe
nis van twee der carabinieri incidenten
hebben voorgedaan. Achter den liJkAvagen
reed een auto met fascisten, die herhaalde
lijk uit den auto sprongen en op de toe
schouwers, die langs den weg stonden, los
sloegen. Twee boeren zijn zoo mishandeld
dat zij bewusteloos Aveggedragen moesten
worden.
BESMETTE ROOM TE LONDEN.
Typhns-gevollcn hot gevolg.
Een verslag, uitgebracht door het j
zondheidsdeparteraent van den Londen-
schen graafschapraad, inzake de typhusge-
vallen, die zich in Juli van het A'orig jaar
in Londen hebben voorgedaan, concludeert,
dat deze gevallen veroorzaakt, zijn door
het gebruik van room, afkomstig van één
bepaalde fabriek. Deze fabriek betrekt haar
room uit Engeland, Ierland en Nederland
Dank zij de pasteuriseeringsmethoden.
die in Nederland worden toegepast, zijn de
leveringen uit dat land in alle gevallen vol
komen onbesmet bevonden, terwijl de En
gelsche en lersche room in vele gevallen
ernstig besmet bleken en de typhus ver
oorzaakt hebben.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand: 763.9 te
Stettin.
Laagste barometerstand: 750.4 te
Lenvick.
Verwachting tot den avond van
9 Mei:
Meest matige, tijdelijk wellicht
toenemende Z. tot W. wind. meest
zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen, waarschijnlijk eemige
regenbuien, weinig verandering in
temperatuur.
Londen, 7 Mei (H.N.) Volgens de Eve
ning Standard is uit New Y'ork een tele
gram te Londen ontvangen, volgens het
welk de Duitsche gouddisconto bank met
do circulatiebanken te New York, Londen
en Parijs onderhandelt, over het verkrijgen
van een crediet om den koers van de Duit
sche Mark te steunen. Een dergelijk cre
diet, waarover do onderhandelingen volgens
een Duitsche mededoeling nog geen bepaal
den vorm hebben aangenomen, behoeft niet
noodzakelijk op een fundamenteele zwakte
van de Duitsche Mark te wijzen, of te bc-
teekenen, dat Duitschland ooit van dit cre
diet zal gebruik maken. Wat beoogt wordt,
is klaarblijkelijk een herverzekering te
sluiten tegen het risico dat do Duitsche
rijksmerk tijdens de laatste perioden van
de onderhandelingen te Parijs, en tijdens
een zekeren overgangstijd aan een ongewet
tigd en druk worden blootgesteld. Engeland
heeft iu 1925 en 1926 den zelfden weg be
wandeld, en een overeenkomst gesloten
voor een belangrijk sterling-crediet, waar
van eveneens nooit gebruik is gemaakt.
DR. HARNACK'S VERJAARDAG.
Een huis te zijner eere Ingewijd.
B er 1 ijn, 7 Mei. (H. N.) Ter gelegen*
lieid van den 79sten verjaardag van prol',
dr. Harnack is in een plechtige zitting van
de Kaiser Wilhelmvereeniging te Dahlera
het Harnackhuis ingewijd, dat bestemd is
om dienst te doen voor alle buitenlandsche
gasten en geleerden, die zich in Duit's'cb-
land voor studiedoeleinden ophouden. Bij-de
plechtigheid waren tal van autoriteiten
vertegenwoordigd, o.a. rijksminister dr.
Streseraann, dr. Stegerwald, de Pruisische
minister van onderwijs Becker, de gozanten
van Amerika, Spanje, Japan en Denemar
ken, bijna alle rectoren van de Berlijn6che
universiteiten, verschillende vertegenwoor
digers van het industrieel© en economische
leven, o.a. 'de heeron von Siemens, von
Gwinner enz.
TITULESCU TE BERLIJN.
B er 1 ijn, 7 Mei. (V. D.) De rijkspresi
dent heeft hedenmiddag den gewezen Roe-
mecnschen minister van buitenlandsche
zaken Titulescu ontvangen. Alvorens Hin
denburg te bezoeken, heeft Titulescu he
denmorgen een bezoek aan dr. Stresemann
gebracht.
DE BOSCHBRAND BIJ DOLLE
GEBLUSCHT.
Maagdenburg, 7 Mei. (V. D.) Men is
erin geslaagd den grooten boschbrand bij
Dolle te blusschen. De rijksweer en de
Schupo, die aan hot blusschingswerk heb
ben deelgenomen, konden worden terugge
trokken. Ook de vermiste boscharbeidei- is
inmiddels teruggevonden. Door deu brand
zijn duizend a twaalfhonderd morgen bosch
verwoest. De verbrande boomen zijn onge
veer 15 jaar oud.
AMERIKA VERHOOGT DE INVOER
RECHTEN.
Het nieuwe wetsontwerp in
gediend.
N o w-Y o r k (H.N.) Vandaag is het wets
ontwerp voor het nieuwe tarief der invoer
rechten bij hot huis van afgevaardigden in
gediend. Verschillende invoerrechten, o:a.
van katoen, katoenproducten, ruwe wol,
ruwe suiker en verschillende soorten van
aardeAverk, worden hierbij \rerhoogd. Ce
ment, dat tot nu toe vrij van invoerrecht
was, wordt in de nieuwe tarieven oveneens
belast.
GROOTE BRAND IN EEN DORP.
97 hulzen verwoest,
W a r s c h a u, 7 Mei (V.D.) Naar uit Wil
na gemeld wordt, zijn in het dorp Nowo-
solki 97 gebouwen door een enormen brand
in den asch gelegd, waardoor veel levende
have en veel inboedels verloren gingen.