AMEPSFOODTSCRBAOTJ®
I
NIEUW PARIJS
JL
AMICITIA
HOE CURACAO OVERROMPELD WERD
HET VERTREK DER HERTOG HENDRIK
Fa. B.
B. RUIT EMBERS Hzn
Zaterdag 15 Juni 1929
27e Jaargang No. 292
MEDEDEELINGEN VAN
DEN MINISTER
Ka. L. HOUBAER
VRAAGT AMESSFORTIA'S 9
GORTEPAP en YOGHURT
Bediening m. 40 wagens
door de geheelestad
HEINEKEM'S BAR
gezoete Citroen Jenever
f3.- per Liter
KRISTAL
Koopt bij de
I Heerenmodeartikelen
TE KOOP EM TE HUUR
N. HEILIGERS
PROVINCIAAL
ASSURANTIE-KANTOOR
Dekking van ieder risico
TOESPRAAK VAN VICE-
ADMIRAAL QUANT
NIEUWE BRUG OVER DE
KONINGSHAVEN
-DE EEMIAISDER*
Dc overval tvas uitstekend
voorbereid
Permanente maritieme
bewaking
In een persconferentie heeft
de minister van Koloniën eenige indruk
ken medegedeeld naar aanleiding van de
onvolledige berichten uit Curasao. Ter ver
klaring van die onvolledigheid moet men
zich de situatie indenken, die daar heersch-
le in den laten namiddag en den voor
nacht.
Des avonds half tien begon de overval.
In de tropen heerscht dan een volkomen
duisternis. De gebeurtenissen waren afge-
loopen ongeveer half drie a drie uur
's nachts. Het was dus uiterst moeilijk, zich
een denkbeeld te vormen van wat in dien
tijd is gebeurd. Niemand heeft het heele
evenement bijgewoond. Ieder woonde
maar een klein stukje bij. En het laat zich
hooien, dat, toen het schieten begon, er eeri
paniek ontstond en ieder, die er niets mede
te maken had, zijn huis zoo gauw moge
lijk heeft gesloten en slechts aan eigen
veiligheid dacht.
Op den Gouverneur rust nu de taak. uil
deportieele, voor een deel ook onjuiste
waarnemingen, een geregeld verhaal op te
bouwen. Daartoe moet hij stuk voor stuk
de gegevens verzamelen van personen, die
bij als betrouwbare waarnemers beschouwt
Hij kan nu nog geen volledige berichten
geven. Niemand kan echter harder naai
de berichten verlangen dan de minister
zelf, die deze heele zaak voor ons land als
onaangenaam, blameerend en tragisch be
schouwt.
Zooveel is er reeds gebleken dat de over
val is voorbereid op een wijze, waarvoor
men respect moet liebben. De organisatie
is geweest, zooals die alleen door zeer be
kwame aanvoerders kan worden in elkaar
gezet. Eén daarvan was de generaal Ur-
bino of Urbina, die zeer goed de locale toe
standen kent.
Immers hij heeft verleden jaar in liet fort
gevangen gezeten. De indrnk is dat hij,
gesecundeerd door een aantal hoofdleiders,
den dag te voren met een aantal andere
hoofdleiders uit Venezuela is gekomen. Den
vorigen dag is inderdaad een groote schoe
ner uit Venezuela gekomen met een aan
tal menschen, reizende op ordelijke pas
sen.'Die konden dus niet. worden geweerd;
Het schijnt nu, dat die uitnemende voorbe
reiding van den overval is uitgevoerd met
zoo verrassende snelheid, dat heel Curasao
en de militaire macht volkomen is verrast.
De recherche was niet op de hoogte, wam
er was niets, waarvan zij op de hoogte had
kunnen zijn.
Behalve dien schoener, die Vrijdag is ge
komen, moeten nog andere deelnemers aan
'den overval en dat waren vermoedelijk
menschen, die wapens voor den overval
hebben medegebracht op clandestiene
wijze met kleine aai tuigen iri de vele
kreken en baaien van Cui'a<;ao, onder be
scherming der duisternis zijn geland. Men
beeft slechts de rotsige kusten, in de tro
pen te kennen om te weten, dal zulke clan
destiene landingen niet ontdekt kunnen
Jworden
Autobussen in razende vaart.
Vermoedelijk hebben de deelnemers aan
tien overs al zich buiten de stad vereen igd-
Bovendien hadden zich reeds in tie stad
honderden handlangers verspreid, die
wachtten op liet binnenkomen van de kern
[van de expeditie. Deze kwam 's avonds
halftien in diie groote autobussen, die in
razende vaart, dadelijk op het doel afreden,
bet fort. de hoofdwacht en het kampement.
jDp Zaterdagavond heerscht er in alle tro
pische plaatsen een groot verkeer. Dus Mas
liet verschijnen van de autobussen daar
niets bijzonders. De mannen in dc auto
bussen hadden de wapenen blijkbaar onder
!de banken gelegd. Bliksemsnel konden ze
'dan in enkele seconden de lieden van de
wacht overrompelen en buiten gevecht stel
len. Voor zoover daar beschikbaar waren
militairen, die zich konden verdedigen,
hebben zij dit op zeer stevige wijze gedaan.
De aanvallers hebben dan ook zeker ver
liezen geleden, maar zij hebben allen, die
gedood of gewond mochten zijn, meegeno
men. De gouverneur laat nog zoeken op
jCuraijaö zelf naai- menschen, die gewond
rijn en tl ie dus aan den overval zouden
Lebben deelgenomen. Maar dit zoeken heeft
lot heden geen resultaat opgeleverd.
Vermoedelijk zijn dus allen op het schip
meegenomen. Met dat schip zijn vertrok
ken naar schatting 250 man. Tijdens het in
laden van de buitgemaakte wapenen en
munitie hebben zij ook hun gewonden en
ieen aantal gesneuvelden kunnen inladen
Die 250 weggetrokken menschen waren niet
allen, die aan den aanval hebben deelge
nomen. De rest heeft zich verspreid. Ei
Waren misschien ook ingezetenen onder,
Werklui, die op Curasao werkzaam waren
f.n waarvan zich aan de controle onttrekt,
Welk aandeel zij aan den overval hebben
genomen. Het is dus,uiterst moeilijk ondet
die werklui personen op te sporen, die
Schuldig aan den overval zijn.
Het fort en het kampement waren zeer
Zwak bezet, omdat op dien Zaterdagavond
'de politietroepen verspreid waren over de
stad, waar zij op zulk een avond hoog noo
dig zijn. ITen te alarmeeren, was dus niet
mogelijk. Voor zoover zij gealarmeerd kon-
jden worden, keerden ze terug naar het
[kampement, doch de aanvallers hadden ge-
èorgd, clat door groepjes handlangers de
toegangen naar het centrale gedeelte van
de stad waren afgezet. Die handlangers
konden zich dadelijk voorzien voor zoover
noodig van de wapens, die bij den eersten
overval waren buitgemaakt.
Telefoongesprek met den gou
verneur.
Toch is het nog gelukt even na den eer
sten overval van liet kampement den gou
verneur telefonisch te bereiken om hem
den overval mee te deelen. Daarna kon hij
geen verbinding meer krijgen met kampe
ment en fort. Eerst later op den avond, om
streeks 11 uur, half 12, kwam een groot
aantal menschen in zijn huis, die zeiden:
„U gaat mee". Hij was alleen en kon dus
weinig beginnen.
Van hetgeen verder is gebeurd, kan dc
minister nog geen aaneengeschakeld ver
haal geven. De gouverneur beeft ingezien,
dat tegenstand tegen de overmacht geen
zin had cn dat alles wat hij zou probeeren,
de situatie zou verslechteren. De aanvallers
deelden hem mede, dat wanneer hij hen
niet in de gelegenheid stelde, dadelijk met
de wapens te vertrekken, zij de stad zouden
plunderen en in brand steken cn eveneens
de etablissementen buiten de stad.
De minister hoopt nog verdere aanvul
lende berichten te krijgen cn deze dan ook
aan de pers te kunnen meedeelen.
Op sommige vragen, hem gesteld, deelde
dc minister meue, dat men bij den overval
inderdaad volkomen machteloos stond cn
dat elke poging om weerstand te bieden lot
erger optreden zou hebben aanleiding ge
geven.
De commandant van de politie is gealar
meerd, doch werd bij het komen in het
kampement direct opgevangen en onscha
delijk gemaakt.
De opmerking is gemaakt, dat er niets
gebeurd zou zijn, wanneer er een oorlogs
vaartuigje zou zijn gestationneerd. Maar bij
een zoo uitnemend voorbereiden overval
zou de goed georganiseerde bende er wel
voor gezorgd hebben, dat zij het oorlogs
scheepje onder den voet hadden geloopen.
Zij zouden het hebben overrompeld.
Het doel van de raid was uitsluitend zich
meester te maken van wapens. Er zijn ech
ter nog wapens over en mitrailleurs. De
weermacht is door het gebeurde niet ver-'
zwakt, behoudens de zeer enkele dooden cn
gewonden. Er zijn 130 man, zijnde ongeveer
twee-derde der polilietroepen, die er moeten
komen en die hier worden aangenomen.
Wapens hebben zij nog voldoocnde en mu
nitie ook Men is nu gewaarschuwd boven
dien.
De maritieme bewaking.
Op een vraag of het in verband met hel
zenden van de Kortenaer cn de Hertog Hen
drik naar Curasao iri de bedoeling ligt daar
ren permanente maritieme bewaking te
vestigen, dan wel of men hier alleen tó
noen heeft met een manifestatie, antwoord
de de minister, clat die zending op hel
nogenblik "dient om herhaling in de naast*
toekomst volledig te voorkomen. De minis-
rer denkt wel, dat het er toe zal moeten
leiden dal. wij in de West voortdurend eer»
vaartuig hebben, ook met het oog op Aru
ba, waar zich oen petroleumindustrie gaai
ontwikkelen, even belangrijk, misschien
nog belangrijker clan op Curasao.
Een plan lot het zenden van een derge
lijk vaartuig bestaat al, het vaartuig zelf
helaas nog niet. Ook is de vraag nog han
gende, of 't, schip in den kost moet zijn bij
marine of bij de gouverneurs van de West
De minister geeft de voorkeur aan het eer
ste, omdat het voor een reederij met een
scheepje niet zoo eenvoudig is, het perso
neel geregeld op peil Ie houden. Er moet
nu overlegd worden, wat de meest pracli-
rche weg is om in tie W est paraat te zijn
Een torpedojager claar te stationneeren
heeft het groote nadeel, dat door de proven
tieve werking er niets te doen is. Dat heeft
eri demoraliseerende werking op de be
manning.
Censuur is in zooverre op Curasao inge
steld. dat de gouverneur belet., dat sensatie-
terichten worden rondgezonden.
Een telegram van de Koningin.
H.M. de Koningin beeft, naar het Tlbkl.
meldt, het. volgende telegram aan (lc op
varende van 1 Ir. Ms. „Hertog Hendrik'
verzonden:
„Bij uw vertrek naar Curasao vvensch ik
commandant, officieren en bemanning een
voorspoedige reis toe in de overtuiging dat
bet hooghouden van de eer onzer v lag ten
volle aan u is toevertrouwd.'
vv.g. WI LI-I ELM IN A.
Nieuwe nederlaag der op
standelingen.
Uit Curasao wordt, geseind, dat uit Coro
wordt gemeld, dat de Venczolaansche re-
geeringstroepen de revolutionnairen dip
Zaterdag den overval op Willemstad pleeg
den, gisteren opnieuw hebben verslagen,
toen zij beproefden Coro te bezetten. Ecu
grbole hoeveelheid munitie en wapenen
werden buitgemaakt.
De opstandelingen verloren bovendien
vele krijgsgevangenen.
I-Iet leven op Curacap is thans weer ge
heel normaal.
„Tiet Volk" had over de behandeling der
arbeiders op de „ïsla", de petroleumonder-
neming op Curasao een verhaal gedaan,
van de soort zooals het blad die ook over
„uitbuiting" in Nederland soms met dikke
woorden vertelt, meldt het IIbld.
Met het gevolg, clat de „Vorwarts" een
flesch Curasao afbeeldt, waarin bet „gist".
Geboeide slaven luisteren verheugd naar
het rumoer clat bewapende Hidalgo's om
de flesch maken en de kurk vliegt er af.
Zoo spiegelt, zich de wereld in de sociaal
democratische pers.
tfi
■▲▲aaaaaaaaaaaaaaa.
LANQESTRAAT 62-64-66
E
TENNISPANT ALÓNS
JEANS-WIT Fl. 3.50 - 4.75 - 6.75
BIPS-BEIQE Fi:*8.S0
FLANEL- WIT 12.50 - 13.60
EN QEKLEURD 14.50-16.50
Alles wasch-echUèn volmaakte snit
Zalen voer vergaderingen,
concerten, tooneel- en
feestuitvoeringen enz.
Sterk verlaagde prijzen
Utrechtschestraat 29 - Tel. 37
Geheel iets aparts is onze lekwaliteit
Zakflacons £0 cents
r/ïoose collectie
Diverse slijpsels
LANGESTR. 35 - TEL. 308
®3EB0esesssssebbeb3bsessbssbse
Langestraat 26 Tel. 346
U koopt goed en goedkoop
a a
EaEaBaEasBaaaBBaaaaBBaaEBaaaaa
553=
LANGESTRAAT 129
STEEDS GOEDE EN ACTU
EELS PROGRAMMA'S
GEZELLIG ZITJE
GOEDE MUZIEK
Utr. straat 23 - Tel. 243
KLEEDIIViG
NAAR MAAT
MOOI GELEGEN HEEKENHUIZEN
v. Marnixlaan 64
en Brederodelaan 5
Burgerwoonhuis Stellingwerfs. f 3000
Kapelweg 42 - Tel. 1053
KAPELWEG 77
AMERSFOORT
„Een koloniale mogendheid kan niet
ongestraft zijn maritieme ween
macht verminderen"
Groote belaogstelling in
den Helder
Men schrijft nog nader uit den Helder,
d.d 13 Juni:
Hedenmorgen 11 uur is de Hertog Hen
drik, slechts enkele dagen na de Korte
naer, onder groote belangstelling van de
burgerij vertrokken voor de reis naar
Curasao. Bij de Kortenaer was een be
langstelling, zóó groot, als nog nimmer te
voren bij vertrek van ecnig oorlogsschip
was aanschouwd. Zeer zeker hebben 't
buitengewoon fraaie weer, en het uur van
vertrek hierop invloed gehad. Want nu de
Hertog Hendrik wederom in de morgen
uren zeewaarts ging.en dus de meesten
op hun werk waren, was de belangstelling
clan ook merkbaar minder. Hetgeen niet
wegneemt, dat het publiek, zoowel bij het
schip als bij het havenhoofd, één compac
te massa vormde.
Te half elf klinken hoornsignalen, be
wijs, dat zoo dadelijk de vice-admiraal
aan boord komt voor inspectie en om af
scheid te nemen van de bemanning. Z.E.
is vergezeld van den chef van den Mari
nestaf, schout-hij-nacht mr. J. C. Jager, den
chef van don staf, kolonel J. de Graaff,
don hoofdofficier van den Marine-Stoom
vaartdienst 2e kl. A. H. Voetelink. alsme
de den adjudant van den admiraal, luit.
ter zee Je kl. Ilettërschey. Bij deze gele
genheid hield de vice-admiraal Quant de
volgende toespraak
„Commandant, officieren, onderofficie
ren en manschappen.
Alvorens u, commandant, order te geven
uwe opdracht op te volgen en u met den
moesten spoed te begeven naar onze West-
Indische wateren, wil ik u en allen opva
renden een goede reis en een t.z.t. behou
den terugkomst in het vaderland toevven-
sehen
Ik ben overtuigd dat u allen volkomen
het ernstige van het oogenblik zult besef
fen. Dit toch is mij duidelijk gebleken in
de enkele spannende drukke dagen, die
achter ons liggen dooi" de groote voort
vaiëndheid en het zichtbare enthousias
me, waarmede ge allen hebt medegewerkt
om dit vertrek zoo spoedig te doen plaats
hebben. Particuliere belangen weken
overal, terwijl liet mij voldoende bekend
is, dat voor meerderen onder u het onver
wachte vertrek wel heel ongelegen moet
zijn'gekomen.
Dp marine is altijd, ook al is zij cp do
komende gebeurtenissen niet extra voor
bereid. in zeer korten tijd voor haar taak
gereed
Het vertrek van Hr. Ms. Kortenaer, dat
voor haar even onverwachts en onvoorbe
reid was als voor u allen, reeds binnen
21 uur nadat de eerste, bijna onbegrijpe
lijke en zeker met veel ergernis en be
schaming ontvangen berichten uit Cura
sao bij de regeering waren ingekomen, is
een lichtpunt in onze tegenwoordige Ma
rine-geschiedenis.
Het aandeel, dat het corps mariniers ook
hier weer bij heeft gehad, mag rnet trots
vermeld worden. Als voorbeeld haal ik
aan hoe meerdere mariniers juist waren
aangewezen voor hel betrekken van de
wacht voor het Paleis te Amsterdam, cn
dat zij 24 uur later gepakt en gezakt uit
der. Hoek van Holland naar West-Indic
vertrokken.
Het feit, dat ook nu dit pantserschip,
dat op Zondagavond nog ie Amsterdam lag
ter opluistering van de feesten aldaar ter
ecre van het 50-jarig jubileum van Hare
Majesteit de Koningin-Moeder, daarom
eerst Maandagmorgen hierheen kon ver
trekken, thans reeds gedokt vol victua
lie en kolen en rnet. vele matrozen, die drie
dagen geleden nog aan boord Van Hr. Ms.
Jaob van Heemskerck in het Engelsche
kanaal voeren gereed is om haar eer
volle opdracht te gaan vervullen stemt tot
groote vreugde.
Voor de wijze, waarop gij allen daartoe
hebt medegewerkt, betuig ik u mijn groote
tc-v redenheid.
Dat gij allen uw plicht zult doen als
zulks van u zal worden gevraagd, staat bij
mij zoo vast, dat ik zelfs op dit gewich
tige moment liet niet noodig acht daarop
nog eons een afzonderlijk beroep te doen.
Ook bet aandeel, dat 's Rijks marine-
weid in het gereedmaken heeft gehad, mag
niet onvermeld blijven.
Vol vertrouwen in de juiste vervulling
van uw opdracht zie ik u vertrekken, om
dat ik weet, dat de eer van de vlag, die
van uw schip waait, onder alle omstandig
heden cn te allen tijde door u allen zal
worden gehandhaafd.
Het Nederlandsche volk volgt u met veel
belangstelling. Het groote enthousiasme,
waaronder ITarer Majesteit Kortenaer deze
haven heeft verlaten cn waarmede ook nu
weer uitgeleide wordt gedaan, moge u de
verzekering geven, dat aller oogen en hoop
op u gevestigd zijn en blijven, opdat zoo
spoedig mogelijk mede door uw verschij
nen cn uwe aanwezigheid in de wateren
van onze West-Indische bezittingen de be-
leediging, die daar onze vlag is aangedaan
onmiddellijk zal vervagen en naar wij wil
len hopen zal worden vergeten en her
steld.
Persoonlijk mocht ik nog Maandag te
Amsterdam uit Haren eigen mond hooren,
hoe Hare Majesteit de Koningin het snelle
gereedmaken en vertrek van Haar sche
pen met belangstelling volgde en waar*
deerde.
Ook bij Haar leeft de overtuiging, dat bij-
u de Nederlandsche vlag veilig is, welke
de gevolgen ook mogen zijn van deü
schandelijken en beschamenden overval in
Curasao.
Ons nationaal gevoel is daardoor belee-
digd, ook al geschiedde dit. alles ten slotte
door een z.g. onverantwoordelijke roovers-
bende! Waardig, beleidvol, doch
vastberaden zal hier moeten worden
gehandeld.
Uwe u door de regeering verstrekte in-
struct je wijst u hierbij den te volgen weg.
Uw aller taak moge daardoor een wel*
licht moeilijke worden, zij is in verband
daarmede zóó eervol, dat de hier achter
blijvende collega's u allen merkbaar be
nijden, nu u uw,gewone oefeningen weer
ziet omzetten in deze reëele maritieme
opdracht, door deze onvervvachtscbe ge
beurtenis. die weer eens duidelijk waar
schuwt, dat een koloniale mogendheid niet
ongestraft zijn maritieme weermacht kan
verminderen.
Talrijk waren dezer dagen de verzoeken
die bij mij inkwamen, om. als er iemand
mocht, uitvallen, zijn plaats aan boord van
dit schip te mogen innemen. Gelukkig
kwam geen enkel onnoodig verzoek van
u binnen om te mogen achterblijven.
Alles getuigde van een goeden geest, da
mooie historie onzer „marine" waardig.
Moge God verhoeden, dat u ooit genood
zaakt zult zijn met gebruik der wapenen
de eer der vlag hoog te moeten houden,
doch wanneer zulks van u gevraagd zal
worden, doet dan uw plicht tegenover Ko
ningin en Vaderland.
Laat ons deze op dit gewichtig oogen
blik nog even in herinnering gebracht
bij onze indiensttreding gegeven belofte
bezegelen door een driewerf hoezee voor
Haar, aan wie wij trouw blijven tot in den
dood.
Leve de Koningin!"
De bemanning beantwoordde deze rede
met een spontaan driewerf hoera.
Tijdens de toespraak cirkelden verschil
lende vliegtuigen van de Marine-vlieg-
diensten boven het schip.
Ministers van Binoenlandsche
Zaken en Waterstaat bij
de opening
Gisteren is een belangrijke nieuwe fas*
ingetreden in het Rotterdamsche verkeers*
vraagstuk door de opening van de nieuwe
brug over de Koningshaven. Deze brug
vormt met de Willemsbrug, waarvan zij als
een verlengstuk is te beschouwen, de eenig*
sle verbinding die er tusschen de twetj
Maasoevers bestaat, en als zoodanig is zij
een van de hoofdknooppunten van al het
verkeer dat de Maasstad in- en uitgaat.
Jaren lang js het hier sukkelen gewéesf.
Het toenemende verkeer op den Rijn deed
liet aantal groote schepen waarvoor de
oude brug moest worden opengedraaid
steeds toenemen cn daardoor werd de stag*
natie die eenige malen per dag in liet ver
keer werd veroorzaakt steeds grooter. Ouj
aan dit euvel tegemoet te komen zijn toen
twee dingen besloten In. de eerste plaats
is de Willemsbrug eenige meters omhoog*
«ebracht, waardoor dus de meeste schepen
daaronder door kunnen varen, in de. tweed*
plaats werd besloten een nieuwe brug over
/ie Koningshaven te bouwen, die snellen
epen en dicht kon en bovendien veel bree*
der was dan de bestaande.
Maanden en maanden heeft deze bouwerij
geduurd. Een hulpbrug die aan da ander*
zijde van de spoorbrug rnet behulp van ge*
deeitcn van de oude brug is gebouwd, moesf
zoo goed en kwaad als bel ging in het ver*
keer voorzien. De Willemsbrug kwam klaart
sn dat bracht al eenige verlichting. Verle*
den winter hstft Let echter al heel erg ge*
spannen.
De hulpbrug heeft slechts een zeetl
zwakke onderbouw, die reeds geforceerd
was, doordat de nieuwe brug door allerlei!
omstandigheden veel later kwam dan men
geraamd had. Bovendien kon men zwaren
ijsgang verwachten en het was de vraag of
dc hulpbrug dat zou kunnen uithouden*
Daarom is toen met koortsachtige baast
aan de nieuwe brug gewerkt, om die ten*
minste zoover bedrijfsklaar te hebben, dat
eventueel zij in dienst kon worden gesteld.
Het is'gelukkig niet noodig geweest, en'
men heeft de nieuwe brug kalm kunnen
afbouwen.
Gisteren is zij, in tegenwoordigheid
van vele hoogwaardigheidsbekleeders, w. o*
de ministers van öinnenlandsche Zaken e«
Landbouw, en van Waterstaat.-de brug ge*
opend. De traditioneele ceremonie van hef
doorknippen van het zijden lint heeft daar*
bij plaats gevonden, dit alles opgeluisterd
door de schetterende tonen van het Politie*
muziekcorps, dat bij dergelijke gemeente*
lijke feesten nooit ontbreekt.
Voor de bewoners die geregeld naar den
overkant moeten, is deze nieuwe brug eert
verbetering. Voor al het vervoer naar hef
Zuiden ook. Voor alles en iedereen trou*
wens. Het is alleen nog de vraag of de ver*
keersregeling die men voor het plein er
achter heeft ontworpen, in de practijk wél
zal voldoen. Maar dat zal door niets anders
kunnen worden uitgemaakt dan door d$
practijk' zelf» 1