WIJNHANDEL J.A. SCHOTERMAN Zn.
Gewas 1924 St. Emilion f 1.40 f 56.-
PERZISCHE KLEEDJES - KUSSENS
L.J. Luycx&Zoon
Astrakan, Frotté
Fa. J. W. VAN ACHTERBERGH,
West-Singel 12-13. - Telefoon 238.
UTR.STRAAT 17 - Gevestigd 1878
TELEFOON 145
HET DRAMA TE BREDA
PLECHTIGHEID TE
SCHEVENINGEN
MOTORBOOT GEZONKEN
BIJZONDER AANBEVOLEN
per flesc!i por anker
UIT DE STAATSCOURANT.
.Voornaamste Kon. besluiten enz.
uit de Staatscourant.
Benoemd tot gewoon hoogleeraar in de
faculteit der letteren en wijsbegeerte aan
vlo Rijksuniversiteit te Utrecht, om onder
wijs te geven in liet Sanskrit, de beginse
len der algemecue taalwetenschap en de
beginselen der vergelijkende Indo-Ger-
inaansche taalwetenschap dr. J. Rahder,
thans tijdelijk te Tokio;
benoemd lot directeur van en leeraar aan
•Ie R. II B. ,s. te interswijk dr. R. R. J.
Donker, thans leeraar aan de Gem. II. B. S.
te Zutphcn,
lijdelijk benoemd tot leerares aan dc
R. II. B. S. te Winterswijk mej. M. Wolfson,
tijdelijk leeiares aan de R. II. S. te Tiel.
benoemd lot leeraar aan de R. II. B. S. te
J iel J. K. Laboit ie Amsterdam;
benoemd tot lijdelijk leeraar aan de R. II.
B. S. te Bricllc Ir. II I.andró te Beekber
gen;
"bevorderd bij het bureau van de commis
sie voor s Rijks geschiedkundige publica
tie» te Den Haag lot wetenschappelijk as
sistente 2de klasse mej. H. Rijbennan, thans
adjunct-commies;
benoemd tot griffier bij liet kantongerecht
ie Haarlem inr. .1. L. I.iesker, thans amb
tenaar an het. M. bij het kantongerecht
te Maastricht; lot idem te Den Bosch nu.
V W. Kleitienhammans, thans griffier bij
hel kantongerecht te Tilburg;
lot substituut-griffièr bij rle rechtbank le
Rotterdam J. G. Iloeffelman, thans substi
tuut-officier van justitie te Breda.
idem te Breda jhr. mr. de Roy van Zui-
vlewijn, thans ambtenaar op het M bij
het kantongercclii te Breda;
tot idem te Almelo jhr. mr. E. W. Twiss
'Juarles van Ufford. thans ambtenaar van
het i». M. bij liet kantongerecht te Den
Bosch.
Bij Kon. Besluit is:
lo. ontbonden de Staatscommissie voor
het instellen van een onderzoek naar de
meest doeltreffende regeling van de finan
cieels verhouding tusschen het Rijk en dt
Gemeenten, met dankbetuiging aan den
voorzitter, de leden, het lid-secretaris en
den adjunét-secretaVis voor de door hem
als zoodanig bewezen diensten:
-0. benoemd tot ridder in de oicle van
den Ncderlandschen Leeuw prof. mr. C. W.
<le Vries, lid en secretaris \an genoemde
Staatscommissie, hoogleeiaar aan de Han-
delshoogeschool te Rotterdam, wonende te
s-Gravenhage;
bij K. B. is benoemd tot burgemeester der
gemeente l'tingerudeel mr. E. X. W. Maas.
is aan N. De Joncheere op zijn ver
zoek met ingang van 1 Juli 1929 eervol
ontslag verleend als burgemeester der ge
meente Puttershoek.
De vermoedelijke dader gearresteerd
gesproken, die den verdachte op het be
wuste uur van den moord in de omgeving
van de plaats, waar het misdrijf is gepleegd,
hebben gezien. De justitie heeft gisteren de
instructie legen den verd. geopend. Hij is
in verzekerde bcwuring gesteld. Tot nu toe
Te. Breda is men algemeen voldaan over
blijft hij ontkennen.
het feit. dat tie politie den dader van den
moord hec-ft opgespoord
LOON VERHOUDINGEN
EN LOONEN
In ter gelijk ing met het buitenland
is het loonpeil in Nederland
hoog
Een zwager van bet slachtoffe-i
-Men meldt ons uit Breda. De moord op
Mej. van den Enden in de Nieuwe Bosch-
si'rai te Breda, waarover de wildste ge
'tichicn de ronde deden, heeft Vrijdag we
derom veel opschudding veroorzaakt.
Omstreeks acht uur gisteravond school
den honderden mcnscheii in den omtrek
van rle Beijerd samen, alwaar de woning
van de familie van den Enden, schoonou
ders van het slachtoffer, gelegen is. Bij na
vraag bleek, dat sedert omstreeks half acht
liet parket ten onderzoek instelde in de wo
ning van de schoonouders van het slacht
offer Mej. van den Enden. De Commissaris
van Politie, inspecteurs der recherche en
verscheidene rechercheurs waren aanwezig,
terwijl de politie een groot deel van de
straat had afgezet.
Omstreeks half tien is het parket naar de
in aaiifrouvv zijnde woningen aan den Tbr-
hevdenweg gegaan, waar eveneens een on
derzoek plaats had. Deze woningen worden
gezet door den zwager van het slachtoffer.
.1 v. d. Enden, die blijkbaar sterk bij het
drama betrokken is. Het verluidde, dat een
spijkertrekker werd vermist en dat de jus
titie veel belang voor dit voorwerp heeft
Na deze onderzoekingen is gisterenavond
•le 25-jarige J van E. gearresteerd. Hij is-
cen zwager van het slachtoffer.
Nader vernemen wij het volgendei
Vuil het oogonblik af. dat de moord ge
plcegd werd. kreeg de politie sterk den in
druk, dut bij dezen moord geen vreemde
betrokken was. Ook uit het feit. dat geer.
sporen van een worsteling bij het slachtof
fer aanwezig waren, werd reeds van der*
beginne af afgeleid, dat hier geen vreemde
iu het spel was. In deze richting heeft dan
ook hel onderzoek plaats gehad, ook onder
de familie, en hier kreeg de politio een in
druk in de goede richting Der politie
kwam toen ter oore, dat een spijkertrekker,
waarmee vermoedelijk de moord was ge
pleegd bij den verdachten J. v. d. E. ver
mist werd. Successievelijk heeft de politic
toen verschillende personen gevonden en
De geringste daling bij de
gemeentebedrijven
De sub commissie uit de Commissie voor
de Economische Politiek heeft als no. 9 van
de Verslagen en Mededeelingen van de af-
deeling Handel en Nijverheid van het De
partement van Arbeid, li. en N. in hel
licht gegeven een rapport: „Loonen en
loonsverhoudiiigen in Nederland samen
gesteld dooi' liet secretariaat der sub-com
missie, hetwelk zich door dit doel de des
kundige medewerking verzekerde van dr.
ir. Bölger te Haarlem.
In hoofdstuk I worden de tegenwoordige
loontoestanden vergeleken met die uit don
onmiddellijk vóór den oorlog, dus 1913/14
en met die uit den tijd, toen het sociaal-
eeonornisclie leven tot een geheel bijzon
dere ontwikkeling was gekomen, dus in
1920/21, waarna zich eon reactie openbaar
de, waarvan ook de arbeidsvoorwaarden
den invloed ondervonden.
In hoofdstuk II worden de groepen van
arbeiders, waarvan de loonsveihoudingen
worden nagegaan, onderscheiden naar:
vakkennis, leeftijd en geslacht, gemeenten
en bedrijftakkeu.
Bij de onderscheiding naar de bedrijfs
takken worden nagegaan dc loonen lo. in
dc- z.tr. onbeschutte bedrijven, dat zijn die,
welke in hoofdzaak voor de internationale
markt werken en door blootstaan aan de
concurrentie van gelijksoortige bedrijven in
het buitenland 2o. de beschutte bedrijven,
rl.z, die. welke hunne producten en dien
sten hoofdzakelijk op de nationale markt
brengen cn slechts indirect blootstaan aan
dc buitenlandsche concurrentie 3o. de ge
meentebedrijven. Hieraan wordt vastge
knoopt een vergelijking van rle z.g. bijvoor
waarden c.x tra-betaliiig van overwerk,
nachtarbeid. Zondagsarbeid. vu cautie, zie
kengeld ci» pensioenneering.
In hoofdstuk III wordt de welstand der
arbeidersklasse in Nederland vergeleken
met dien in liet buitenland door: a. iutei-
nationalc loonsvergelijkingb. internatio
nale budgetvergelijking; terwijl daarna noj;
de loonsverhoudiiigen in het buitenland
iets nader worden beschouwd.
De gemiddelde loonen verdubbeld.
In de hierop volgende samenvatting
wordt geconcludeerd, dat het tegenwoordi
ge arbeidsloon meer dan het dubbele van
dat van vóór den oorlog is. Het gemiddelde
indexcijfer voor liet loon (1913 11: 100) is
O)» vier verschillende wijzen berekend, resp.
215, 211, 217 en 216. Neemt, men daarbij de
stijging van de kosten van levensonderhoud
in aanmerking, waarvan liet indexcijfer
tusschen 150 en 170 ligt. dan blijkt, dot de
arbeider met zijn tegenwoordig loon onge
veer 20 pet. meer kan koopen dan vóór den
oorlog het geval was. Dan wordt herinnerd
aan de andere niet direct ingeld uit te
drukken regelingen, waardoor het totale
inkomen der arbeidersklasse zeker meer
dan 25 pet. hooger is dan voor den oorlog.
De stijging van liet loon der arbeiders
kan verder grooter geacht worden dan die
van hTt inkomen der overige groepen van
de bevolking. Mnds 1920 is het arbeidsloon
gemiddels met 15 pet. gedaald. Br is echter
een sterke differentiatie bij de bedrijfstak
ken het minst daalden de loonen in de
gemeente- on de z.g. beschutte bedrijven,
het sterkt die in de bedrijven, welke het
meest den invloed van den oorlog onder
vonden (landbouw, visscherii. koopvaardij,
mijnbedrijf). Het verschil tusschen de loo
nen dor geschoolde en geoefende arbeiders
bedraagt in de particuliere industrie ge.
middeid 12 pet. tusschen die der geschool
de en ongeschoolde arbeiders gemiddeld 25
pet. Deze verschillen komen ook voor bij
liet spoorwegpersoneel en de rijkswerklic-
den bij het gemeentepersoneel is het ver
schil in het algemeen kleiner en kan het
op resp. 6 pet. tui 12 pet. geschat worden.
Tusschen de groote plaatsen en de rnid
den-groota plaatsen bestaat een verschil in
loonpeil van ongeveer O— 9 pet. Het verschil
tusschen de groote en kleine plaatsen is
ongeveer 1213 pet. Bij sommige bedrijfs
takken is het verschil echter veel grooter.
Belangrijke verschillen bestaan tusschen
het loonpeil in de onbeschutte, de beschut
te en de gemeente-bedrijven. Gemiddeld kan
men aannemen, dat het loonpeil in dc ge
meente-bedrijven vpoi vaklieden 16 pet.,
voor ongeschoolden 20 pet hooger is dan in
de onbeschutte bcdi ijven. In dc beschutte
bedrijven is het loonpeil der vaklieden
gemiddeld 7 pci. hooger dsn in dc onbe
schutte bedrijven. Daarnaast genieten de
arbeiders in de overheidsbedrijven cn bij
de spoorwegen boven die in de particuliere
bedrijven verschillende voordeden, die on
geveer 15 pel. van het arbeidsloon bedra
gen. Van deze 15 pet. wordt bij het Rijk
en de spoorwegen echter SE- pet. door het
personeel zelf als storting voor pensioen
gedragen. Bij liet gemeentepersoneel is
deze pensioenstorting echter reeds in het
berekende arbeidsloon verwerkt.
De vergelijking met liet buitenland toont
aan. dat hel loonpeil in Nederland relatief
hoog is, en dat hel in Europa slechts wordt
overtroffen door dat in Engeland en Scan
dinavië. Zwitserland staat vrijwel op ge
lijke hoogte, terwijl het loonpeil in Duitsch-
land in de laatste jaren geregeld s'ijgt cn
hel verschil met Nederland steeds geringer
wordt. Het loonpeil in (le andere landen is
echter aanmerkelijk lager.
DE STAKING IN DE ZAANDAMSCHE
HOUTINDUSTRIE.
Steun uit Groningeu.
De stakende landaibeiders te Oostelijk
Groningen hebben aan de stakingsleiding
van de Zaansche houtwerkers 15,000 K.G.
aardappelen ter beschikking gesteld.
De Centrale bond van transportarbeiders
heeft den steun aan zijn leden wederom met
f 2 verhoogd cn daarmee gebracht op IS
per week. Voor ieder kind wordt 1 bijslag
gegeven.
iïet volk meldt.
..Naar wij vernemen, heeft mr. J. E- W.
üuijs eenige vragen gesteld aan de regee-
rin'g in verband met de wijze, waarop de
minister van arbeid oveiwerkvergunning
verleent tot het doen arbeiden van onder
kruipers ie Zaandam, alsmede in verband
met de wijze, waarop van deze ove.rwerk-
vergunniögen door de patroons wordt ge
bruik gemaakt, 'door deze onderkruipers bij
voorkeur op juovoceerende wijze langs den
openbaren weg te werk te stellen. In het bij
zonder heeft mr. Duys de regecring de
vraag voorgelegd of zij niet meent, dat het
verleencn van deze ovenverkvergunning
niet in overeenstemming is niet de neutra
liteit. die de overheid in een dergelijk con
flict in acht heeft te nemen, te meer. daar
van werkgeverszijde steeds alle rijksbemid
deling werd geweigerd. Verder heeft hij de
raag gesteld, of deze wijze van onderkrui
pers tc werk te stellen langs de openbare
wegen niet noodzakelijk moet leiden tot een
verstoring van rle openbare orde.
Mr. Duijs heeft verzocht, onmiddellijk een
eind aan dezen toestand te willen maken ol
anders de motieven te willen mededeelen,
op grond waarvan rle regeering alclus han
del u"
DE „ZAKELIJKE OMROEP" IN DIENST
DER RECLAME.
Amerikaansche firma wil voor
P. T. T. exploiteeren.
Uit New-York wordt aan de Tel. gemeld.
Eeh Amerikaansche publiciteitsonder-
neming heeft aan de Nederlandsclie Poste
rijen een aanbod gedaan tot het gebruik van
<!cn Nederlandsclie Zakelijkcn Omroepzen-
t'er voor het omroepen van reclames en liet
per radio verbreiden van annonces. Een
belangrijke pachtsom is aangeboden. Het
voorstel is, naar hier verluidt, in ernstige
(.verweging genomen.
DE STRENGE VORST EN DE TUINBOUW
Een enquête van de Kon.
Ned. Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde.
Begin Maai t besloot het hoofdbestuur
van de Kon. Ned. Maatschappij voor Tuin
bouw cn' Plantkunde een commissie samen
te stellen die tot taak zal hebben een onder
zoek in ie stellen naar de schade, toege
bracht aan onze tuinbouw gewassen als ge
volg van de strenge vorst van den afge-
loopen winter. Thans zijn haar werkzaam
heden zoover gevorderd (Int eerstdaags be
gonnen kan worden met liet verzenden van
de vragenlijsten. Deze vragenlijsten zullen
op groote schaal verspreid worden. De
commissie heeft gemeend haar taak breed
tc moeten opvatten. Niet alleen wordt een
onderzoek ingesteld naar <le vorstschade
en do factoren, die hierop van invloed kun
nen zijn, zooals windbeschutting, grundbe-
dekking, grondsoort, ouderdom van het ge
was etc. maar van veel belang acht zij ook
het onderzoek naar die gewassen, die abso
luut niet van dezen strengen winter gele
den hebben. Vele gewassen, die de laatste
jaren ingevoerd zijn, hebben niet eerder ge
legenheid gehad hun gedrag ten opzichte
strenge v inters tc dernonstree. cn. Wan
neer de tuinbouw de Maatschappij krach
lig steunt bij dit onderzoek, dan zal het
rapport, wat. de vorstschade-conunissie
hoopt samen te stellen op grond van de
binnengekomen antwoorden, zoowel voor
den kweeker als voor den liefhebber van
groot nut 'blijken te zijn.
PROr. VAN MOURIK BROEKMAN.
Prof. ir. O. li. van Mourik Broekman, die
eenigen lijd geleden te Voorburg door een
auto werd aangereden en verwond, zal eerst
na de zoinervacantie zijn colleges aan dc
Technische Iloogeschool kunnen hervatten.-
Bij het monument van leger cn loot
Kranslegging door Zwitsersche
officieren
Zaterdagochtend om 9 uur heeft eon
kranslegging plaats gehad bij het monu
ment voor leger cn vloot aan den boulevard
te Schevcningcn, door de in Don Maag ver
toevende Zwitsersche officieren. Ter gele
genheid van deze plechtigheid waren ook
eenige officieren en oud-officieren van het
Nederlandsclie leger samengekomen, o. vv.
generaal Snijders, oud-opperbevelhebber
van land- en zeemacht, gcneraal-majoor
Borel, inspecteur van den vrij willigen land
storm, adjudant i. b. d. van TI. M. de Ko
ningin, luit. kolonel Froger, commandant
der Grenadiers, verder de heer P. v. Rees,
burgemeester van Papcnclrecht, die in Zwit
serland de eerste verbinding heeft aange
knoopt met de officieren cn de heeren in
Nederland vergezelt.
Toen de aanwezigen zich bij den voet van
het monument hadden opgesteld, nam de
kolonel Philipp Heitz van het Zwitsersche
leger het woord. Hij herinnerde eraan, dat,
toen de oorlog uitbrak, onder de kleine lan
den, die neutraal wilden blijven, Nederland
cn Zwitserland waren. Beiden landen is het
dank zij hun legers, gelukt, hun neutrali
teit te handhaven. Deze kranslegging nu
wilde spreker verrichten als een bewijs van
sympathie voor hetgeen de Hollandsche
weermacht in die dagen gepresteerd heeft.
De kapitein dr. jur. Leo Eberle legde
daarop een grooten krans met rood-vvit-
blauw lint aan den voet van het monument,
waarna generaal Snijders, die in uniform
was, het woord voerde. Spr. zag deze daad
als een uiting van gemeenschappelijke ge
voelens cn van een goede verstandhouding
tusschen het Zwitsersche en het Nederland
sclie volk. Nederland cn Zwitserland waren
gedurende de oorlogsjaren in den zelfden
noodtoestand en zij hadden gemobiliseerd
om den oorlog buiten het land le houden.
Geen van beide heeft krijgsroem geoogst,
maar veel opofferingen waren toch noodig
orn het gestelde doel te bereiken. De kleine
landen zijn bij uitstek dragers van het in
ternationale recht. Mogen Zwitserland en
Nederland zoo eindigde generaal Snijders
in duurzamen gemeenschappelijke» ar
beid hun oude traditie van vrijheid cn recht
hoog houden!
Hierna werd den Zwitserschcn heeren
dank gezegd door generaal van Tervvisga
namens den Bond Met Mobillsatiekruis cn
was de plechtigheid afgeloopen
Langestraat 49. Tel. 190
55 cent per knot.
HAAKZIJDE 10 cent p. kluw.
KNOTTEN ZIJDE 60 cent
NED. TRAMWEG. MIJ.
Door gebrek aan locomotieven is de dï
rectie der Nederlandsclie Tramweg Maat
schappij genoodzaakt, het goederenvervoer
per spoorwagen op de lijnen Leeuwarden-
Sint Jacöb-Parochie en DrachtenGronin
gen met ingang van heden te beperken.
Het plan was eerst dat vervoer geheel stop
te zetten. Daar het den directie bij onder
zoek bleek, dat dit vervoer nog in beperk
te mate kon geschieden, heeft zij in dien
geest maatregelen getroffen.
Er zal nog gelegenheid zijn tot goederen
vervoer in rechtstreeksche verbinding met
het spoor, dus zonder dal overlading noo
dig is, maar niet meer met rechtstreeksche
bevrachting, zoodat voortaan twee bevrach
tingentingen noodig zijn, één voor liet tram
en één voor hel spoortraject, n.-iardoor zal
natuurlijk de vrachtprijs hooger worden.
De directie hoopt dat daardoor het vervoer
automatisch beperkt zal worden n zij in
dat beperkte vervoer zal blijven voorzien.
Maar voor Augustus moet weer een loco
motief afgedankt worden. Geld om een nieu
we te koopen heeft de N. T. M. niet on dan
zal het goederenvervoer op de Drcntsche
l'Tiesche lijnen worden beperkt.
(N. R. Ct.)
DE ZAAK-LIEBERMANN.
De aanvraag tot faillietverklaring.
Naai wij vernemen, heeft mr. Kaufniann
namens den crediteur uit Riga appel bij liet
Haagsche Gerechtshof aangeteckencl tegen
de beschikking van de Haagsche rechtbank,
waarbij de aanvraag orn Liebermann failliet
te verklaren, is afgewezen.
De Iemelda IV, in de Leuvehayen
te Rotterdam gekapsijsd
Zondagmorgen tegen twaalf uur is het
motorschip, Iemelda IV, groot 92 ton, in
den mond van de Leuvehaven te Rotter
dam gezonken. Het schip kwam juist de
haven uit, en draaide op naar bakboord om
de Maas op te varen. Door de sterke dei
ning kwam het in de bocht scheef te lig
gen, uit welken stand het blijkbaar niet
meer omhoog kon komen. De lading, be
staande uit stukgoed, ging schuiven, waar
door het schip langzaam kapsijsde en zonk.
De schipper, de 23-jarige TI. TIol, kon zijn
22-jarige echtgenoote, die met hun zeer
jeugdig kind in de loef was, nog juist bij
tijds waarschuwen, evenals de knecht, de
20-jarige J. G. van der Haak. Zij klommen
tijdens liet kantelen van het schip op den
zijkant, die nog enkele minuten boven wa
ter bleef. De in de Leuvehaven voor vertrek
gereed liggende veerboot „TIeen en Weer
IV'. kapitein F. W. Leef lang, is meteen
naar het zinkende schip toegevaren. Het
personeel heeft de mcnschen op het laat
ste oogenblik aan boord kunnen halen. Di
rect daarna is de Iemelda IV gezonken. De
geredden bleken geen letsel te hebben ge
kregen.
TANDTECHNICI.
De uitoelening der volledige
tandprothese.
De minister van arbeid, handel en nijver
heid vestigt in de Staatscourant de aan
dacht van belanghebbenden op de wet van
IS Mei 1929, Staatsblad no. 257. Krachtens
artikel 1 van die wet worden de tandtech-
nici aan wie niet krachtens de wet van 29
Juni 1925 Staatsblad no. 282, de viseering
op hun bewijs van vestiging is verleend, of
die van den minister van aibeid, handel en
nijverheid, krachtens de wet van 30 Decem
ber 1926. Staatsblad no. 454. de mededec-
ling hebben ontvangen, dat de viseering op
hun bewijs van vestiging zal worden door
gehaald. cn die naar het oordeel van voor
noemden minister vóór 10 Juni 1913 de vol
ledige tandprothese als beroep loepassen, in
de gelegenheid gesteld om door een prac-
tisch examen het bewijs te leveren, dat zij
bekwaam zijn tot uitoefening der volledige
tandprothese.
Daartoe moeten zij binnen twee maanden
na den dag. met ingang- waarvan de wet
van 18 Mei 1929 in werking treedt, derhalve
vóór 25 Augustus a.s. aan den minister van
Arbeid. Mandel en Nijverheid inzenden het
bewijs vap hun vestiging, hier te lande vóór
10 Juni 1913, de bescheiden, waaruit blijkt,
dat zij vóór 10 Juni 1913 de volledige tand
prothese als beroep toepassen en zoo mo
gelijk, de ontvangen niededeeling als bo
venbedoeld.
Hu mor hoek je
..O. George, jc liad me ook we! kunnen zeggen, dat myn
badsmuts heelemaal niet goed zat". (London Oüinionj.
