DE EEMLANDEü
WILLEM GROENHUIZEN
Gouden- en Zilverenwerken.
Woensdag 18 September 1929
28e Jaargang Wo. 68
BUITENLAHD3CH OVERZICHT
bevrijding van het
rijnland
Veel troepen naar
deze stad?
oorlogsbedreiging
EN AANVAL
Afwijkend oordeel
ENORME BRAND TE
WARSCHAU
Vijftig huizen afgebrand.
FRANSCHE TROEPEN TE
WIESBADEN
EEN LIEFDESTRAGEDIE
7 uur 40 min.
Fa. L. J. Luijcx en Zn.
tri',j
LUCHTVAART
HET POSTVLIEGTUIG
TE KARACHI
boven du1tschland
Naar 't Noorden
des rijks
AMERSFÜORtSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 KaandcQ vo°' Amersfoort I 2.I0. per maand I 0.75. pet
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) I OM'/,.
Binnenland franco per post per 3 maanden f Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
UITGAVE: VALKHOFF Ci
PRIJS OER ADVERTENTIEN «-*««*
eikg rcgci mccr f 0.25. Llefdadighclds-advcrtentiln voor ac
helft van den prija. - Kleine Advertentlön „KEITJES" bij vooruitbetaling 1-5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f ).- Bewijsnummer extra f 0.05
Komt er een onweer iu Polen
opzetten? De spanning neemt
dagelijks toe.
Plotseling is Vrijdag Pilsoedski, Polens
dictator, die een tijdlang met vacanlie was,
in de hoofdstad, Warschau, teruggekeerd.
Wat noopte hem zoo overhaast de ge
neugten cler vacantia vaarwel te /eggen?
Men had hem n.l. den eersten tijd nog niet
terugverwacht. Wel is «Je Zweedsche mi
nister van oorlog, Malmberg, in Warschau
aangekomen en heeft «leze met den chef van
den PooLschen generalen staf besprekingen
gevoerd, maar w as diens aanwezigheid de
werkelijke aanleiding voor Pilsoedski om
weer naar huis ,tc gaan?
Zij, die beweren ingelicht Ie zijn, meenon,
dat om heel andere rédenen de maarschalk
het wenschelijk achtte niet langer afwezig
te zijn. Er dreigt namelijk in Polen voor
den zooveelstcn keer weer een politiek
onweer los ie breken. De oude strijd tus-
schen de regeering en het parlement, welks
macht de dictator bij voortduring poogt te
beknotten, schijnt opnieuw met alle felheid
ie zullen worden gevoerd.
In Wiesbaden maakt men
zich ongerust
PILSOEDSKI.
Er zijn maar weinig partijen, die op Pil
soedski en zijn regeering. welke geleid
wordt door Switalski. niet gebeten zijn en
het heeft er thans allen schijn van. dat
openlijk en welbewust wordt aangestuurd
op een conflict met de leden van het ka
binet.
De regeering had mun&lijk den partijen
aan do hand gedaan met haar tot overeen
stemming te komen omtrent een nieuw
systeem, wat de beraadslagingen over do
begrooting betreft, l'tlsoedski, die feitelijk
de regeering ringeloort en wiens wil wet is,
heeft zoo voor en na het parlement van
allerlei rechten beroofd; de afgevaardigden
bezaten echter tot dusver nog steeds het
recht van de goedkeuring der begrooting.
Pilsoedski had de gewoonten den Poolschcn
landdag, den Sejm, steeds dan te laten slui
ten, wanneer deze zich wilde bezig houden
met één der velen vraagstukken, die de ge
moederen heftig beroerden en waarvan de
behandeling Pilsoedski niet welgevallig
was.
Volgens het nieuwe stelsel zullen niet
meer de rapporteurs, die door den landdag
zijn aangewezen, maar in de eerste plaats
de ressort-ministers hun begroeting toe
lichten; nadat de commissies haar beraad
slagiiigen ten einde hebben gebracht, is het
den landdag niet meer toegestaan over te
gaan lot hetzij schrappingen, hetzij verhoo-
gingen van het crediet.
Alle partijen van links, van rechts en van
het centrum betoonen zich weigerachtig om
met de regeering op een ander terrein te
onderhandelen dan in den landdag zelf en
zij hebben den eisch gesteld, dat de Sejm
onmiddellijk voor een buitengewone zitting
bijeen zal worden geroepen. De socialisten
willen zelfs nog verder gaan en eisclien met
minder dan dat de regeering de zooge
naamde regeering der kolonels -- onmid
dellijk van het tooneel zal verdwijnen. Even
eens verlangen zij de volkomen liquidatie
van het tegenwoordige stelsel, waardoor de
landdag feitelijk zoo goed als geheel opzij
wordt geschoven.
Voor do conferentie met de regeering zijn
eigenlijk sleehls de uit ruim 180 leden be
staande aanhangers der regeering en de
Duitscher», in liet geheel ongeveer een 130-
tal afgevaardigdentegen de besprekingen
met de regeering kanten zich tennaastebij
200 afgevaardigden. Hoe dc houding der
'overige minderheden, dus der Joden. Wil
Kussen en Oekrainiei s zal zijn fin het geheel
telt de Sajm 1 i afgevnarilii/clrn!, is nog niet
zeker. In hei geval zit de lucht vol eleetvi-
citeit en men behoefd zich geenszins te ver
bazen, wanneer het conflect op scherpe wij
ze mocht worden uitgevochten.
Men meldt uit Herlijn aan dc N. P». C.:
Volgens de hier uit het bezette gebied
ontvangen berichten wordt de ontruiming
reeds thans in versneld tempo doorgevoerd.
Dit geldt in het bijzonder voor het door de
Engelschcn betzette gedeelte van liet Rijn
land. dat, op 13 December geheel zal zijn
ontruimd.
De ententecommissie voor het Rijnland
zal weldra naar Wiesbaden verhuizen.
Ilaar staf. die thans uit ongeveer 3UU per
sonen bestaat, zal echter tot op 35 of 10
personen worden gereduceerd. Tirard, de
oppcrcommissayis, zal lol 30 Juni, d.i. tot
op het tijdstip, waarop geheel Rijnland
moet zijn ontruimd, aun het hoofd der com
missie blijven. Een bepaald troepen-
contigent komt eveneens naar Wies-
baden ter bescherming van dc ententecom
missie. Hoe groot «til contingent zal zijn,
is echter nog niet bekend. Volgens enkele
bladen zou het uit. één Fransch bataljon
en twee escadrons bestaan. Daartegenover
wordt van Fransche zijde beweerd, dat
slechts een vvachtcommando te Wiesbaden
zal worden gevestigd. Generaal Guillaumat,
de opperbevelhebber der Fransche troe
pen in het Rijnland, heeft echter klaarblij
kelijk nog geen besluit gevat. Daar Engel-
sche bladen beweerd hebben, dat. een vrij
sterke Troepenmacht te Wiesbaden zal wor
den geconcentreerd, maakt men zich hier
in bepaalde kringen eenigszins ongerust
Men wijst er op, dat zich thans reeds 150
Fransche soldaten tc Wiesbaden bevinden,
hetgeen zeker voldoende zal zijn om de le
den van de sterk gereduceerde ententecom-
missic ter zijde te staan.
Twee Belgische bataljons
nit Gulik vertrokken.
Keulen, 16 Sept. (V. D.). Hedenmor
gen vroeg hebben twee Belgische batal
jons de stad Gulik verlaten. Een bataljon
is ter bezetting achtergebleven, dat even
wel op 28 October eveneens naar het va
derland zal terugkeeren. Op 30 November
vinden groote feesten plaats ter eerc van
de bevrijding der stad.
LANGESTRAAT 43.
Het juiste adres voor Uw
TEL. 8 2.
De kw estie i an financieelen
bijstand aan aangevallen
staten
W a s c h a li, 17 Sept. (V.D.) De kolonie
Karozen bij Warschau is Maandagmiddag
door een cnormen brand geteisterd. Binnen
r> uur Waren 32 huizen 111 de asch gelegd,
waardoor ongeveer 200 personen dakloos
werden. Dc brand werd veroorzaakt door
spelende kinderen, die in een konijnenhok
brand slichten.
Tengevolge van den sterken wind breidde
het vuur zich snel uit, terwijl de vrijwillige
brandweer weinig kon uitrichten tengevol
ge van gebrek aan water. Toen dc brand
weer uii Otwock en uit andere omliggende
pl.i.t. - i arriveerde, stonden reeds 50 huizen
in brand.
De brandweer moet zich bepalen tot het
beschermen van dc overige gebouwen. De
schade is zeer belangrijk.
DE MIJNONTPLOFFING IN
LOTHARINGEN.
Steeds meer dooden.
Parijs, 17 Sept (V. U.) Omtrent bet
onse\al in de iniju Charles wordt nog uit
Metz gemeld, dut lot nu toe twaalf dooden
en 23 gewonden geborgen zijn.
Van dc gewonden zijn vijf slcrv« ndc 12
mijnwerkers worden nog vermist, üe mijn
is thans geheel ontruimd.
NAAR BENEDEN GESTORT.
Bijna vijftig gewonden.
Londen, 17 Sopt. (li. N.) In het New
Yorksclu' stadsgedeelte Bronx is een ba
lustrade in de synagoge bezweken met het
gevolg, dat een gioote menigte naar be
n-den tuimelde. Daarbij zijn 7 personen
ernstig en 40 licht gewond.
LONBENSCHE RUITENKR ASSERS.
Londen heeft de ervaring opgedaan, dat
het publiceeren van berichten over ruiten-
krassers als een epidemische ziekte pleegt
te werken. In don nacht van Zaterdag op
Zondag zijn in de geheelc stad 600 ruiten
bekrast of vernield in zeer uitecnligende
wijken, zoodat hel aan geen twijfel onder
hevig is. of verschillende „ploegen" zijn aan
het werk geslagen. Te Croydon zijn 62 lui
ten vernield in dezelfde buurt; de andere
gevallen lagen veel meer \erspreid over alle
delen van Groot-I onden. Hoewel de winke
liers reeds een soort wacht met aflossing
onder elkaar georganiseerd hebben en ook
de politie ijverig paar krassers uitkijkt, wa
ren gisteravond nog geen individuen gear
resteerd.
DE ONRUST IN AFGHANISTAN
Kandahar
DoeranL
in handen der
Volgens een tc Simla ontvangen bericht
is dc stad Kandahar -in Zuidelijk Afgha
nistan. de hoofdstad van dc provincie Kan
dahar, zonder strijd door den stam der
Docrani bezet. Men meent, dal de Doerani
samenwerken met Nadir Khan.
Uit Geneve wordt. d.d. 16 September aun
do N. R. Ct. bericht
De derde commissie van de volkenbonds
vergadering heeft vnj wel den geheelen
ochtend gedebatteerd over de vraag op welke,
voorwaarden de volkenbondsraad een door
volkenbondsstaten gewaarborgde leening
zou kunnen toestaan aan een staat, die nog
geen slachtoffer van een aanvalsoorlog is
geworden, doch daarmede bedreigd wordt.
Vrijdag had de derde commissie het voor
stel van de financieelë commissie verwor
pen, dat de geheele leening ook zou kunnen
worden verleend in geval van oorlogsbe
dreiging zonder nadere omschrijving, wat
(Aider deze uitdrukking te verstaan was.
De derde commissie vond deze uitdruk
king veel te vaag, waardoor den raad een
te groote vrijheid van bcoordceling van
den toestand werd gegeven. Vanmorgen
stelde lord Cushendun voor. dat de raad,
behalve natuurlijk in het geval, dat de
vijandelijkheden reeds uitgebroken zijn, te
vens een leening zou kunnen toestaan aan
een staat, die zich beieid had verklaard de
aanbevelingen van den raad ter vermijding
van de vijandelijkheden op te volgen, in
dien de tegenpartij dit weigerde. Ook zou
dc leening natuurlijk moeten gegeven wor
den, indien beide staten beloofd hadden,
do aanbevelingen .van ó«n raad op te vol
gen. aan den staat, dié' zich aan de belofte
hield, terwijl de andere staat de belofte had
verbroken.
Massigli, die vandaag de woordvoerder
van de Fransche delegatie was, kon alleen
dit laatste gedeelte van het voorstel aan
vaarden. De Fransche delegatie weigerde
echter goed te keuren, dat de raad een druk
op de staten zou kunnen uitoefenen om
zich te verbinden de aanbevelingen van den
raad op te volgen, zoolang aan den raad
geen middelen waren gegeven om toe te
zien, dat inderdaad deze belofte loyaal
werd nagekomen.
Polilis, die daarna aan dc discussie deel
nam, meende, dat de zaak te ingewikkeld
was om in deze Volkenböndsvcrgadering
te kunnen worden beslist. Hij gaf in over
weging bet geheelc ontw erp-conventie van
den financieelen hijstand aan een aange
vallen staat terug te zenden naar dc Vol
kenbondscommissie voor de arbitrage en
veiligheid, waarna de Volkcnbondsvergade-
ring het volgende jaar de definitieve re
dactie zou vaststellen. Ofschoon nog geen
beslissing hieromtrent is genomen, zal deze
methode toch waarschijnlijk wel worden
gevolgd.
Hoc dc Fransche pers reageert
op de Engelschc kritiek
DUBBEL AUTO-ONGELUK.
Nabij Montereau reed een autobus, waar
in 17 passagiers gezeten waren, tegen een
langs den weg geplaatsten obelisk aan,
die de chauffeur klaarblijkelijk niet tijdig
bemerkt had. Toen de passagiers, van wie
enkelen ernstig, anderen lichter gewond
werden, na het ongeval waren uitgestapt,
reed een vrachtauto op hen in, waardoor
twee personen gedood werden.
DE INTERNATIONALE BANK EN DE
VOLKENBOND
De commissie voor dc agenda liecft gis-
terenochtend besloten het Deenscli-
Noordsch-Poolsche voorstel, dat, zich be
roepend op art. 21, een verband wil leg
gen tusschcn dc Internationale Bank van
het plaii-Young en den Volkenbond, naar
de tweede commissie te verwijzen, die de
technische organisatie van den Volken
bond behandelt. In het voorafgaande de
bat werd van verscheidene kanten, o.a.
ook door den Duilsclien vertegenwoordi
ger, bezwaar gemaakt, dat de bank. die
nog niet eens beslaat, onder de in art. 21
bedoelde internationale bureaux gerang
schikt zouden worden
AMERIKAANSCH ZENDELING
VERMOORD
Protest der Vereenigde Staten.
Zaterdag is te llankau dc Amerikaan-
sche zendeling Morris door Chineezcn be
roofd cn gedood. Hij wilde naar dc pro
vincie Hoepeh vertrekken om daar zijn
werk te verrichten. Het Amerikaansche
gezantschap heeft onmiddellijk bij dc re
geering te Nanking wegens tien moord op
den zendeling verzot aanpetoekend en be
straffing van de moordenaars geéischt, die
echter nog niet door de Chinecsche politie
gevonden zijn. -tea. i
„Psychologisch onraadzaam'
Parijs. 17 Sept. (V. D.) De kritiek in
dc Engelsche bladen op do bezetting van
Wiesbaden met Fransche troepen heeft in
Frankrijk weliswaar ontstemming veroor
zaakt, doch haar uitwerking niet gemist.
De Parijsclic bladen bespreken dc kwes-
lio cn willen den onaangeiiamen indruk
wegnemen. De Petit Parisien wijst er bij
voorbeeld op, dat zich binnen enkele weken,
afgezien van Wiesbaden, in het geheel geen
geallieerde troepen meer op den rechter
oever van den Rijn zullen bevinden.
Dc Oeuvre meldt, dat het Fransche mi
nisterie van oorlog Zaterdag j 1. het leger in
het Rijnland de bevelen voor do ontruiming
van de tweede zone heeft doen toekomen.
Do ontruiming zal op 20 September begin
nen en einde November een voldongen feil
zijn.
Tegenover de betoogon in de Daily Ex
press schrijft het blad: ,,Do veiligheid van
Frankrijk hangt niet af van het handhaven
van een klein aantal troepen aan den Rijn."
In verband met de voorgenomen nieuwe
bezetting van Wiesbaden door Fransche
troepen wijst de diplomatieke medewerker
van de Daily Telegraph er op, dat in of f i-
cieele Engelsche kringen de berichten niet
bevestigd worden. De minister van oorlog
Shaw heeft do commandanten van de En
gelsche troepen in verband met de moeilijk
heden, die voortspruiten uit het vertrek van
de Engelsche troepen uit Wiesbaden, naar
Londen ontboden. Verder wordt tegenge
sproken, dat dc Duitschc regeering te Lon
den heeft geprotesteerd tegen dc verplaat
sing van den zetel van dc Rijnlandzcommis-
sic tc Den Haag niet geregeld is en dat
thans de commissie of haar president,
klaarblijkelijk na ruggespraak met den
Franschen commandant en met de Fran
sche regeering, op eigen gelegenheid de
kwestie van den zetel heeft geregeld. In
i verband met het feit, dat Engeland slechts
i op verzoek van Brinnd besloten heeft zijn
vertegenwoordiger tot 30 Juni 1930 in de
commissie zitting, te laten houden, had dc
formccle beslissing door de Engelsche, Bel
gische en Fransche regeering moeten wor
den genomen.
Voorzoover te Londen hekend is, is Frank
rijk voornemens Wiesbaden slechts met een
wacht ter sterkte van -100 man ter ecre van
de Rijnlandcommissie tc bezetten.
Overigens meent de medewerker van de
Daily Telegraph, dat, wat gemak betreft, het
voor de leden van de Rijnlandcommissie
aangenamer is, wanneer de zetel der com
missie te Wiesbaden is gevestigd dan te
Mainz of Trier. Doch van politiek psycholo
gisch standpunt bezien is de nieuwe bezet
ting, ook wanneer zij in slechts kleinen
omvang plaats heeft, ongetwijfeld onraad
zaam.
Naar vernomen wordt, heeft de Fransche
minister van oorlog Zaterdag den bevelheb
ber van het Rijnland-leger bevel gegeven
tot ontruiming van de tweede zone. Met de
ontruiming van Coblenz is reeds begonnen.
Het 39ste artillerie-regiment zal het eerste
Coblenz verlaten. Zaterdag is van het Moc-
zclstation te Coblenz reeds een rnunitie-
trein vertrokken, terwijl gisteren een paar-
dentransport volgde. Wanneer de man
schappen zullen vertrekken, die naar
Frankrijk terugkeeren, aangezien het regi
ment wordt ontbonden, is nog niets defini
tiefs bepaald. In ieder geval komt de aan
vankelijk genoemde datum van 18 Sept.
niet meer in aanmerking.
Drama in een aulo
N c u r e n b c i' g, 16 Sept. (V.D.) Zondag
avond heeft in liet stadje Roth een vrce-
selijk liefdesdrama plaats gehad. Om acht
uur des avonds bracht een huurauto een
heer cn een dame naar het station, waarbij
de ritprijs van tevoren betaald werd. Even
voor hot station hoorde de chauffeur in den
wagen een woordenwisseling. Hij draaide
zich om cn zag in het licht van con straat
lantaarn, hoe de man trachtte zich den hals
af te snijden. De chauffeur remde onmid
dellijk en riep om hulp. Toen hij den wa
gen opende, was de aanblik vrceselijk. Dc
aulo was van onder lot boven van binnen
met bloed hespat. In den hoek lag de dame
met een schotwond in het hoofd, naast haar
lag de heer met een gapende wonde aan
den hals. Revolver en scheermes lagen op
de bank. De politie heeft den auto en de
beide lijken in beslag genomen. Het zijn
een heer en dame uit Ingolstadt cn dc oor
zaak is ongelukkige liefde.
ONGELUK IN DE MIJN CONCORDIA.
Oberhausen, 16 Sept. (H. N.) In de
mijn Concordia zijn twee mijnwerkers die
herstellingen uitvoerden, in een diepte ge
vallen. Een hunner werd op slag gedood,
terwijl de andere ernstig gewond is.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand
766.7 te Danzig.
Laagste barometerstand:
721.1) te Jan May en.
Verwachting tot den avond
van 19 Sept.:
Zwakke tot matige wind,
aanvankelijk uit Z. richtin
gen, later W. tot N toene
mende bewolking met kans
op regen "of onweer, koeler
vooral des namiddags.
LANGESTRAAT 49-51
TEL. 190
Bij de K.L..M. is bericht ontvangen, dat
het postvliegtuig, op weg naar Ned. Indiö,
gistermorgen om 6.08 uit Jask is vertrokken
en om 11.25 uur Ie Karachi aangekomen.
Alles is wel aan boord.
De Graf Zeppelin heden in de
vroegte opgestegen
F i i e tl r i ch s h a I e n, 17 Se p t. Het
luchtschip Graf Zcppeling is hedenmorgen
(c -4.11 tooi- zijn vlucht naar Noord-Duitsch-
land gestart. Na het vertrek vloog het
luchtschip nog eenmaal over 't vliegveld uu
verdween daarna snel.
Algcmecne belangstelling.
N e u s t a d t a. d. II a r d t, 17 Sept. (V.D.)
Te tl.3.i uur hedenmorgen verscheen do
Graf Zeppelin in het zuiden boven Neu-
stadt a. d. Haardt. Een groote menigte be
vond zich op straat. Van den kerktoren
werd met een \]ag gegroet. Het luchtschip
verdween In Noordelijke richting.
Keulen, 17 Sept. (V.D.) De Graf Zeppe
lin verscheen, komende uit het Westen,
tegen 9.25 uur hedenmorgen boven Duren,
begroet, door het luiden der klokken, gil
lende sirenes cn het gejuich der bevolking.
Het luchtschip maakte op een hooglo van
ongeveer ZU0 M. een rondvlucht boven de
stad en verdween tien minuten later in dc
richting van Gulik, waar het te kwart voor
tien arriveerde.
Do ontvangst van dc Graf Zeppelin te
Gulik was des te opgetogener, daar het be
zoek vaii liet luchtschip gevoeld werd als
een bekroning van de ontruiming van. de
stad door dc Belgische bezettingstroepen,
die gisteren plaats had.
Het luchtschip verdween in dc richting
Erkclerz, vanwaar het naar de Nederland-
sche grens bij KaVdénkirehcn .vloog.
Dusseldorf, 17 Sept. (V.D.) Nadat het
luchtschip even over tien uur over Mün-
chcn-Gladbach gevlogen had, verscheen het
tc half elf boven Geldern en zette zijn
vlucht langs de westgrens van- Kleef voort.
Te 10. iO uur koerste het luchtschip naar
het Oosten naar Kleef, waar het even later
arriveerde.
Van Kleef voer het luchtschip langzaam
in de richting van Bocholt.