DE EEMLANDED
Maakt Uw Limonades zelf
KALKZANDSTEEN
DIDECTEUR- UITO ELVEQ.' J.VALKHOff
Dinsdag 11 Juni 1929
27e Jaargang No. 288
A. N. HINDRIKS
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Z W EDEN—AMERIKA
DOOR DE LUCHT
Noodlanding op
IJsland
HENDERSONS POLITIEK
Essences voor Limonades a 35 ct. per flacon.
A. v. d. WEG.
LANGESTRAAT 23
DE BALLINGSCHAP
VAN TROTZKI
Neemt Engeland
hem op?
DE BIJEENKOMST TE
MADRID
Ontruiming van het
Rijnland
EEN OPSTAND IN PERZIE
AMER
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand f 0.75, per
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17Vi»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3*-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 513
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1*4 regels f 1.05 met Inbegrip van eet- bewijsnummer.
elke regel meer f0.25. Llefdadlgbelds-adverttntlEn voor d«
helft van den prijs. Kleine AdvertentlSn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 «egels
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra 0j05
Direct ieder gewenscht
kwantum uit voorraad
leverbaar
Groote Koppel 11, Amersfoort
Telefoon 1135
De anti-semiefischc buiten
sporigheden te Leniberg.
Een krachtproef Ücr natio
nalisten.
Wij hebben nl menig""bericht gebracht
over de aiiti-seniietische buitensporigheden
te Lemberg. De relletjes,- die de studenten
daar verwekten en die een ernstigen om
vang dreigen aan te nemen, wekken den in
druk, dat de - belhamels het aansturen op
een krachtproef tusschen de oppositionecle
Poolsche nationalisten en de regeering.
Omtrent de voorgeschiedenis wordt thans
een verklaring openbaar gemaakt van ge
neraal Skladkowski, den Poolschen minis
ter van binnenlandsche zaken, die zich
Vrijdag naar Lemberg heeft bege\en om
daar het onderzoek naar hetgeen voorviel
te leiden. Ilij heeft vastgesteld, dat de be
wering, als zouden Joodsche schoolkinde
ren een Katholieke processie hebben ge
sloord, hetgeen gretig als voorwendsel
werd aangegrepen voor de uitgebreide anti-
Joodsche uitspattingen, in 't minst niet
steek hield. De excessen begonnen, naai
de minister te kennen geeft, pas den vol
genden dag, toen in de rechtsche pérs on
ware berichten waren verschenen. Om
vangrijke opzettelijke veiaielingen van twee
Zionistische kranten, een Joodsch studen
tenhuis en op enkele andere plaatsen zijn
bewezen. Dc minister heeft bovendien laten
weten, dat tegen een herhaling'der relle
tjes door de overheden onverbiddelijk zal
worden opgetreden.
Desniettegenstaande duurt niet slechts de
algerneene studentenstaking aan de Lem-
bergsche hoogeschool voort, maar er heb
ben Vrijdag ook nieuwe onlusten plaats
gehad, die het uitvloeisel waren van ver
dere betoogiugen der nationalisten ten
gunste van dé vrijlating der aangehouden
geestverwanten. Ongeveer twee duizend
studenten organiseerden, in aansluiting op
een processie, een bijeenkomst in de opep
lucht, waarin de regeering hevig werd aan
gevallen.
Toen de politie ertoe overging de de
monstratie, waarvan geen aangifte was ge
daan,, te ontbinden, werd zij met een hagel
van steenen ontvangen. Een aantal agen
ten werd verwond en cr ontspon zich een
strijd, die twee uren duurde en in den loop
waarvan dan ook twee studenten ernstig
gekwetst cn vijftien anderen licht gewond
werden.
In de avonduren schoolden de rechts
zich orientrerende studenten opnieuw sa
men en ditmaal sloot zich bij hen anu-
semietisch janhagel uit do voorsteden aan,
dat dadelijk een poging deed om dc win
kels te plunderen. De politie greep op
nieuw in eri sloot.... een wapenstilstand
met de studenten, waarbij overeen werd
gekomen, dat de studenten konden reke
nen op vrijen aftocht cn terugtrekking der
poli tietroepen. De studenten schijnen ech
ter in strijd met dit vergelijk te hebben
gehandeld: zij gingen tot nieuwe aanval
len over en tot diep in den nacht duurden
de vechtpartijen voort.
Blijkötts den Ullstein-Nachrichtendienst
hebben de rectoren der Lembergsche hoo-
gescholen in een gemecnschappelijken op
roep de studenten ertoe aangespoord de
colleges weer te bezoeken. Wanneer hier
aan geen gevolg wordt gegeven, zullen de
universiteiten voor geruirnen tijd worden
gesloten. Dat inmiddels achter de nationa
listische studenten sterker krachten staan,
viel reeds af te leiden uit een verklaring
der drie Lembergsche aartsbisschoppen,
die zich kantten tegen maatregelen cn op
roepen der staatsautoriteiten. De regeering
valt de kerkvorsten vrij scherp aan en wijst
erop. dat één van hen, de Armecnsch-Ka-
tholieke aartsbisschop Teodorowicz. zich
vroeger als parlementariër in zoo extremis
tisch rêchts-radicalon geest activiteit ont
plooide, dat het Vatïcaan hein ten langen
leste moest verbieden verder in politiek op
zicht een rol te spelen.
Tegen een uitbreiding van de* studenten-
staking tot de andere Poolsche hoogescho-
len, met name tot die van de hoofdstad
Warschau, verzetten zich in gemeenschap
pelijke oproepen de studentenorganisaties
van de aanhangers der regeering en die van
links. Of het te Warschau, waar meer dan
tienduizend studenten ingeschreven staan,
werkelijk zal komen tot het stopzetten der
colleges, zal uitgemaakt worden op een al
gerneene sludentenv ergadering.
StockhoJm, 10 Juni (V.D.) Het Zweed-
sche Oceaanvliegtuig „Sverige" werd Zon
dagavond om 7 uur boven de Farocreilan-
den gezien. Sindsdien is geen bericht over
de vliegers binnengekomen. Ofschoon men
verwacht had door het radiostation Bergen
in voortdurende verbinding met hen te blij
ven, is men nog niet bezorgd over hun lot.
liet is mogelijk, dat de radiozender aau
boord van de Sverige. door het oriënteeren
zoozeer in beslag gehomen wordt, dat er
geen tijd over blijft tot het uitzeilden van
berichten. Men verwacht, dat de Sverige om
ongeveer half twee hedennacht in Reykja
vik zal aankomen. Na een oponthoud van
2 uur zal het vliegtuig zijn tocht voortzetten
over Groenland.
Kope n h ag c n, 10 Juni. (V.D.) Uit
Reykjavik wordt gemeld, dat het Zweert-
sche Oceaan-vliegtuig, dat gistermiddag
uit Bergen in Noorvvegep is vertrokken voor
het volbrengen van de tweede etappe van
zijn Oceaan vlucht, tegen middernacht ten
gevolge van een breuk van de benzinelei
ding op ongeveer 200 K.M. ten Oosten van
Reykjavik nabij Skaptaros aan de Zuidkust
van IJsland een noodlanding moest maken
Uit Reykjavik is een hulpexpeditie ter as
sistentie vertrokken.
Stockholm, 10 Juni. (V.D.) Omtrent
de noodlanding van het Zweedsche vlieg
tuig Sverige wordt nader gemeld, dat het
toestel wegens een defect aan een bonzino-
buis te 23.50 uur bij Ingolshoefta op Zuid-
IJsland een noodlanding moest maken. De
vliegers trachtten uit Reykjavik per vlieg
tuig 300 Liter benzine te laten komen, aan
gezien zij door de beschadiging aan hun
toestel meer benzine verbruikt hadden dan
zij hadden berekend noodig te hebben. Aan
gezien er op IJsland echter geen vliegtui
gen ter beschikking staan, werd de benzine
gezonden met het inspectievaartuig Fyila,
dat te vier uur vannacht vertrok en eerst
hedenmiddag ter plaatse kan aankomen.
Men hoopt, dat de vliegers hedenavond hun
vlucht naar Groenland kunnen voortzetten.
DE HUISZOEKING TE CHARBIN.
De gevonden documenten.
Volgens een bericht van liet Indo Paci-
ilque agentschap uit Peking zijn bij de eeni-
gen tijd geleden in het Russische consulaat
te Charbin gehouden huiszoeking de vol
gende bescheiden in beslag genomen: 1e.
Een plan tot bolsjevviseering van Mandsjoc
rijc, 2e. een plan voor nationalen steun aan
Fcng Yoe I-Isiang; 3e aanwijzingen voor de
bevelhebbers aan de Iussiscli-Clinëesclic
grens orn het zenden van troepen uit Mock-
den tot steun aan Tsjiang Kai-Tsjck te be
letten.
EEN OPTOCHT VAN COMMUNISTEN.
Roodc frontstrijders aangehouden.
Üe afdceling Bèrlijn-Brandenburg der
communistische partij hield Zaterdag te
Berlijn in het Sporlpalast een hetóoging,
waar leden der K. P. D. uit alle deelen
van Groot-Berlijn in groote en kleine troe
pen heenstroomden. Daaronder bevonden
zich ook verscheidene mannen in de uni-
if rm van den verboden Roode Frontstrij-
dersbond met hun muziekkorpsen. De poli
tie ging op vele punten der stad over tot
arrestaties van geüniformeerden en muzi
kanten. In het geheel waren te 10 uur
s avonds 75 personen naar het hoofdbureau
van politic overgebracht.
Zij zal in den ccsl van den
Volkenbond worden
gevoerd
Hernieuwd contact met
Rusland
SLACHTOFFERS VAN HET
STRAATVERKEER.
Volgens een bericht uit Londen toonen de
cijfers inzake de ongelukken met auto-bus
sen aan, dat in het eerste kwartaal van
192.9 bij dergelijke ongelukken 251 mcnschen
zijn gedood en 9205 gewond. Deze cijfers be-
teekenen, voor het eerst sinds 1921, een ver
mindering, vergeleken bij het vorig jaar.
Londen, 10 Juni. (II.N.; Henderson,
de nieuwe minister van buitenlandscht-
zaken, heeft in een onderhoud met een
vertegenwoordiger van de Daily Telegraph
de voornaamste richtlijnen van de nieuwe
Engelsche buitehiandsche politiek aange
geven. Hij zeide o.a., dat hij rr.et veel ge
noegen liet tijdstip tegemoet ziet, waarop
hij in Sept. nieuwe directe betrekkingen
met den Volkenbond kan aanknoopen.
Zooals reeds bekend is, is minister-presi
dent Macdonald voornemens, indien dit
slechts eenigszins mogelijk is, in Septem
ber persoonlijk naar Genêve (e gaan. De
buitenlandsche politiek van Engeland zal
in den geest van den Volkenbond worden
gevoerd. De betrekkingen met de Vereen.
Stalen zijn voor Engeland van de groot
ste beteekenis, daar de Vereenigde Staten
voor tal van vraagstukken den sleutel
voor den toestand in de hand hebben. Do
Engelsche regeering zal daarom alles In
hel werk stellen om de banden tusschen
de twee groote Angelsaksische dein oer a-
tién te versterken.
TEL
217.
Wat dc verhouding lot sovjet-Rusland
betreft, is de politiek der arbeiderspartij"
bekend. Deze politiek is er op gericht, hei
herstel der betrekkingen tusschen Enge
land en Rusland te bespoedigen, hoewel
er natuurlijk onderhandelingen noodig
zijn om de diplomatiek© en handelsbetrek
kingen tusschen beide landen op een be
vredigenden grondslag te vestigen. Wat de
kwestie der schadevergoeding en de ont
ruiming van het Rijnland betreft, beperk
te Henderson zich tot eenige algemeens
opmerkingen. Het rajfport der deskundigen
moet eerst bestudeerd worden, alvorens
de Lngelsche regeering zich pen meening
kan vormen en daarna moet zij nog Gc
opvattingen der andere regeeringen ver
nemen. Eerst dan zal het mogelijk zijn
een stap voorwaarts te doen. Wat de ont
ruiming betreft, is de Engelsche regee
ring er op bedacht orn alle vreemde troe
pen zoo spoedig mogelijk uit Duitschland
te doen terugtrekken. De wegen en mid
delen, waardoor dit het best kan worden
bereikt, zullen zeer nauwkeurig bestudeerd
worden. Hetzelfde geldt ook ten opzichte
van het vraagstuk der ontwapening en der
arbitrage. De regeering zal trachten En
geland weer tot een toonaangevende!) fac
tor te maken bij alle besprekingen tus
schen de voornaamste mogendheden.
Trotzki heeft aan Macdonald een tele
gram gezonden met het verzoek om een
Engelscli visum, ten einde geneeskundige
behandeling in Engeland te genieten, die hij
tot herstel van gezondheid dringend behoeft
en in de tweede plaats om de Engelsche
uitgave van zijn auto-biographic zelf te
kunnen redigeeren en leiden.
INCIDENTEN TE LIMOGES.
In verbond met een proces.
Te Limoges werden naar aanleiding van
incidenten, die aldaar Vrijdag als uitvloei
sel der veroordeeling van zekeren Barataud
plaats hadden, in totaal vijftig personen
aangehouden. Volgens de jongste gegevens
zijn ongeveer honderd personen, van wie
zestig politie-a.gentcn en militairen, gewond.
Lr bevinden zich thans troepenversterkin
gen in de stad, die door do straten patrouil
leeren. Gisteren was alles kalm in de stad.
Het proces, dat de gemoederen sterk bezig
hield, is van communistische zijde gebruikt
voor propaganda tegen (Ie bourgeois-krin-
gon, waartoe de veroordeelde behoort. Men
schrijft de onlusten dan ook toe aan de
communistische propaganda.
PRUISEN EN HET VATICAAN.
Gelijke rechten verlangd voor
katholieke en evangelische kerk.
Berlijn, 10 Juni. (IT. N.) De landdag-
fractie van de DuitSche volkspartij heeft
vandaag beraadslaagd over haar houding
ten opzichte van het staatsv erdrag tusschen
Pruisen en het Vaticaan. Besloten werd een
schrijven tot minister-president. Braun te
lichten, waarin de fractie verklaart dat zij
haar houding eerst definitief kan bepalen
indien de tekst van liet ontwerp-verdrag
baar bekend is. De fractie houdt er voorts
aan vast, dat bij het van kracht worden
eener nieuwe overeenkomst tusschen den
staat en de katholieke kerk overeenkomsti
ge rechten aan do Evangelische landskerk
verleend moeten worden. De economische
partij heeft een besluit in dcnzelfden geest
genomen. De overige fracties zullen de
eerstvolgende dagen hun houding bepalen.
Op 17 Juni zai het verdrag waarschijnlijk
aan don staatsraad worden voorgelegd. Vrij
dag zal minister-president Braun waar
schijnlijk diog een onderhoud met nuntius
Pacelli hebben.
DE ERSTE ZITTING VAN HET
ENGELSCHE KABINET.
Eerst na September naar de
Vereenigde Staten.
enden, 10 Juni. (TI. N.) Het nieuwe
kabinet heeft vandaag zijn eerste zitting ge-
houtlen tot vaststelling van de hoofdlijnen
van zijn politiek cn van het ontwerp van de
troonrede, die 25 Juni bij de opening van
het parlement zal worden uitgesproken.
Macdonald vertrekt Dinsdagavond naar
Lossiemouth in Schotland, waar hij tot liet
einde van de volgende week denk te blij
ven, orn 25 Juni als het Lagerhuis bijeen
komt weer te Londen te zijn. Wat zijn reis
plan betreft verluidt, dat Macdonald zijn
bezoek aan de Vereenigde Staten eerst zal
brengen nadat hij in September de vergade
ring van den Volkenbond te Genève heeft
bijgewoond.
De zitting hedenochtend
geopend
Madrid, 10 Juni. (V. D.) Hedenmor
gen werd de zitting van den Raad van den
Volkenbond te Madrid geopend. Nadat
Primo de Rivera namens de Spaansche re
geering de gedelegeerden mot een woord
van welkom had begroet, begon de geheime
openingszit.ting, waarin de Baad een aan
tal kwesties van huislioudêlijken eu finan-
cieeln anrcl behandelde. De geheime zitting
zal gevolgd worden door de eerste open
bare zitting, waarin geen belangrijke za
ken in bespreking komen.
M a (1 r i d, 10 J u n i. (V. D.) Hedenmid
dag te zes uur zal de eerste particuliere
bespreking plaats vinden tusschen Strese-
mann en Briand. Men vermoedt met zeer
groote zekerheid, dat de ontruiming van
liet Rijnland en de kwestie van het Saar-
gebied wel de .ondenveupen der conferentie
zullen uitmaken, doch waarschijnlijk zal
dit eerste onderhoud zich meer bezig hou
den met do wijze, waarop men de bespre
kingen over deze punten het best officieel
kan voortzetten.
VERHOOGING DER DUITSCHE
TREINT ARIE VEN.
Een niet te vermijden noodzaak.
De directie der Duitsche rijksspoorwegen
heeft besloten zich in verband met de hoo-
gere uitgaven, die uit de jongste arbitrale
uitspraak voortspruiten, tot de rijksregee-
ring te wenden en deze aan do hand te
doen de tarieven te verhoogen, daar ernaar
de opvatting van de directie geen kans be
staat bedoelde hoogcre uitgaven langs an
deren weg te dekken.
PROV. STATENVERKIEZINGEN
IN BELGIË.
Verliezen voor de S. D. A. P. en
de katholieken.
Brussel, 10 Juni. (IJ. N.) Gisteren
hebben in België de verkiezingen voor de
provinciale staten plaats gehad. Voor zoo
ver de uitslagen op het oogenblik zijn be
kend. schijnen deze verkiezingen hetzelfde
verloop als die voor het parlement te heb-
hen gehad. Vast staat, dat de liberalen
mandaten hebben gewonnen, terwijl de so
ciaal-democraten en katholieken verliezen
te boeken hebben. De Vlaamsche nationalis
ten schijnen opnieuw sterk vooruitgegaan te
zijn.
Rebellen bezetten
steden
Constan tinopel, 10 Juni (V.D.) Uit
Teheran wordt gemeld, dat in Sjiras een
opstand tegen de Perzische regeering is uit
gebroken. De opstandelingen beschikken
over 10.000 man troepen, die de steden Sji
ras en Sarbitan hebben bezet. Zij verklaren,
dat zij het niet eens zijn met de politiek van
Rhiza Kha'n. Zij protesteeren tegen invoe
ring der Europeesche kleederdrachten in
Perzië en tegen den algemeenen dienst-
jdicht. De Perzische regeering heeft dado-
lijk troepen naar het opstandige gebied ge
zonden.
KONING GEORGE'S TOESTAND.
De verbetering houdt aan.
Londen, 10 Juni. (IT. N.) De verbete
ring in den toestand van den koning van
Engeland blijft aanhouden. Zijn algerneene
toestand is goed. Verdere bulletins zullen
daarom niet meer worden uitgegeven.
PENG IN ACTIE.
Hij heeft Nanking bedot.
Volgens bet Indo Pacifique-agentschap
bereidt generaal Feng Yoe Hsiang een of
fensief tegen de troepen van Nanking voor.
Men neemt aan, dat zijn troepen in vier
richtingen zullen optrekken. Het zenden
van het bericht van zijn onderwerping had,
naar wordt verklaard, slechts ten doel om
tijd te winnen, teneinde zijn reserves te
WEERBERICHT.
lloogstc barometevstand: 772.3 te
Groningen en De Bilt.
Laagste barometerstand: 715.8 te
Vestmanoer.
Verwachting lot den avond van
12 Juni:
Zwakke tot matige wind uit. Z.
richtingen, helder tot licht bewolkt,
droog warm weer.
MINA IIA SSA--BLOEMPJE
COLLECTE
op Woensdag 19 Juni a.s. ten behoe
ve van de oprichting van een Sana
torium voor Longlijders cn Centraal
Ziekenhuis in de Minahassa
(Noord'Celebes, Ned.jndië).
Men droeg ons op om geld bijeen
te vragen.
Wij vragen U, ons hierin bij te
staan.
Als iedereen „iets" bij wil dragen.
Dan heeft Holland hier zijn plicht
gedaan.
Het Comité
GEVANGENE OPGEHANGEN
DOOR BEWAKERS
Fea Opzichter, die het
schandaal uitbracht,
gedegradeerd
Parijs, 10 Juni. (V.D.) Te Bricy ls
een gevangenis-schandaal ontdekt, waar
bij twee bewakers betrokken zijn, die er
van beschuldigd worden een gevangene te
hebben gedood. Volgens de beide bewakers
zou de gevangene zich te rumoerig gedra
gen hebben, waarom zij hern de handen
op den rug hadden gebonden en hem zoo
lang hadden geslagen, dat de man be
zweek. Om hun daad te verbeergen, hin
gen zij den gevangene met een touw op.
teneinde den indruk te wekken, alsof hij
zelfmoord had -gepleegd. Een opzichter be
val hun echter de banden van den doode
los te maken en hem op te hangen door
middel van het beddelaken, omdat een ge
vangene niet over touw beschikt en men,
indien het lijk met gebonden handen ge
vonden zou worden, onmiddellijk zou be
grijpen, dat hier geen sprake van zelf
moord kon zijn. Nadat dit was geschied,
werd de gevangenisarts gewaarschuwd,
die den dood constateerde cn toestemming
gaf om het lijk te begraven. Door de lei
ding der gevangenis werden de beide
schuldige bewakers overgeplaatst; de op
zichter, die de daad van zijn ondergeschik
ten had gedekt, bleef zonder straf, terwijl
een andere opzichter, die ruchtbaarheid
aan het schandaal gaf, in een lagere func
tie werd te werk gesneld. De justitie stelt
thans een onderzoek in.
„IK BEN NOG GEEN KARDINAAL."
Of: wat er aan een handtee-
kening vast zat.
Aan het eind van de zitting der minder*
hedencomissie te Madrid, op Vrijdag j I.
kwam een niet onaardig incident voor. aldus
meldt de Tel. Onder de vele belangstellen
den op de Madrileensche Raadsbijeenkomst
is ook een ietwat zonderlinge dame, die
van iedereen handteekeningen wil hebben.
Toen zij nu op straat, in de gloeiende zon,
Briand staande hield, weigerde haar vulpen
houder, waarmee hij zou teekenen. Een an
dere vulpenhouder werd gezocht en gevon
den, waarop Briand opmerkte: „Dat is no.
2!" In vergissing schreef hij toen inplaats
zijn naam neer: „No. 2". De dame ver
zocht hem nu toch nog om zijn naam, wel
ken de minister eveneens neerschreef. Door
,0011 en ander was dc dame zoo in de war,
dat zij Briand s hand greep en die kuste.
Daarop sprak Briand: „Madame, u vergist
u, ik ben nog geen kardinaal!"
NOODLOTTIGE ONTPLOFFING.
Door nog onbekende oorzaak vond in een
huis in de stad Gisiaved in Midden-Zweden
een ontploffing plaats, die aan twee per
sonen het leven kostte, terwijl zeven an
deren werden gekwetst. Het huis waarin
de ontploffing plaats vond en twee belen
dende huizen, zijn tot den grond toe af
gebrand
