DE MILLIOEN EN-NOT A
AM EPSFOOOTSÖH DAGBLAD
KEITJES
PRINCESS ROOM
Amerfoortsche Hulp Expeditie!
No. 1295
W. TH. POT ZONEN
Woensdag 18 September 1929
..DE EEMLANDER'
28e Jaargang No. 68
OVERSCHOT OP DEN GEWONEN
DIENST
Wolhandel „DeConcurrent"
SERRÉ
3sc voor f 1.«
IN
DELFT DE ALASTRIM
NIET TE STUITEN
DRUK WERK
l G.J.VA?!AMIERONGEN&Co.
Lijstenmakerij ei Kunsthands]
OMLIJSTEN
Fa. Gebrs. van Eeden
LEDERWARE N
RESTAURANT
BILJARTZAAL.
Amersfoortsch Dagblad
FAMILIEBERICHTEN
HET CONGRES VAN
VRIJMETSELAREN
Een ritueele dienst
Een totaal nadeelig saldo van
bijna zestig millioen
Aan de nota betreffende den toestand van
's lands financiën, ingezonden door den mi
nister van financiën, bij brief van 17 Sept.
1929, is het volgende ontleend:
Dienst 1929.
Wat hel loopendo dienstjaar 1929 betreft,
wordt aangcteekerijl, dat dc begrooting,
zooals zij oorspronkelijk bij de wet is vast
gesteld, het volgende beeld vertoonde: ge
wone dienst, uitgaven, totalen der hoofd
stukken der begrooting ƒ593,623,711. mid
delen, totaal van den ramingsstaat
f601.809,758, voordeclig saldo 8,186,044,
welk saldo bestemd was voor verhooging
van Hoofdstuk IX in verband met geble
ken grooter behoefte voor financiering van
de Zuiderzeewerken, en voor de technische
herziening der salarissen. Kapitaaldienst,
uitgaven, tmalen der hoofdstukken der bc-
grooting 189,596,078 middelen, totaal van
den ramingstaat 44,151,942, nadeelig saldo
145,444,136.
Het overschot op den gewonen dienst is
o.m. in verband met nog aanhangige wets
ontwerpen gedaald tot rond f 1.4 millioen.
Voorts valt omtrent den loop van het dienst
jaar 1929 nog zeer weinig te zeggen. Ver
wacht wordt, dat het dienstjaar 1929, voor
zooveel den gewonen dienst betreft, met
een overschot zal sluiten.
HET DIENSTJAAR 1930.
Gewone dienst.
De begrooting vour den gewonen dienst
wijst aan: inkomsten f621,122,211, uitgaven
f 611,982,091, zoodat een batig saldo is ge
raamd van f9,140,120.
Uitgaven.
De gewone uilgaven voor 1929 waren ge
raamd op ƒ593,623,714 plus ruim mil
lioen, bestemd voor dc salarisherziening cn
de versnelde uitvoering der Zuiderzeewer
ken. Deze heide laatste uitgaven konden bij
het indienen der begrooting nog niet for
meel worden geraamd. Het eindbedrag der
begrooting, formeel f593 millioen, was fei
telijk reeds bij de indiening 601 millioen.
Op dc onderhavige begrooting drukken.
naast het normaal accres der uitgaven
de volgende nieuwe uitgaven: 3 millioen
restant-salarisherziening (dc Zuiderzee
werken ad een kleine 4 millioen cn de
salarisherziening ad ruim f 7 millioen
overschrijden, lo zamen met f3 millioen
het destijds „gereserveerde'bedrag van f 8
millioen;) f 2 millioen rcstant-lecrplichthcr-
stel3!'? millioen expiratie der wet can
30 Juli 1924 in zake de leerlingenschaal bij
het lager onderwijs, cn 1 millioen ver
hooging van den dienst der Staatsschuld,
o.m. wegens stijging van den rentestand
Wat de afzonderlijke hoofdstukken der
begrooting betreft, zij o.m. vermeld dat de
stijging van hoofdstuk V met f 1,250,162 voor
452,145 komt voor rekening van het bin-
nenlandsch bestuur, op welke afdeeling
meer is geraamd: o.a. voor dc gemeentebe
sturen 246,362 voornamelijk als gevolg
van de invoering van het persoonskaarten
stelsel in de bevolkingsboekhouding; voor
overige uitgaven 179,670 wegens uitkee-
ring aan de provincie Limburg ingevolge
de wet van 29 Dec. 192S. Verder deelt Land
bouw in de stijging met f 819,096. Op deze
afdeeling is meer geraamd: o.a. voor land
bouwonderwijs f262,558, voor akkerbouw,
tuinbouw, veeteelt, pluimveeteelt, bijen
teelt f 153,056, voor den plantenziektenkun-
digen dienst f 102,750, voor de ruilverkave-
lingswet 142,325; o.rn. is ƒ98.794 minder
uitgetrokken voor den veeartsenjjkundïgen
dienst.
De verhooging van hoofdstuk VI bedraagt
in totaal f 9,295,711. Het nijverheidsonder
wijs vraagt ƒ516,800 meer, waarvan zee-
vaart-, visscherij- en scliippersvakonder-
wijs ƒ56,438, en het industrie-, huishoud
en landbouwhuishoudonderwijs 248,700,
alsmede het ambachtsonderwijs f 204,000.
Het lager onderwijs geeft eene verhoogde
raming met f8,634,329. (Voor f2,000,000 het
gevolg van het herstel van het 7de leer
plichtjaar en voor f 3,500,000 van de weder
invoering van de leerlingenschaal der
„Technische" herziening). Meer wordt ge
vraagd voor het openbaar gewoon en uit
gebreid lager onderwijs ƒ2,185,500, voor
het bizonder idem 6,086,500.
Inkomsten.
r Ter toelichting van enkele ramingen
wordt o.m. opgemerkt.
De verlaging van hét tarief der inkom
stenbelasting is voor liet eerst op de hef
fing van het dienstjaar 1928/29 volledig toe
gepast, in verband waarmede de netto-ra
ming voor 1929 is gestold op f 80,000,000
Gezien de uitkomsten van dat belasting
jaar, wordt dit middel voor 1930 geraamd
op netto ƒ80,000,000, zijnde hetzelfde be
drag als geraamd voor 1929.
De vermogensbelasting is 500,000 hoo-
ger geraamd dan voor 1929, de rechten op
den invoer ƒ3,500,000, de accijns op geslacht
f1,000,000. De verlaging van den accijns op
het gedistilleerd met 40 pet. veroorzaakt
een lagere raming voor 1930 van f 8,000,000
Do accijns op bier wordt f 1 millioen, die op
suiker f 500,000, die op tabak 2,500,000 hoo-
'ger geraamd; idem de rechten en hoeten
&an registratie 3,000,000.
Kapitaaldienst.
De kapitaaldienst wijst voor 1930 een to
taal in uitgaven aan van f 96,753,370, ont
vangsten van ƒ27,770,638, nadeelig saldo
68,982,732.
Voor '29 is geraamd uitgaven ƒ189,596,078,
ontvangsten f 44,151,942, nadeelig saldo 1929
f 145,444,136.
Zooals uit de zaken blijkt, geeft ten slotte
de geheele dienst een nadeelig saldo ad
f 58,842,612.
Het Rijk en de Gemeenten.
Bij het batig slot van ruim 9 millioen
op den gewonen dienst wordt opgemerkt,
dat in 1931 de nieuwe wet op de financieelc
verhouding tusschen het Rijk en de ge
meenten in werking zal treden, welke jaar
lijks een groot offer zal vergen van "sRijks
schatkist. Het is onmogelijk, dit verlies op
het budget van één jaar te lijden. In twee
jaar tijds zal het verlies waarschijnlijk te
overbruggen zijn; in één jaar is het dat stel
lig niet. Vandaar dat er ernstig naai- ge
streefd is. op dc onderhavige begrooting
een overschot te verkrijgen, dat althans
eenig uitzicht biedt, het critieke jaar 1931
met zekere kans op een bevredigend resul
taat te kunnen tegemoet treden. De Regcc-
ring is hierin niet geheel naar wensch ge
slaagd. Verschillende maatregelen, in de
laatste jaren tot stand gekomen, o. a. dc
salarisherziening, het herstel van het ze
vende leerplichtjaar en de wederinvoering
van dc leerlingenschaal van 1923 hebben,
evenals de tegenvaller bij de Zuiderzeewer
ken, geleid tot een verhoogde raming dei-
uitgaven. Dc begrooting van onderwijs ai-
leen moest voor 1930 met 9 millioen ver
hoogd worden cn heeft thans liet tc voren
nog niet gekende cijfer bereikt van ruim
159 millioen. Voorts is de daling van
hoofdstuk VIIA (Staatsschuld), welke de
laatste jaren steeds eenig tegenwicht bood
tegen vermeerdering van uitgaven elders,
tot staan gekomen, en zelfs omgeslagen in
een kleine verhooging, o. a door dc stijging
van den rentestand mot liet onvermijdelijk
gevolg van een duurdere financiering der
vlottende schuld.
De helft van het oft er, dat in 1931 de wet
op de financieelc verhouding zul kosten, is
dit niet. Dat offer toch kan thans gesteld
worden op 23 millioen.
Tegen 1931 zal ongerekend hof normale
accres der uitgaven nog 14 millioen
moeten worden overbrugd, wil de nieuwe
wet op dc financieele \crliouding op bevre
digende wijze kunnen worden gefinancierd.
Uit. een cn ander blijkt wel, dat van een
vérdere belastingverlaging in den eersten
tijd bezwaarlijk sprake zal kunnen zijn. En
tevens, dat, uil aan belasting verhooging te
gen 1931 worden ontkomen, groole behoed
zaamheid en zelfbehcersching in acht geno
men zullen moeten worden.
liet staat vast, dat dc uiterste spankracht
van wat reorganisatie1 en iniddelon-accrcs
leveren kunnen, vereischt zijn. Daarmee
staat vast, dat nieuwe jaarlijksche uitgaven
van beteekenis vóór 1932 slechts uit nieuwe
middelen zouden kunnen worden gefinan
cierd, d. w. z. bclaslingverhooging zouden
meebrengen, d. u. z. een stap terug zouden
beteekenen op den onder dringende econo
mische noodzaak in dc laatste jaren afge
legd en weg.
Een stootkussen.
Het overschot van 9 millioen op de be
grooting is geen weelde, maar een spaar-
zamenlijk gevuld stootkussen om den schok
van 1931 op te vangen.
In de tweede plaats zal bij de beoordcc-
liSg van den toestand van 's lands geldmid
delen in den ecrstvolgenden tijd steeds ge
rekend moeten worden met het.obligo, het
welk daarop in 1931 zal komen le rusten, en
dat, in dit licht bezien, die toestand, zij
't niet zorgwekkend, toch in hooge mate
zorg-eischend is. Daar aldus de minister
van Financiën nu en dan sommigcr in
druk een tegenovergestelde blijkt te zijn,
doordat zij eenzijdig zien op de meevallers
van eenige achterliggende jaren en niet vol
doende in hun aandacht betrekken de tien
tallen milliocncn, welk sindsdien aan de
debetzijde van de budgetbalans een plaats
hebben gevonden of nog zullen moeten vin
den, lieéft het zijn nut, dezen fcitclijken toe
stand scherp in het oog te vatten, opdat hij
niet straks op een wellicht ongelegen oogen-
blik al dan niet samenvallende met een
tegenslag in de conjunctuur hier of in In-
die ons plots en pijnlijk ovorvalle.
is heden telefonisch I
aangesloten onder j
KL. SPUI 1S-22'
Langestraat 81 Telefoon 211
EIM GROS EN DETAIL
Grootste sorteering in
Wol- Sajet- en Breigarens
DAIVJES- EN KINDERKOUSEN
Speciaal adres v. sterke schoolkousen
FOTOGRAFISCH ATELIER
(JTR. WEG 40
TEL 371
ONTWIKKELEN
AFDRUKKEN
VERGROOTEN
ZEISS IKONKODAK
l> @S5il5.&J£Sl.]0SES®G0®®®SBS!tlS]3®S33l.,0
KLEINE ADVERTENTIES
PLAATSING: DINSDAG'S -
DONDERDAG's - ZATERDAG's
Onverantwoordelijk gedrag van
ouders, die hun kinderen
Ihuis willen ver
plegen
60 gevallen geconstateerd
j^es®s®&afflBA'®aE®®sas0SËSSBBi3j9i2s
Wie prijs stelt op smaakvol
laat 't vervaardigen door
BOEKDRUKKERIJ
VAN PERSIJNSTRAAT
Prijzen niet hoogcr, doch werk beter 2
verzorgd dan bijna overal elders.
iss&sgsM
NA DE RAMP VAN DE VIMEIRA.
Begrafenis W. Voorbeytel.
Onder groote belangstelling heeft Maandag
op de algemccnc begraafplaats te Bruinissë
de begrafenis plaats gehad van de bij de
ramp van de Vimcira omgekomen Willem
Voorbeytel. afkomstig uit Bruinissë. De kist
was gedekt door kransen van de directie
en de werkliedeh-vereeniging van de Rot
terdamsche Drogdokmaatschappij.
Aan de geopende groeve hebben ds. C
Waardenburg, de lieer Dijkgraaf namens de
werkliedenvereehiging en een afgevaardig
de namens het personeel van de Rotter-
damsche Droogdokmaatschappij het woord
gevoerd. Ook heeft nog dc burgemeester de
heer Hage gesproken.
Arnh. weg 32 Tel 1069
van Platen, Portretten, Pafse-
partouts en ovale lijsten.
Billijke prijzen
L ^£2>v' JV.WKffl
Arnhe:,:schestraat 6 Tel. 774
I-let oudste adres
hier ter stede
RUIiVlE KEUZE
3ESPHEEKT BIJTIJDS UW
ZAAL VOOR VERGADERING
00000000E00000E00E000000E0000B
Afd. Advertentie Bureau,
PLAATSING VAN
IN ALLE BLADEN ZONDER
PRIJSVERHOOGING
E0SE000SS0B0B00S000ESESBESEEES
Toen ongeveer een maand geleden het
eerste alaslrim-geval tc Delft werd gecon
stateerd, zoo lezen wij in „Het Volk en ge
durende de eerste week liet aantal gevallen
tot vier steeg, kon dit den indruk wekken,
dat dc alastrim zich tot enkele gevallen
zou beperken.
liet heeft niet zoo mogen zijn. De ziekte
heeft zich zóó sterk uitgebreid, dat thans 60
gevallen zijn geconstateerd en er in totaal
2 h 3UU patiënten moeten zijn.
Dc eerste moeilijkheden traden op bij het
tweede geval. Een vader weigerde op aller
lei gronden opname van zijn aan alastrim
lijdend kind. liet kind bleef thuis, vader
en moeder 011 een tweede kind idem cn liet
was noch met overreding, noch met andere
middelen mogelijk dc vader het belang van
opname bij te brengen Altijd hebben zulke
mensehen navolgers en zoo geschiedde het,
dat. er een aantal ouders opname weiger
den.
Li n sterk voorbeeld, dat wel in het bij
zonder de mentaliteit van sommige ouders
ten deze kenmerkt, vernamen wij Zaterdag
avond van dr. C. P. Clcyndert, directeur
van den gem. geneeskundigen dienst
Ken grootvader kwam Zaterdagmiddag
met een kleinkind aan het gasthuis, liet
kind bleek lijdende aan alastrim. Dr. Cleyn*
dort stelde voor het kind naar dc barak
ever te brengen. Dc grootvader wilde het
kind echter weer meenemen naar huis. Dit
geschiedde. Om 6 uur kwam dc moeder
met het kind terug. Met een spons was
het kind gewasschen, waardoor alle pok-
ju isles open waren gewreven. Dr. Cleyn-
dert kwam met dc moeder overeen, dat liet
kind zou worden opgenomen. Even later
lag liet kind in een frisch bed. Maar wat
gebeurde?
Even voordat dr. Clcyndert 'zou vertrek
ken, wensclite de vader van het met alas
trim opgenomen kind den geneesheer te
spreken enverlangde, dat liet kind di
rect de barak zou verlaten. Alle argumen
ten van dr. Clcyndert hielpen niet cn de
dokter moest het kind laten gaan. Zóó moet
de. ziekte epidemisch worden!
De inenting
Ook van dc gelegenheid tpl inenting
wordt niet het gebruik gemaakt, dat nood
zakelijk is. Woensdag j.l. werden onder de
in te enten personen twee lijders aan alas
1 riru aangetroffen.
De onlsinettingsdieaist werkt nog met een
wagen, die volkomen uit den tijd is.
De medewerking van het gemconlebe
stuur is niet zoo energiek, als verwacht
mocht worden in een stad met ongeveer
50,0U0 inwoners, veel vreemdelingenverkeer
oen drukke markt, belangrijke industrie en
een door 1600 studenten bezochte Techni
sche IJoogcschool. Voor belangrijke uitbrei
ding van de gelegenheid, waar. zoo noo-
c'ig, eenige honderden alastrim lijders- ver
pleegd kunnen worden, bemerkt men even
min iets. Integendeel. Een school in dc Zui-
rlerstraat wordt gereed gehouden, doch er
is niets in gereedheid gebracht voor opna
men.
Blijkbaar lieéft men het hoofd reeds in
dm schoot gelegd. Dr. Cleyndert, die steeds
met zooveel animo het alastrim-gevaar
trachtte legen te gaan. verstrekte Zaterdag
middag modedeelingen aan dc pers, „dat
het vrijwel ondoenlijk is. om de uitbrei
ding der ziekte in deze stad tegen te hou
den. De lichte gevallen worden thans zoo
weinig mogelijk in het gasthuis opgeno
men. daar het zoo goed als geen zin meer
heeft, deze nog te isoleeren. Vrijwel door
heel Delft is dc ziekte verspreid cn er zijn
heel wat meer gevallen dan vermoed
wordt."
Geest en opvattingen der heden:
daagsche Nederlandsche
Vrijmetselarij
TROTTOIR-ZONDEN.
i.Alle rechten voorbehouden.)
Als de fietser niet meer fietst.
Moet io meestal stappen,
Lu hij dient te loöpen daar
Waar hij ook mag „trappen
Niet mei 't rijwiel op 't trottoir.
Dat is haast ondoenlijk.
Bovendien njaagt hij 't publiek
En da I's onfatsoenlijk.
Al te dikwijls zag ik hier,
Keurig paradeeren
Fietsers duwend hunne „cor
Op trottoir marcheeren.
Wat per „beonenwagen" liep
Moest' hel pad verlaten,
Koos gedwongen door 'l geval
(Overvolle stralen.
Iloff'lijk duwt men 't stalen ros.
Langs „gewone" menschcn.
Die nog altijd gaan per voet v
En een voetpad vvcnschcn.
Zelfs gaat men rnel fiets cn al
Rustig conforeercn,
't Rijwiel dwars en haar dan tot
Sluitboom degradceren.
Laat 't gevaarlijk ficts-vcrdrict,
Van 't trottoir verdwijnen.
Wil des wand laars veiligheid
Toch niet meer verkleinen,
't Plaatsje is al niet zoo groot,
Waar we kunnen stappen
Dat we ons ook nog terrein
Mogen laten „gappen".
Fietsers loopt daar waar ge rijdt,
\l.s ge niet wilt rijden.
Wil onno.od'go overlast
Voor "t verkeer vermijden.
Blijf met 't rijwiel van 't trottoir.
Hou do breede straten,
Wil een pietsie Vaderland
Toch den wand laar laten.
GROEGROE.
Zaterdagmiddag werd, nadat de deelne
mers in dc gelegenheid gesteld waren dc
collecties van het Koloniaal Instituut tc be
zichtigen, in do groote aula de eigenlijke
jaarvergadering der Internationale Liga ge
houden.
Deze bijeenkomst siond onder leiding van
dr. Uhlmann uit Bazel, die in zijn openings
rede, welke hij achtereenvolgens in het Es
peranto en het Duitsch hield, den toestand
der internationale Vrijmetselarij schelste.
Hierna werd het zakelijke gcdcelto van de
lange agenda, jaarverslag, bestuursverkie
zing. reglementswijzigingen enz., vlot afge
handeld. Vermeld zij slechts, dat in het be
stuur drie Nederlandsche broeders gekozen
werden De sectie voor practischcn vredes-
arbeid, alsmede die voor de Jeugdbeweging,
werden itians officieel geïnstitueerd; de re
soluties, in de voorafgegane sectievergade
ringen aangenomen, vonden bij het Con
gres volledige instemming, waarmede een
belangrijke stap op nieuwe wegen in de
vrijmetselarij gedaan is.
In principe werd besloten tot oprichting
van een internationaal magoniek archief,
terwijl mèdedeeling werd gedaan van ver
schillende nieuw uitgegeven oT eerlang to
verschijnen boekwerken, waarin de stand
der vrijmetselarij in dc verschillende landen
wordt beschreven.
liet. voorstel der Nederlandsche afdeeling
om het volgend congres in Brussel te hou
den, werd bij ucclaniatie aangenomen.
Met liet oog op liet vergevorderd uur kon
het volgende punt: verslag omtrent den
toestand en de problemen, welke zich in
de verschillende nationaliteiten voordoen,
slechts ten deele afgewerkt worden.
Twee vooraanstaande Nederlandsche broe
ders hebben den gcc9t cn dc opvattingen
der hedendaagschc Nederlandsche vrijmet
selarij uiteengezet in diepgaande, princi-
pieele vertoogen,welke aldus het verslag
in liet Ilblcl. de bewondering der verga
dering mochten oogsten. Bij de verdere be
sprekingen bleek, dat vooral ook in de na
den oorlog ontstane nieuwo landen de vrij
metselarij zich krachtig ontwikkelt cn groo-
ten invloed oefent op do humanitaire cn
vredelievend» gezindheid cn op do alge-
meene volksontwikkeling. Daartegenover
moest gewag gemaakt worden van moeilijk
heden, waarmede de magonnerie te kam
pen heeft in landen, waar het vrije geestes
leven wordt onderdrukt. Over het geheel
bleek, dat na den wereldoorlog ook voor
do magonnicke beweging een nieuw tijd
perk opengegaan is, waarin zij met kracht
streeft naar verbreiding liarer beginselen
ten bate van de geestelijke verheffing der
volken en van den wereldvrede.
Zaterdagavond had in het Muzieklyceum
een gala-concen plaats, waarbij vele con
gressisten van hun dames vergezeld waren.
Zondagmorgen tegen tien uur kwamen
de congressisten in liet Concertgebouw bij
een voor de samenkomst, welke het geeste
lijk hoogtepunt van dit driedaagsch congres
uitmaakte, een rilucelen dienst, onder lei
ding van een der Nederlandsche grootwaar-
digheidsbekleeders en waaraan vertegen
woordigers der verschillende naties prac-
tisch medewerking verleenden. Dc samen
komst was volkomen overeenkomstig de
vanouds onder vrijmetselaren geldende
ceremoniën en ritualen ingericht. De groote
zaal, welke geheel gevuld was, was in een
niagonnieken tempel herschapen. De ver
schillende plechtigheden maakten zoowel
op de buitenlanders als op do Nederland
sche broeders in deze grootsche omgeving
een diepen indruk. Deze dienst, welke eenig
is in de geschiedenis tier Nederlandsche vrij
metselarij, zal voor allen die hem bijwoon
den, onvergetelijk blijven.
Tegen half twee was de plechtigheid ten
einde. Met een aantal gereedstaande extra
trams werd het groote gezelschap naar het
Spui vervoerd, vanwaar men zich in gere
serveerde wagens per electrische naar Zand-
voort begaf. Hier werd ten besluite een ban
ket gehouden, waaraan ruim zeshonderd
congressisten deelnamen.
EEN MOEILIJKE LADING.
Die moest worden uitgehakt*
Veertien dagen geleden is het Engelsclï
stoomschip .Baron Wemyss" met eene vol*
le lading Boeton-asphalt van Nederl. In*
die te Amsterdam aangekomen. Deze la
ding welke los in de ruimen zat, was dooi*
de warmte een geheele massa geworden,
zoodat men als hei ware het asphalt uit het
schip heeft moeten hakken, waarmede
twee weken gemoeid waren. De proef om
zulk eene lading los in het schip over te
brengen is dan ook mislukt,
