DE EEMLANDEü
BUITENLAND.
GARAGE MOLENAAR Telefoon 1212
AUGUSTUS - VACANTIEMAAND
Dinsdag 16 Juli 1929
28e Jaargang No. 14
BUITENLANDSCH OVERZICHT
HEVIGE ONTPLOFFING TE
PHILADELPHIA
Koopt nu Uw REISBENOODIGDHEDEN
Het adres voor TOILETARTIKELEN
A. v. d. WEG.
LANGESTRAAT 23
DE ONTZETTENDE RAMP
TE GILLINGHAM
EEN ERNSTIG ARBEIDS
CONFLICT
HANS DELBRUCK
Plotselinge dood
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS pcr 3 ™aandtQ voor Amersfoort f2.10. per maand 10.75, per
weck üack gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513
UITGAVE: VALKHOFF C2
PHI K nFR AnVFRTFNTIFM van 1-4 regels f 1.05 met inbegrip van een Dewijsnumme'
rnidO ucn HmenmnilLPI elkc regcl mccr f0.2S. LlefdadlgheldsadverttnlUn voorde
helft van den pn|s. Kleine Advertentien „KEITJES" bl| vooruitbetaling 1-5 regels
50 eent. elite regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.- Bctul|snumm.t extra I 0 05
Het geschil tusschen Rusland
en China. Moskou zendt
een ultimatum. Bestaat er
oorloggevaar?
De spanning, die in de laatste dagen
is ontstaan tusschen Moskou en Nanking,
schijnt zich nog te verscherpen, daar de
unie der sovjetrepublieken thans aan
China een ultimatum heeft gezonden,
waarin zij binnen drie etmalen lijds een
antwoord eischt. De desbetreffende nota's
zijn zoowel aan de Chineesche macht
hebbers te Moekden als aan die te Nanking
gestuurd: in beide wordt er tegen gepro
testeerd, dat sovjet-ambtenaren en -burgers
op groote schaal zijn aangehouden, dat de
Chineesche overheden de spoorweg- en tele
graaflijnen van den Oost-Chineeschen
spoorweg hebben bezet, dat het Russische
consulaat te Charbin is gesloten enz. Al
deze daden, zoo oordeelt rnen te Moskou,
druischen in tegen de desbetreffende ver
dragen. Moskou kan dergelijke handelingen
niet langer dulden en meent, dat het ge
duld. hetwelk tot dusver aan den dag is
gelegd, blijkbaar door de Chineesche gene
raals is uitgelegd als een leeken van zwakte
e\enals Moskou s politiek, die op het be
waren van den vrede is gericht. Het moet
nu echter maar eens uit zijn cn de Rus
sische autoriteiten geven aan de nota dan
ook een ultimatief karakter: zij verlangen
binnen drie dagen antwoord Wanneer dit
niet gebeurt op een bevredigende wijze, zou
Huslands regeering in de noodzaak kun
nen verkeeren haar toevlucht te nemen tot
andere middelen, die hcL haar mogelijk
maken voor haar rechten op te komen Dit
klinkt dreigend en zou kunnen worden
uitgelegd als een aankondiging, dat Rus
land gewapenderhand zich genoegdoening
zal verschaffen, wanneer China in den ver
volge geen bevredigende houding aan
neemt.
In haar nota meent de Russische regee
ring echter op te moeten merken, dat zij
ook thans nog door vredelievende gevoelens
is bezield en er niet aan denkt de souve
reine rechten van China te schenden. Aan
de Chineesche daden van geweld dient
echter onverwijld een ..halt" te worden toe
geroepen
Moskou verlangt, dat terstond een con
ferentie zal worden gphouden ter regeling
van alle aangelegenheden, die verband hou
den met den 'hist-Chineesctaen spiorweg
Vooraf moeien echter alle ambtenaren der
sovjetrepubliek, die aangehouden zijn, in
vrijheid worden gesteld cn alle maatregelen
der Chineesche overheden tegen de Russi
sche spoorwegambtenaren, enz. ongedaan
■worden gemaakt. Wanneer China zich ech
ter weigerachtig betoont om de voorgestelde
bijeenkomst te houden, dan aldus het
Russische dreigement zouden de gevol
gen wel eens heel ernstig kunnen zijn.
Dreigt er dus een oorlog? Men zou 3"-
neigd zijn dit uit het bovenstaande af te
leiden. De stemming in Rusland is geprik
keld genoeg. Dit komt duidelijk tot uiting
in tal van betoogingen in het Russische
rijk tegen alles wat Chineesch is. Df kan
een gewapend conflict nog worden voor
komen? liet lijkt er een beetje op. alsof
men in China wat gaat bijdraaien. Ten
minste: verschillende berichten, afkomstig
uit Chineesche bron laten het nu plotseling
voorkomen alsof men te Nanking, den zetel
der Chineesche regeering. geen voorkennis
droeg van de krasse maatregelen tegen het
Russische flf 'soneel bij den Oosterspoor
weg De o\erheden in Mnndsjoerije zouden
op eigen houtje hebben gehandeld. Dit
neemt echter niet weg. dat talrijke Chinee
sche militairen thans den spoorweg be
waken.
Japan h.>udt. zooals te begrijpen is. onder
wijl een oogje in 't zeil cn volgens sommige
berichten bereidt zij, bij wijze van voor
zorg, reeds militaire maatregelen voor. De
handelingen der Chineezen toch zijn on
berekenbaar en na de inbeslagneming van
den Oosterspoorweg den schakel van
China met het Westen zou ook wel eens
de inbezitneming kunnen volgen van den
Zuid-Mandsjoerijsehen spoorweg, die aan
Tapan behoort Natuurlijk wil men zulks
in Tokio voorkomen. Uit het bovenstaande
blijkt inmiddels, dat de toestand wel eenigs-
zins kritiek is en dat. in 't Verre Oosten
schokkende gebeurtenissen niet uitgesloten
zijn.
De schade cog niet
W' te overzien
I. o n d e n, 15 Juli (IT. N.) Een telegram
"uit New York meldt dat vanmiddag in
Philadelphia een hevige ontploffing heeft
plaats gehad Op een kade van een der
havens in de stad ontploften verscheidene
tonnen dynamiet. Alle huizen in de stad
stonden te schudden tengevolge van den
hevigen luchtdruk. Dikke ondoordringbare
rookwolken hingen geruimen tijd boven
alle deelen van de stad. Gloeiende asch viel
in groote hoeveelheden op de omliggende
huizen cn kaden zoodat een reusachtige
brand ontstond Alle spuiten \an de stad
zijn met liet blusschingswerk bezig. De
schade is nog niet te overzien.
LUXE AUTO-VERHUURINRICHTING
MET BETROUWBARE CHAUFFEURS
TEL. 217.
Hoe een vroolijk feest
op slag veranderde
in een treurspel.
Interpellatie in het Lagerhuis
Omtrent de vreeselijke ramp te Gilling
ham bericht het Handelsblad nog het vol
gende
I)c openbare meening in Engeland is ge
heel vervuld van «le ontzettende ramp, die
bij het brandweerfeest le Gillingham, in
Kent, is voorgevallen en die negen jongens
en vijf volwassen mannen het leven heeft
gekost.
„Een realistisch schouwspel van een
brandend huis met de sensationeele red
ding der bewoners",. aldus stond het
op het feestprogramma aangekondigd. Het
feest was in het Gillingham Park ingericht
dat voor die gelegenheid twee dagen tevo
ren voor het publiek gesloten werd. Er
werd een dansvloer celegd en een huis op
getrokken van hout en zeildoek, dat in
brand zou worden gestoken en waaruit de
„bewoners" zouden worden gered door de
lirandweerbrigade van Gillingham, die al
dus haar bekwaamheid zou toonen.
Honderden waren naar het park getogen
om het feest bij le wonen, waarvan de op
brengst voor het St. Bartholomew's Hospi
tal was bestemd. Het werd geopend met
een serie horlepijpdansen door een aantal
jeugdige knapen van het Naval Cadet
Corps. Daarna waren de jongens vrij en zij
hadden zich om strijd aangemeld bij de
brandweer om mee te mogen doen in de
Fireman's Wedding", een dwaas, in Enge
land zeer vaak bij brandweerfeesten opge
voerd tooneelstukje. liet denkbeeld om in
het brandende huis te mogen „figureeren
cn dan te worden gered, trok hen sterk
aan.
Zoo werden de levenslustige knapen in
excentrieke pakjes gestoken cn in het huis
binnengelaten, waar zij niet meer levend
zouden uitkomen. Hoe het precies is ge
beurd, weet men niet, doch het huis vatte
twintig minuten to vroeg vlam. Binnen
enkele seconden stond het in lichterlaaie.
Blijkbaar was het te vroeg of op onoor
deelkundige wijze ontstoken.
Het publiek, dat zich niet bewust was
van de ramp, die geschiedde, schaterde om
het schouwspel der in de vlammen vech
tende „acteurs." De brandweer echter rea
liseerde snel wat er gebeurde. Aan blus-
schen of redden viel niet meer te denken
de stellage was één laaiende fakkel. Het
geschreeuw der slachtoffers werd door de
menigte met gejuich ontvangen omdat het
zoo „echt was. In een oogwenk was alles
gebeurd.
Een paar menschen hadden gemerkt dat
er iets vreeselijks gaande was. Er ontstond
een lichte beweging. De burgemeester snel
de het terrein op, liet het volkslied spelen
om paniek te voorkomen. Maar spoedig
verspreidde zich de mededeeling dat een
gruwelijke ramp had plaats gehad. De
ouders der jongens allen knapen van
twaalf cn dertien jaar renden naar vo
ren, gillend van angst om hun kind. De
afschuwelijkste cn jammerlijksle tooneelcn
deden zich voor. Toch had een groot ge
deelte van het publiek, dat zich reeds had
verwijderd, niets vermoed van hetgeen er
was gebeurd.
liet was zeer moeilijk do lijken van de
knapen te idcnlificeèren, daar verscheide
ne» zonder medeweten van hun ouders
haddon Yneegedaan en de brandweerman,
die de jongens had aangenomen, mede in
de vlammen was omgekomen. Tal van
ouders kwamen dan ook vragen of hun kin
deren, die op eigen houtje naar het feest
waren gegaan, er misschien bij waren. Al
leen de vaders echter werden toegelaten,
men vreesde een te groote emotie der moe
ders. Eén der jongens. Leonard Winn, een
dertienjarige knaap, die nog leefde, toen
men 'hem naar het hospitaal had overge
bracht, was nog in staat enkele bijzonder
heden mede te deelen. De ontzettende
schrik, dien de jongens in het huis hadden
gekregen, toen zij zich ineens door vlam
men omringd zagen en nergens uit konden
tart elke beschrijving. Ook vermocht hij
nog ecnige namen te noemen van kame
raadjes, die hadden meegedaan. Daarna
stierf hij in de armen zijner moeder.
De koning en koningin hebben een tele
gram van deelneming aan den mayor van
Gillingham gericht, diep getroffen door het
droevig einde van zooveel veelbelovende
levens. Bovendien is er een inschrijving ge
opend voor de nagelaten betrekkingen van
de omgekomen brandweerlieden, onder
wien een vader van tien kinderen.
Het Lagerhuislid Harry Day, afgevaar
digde voor Southward Central, zou heden
den minister van binnenlandsche zaken
over het gebeurde interpelleeren en aan
dringen op een wettelijke bepaling, waarbij
dergelijke gevaarlijke vertooningen voort
aan verboden worden.
Hef werk dreigt in de Britsche
katoennijverheid stopgezet
te worden.
Eeo half millioen arbeiders
de dupe
De Cour. bericht d.d. li Juli uit Man
chester:
De stemming onder de leden van de fede
ratie van werkgevers in de katoenspinne
rijen over het voorstel, de .loonen in de
katoenindustrie met ruim 12%% to ver
lagen, met ingang van 29 Juli a.s, heeft
een overweldigende meerderheid ten gunste
van deze \erlaging opgeleverd. Bepaald
was, dal de maatregelen, om van kracht te
worden, tachtig procen4 der stemmen op
zich moest verwerven, 'doch het resultaat
was, dat 92.11% der werkgevers vóór de ver-
Inging heeft gestemd. In de Egyptische af-
deeling bedroeg het percentage 9F.62.
Aan alle leden van de federatie is een
circulaire gezonden, waarin hun wordt op
gedragen onmiddellijk aankondigingen be
treffende de loonsverlaging in de fabrieken
te doen aanplakken en aan eiken arbeider
mondeling te doen mededeelen. dat de fa
brieken bet werk op 29 Juli alleen tegen
de verlaagde loonen openstellen.
De geheele industrie bereidt zich thans
voor op een strijd over de loonen. liet
wordt als zeker beschouwd, dat, wanneer
er niets tusschenbeide komt, over veertien
dagen het werk in de geheele industrie,
waarbij 500.000 arbeiders betrokken zijn, zal
worden stopgezet. Slechts een interventie
van den minister van arbeid zou dit kun
nen verhinderen en ofschoon hieromtrent
nog niets officieel bekend is. wordt alge
meen verwacht, dat de regeering lot een
dergelijken stap zal overgaan.
Alle bonden van arbeiders in de in lustrie
houden than3 stemmingen over de vraag,
of tot staking zal worden overgegaan, dan
wel of de loonverlaging zal worden aan
vaard. De leiders verklaren, dat met bijna
algemeene stemmen tot het eerste zal wor
den besloten
Nader wordt d.d. li Juli aan 't geciteerde
blad gemeld:
Zooais te verwachten was, hebben de
arbeiders in de katoenindustrie geweigerd,
de tegen 29 Juli a.s. door de werkgevers
aangekondigde loonsverlaging van ruim
12%te aanvaarden. Bij de stemming, uit
geschreven door de Operated Spinners
Amalgamation werd 97%% van het totaal
aantal stemmen vóór een staking uitge
bracht. Op een vergadering van 179 gede
legeerden der Amalgamated Weavers Asso
ciations. die 27 bonden vertegenwoordigen,
is een resolutie aangenomen, waarin ver
klaard wordt, dat men liever het werk zal
neerleggen dan in de loonsverlaging toe te
stemmen. liet resultaat van de stemming
onder de kaarders is nog niet bekend, doel»
ook hier verwacht rnen hetzelfde resultaat.
Werkgevers en werknemers blijken dus
beide vastbesloten, niet toe te geven.
Men vermoedt evenwel, dat binnenkort
de minister van arbeid, miss Bo-idfield,
tusschenbeide zal komen, ten einde te
trachten het stopzetten van het werk in
de kntoenfabrieken te voorkomen. Hierbij
toch zouden een half milliocn arbeiders be
trokken zijn, terwijl, wanneer het conflict
eenigen tijd zou voortduren, ook de blee-
kers. drukkers, ververs en andere bij de
katoenindustrie betrokken arbeiders daar
door getroffen zouden worden, hetgeen een
enorme ramp voor Engeland zou zijn.
DREIGENDE UITSLUITING IN POLEN.
Warschau, 15 Juli. (H.N.) In het
Poolsche industriegebied van Bielitz dreigt
een uitsluiting, daar geen overeenstemming
in een loonconflict is bereikt. De onderne-
rnens hebben besloten de fabrieken niet ib-
gang van 17 Juli te sluiten. Hierdoor zul
len ongeveer 3000 arbeiders worden ge
troffen.
HUGO VON H0FMANNSTHAL f
Dc dichter stierf op weg naar
het kerkhof ter begraving
van zijn zoon
Een ongemeen begaafde
Ween en, 15 Juli. (II. N.) Bij do ter
aardebestelling van zijn zoon Frans heeft
de dichter Hugo von Hofmannslhal op weg
naar het kerkhof een beroerte gekregen.
Hij viel bewusteloos neer cn is uit deze
bewusteloosheid niet meer ontwaakt. Van
avond kort na zeven uur is hij overleden.
Von Ilofmannsthal leed reeds sedert ge-
ruimen tijd aan aderverkalking, zoodat zijn
familie er steeds op bedacht was om hem
alle opwinding tc besparen.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand
7GS.9 tc Groningen.
Laagste barometerstand
755.9 tc Vardd.
Verwachting tot den avond
van 17 Juli:
Zwakke tot matige O. tot
Z. wind, helder tot half be
wolkt, warm en droog, later
eenige kans op onweer.
Onvergetelijk zullen de verzen blijven, die
bij wijdde aan groote gestorven acteurs als
Mitterwurzer e.a.
Zijn werk is verwant aan dat van Maeter
linck. Beiden behooren lot de symbolisten,
beiden reikten naar een buitengewone vorm
verfijning. Von Hofmannslhal was weliger
dichter Maeterlinck een heter compositeur.
De Weener was ook decadenter dan de Belg.
Maar al behoorde Von Ilofmannsthal niet
tot de allergrootsten een troetelkind der
Muzen is hij van jongsaf toch geweest, een
versificateur van vaak bedwelmende beko
ring.
Het doet pijn te bedenken, dat deze stern,
die zulke zeldzame sferen aan het klinken
bracht, nu voor goed zwijgen zal
VON HOFMANNSTAHL.
Het bericht van Von Hofmannsthal's plot-
selingen dood komt door de omstandighe
den in een uiterst tragisch licht. De Wecn-
sche dichter toch was op weg naar het kerk
hof, om zijn zoon Frans teraarde te Gestel
len, die zich eenige dagen geleden in een
bui van zwaarmoedigheid van het leven
had beroofd. Deze gang is den dichter te
zwaar geworden. Zooals het sobere bericht
van zijn sterven meldt, leed hij sedert ge
ruimen tijd aan aderverkalking. Zijn brooze
leven kon geen opwinding van grooten
aard meer verdragen. De schokkende smart,
hem in zijn zoon getroffen, heeft nu ook
den vader meegesleept in den dood.
Hugo von Ilofmannsthal werd den len
Februari 1874 in Weenen geboren. Hij heeft
dus den leeftijd behaald van 55 jaar. Maar
als er iets was, waarmee deze dichter spotte,
dan was het met den leeftijd. Immers in dc
jaren, dat anderen nog graag met knik
kers spelen, schreef hij zijn eerste verzen,
die al terstond door een ongemecne rijp
heid van vorm cn een ongeövenaarden rijk
dom van gedachte werden gekenmerkt.
Een jongeling nog, werd hij reeds opgeno
men in den cénakel van beroemde Ween-
sche dichters cn schrijvers van de fin du
siècle, waartoe ook Schnitzler behoorde. De
jeugdige rijpheid van Von Ilofmannsthal is
alleen te vergelijken met die van Arthur
Rimbaud.
Evenals Schnitzler voelde Von Hof-
mannsthal zich al spoedig aangetrokken tot
het tooneel. Achttien jaar oud publiceerde
hij zijn eerste dramatische studie „Gestern"
onder den schuilnaam Theopil Morren.
In 1899 verscheen zijn „Theater in ver
zen", dat drie stukken bevatte, in 1900 het
beroemde „Der Tor und der Tod", gevolgd
door „Der Tod des Tizian" en „Das kleine
Welttheater".
Later heeft hij zich vooral toegelegd op
de bewerking en moderniseering van an.
tieke en niiddeleeuwsche spelen, die door
Reinhardt op buitengewone wijze zijn ge
monteerd. In 190G schreef hij „Oedipus cn
de Sphinx", welke bewerking eenige jaren
vóór den oorlog ook door Royaards werd
gebruikt voor diens schoone „Oedipus" op
Sonsbeek.
liet bewerken van klassieke cn Bijbelsche
stof bracht hem ook in aanraking met Ri
chard Strauss, den Wecnschen componist,
voor wien hij menigen tekst op buitenge
woon savantc wijze heeft geschreven. Door
die samenwerking met den Weenschen
componist is zijn naam ook buiten de eigen
lijke literaire kringen doorgedrongen, cn ge
raakte hij tot een populariteit, waartoe dit
brooze, fijne dichtertalent allerminst scheen
geroepen.
Hoewel hij dus het grootste deel van zijn
productie wijdde aan het tooneel, is hij toch
nimmer een tooneelschrijver geworden in
den gewonen zin. Dat wil niet alleen zeg
gen dat hij zich weinig onderschikte aan de
techniek van de Bühne dit kan een
groote artistieke verdienste zijn! maar
het beleekent, dat hij niet behoorde toi de
schpppers van levende gestalten, zooals zijn
Grieksche voorgangers en Shakespeare.
Zijn talent, was in de eerste plaats lyrisch,
niet een zekere neiging naar het epische.
Berlijn, 15 Juli (H.N.) De bekende ge
schiedkundige Prof. Hans Delbrück is van
daag in den ouderdom van 81 jaar plotse
ling gestorven.
Een en ander uit zijn le
vensloop.
Berlijn, 15 Juli. (II. N.) Prof. Hans
Delbrück, die vanmorgen in den ouderdom
van 81 jaar aan de gevolgen van griep is
overleden, was 11 November ISiS te Bergen
op Rügen geboren, llij studeerde te Heidel-
berg, Greifswald on Bonn in de geschiede-^
nis en promoveerde in 1873 na als reserve-
officier den oorlog van 1S7071 te hebben
meegemaakt tot doctor in de philosophic.
Sedert wijdde bij zich in het hijzonder aan
de geschiedenis van de krijgskunde. O.a.'
publiceerde hij „Leben des Feldniarschall
Graf N. von Gneisenau" cn de „Geschichto
der Kricgskunst". Voort was hij vooral he
kend als redacteur van de Preussisrhe
Jalirbücher Na den oorlog nam hij ook
deel aan de uitgave der oorlogsdocumen
ten. In 18S5 werd hij buitengewoon pro
fessor te Berlijn en in 1896 gewoon profes-
soor als opvolger van den hekenden ge
schiedkundige Treitschke.
EEN ONGELUKSDAG VOOR DE
COMMUNISTEN.
Een auto van den wegberm
gevallen.
Miihlhcim a.d. Ruhr, 14 Juil (H.N.)
Een vrachtauto met communisten is op een
wegkromming, waarschijnlijk door het wei
geren van de remmen, van den berm van
den weg gevallen. Twee communisten zijn
gedood, twee ernstig en vier licht gewond.
Dc communisten kwamen van een zwem
feest, dat ook een ongelukkig verloop had,
aangezien een der deelnemers is verdronken.
DE OPERATIE VAN KONING GEORGE
GOED GESLAAGD
Londen, 15 Juli (V.D.) De operatie van
den Lngelschcn Koning, die hedenmorgen
plaats vond, is gelukkig geslaagd Bij de
operatie waren zeven doctoren aanwezig
Omtrent de operatie van den' koning
wordt nader gemeld, dat vanmiddag om 12
uur hekend werd, dat de operatie was ge
schied.
Voor Buckingham Palace stond een groo
te menigte bijeen, die in het vertrek van
den Prins van Wales, kort daarop gevolgd
door twee van de zeven doktoren, die bij de
operatie aanwezig 'waren, een gunstig tee-
ken zagen. Deze opvatting werd bevestigd
door het bulletin, dat een uur later ver
scheen cn waarin vermeld stond, dat de
operatie Was gelukt. Een gedeelte van twee
ribben was verwijderd, teneinde de behan
deling van het abces te vergemakkelijken.
De toestand van den koning na de opera
tie is bevredigend.
De toestand ten volle be
vredigend.
Londen, 15 Juli. (H.N.) Vanavond
werd officieel gemeld, dat de vooruitgang
in den toestand van den koning ten vol la
bevredigend is.
