F\ DUIM BURGER
DE ÊÊMLANDEB
20°lo korting ARNHEMSCHEWEG 26
Mantels, Mantelcostuums en Hoeden DAMES MODEZAAK
GARAGE MOLENAAR Telefoon 1212
WILLEM GROENHUIZEN
Maandag 24 Juni 1929
27e Jaargang No. 299
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Juwelier.
Gouden [rouw- en Verlovingsringen.
Magazijn ;,EDUSO"
SMOKKELARIJ IN HET
GROOT
Zware straffen
Groote ellende
HEVIGE AUTOBOTSING
BESCHERMING VAN
DE REPUBLIEK
Scherpe kritiek
DE BOTSINGEN IN
MAROKKO
Painlevé teekent
verzet aan
DE RAMP TE KANTON
Onvoorzichtigheid
de oorzaak
MEUWEGR0NDWETV00R
SPANJE
roomsen dagblad
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maandeo voor Amersfoort f2.10. per maand 0.75, per
week (met grotla verzekering tegen ongelukken) f 0.171/»
Binnenland franco per post per maanden f 3»-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
DIRECT E.UR-UITG EVER! J.VALKHOFT
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regelt t 1.05 mei inbegrip van cea bewijsnummer,
—me» eikeregel meer f0.25. Llefdadlghelds*advertentlCn voor dt
helft van den prijs. Kleine Advertentlin ..KEITJES" bU voornltbetallng 1—5 regelt
50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.—Bewijsnummer extra 0.05
In afwachting van de troonrede
van Labour. Een arbeidspro-
gram voor een geheel jaar.
Tot ontsteltenis van talrijke bezorgde ge-
ïnoederen begaf zich minister-president
jVlacdonald Donderdag met een militair
jvliegtuig van Schotland naar zijn Londen-
Sche residentie. De premier had een groot
aantal brieven en telegrammen ontvangen,
waarin hem de vlucht werd afgeraden,
jvooral ook uit religieuze overwegingen, om-
fiat God, wanneer deze gewild had, dat de
menschen zouden vliegen, hun stellig vleu
gels zou hebben geschonken. In deze uit
spraken, aldus merkte de Londensche cor
respondent der Fr. Ztg. dezer dagen op,
treedt een stuk van het oude puriteinsche
Engeland aan den dag, dat zich ondanks de
rnoderniseering \an het land in breede en
'juist voor de Labourparty belangrijke lagen
!der bevolking levender heeft gehandhaafd,
'dan men zich gewoonlijk wel bewust is.
Macdonald heeft inmiddels met zijn mi
nisters van gedachten gewisseld over den
jnhoud der troonrede, waarmee hij voorne
mens is het parlement in het begin van Juli
.te openen. Naar vernomen wordt, zal de re-
georing in deze eerste Labour-troonrede
een werkprogram voor een geheel jaar op
stellen door de nieuwe praktijk in te voeren
;om de thans beginnende en op normale
t"v%'ijze met de zomervacantie ophoudende
zitting uit te breiden tot einde Juli van het
{volgende jaar. Zoodoende is de regeering in
staat met een fermer program voor den dag
te komen dan mogelijk zou zijn geweest,
.wanneer de troonrede slechts het parle
mentaire programma voor den allernaasten
tijd zou hebben bevat.
Wat de buitenlandsclio politiek betreft,
zal de ontwapening op het programma de
eerste plaats innemen en vermoedelijk zal
de troonrede niet louter reppen van de ont
wapening ter zee en de Engelsch-Ameri-
kaansche overeenstemming. Of de Labour-
regeering het ook raadzaam acht in de
troonrede eveneens nadrukkelijk erop te
wijzen, dat elf jaren na den oorlog geen
Engelsche troepen meer op Duitsch grond
gebied behoorden te staan, dient men af te
wachten.
Op het terrein der binnenlandsche staat
kunde zal de troonrede, naar de Daily
Herald aankondigt, vooral de maatregelen
der regeering ter bestrijding van de werk
loosheid uiteen zetten en men verwacht,
dat op grond van de denkbeelden, die mi
nister Thomas vroeger reeds ontwikkelde,
de verhooging van den leerplichtigen leef
tijd van li tot 15 jaar tot de maatregelen
zal behooren, die de arbeidsmarkt zullen
ontlasten. Deze jonge menschen zijn wel-is-
waar begeerenswaarde en dikwijls zeer on
betamelijk geëxploiteerde hulparbeiders,
omdat zij maar een zeer laag loon ontvan
gen, doch de meesten worden na korten
tijd, wanneer zij meer wenschen te verdie
nen, weer als werkloozen op straat gezet.
De staatskas zal nu wel een deel der finan-
cieele lasten, die de verlenging van den
schooltijd meebrengt, zelf op zich nemen.
iVerder rekent men op zekere veranderin
gen in het stelsel van pensioeneering;
mogelijk zal het ouderdomspensioen vroe
ger ingaan, hetgeen eveneens een zekere
ontlasting van de arbeidsmarkt tengevolge
zou hebben. Bovendien bestaat het voorne
men het program voor den woningbouw te
hervormen.
Wanneer voor ai deze nieuwe zaken het
ïioodige geld gevonden is, zal men zien of
ien hoeveel er dan nog overblijft voor den
aanleg van nieuwe wegen en hervorming
der spoorwegen. In elk geval moet men re
kening houden met belangrijke nieuwe uit
gaven en het parlement zal rijkelijk gele
genheid tot controversen hebben, wanneer
het aankomt op het uitwerken der voorstel
len en het voteeren der gelden.
Onder de werkzaamheden, die vooreerst
biet in 't parlement behandeld worden,
maar die zich voorloopig achter de scher
men zullen afspelen, nemen de onderhan
delingen met de vakverenigingen over de
loonkwestie de eerste plaats in. Zoo gunstig
!de omstandigheden zijn, waarvoor Macdo
nald zich op het gebied der buitenlandsche
politiek ziet geplaatst, zoo ongunstig is de
toestand op het terrein der sociale politiek;
alle belangrijke loonovereenkomsten toch
Joopen binnen afzienbaren tijd af. Een af
vaardiging van den mijnwerkersbond zal
zich midden-Juli naar de regeering bege
ven, om haar mede te deelen welke zorgen
de arbeiders drukken. De vakvereeniging
van machinebouwers, waarbij een half mil-
lioen arbeiders zijn aangesloten, zal een
soortgelijken stap doen. Deze vakvereeni
ging had Donderdag een onderhoud met de
leiders der fabrikanten. Bij deze gelegen
heid vroegen de arbeiders een verhooging
van 8 shilling per week voor uurloonen en
;een overeenkomstige verhooging van de
stukloonen. De ondernemers hebben het
verzoek echter van de hand gewezen en
Stelden een verdaging der beraadslagingen
rvooj' den tijd van een half jaar voor, op
dat men intusschen zou kunnen zien welke
maatregelen de nieuwe regeering zal ne
men en hoe deze maatregelen zullen wer
ken. De leiders der arbeiders waren bereid
een verdaging tol einde Juli te aanvaarden.
De besprekingen eindigden zonder resul
taat en de arbeiders zullen nu in den loop
!dor volgende maand opnieuw stappen doen.
LUXE AUTO-VERHUUR INRICHTING
MET BETROUWBARE CHAUFFEURS
Tel. 8B2 Langestraat 43
Moderne modellen.
Vv v vvvv vvv v vWvvvvvvv vvVv v v vvv
DOET UW INKOOPEN VAN
Radio - Electra 5
Rijwielonder dee Ien
en Gereedschappen
in 3
Langestraat 11 Telefoon 214
Het huis met de Luifel. 3
De rechtbank te Keulen heeft Woensdag
en Donderdag een proces behandeld tegen
17 personen, die van ontduiking van invoer
rechten en heling beschuldigd werden. Be
klaagden hadden sedert 192G veelvuldig
tabak, sigaretten, chocolade en koffie over
de Nederlandsche grens nnar Duitschlaud
gesmokkeld en de gesmokkelde waren voor
namelijk te Keulen verkocht. De koopers
hadden zich wegens heling te verantwoor
den. De rechtbank veroordeelde de beklaag
den tot geldboeten, die gezamenlijk meer
dan 6 millioen mark bedragen. Een heelster
werd tot een boete van 4,5 millioen veroor
deeld, terwijl de voornaamste beklaagde tot
VA millioen mark boete en tot VA jaar ge
vangenisstraf werd veroordeeld.
DE RAMP IN ASSAM
Uit Assam wordt bericht, dat uitgestrekte
bebouwde terreinen onder water staan, zoo
dat het ware een groote binnenzee is ge
vormd. Telkens meer bewoners worden door
hongersnood bedreigd; verscheidene dorpen
zijn verwoest cn lijken en meubels worden
door de rivier meegevoerd. Dag en nacht
wordt door vrijwilligers hulp aan de slacht
offers verleend. Het spoorwegverkeer is
ontwricht.
Twee dooden, vijf gewonden
Innsbruc k, 21 Juni (V.D.) In de na
bijheid van Finstemünz heeft een zeer ern
stig auto-ongeluk plaats gevonden, flat
twee menschenlevens heeft geeischt. Een
auto, waarin zich zes Duitschers bevonden
kwam in botsing met een motorrijder, die
volgens de bepalingen in Vorarlsberg links
van den weg had mueten houden. Door de
botsing verloor ook de chauffeur de macht
over zijn stuur en stortte de auto in een
beek. Eén der inzittenden, alsmede de mo
torrijder verdronken. De overige passa
giers werden allen meer of minder zwaar
gewond.
DE TOESTAND VAN KONING
GEORGE
Op 1 Juli naar Londen terug.
Officieel wordt bericht, dat de Engelsche»
koning 1 Juli voor een week naar London
zal terugkeeren. Men meent te weten, dat
hij in een open rijtuig door de straten zal
trekken om zich naar het Buckingham Fa
leis te begevon. De dankdienst voor hel
herstel van den koning zal 7 Juli in de
abdij van Westminster plaats hebben.
SIR WILLIAM JOWITT DOET AFSTAND
VAN ZIJN ZETEL.
Londen. 21 Juni (V.D.) Sir William Jo-
witt, die een paar dagen na zijn verkiezing
als liberaal in het district Preston overliep
naar de Labour partij en benoemd werd
tot Attorney General, hoeft afstand gedaan
van zijn zetel, waarvoor hij zich opnieuw
candidaat gesteld heeft, doch thans als La-
bourcandidaat.
FRANCO'S VLUCHT OOK TERUG OVER
DEN OCEAAN.
Volgens feen bericht uit Cartagena bevin
den zich aan boord van het vliegtuig, dat
gistermorgen is opgestegen, behalve ma
joor Franco de vliegers Gallarza en Ruiz
Alda en een mecanicien. Het toestel is een
watervliegtuig, Numancia geheelcn.
Naar uit Madrid wordt gemeld, zullen de
weersomstandigheden op den Atlantischen
Oceaan de volgende dagen waarschijnlijk
gunstig zijn voor de vliegers.
Majoor Franco wil ook terugvliegen naar
Spanje, over Newfoundland cn hoopt in 10
dagen uit cn thuis te zijn.
GEEN RÏJKSGRAANMONOPOLIE.
Besluit der commissie van
deskundigen.
Berlijn, 21 Juni (H.N.), Naar een Ber-
lijnsch nieuwsagentschap meldt, is in de
L'istercn gehouden zitting der commissie
*an deskundigen tot vaststelling van een
agrarisch programma, welke zitting ook
door minister Dietrich werd bijgewoond,
het plan tot invoering van een rijksgraan-
monopolie verworpen. Tegen het plan
stemden de democraten, de volkspartij, het
centrum en ook de sociaal-democraten,
laatstgenoemden op de overweging, dat de
voor het monopolie voorgestelde prijzen te
hoog waren. De beraadslagingen over het
agrarische programma zullen vanmiddag
worden voortgezet
Verlenging der wet door den rijks
dag goedgekeurd
De Duitsche rijksdag heeft gisteren het
voorstel tot verlenging van de wet tot be
scherming der republiek met drie jaar be
handeld. De Duitsch-nationaal Eberling
zeide, dat de monarchie een dergelijke wei
nooit noodig heeft gehad en dat zij in do
praktijk van een wet tot bescherming ont
aard is in een vrijbrief voor politieke ver
klikkers. Onder Metternich is zelfs een
dergelijke snuffelarij naar de politieke
overtuiging van ambtenaren cn andere
regeeringspersonen niet voorgekomen. On
der Braun's regeering in Pruisen zijn meer
heleedigingsprocessen aanhangig gemaakt
dan tijdens de geheele periode van Wil
helm II. Spr. eischt, dat de door de grond
wet gewaarborgde politieke vrijheid niet
tot een aanfluiting worde gemaakt en de
wet daarom ingetrokken zal worden.
De communist Maslowski verlangde dit
evenzeer en herinnerde er verder aan, dat
tot de laatste verlenging van deze wet met
de stemmen van de Duitsch-nationalen is
besloten. In do praclijk richt deze wet zicb
alleen tegen uiterst links. De vertegen
woordiger der economische partij ver
klaarde zich in beginsel tegen de wet tot
bescherming der republiek, maar stelde bij
wijze van vergelijk verlenging voor tot 31
Dec. 1930
Voor verlenging van de wet is een meer
derheid van noodig. Deze omstandig
heid heeft de regeeringspartijen bewogen
zich bij het compromisvoorstel aan te slui
ten.
Nader wordt bericht, dat het nationaal-
socialistische voorstel tot opheffing der
wet verworpen werd met. 214 tegen 123
stemmen. Teen stemde met de regeerings
partijen ook de economische partij. Het
voorstel der economische partij, den gel
digheidsduur van de wet tot 31 Dec 1930
te verlengen, werd met de stemmen der
voorstellers en van de regeeringspartijen
aanvaard. Het aldus gewijzigde voorstel
werd daarop met 250 tegen 124 stemmen
in tweede lezing aangenomen.
CREDIET VOOR DE DUITSCHE SCHAT-
KIST.
Beschikbaar gesteld legen
7J4 procent.
Berlijn, 21 Juni (H.N.) Een bankgroep
onder leiding \an de firma Mendelsohn,
waartoe ook de Duitsche bank cn de rijks-
rredictbank behooren. zal een crediet ter
beschikking \an de schatkist stellen. Dit
crediet zal voor den tijd van een jaar wor
den verleend tegen een rente van 7 A
terwijl voorts nog een provisie van 1
is bedongen. De bankgroep is hiertoe in
staat gesteld door een overeenkomst met
een Amerikaansche bankgroep, waartoe
o.a de firma Harris Forbes en Co. en de
Chase Securities Corporation te New York
behooren.
Heftige kritiek in de Fransche
Kamer
De Fransche Kamer besprak gisteren de
interpellaties inzake do jongste gebeurte
nissen in Marokko. De communist Cachin
vroeg ontruiming van Marokko Volgens
hem ging het bij de botsingen bij Ait-Ja-
koeb niet om een toevallig incident, maar
om een aanval en een heele reeks oorlogs
handelingen, die sinds een jaar methodisch
uitgevoerd worden. Deze zaak heeft haar
plaats in het kader van een plan van om
vangrijke militaire acties, Verantwoordelijk
zijn de resident-generaal en de regeering,
die tot eiken prijs het aantal dissidenten
wilden verminderen. Cachin bestreed dan
ook de door de regeering gevolgde politiek
van zoogenaamde vreedzame verovering.
De tweede interpellant, de socialist Ri
viere, verklaarde, dat de aangelegenheid
van Ait Jakoeb het logisch gevolg was van
een stelselmatige oorlogspolitiek. Hij had
uit Marokko den indruk meegebracht, dat
de militaire overheden Steeg wilden weg
werken om almachtig te zijn. Briand en
Painlevé teekenden nadrukkelijk tegen de
ze bewering verzet aan
Daladier (soc.-raciicaal) zou willen we
ten, of men deze kortzichtige politiek zal
voortzetten of een politiek van bevredi
ging zal voeren. Hij verzekerde, dat de ope
ratie van Ait Jakoeb deel moest, uitmaken
van een plan van grooten omvang. I-Iij zou
willen weten, of dit plan opgegeven is cn
welke sancties getroffen zijn. IIij gaf de
vrees te kennen dat de nieuwe resident Saint
te veel het oor geleend heeft aan hen, die
de politiek van pacificatie van Steeg aan de
kaak stelden als een politiek van verza
king.
Briand antwoordde, dat de politiek van
Saint, evenals die van Steeg, ingegeven
wa9 door de lastge\ingen van de regee
ring, die nooit veranderde.
Toen Daladier den gcneralen staf be
schuldigde van niet enkel onvoorzichtige
operaties op touw te zetten, maar ook het
leger te desorganiseeren, protesteerde
Painlevé in scherpe bewoordingen.
Peking 21 Juni (V.D.) De chef van een
afdeeling van het afgebrande ziekenhuis, dr.
Woe, verklaarde, dat de brand tengevolge
van de onvoorzichtigheid van een bedien
de ontstaan is, Deze had in de opslag
plaats van benzine en spiritus een bran
dende lucifer weggeworpen. Door de daarop
volgende exploisie werden den ongelukkige
beide armen afgerukt. Toen het vuur tot
het laboratorium doorgedrongen was, waren
daar eveneens explosies ontstaan, welke de
trappen vernield hadden. In paniek hadden
toen de zieken zich uit de vensters gewor
pen
AMERIKA'S BEWAPENING IN
DE LUCHT.
Bouw van 162 vliegtuigen.
New York, 21 Juni. (V.D) Hel Ame
rikaansche departement van oorlog deelt
mede, dat het de contracten voor den bouw
van 162 vliegtuigen, kostende 5 mil
lioen dollar, heeft goedgekeurd. De bouw
dezer vliegtuigen is aan vier verschillende
maatschappijen opgedragen
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Frankfort a. d. Main, 2 2 Juni. (V.
D.) Op de Main waren twee jeugdige arbei
ders, die niet konden zwemmen, met een
cano gaan varen. Plotseling sloeg de boot
orn en ondanks de krampachtige pogingen
der beide drenkelingen vonden zij den
dood in het water, aangezien er geen enkele
boot in de omgeving was, die assistentie
kon verleen en.
GROOTE BOSCHBRAND BIJ
FRANKFORT a. d. ODER.
Briesen. 21 Juni (V. D.) Tusschen
Briesen en Neubrück woedt een groote
boschbrand. Meer dan 100 morgen bosch-
grond met een groote waarde aan boomen
is reeds vernield. Ten einde de bedreigde
bosschen, die gedeeltelijk aan de spoorwe
gen behooren, te redden, is de technische
noodhulp opgeroepen Uit Frankfort zijn
zestig man naar de plaats van den brand
vertrokken. Het vuur woedt nog onvermin
derd voort.
De samenstelling der nationale
vergadering .Algemeen
kiesrecht
Madrid, 23 Juni. (H. N.). Friruo de
Rivera heeft de Nationale Vergadering te
gen einde Juni bijeengeroepen om een me-
dedeeling van de regeering over de ont
worpen nieuwe grondwet aan te Iiooren
Het algemeen kiesrecht wordt weder voor
alle Spaansche onderdanen, ook voor vrou
wen. ingevoerd. Echter zal een derde van
dï afgevaardigden direct door bet volk
worden gekozen, terwijl een tweede drrde
door de economische vereënigingon en het
laatste derde door de regeering zal worden
benoemd.
Het nieuwe parlement zal 400 leden tel
len, evenals de tegenwoordige Nationale
Vergadering.
De nieuwe constitutie zal 1931 in wer
king treden
Tenslotte dringt Primo de Rivera ook
aan op het instellen van een sterko inter
nationale militie, die in dienst van don
Volkenbond zal worden gesteld
DE EUROPEESCHE REIS VAN
AMAN CELLAH BEGONNEN.
Gp weg nar.'* 7'" - ;!!e.
Londen, 22 Juni. (V.D) Het Afghaan-
sche koningspaar heeft zich hedenmorgen
aan boord van het stoomschip ..Mooi ten"
met een groot gevolg naar Europa inge
scheept. Het juiste tijdstip der inscheping
was geheim gehouden, fn geheel gesloten
auto's arriveerde het gezelschap op de ha
venterreinen. Koningin Soeraja werd poi
ziekenauto vervoerd en in een draagstoel
aan boord gebracht. Op de „Mooltan" \va
ren 25 hutten eerste klasse, alsmede een
luxehut voor het Afghaanschc koningspaar
gereserveerd Onder de omvangrijke baga
ge bevindt zich ook een tweepersoonsauto.
Het grootste gedeelte van het reisgezel
schap zal zich in Port-Said aan land be
geven en slechts enkele vergezellen Aman
Oellah en zijn vrouw naar Marseille.
HET VERTREK VAN PROF. VAN HAMEL
UIT DANTZIG.
Alles in orde voor de toetre
ding tot het paci-Kellogg.
De Volkenbondsconunissaris voor Dantzig,
prof. Van Hamel, wiens ambtstermijn afge-
loopen is, heeft Vrijdagmiddag de stad ver
laten. Zijn opvolger, graaf Gravina, wordt
de volgende week verwacht. Op den dag van
zijn vertrek heeft prof. Van Hamel den Vol
ken bondsraad nog gemeld, dat nu alles in
orde was voor de toetreding van Dantzig
tot het pact-Kellogg en het protocol-Litwi-
nof.
DE PAUS ONGESTELD.
Hij lijdt aan suikerziekte.
Naar verluidt, heeft de nieuwe lijfarts
van den paus, dr. Rossi, uit Milaan, bij
dezen ernstige symptomen ontdekt van dia
betes.
WANHOOPSDAAD VAN EEN ZENUW
PATIËNTE
Villach. 21 Juni (V.D.) Een machinis
tenvrouw, die aan zenuwtoevallen leed.
heeft haar drie slapende kinderen van
resp. 9, 10 en 17 jaar door revolverschoten
zoo zwaar gewond, dat men aan hun be
houd twijfelt. De vrouw heeft zich zelf ver
volgens licht gewond waarna zij zich uit
het venster van de eerste verdieping stort
te en zwaar gewond op straat bleef liggen.