De Marine-manoeuvres
"Jn ben5f>erfrt
IEJÏ H. C. G. DE JAGER
.ie lagers Zn.
J. E. VAN iMSE
4;
VOORDEELEN
Gloria Vulhaarden
Hieiswe
modellen
De strijd tusschen de
roode en de blauwe
partijen
EEN TECHNISCH
OVERZICHT
DIT
JUBILEUM-DUIFJE
j
'lier volgerv.de nieuwsberichten ui
COPIEER- EN TYPEINRICHTING „SPIDO"
ACHINESCHRIJVEN EN STENOGRAFIE
Otto Kruger
J. Lammsrts van Simen
NIEUWE
EEN B~ZOEK
ONZE ZAAK
Uïieuw circulatiesysteem
G. Th. VAN BEKKUM, l, Vrouwsüstr 4, Te!, 806
Bezoekt onze Showroo-:n E- j«arsm» en
e n Holde r, Dinsdagavond.
De manoeuvres van de Koninklijke Ma
line welke hedenmorgen in het Noordei
kwartier aangevangen zijn, begonnen onder
belangrijke betere weersgesteldheid, dan
die waaronder Vrijdag, Zaterdag en Zondag
jl. de Reuniefeeslen van het 75-jarig be
staan van het Koninklijk Instituut voor de-
Marine in den Helder werden gevierd. De
elementen hebben toen een krachtige po
ging in het werk gesteld om de feestelijke
stemming bij de reünisten te bederven, doch
gelukkig zijn zij daarin, dank zij de uitste
kende regeling niet geslaagd, en het feit dat
alle reünisten niet onbekend stonden tegen
over het beruchte „jutterweer" uit Nieuwe
diep zal hierbij waarschijnlijk ook nog wel
een rol hebben gespeeld Op de manoeu
vres zou het stormweer van de vorige dager
een heel wat grooteren invloed hebben ge
had en de commandant van de Blauwe
Partij zou hierin onverwacht een krachti
gen bondgenoot hebben gevonden Want de
beruchte stormen op onze kusten, waarvan
in het gebied van actie, in de Haaksgron-
den en op de banken tij het gat van Tei
schelling zoo menige droeve herinnering
voortleeft aan het lot der schepen en de op
varenden, die er aan ten prooi zijn geval
len. zouden het voor den rooden partij-
commandant uiterst moeilijk hebben ge
maakt om een krachtige actie in de toegan
gen tot de Zuiderzee te ondernemen.
Geheel anders is dit alles, nu het weer ts
omgeslagen, en zoo verleidelijk mooi is ge
worden, dat het plotseling een steun is ge
worden voor don vijand van de Blauwe par
tij, welke nu geheel op eigen middelen moei
bouwen.
Gedurende den afgeloopen nacht zijn d»
verschillende schepen op de meest uiteen
loopende uren naar hunne posten vertrok
ken en de Blauwe partij heeft alle maatre
gelen lot het afslaau van don verwachter»
aanval der Rooden genomen. De verrader
lijke mijnveldcn, de mtjnversperringen zijn
gelegd, de batterijen en kustwachtposten
werden bezet, en de schepen hebben hunne
afwachtstellingen ingenomen.
Reeds kort nadat de oorlogstoestand was
ingetreden, werden door de vliegtuigen van
de beide partijen verkenningstochten ge
daan, teneinde eventueele vijandelijke
strijdmachten te verkennen en de aard en
positie hiervan aan de partijcommandanten
draadloos te melden. Deze wijze van be
richtgeving gaf onmiddellijk gunstige re
sultatcn, en beide partijleiders waren reeds
vlug eenigszins over de positie der vijande
lijke strijdmachten ingelicht. Slechts de on
derzeeboolen kunnen trachten, door weg
duiken zich aan deze verkenning te ont
trekken.
Een stel roode mijnenvegers is op ge
stoomd in de richting van het Zeegat van
Terschelling en heeft daar een gedeelte
van het gebied ervoor, op mijnen afgevischt.
Zij zorgden evenwel hierbij buiten schoots
afstand van de kustbatterijen te blijven,
zoodat de blauwe partij, welke zich niet
heeft laten verlokken om met Hr. Ms. Cruno
de vijandelijke schepen te verjagen, hun
geen schade heeft kunnen berokkenen. Ook
Hr. Ms. Jacob van Ileemskerck werd ver
kend, stoomend ver uit de kust, benoord-
westen van dit zelfde zeegat. Een der Biau
we onderzeebooten heeft opdracht gekregen
te trachten tot een aanval te geraken, doch
of zij in deze poging zal kunnen slagen, is
op het oogenblik nog niet bekend.
Woensdag 25 September.
De actie op onze Noordelijke kusten, waar
onze Marine manoeuvres houdt, wordt door
buitengewoon mooi weer begunstigd, en het
zicht was gisterenavond en van nacht bij
zonder helder.
Mr. Ms. Onderzeeboot 0.10, welke volgens
ons vorig bericht order had gekregen, to
trachten Hr. Ms. „Hcemskcrck" binnen lan-
ceerafstand te benaderen, is hierin niet ge
slaagd, doordat het pantserschip van koers
is veranderd, en zich in een veiliger gebied
heeft teruggetrokken. Deze actie van Hr.
Ms. „Heemskerck" moet evenals het mij
nenvegen door een span mijnenveers op den
achtermiddag, als een schijnactie be
schouwd worden, teneinde de aandacht van
do Blauwe partij op het zeegat van Ter
schelling te conccntreeren, zooals nader uit
het verloop der gebeurtenissen moge blij
ken.
De Blauwe vliegtuigen hielden, vlak vóór
het invallen van de duisternis, nog een ver
kenningsvlucht over het terrein van actie,
teneinde hun commandant voor het ingaan
•van den nacht nog een overzicht te geven
van de positie der vijandelijke roode vaar
tuigen. Hr. Ms. „Ileemskerck" werd op deze
vlucht niet gezien. Voor een poging tot bin
nendringen der zeegaten in den nacht, wa
ren, in verband met het feit, dat de maan
om 9.30 uur opkwam, de uren direct na
zonsondergang, het rnecst geschikt, vooial
ook nmdal hei zicht zoo bijzonder helder
was en de zee zoo uitermate kalm.
De blauwe partij had zijn bewakmgsvaar-
tuigen uitgelegd om elke poging tot binnen
dringen, zoo mogelijk te ontdekken en door
het afgeven \an het alarmsein de kustbat-
teriien n do artillerieschepen onmiddellijk
\an net «rcigend gevaar te waarschuwen.
inderdaad heeft de Roode partij een bin-
r.endringenspoging gedaan. Twee sliel^a*
rende Z-bootcn waren hiervoor naar de Te-
xclsche zeegaten gezonden, en een naar het
zeegat van Terschelling. Door op twee ver
schillende plaatsen zulk een poging tc on
dernemen werd de mogelijkheid geopend,
dat althans een der zeesluizen, door rood
vernietigd zou kunnen worden, indien het,
zoowel aan een der booten voor het Texel-
sche zeegat, als aan die voor het Storte-
melk gelukte, ongezien binnen te dringen.
Want in artilleristische bewapening moe
ten de blauwe mijncnleggers het onderspit
delven, tegen het zwaardere geschut van do
Z-booten. Voor de blauwe partij blijft dus
alleen Ilr. Ms. „Gruno" over als artiljeris-
tisch sterker schip, en indien dit schip er
in geslaagd zou zijn om afdoende af te re
kenen met de indringers van het ééne zee
gat, zou het daarna te laat gekomen zijn
bij die van het andere zeegat, om de poging
tot vernietiging van de Zuiderzeesluizen
door geschutvuur nog te kunnen beletten.
De Blauwo partij werd evenwel in den
afgeloopen nacht niet voor dit moeilijke
waagstuk gesteld. Want Ilr. Ms. onderzee-
boot O 9, vvelko voor de Haaksgronden
kruiste, ontdekte ten pl.m. 8.30 twee vaar
tuigen, welke met gedoofde lichten varende
den ingang van het Schulpengat trachten
te naderen. Na een geslaagde voorzichtige
verkenning, stelde de commandant van d«*
onderzeeboot vast, dat hij met vijandelijke
torpedobooten had te maken, en onmiddel
lijk werd tot r,en bovenwateraanval overge
gaan. Het gelukte aan de onderzeeboot om
ongemerkt te naderen tot binnen lancecr-
?i'stand en één van zijn tegenstanders met
een torpedoschot to vernietigen De andere
boot slaagde er in, om zich aan een aan
val van de onderzeeboot te onttrekken, doch
had het ongeluk om. bij het dwars overste
ken van de banken en van het vaarwater
een betonningsboci in een der schroeven te
draaien. De binnendringingspoging werd
toch voortgezet, doch de boot werd door een
der bewakingsvaartuigen ontdekt, die even
als de onderzeeboot reeds gedaan had,
alarm maakte. Do zoeklichtbundels zochten
den indringer, daarbij ter zijdo gestaan
door het heldere schijnsel der lichtgrana
ten, en het lot van het licht gebouwde vaar
tuig was daarna door het geschutvuur der
batterijen spoedig beslecht.
De betonningsboei met haar verankering
werd hedenmorgen door een duiker uit dc
schroefas van de torpedoboot verwijderd,
waarna de boot in het dok werd opgeno
men, om de bij het ongeval opgeloopen lich
te averij te herstellen.
De torpednboot, welke door het Storte-
trieik het zeegat van Terschelling trachtte
binnen te dringen, verging het niet beter,
aangezien zij werd ontdekt door den kust
wachtpost op Vlieland. De gealarmeerde
kustbatterijen opende het vuur op haar,
dat evenwel geen afdoende uitwerking had
tengevolge van den nog grooten afstand
De boot wérd evenwel bij haar verder door
dringen opgevangen door Hr. Ms. „Gruno"
en Iir. Ms. „Medusa", die haar na een kort
gevecht in den grond boorde.
Het is hier do plaats om te vermelden,
dat een schip, hetwelk buiten gevecht
w ordt gesteld, door een door den algemeenen
leider te beslissen aantal uren, weder op
nieuw aan dc oefeningen mag deelnemen
De actie van dc Roode partij geschiedt door
een onderdeel van de grootc Roode vloot,
welke op de Noordzee kruist. Zoodra ditt
onderdeel verliezen lijdt, worden die weer
aangevuld door versterking van het gros
Aangenomen wordt, door den algemeenen
leider, dat één, als vernietigd beschouwd
vaartuig, weder aan de oefening mag deel
nemen indien da tijd die benoodigd zou zijn
om een plaatsvervangend schip van het
gros op de Noordzee te dirigeeren naar de
plaats van actie, verstreken is. Voor de
Blauwe partij is dit eenigszins anders, om
dat hierbij rekening wordt gehouden met
de werkelijke sterkte der Nedcrlandsche
marine. Een vernietigde onderzeeboot b.v
kan daarbij niet vervangen worden, wan
neer aangenomen wordt, dat de overige,
niet bij de Blauwe partij ingedeelde Ne
der landsche onderzcebooten in tijd van oor
log in de zuidelijke wateren hun oorlogs-
posten hebben betrokken, zoodat er geen re
serve meer aanwezig is.
Roode pailij in de diepte. Doch ook dc
Blauwe partij leed een gevoelig verlies
doordat de aanvallende onderzeeboot door
een der vijandelijke torpedobooten werd ge
romd en zonk.
De Roode torpedobooten zetten hun in-
dringpoging voort en trachtten door hunne
hooge vaart binnen gesehutsafstand van de
Zuidcrzccslffizcn tc geraken, zij werden
evenwel teruggedreven door Hr. Ms. .Gru
no" en „Medusa" van de Blauwe partij, die
na het zinken van het pantserschip niet
langer behoefden terug to trekken.
Er was nu eenige uren rust in de vijan
delijkheden ingetreden, totdat de Roode
partij niet geleden verliepen zou hebben
aangevuld van uit het gros van zijn vloot
op de Noordzee. Dc verloren gegano onder
zeeboot O 8 werd vervangen door II r Ms.
O 9, die daarvoor van zijn vroegcren po.:t
voor het Schulpengat werd opgeroepen.
DE
LEIDSCHE ADJUDANT EN
DE LEERPLICHT.
H006 20c.M,IN KEUR 10
PLASTIEK UITGEVOERD,
WORDT U TE6EN
•NZENDIN0 VAN
40 DUIfMERrtEN
GRATIS ên FRANCO
AANGEBODEN DOOR
KON-ZEEPFABRIEKEN-DE DUIF. DEN DOLDER"
Uit het bovenstaande zagen we, dat de
nachtelijke verrassing van de Roode partij
mislukt is. ltilusschen zat die partij niet
stil en werd er hedenmorgen pl.m. 11 uur
gerapporteerd, dat Hr. Ms. „Hcemskcrck".
beschermd tegen onderzecbootaanvallcn.
loor zigzaggende torpedojagers en mijnen
vegers dc ku.M van Vlieland naderde cn
altïaar met de landingsdivlsic van 100 man,
een vlot uitgevoerde landing op. het eiland
uitvoerde, teneinde dc batterijen tc vernie
len, waarvan de Roode partij blijkbaar dooi
spionnenberichtcn, of door verkennings-
luchtcn van zijn vliegtuigen wist, dat zij
slechts zwak bez» t waren. Nadat de batterij
vernageld was, werd de landingsdivisie we
der aan boord genomen, zoodat de Blauwe
Kustwachtpost intact werd gelaten waar
na Ilr. Ms. „Ileemskerck", voorafgegaan
door de naar mijnen visschcnde mijnenve
gers, cn weder beschermd door toPpecloboo
ten, koers zelte naar het Stortemclk. blijk
baar met het voornemen om zelf een poging
tot binnendringen te doen.
De Blauwe batterij op Terschelling open
Je het vuur op de mijnenvegers en slaag
den er in één span in den grond te boren,
ioch daarna werden zij door vuur van Ilr
Ms. „Ileemskerck" tot zwijgen gebracht, ter
wijl het aan dit schip eveneens gelukte om
eenige Blauwe bewakingsvaartuigen, welke
niet snel genoeg hadden kunnen terugtrek
ken, tot. zinken te brengen.
Hr. Ms „Hcemskerck" dringt steeds die
per het vijandelijk zeegat binnen, aange
zien de artilleristisch zooveel zwakkere
schepen Ilr. Ms „Gruno" cn „Medusa' van
Je Blauwe partij moeten retireeren
Evenwel heeft Rood nog niet alle hinder
palen van Blauw overwonnen, want plotse
ling verraad een bellenbaan van een tor
pedo, de aanwezigheid op de Vliereede van
een onderzeeboot De torpedo trof doel en
langzaam zonk het pantserschip van de
Aanleiding tot ontzetting uit de
ouderlijke macht?
Zooals men zich herinneren zal heeft
voor den krijgsraad te 's Hertogenbosch en
in hooger beroep voor het Hoog Militair
Gerechtshof te 'sGravenhage eenige malen
terechtgestaan een adjudant-ondcrofficiei
uit Leiden, die wegens overtreding van d<
Leerplichtwet werd veroordeeld tot vel
schillende geldboeten.
Deze militair wenschte zijn kinderen
niet naar school te zenden, omdat zulks
naar^un opvatting in strijd zou zijn mat
Gods geboden.
In verband hiermede had de advocaat
fiscaal reeds het vorige jaar bij den Voog
dijraad te Leiden aangedrongen, om de kin
deren van den adjudant aan diens ouder
lijke macht te onttrekken. De Voogdijraad
vond daartoe evenwel geen aanleiding, om
dat z. i. hier niet van „vcrwaarloozing
sprake zou zijn.
Thans heeft de officier van justitie bij de
Ilaagscho rechtbank de zaak ambtshalve in
onderzoek genomen, om te overwegen, of
aanleiding bestaat, dat hier door de
rechterlijke macht wordt ingegrepen in het
belang der kinderen, die tot dusver in het
gc-heel geen onderwijs hebben genoten,
doch volgens den wil van den vader de
dauen met spelen moeten doorbrengen.
tot nu toe geen ongeregeldheden voorge
vallen.
Nader meldt men nog:
Gisteravond om half elf is de staking
uitgebroken, omdat ongeveer do helft van
de nachtploeg, welke om tien uur op het
werk verscheen, weggestuurd werd, daar
de directie vreesde voor moeilijkheden
met inmiddels op het werk gekomen Fran-
sche arbeiders. De andere helft werd toen
door dc kameraden uil de fabriek terug
geroepen.
Gistermiddag werd de machinist, die wei
gerde den Franachen vervanger te instruee-
ren, op staanden voet ontslagen. l-Ieden
zijn eenige Fransche fabrieksarbeiders uit
de Meurthe-streek dooi; do stakingsdienst
opgevangen cn dringend aangeraden terug
te koeren. Behalve de Nederlandsche vak-
vercenigingsleiders was aanwezig de Belg
Chalmet, die voor de Belgische georgani-
seerden handelt
EEN ZIEKE KOE DOODGEHONGERD?
Zware boete tegen oèn boer
geëischt.
Alkmaar, 26 Sept. Gisteren stond voor
dc rechtbank alhier terecht dc 63-jarige vee
houder S. K. to Wicringen, verdacht een
koe, die aan gewrichtsbreuk leerl cn niet
kon staan, te hpbben laten dood hongeren.
Verdachte ontkende. Een brigadier van
de Rijksveldwacht had hel dier door een
voearts la\ep onderzoeken. Deze werd als
geluige-deskundige gehoord en legde een
voor verdachte bezwarende getuigenis af.
Mij zcide o.m., dat het dier nog monter en
frisch was geweest. Op last van den burge
meester was liet cadaver weggesleept. Ver
dachte staat bekend als een
"HETHUI5 VANVERTROUWEN
HOLL AN DIA'S GOEDERENHANDEL
Weder voorradig alle artikelen
voor Herfst- en Winterseizoen:
Haarden, Kachels en Fornuizen
Regen- en Wintermantels, Hoeden
Bont- en Pelswerk
Bedden en Dekens
Manufacturen en Schoenen
Meubelen, Tapijten en Vloerzeilen
Regen- en V/inter jassen
Heeren- en Jongeheerenkleeding
boven andere magazijnen:
1. de grootste keus
2. de beste kwaliteit
3. de billijkste prijzen
4. de gemakkelijkste betalingsvoorwaarden
MAGAZI1N UTRECHT, K. MINREBROEDERSTRAAT 13-17
Vanaf I November a.e. VOORSTRAAT 22
HOF 10 TEL. 87G
School vcot'
(SYSTEEM „GROOTE") HM ALLE TALEN
52jp"* Bemiddeling wordt verleend bij plaatsing op kantoor
die zijn bezittingen en vco verwaarloost.
De officier eischte een voorbeeldige straf:
200 of 100 dagen hechtenis.
(Tel.).
VEREENIGING VOOR VROUWELIJKE
STUDENTEN TE LEIDEN.
Leiden, 26 Sept. In dc sladsgehoorzaul
te Leiden heeft hedenavond de inauguratie
jilaats gehad van de 120 nieuwe leden van
de Verceniging voor Vrouwelijke Studenten
(V. V. S. L) Ook Prinses Juliana woonde
de inauguratie bij.
De presidente, mejuffrouw P. A. A
Couvée, hield, zooals bij gelegenheden als
deze te doen gebruikelijk is, een toespraak
tot de novilii, waarin zij er op wees dat
dit het feit, dat zij studenten zijn, haar een
zekere mato van vrijheid van beweging
eeft, doch dat zij daarbij tevens mDelen
bedenken, dat zij die vrijheid niet mogen
misbruiken en steeds in het oog zuilen
houden wat zij aan zichzelf en tegenover
zichzelf verplicht zijn. Fn al moge dan
later blijken, dat de studie aan de univer
siteit niet die bevrediging schenkt, welke
zij zich bij den aanvang ervan hadden
voorgesteld, hetzij zij dn studie te zwaar
vinden of om andere redenen, laten zij zich
dan niet door valsche schaam ie ervan
weerhouden haar studie op te geven. Im
mers :1e jaren, die zij aan de universiteit
hebben doorgebracht, zijn geen verloren
jaren.
Voorts vermaande de presidente de no-
vitii nooit te vergeten, dat zij wel studen
ten, maar dan toch altijd meisjes studen
ten zijn. Het is, aldus de presidente, verre
van mij iets te zeggen ten nadeele van
manieren en gewoonten, die hier onder
uwe mannelijke collega's gebruikelijk zijn,
maar wel wil ik wijzen op het van weinige
originaliteit getuigende klakkeloos navol
gen van deze gebruiken door meisje?
De presidente wekte tenslotte de novilii
op het lidmaatschap van de V. V. S. L.
hoog le houden en den bioei ervan met
a! haar krachten te helpen bevorderen.
Hierna verklaarde de presidente de 120
novitii tot lid van de V. V. S L.. waarna
deze op de ledenlijst teekenden.
Een nisuw rijwiel?
Even eerst kijken bij
Beekenstensche laan 11
Gemakkei ke condities
beëedigd scnaC. r cn
Vendumeester
Langestraat 102b.
Oudste en vertrouwd adres.
(Gevestigd sedert 1900).
Taxatie van geheele of ge
deeltelijke inboedels en ge
bouwen.
Goederen voor publieken
verkoop worden dagelijks af
gehaald.
Verkoopiokaal Muurhuizen 47
Verhuizingen cn verpakkin
gen.
Expositie van:
aan
is altijd loonend, om
dat onze goederen
meer waard zijn dan
den prijs die men er
voor betaalt
KORTE 3EHGSTRAAi 12
TEL 564
Vi/aarc'oor de GLORIA VULHAARDSN aan den
sterkst trekkenden schoorsteen uitste end zijn
te regelen
GROOT WARMTE VERBOGEN
ZUINIG KOLENVERBRUiK
PRIJZEN VANAF; F 49 50
Utrechtschestraat No. 37 -Tel. No. 150.
MEVROUW»
Begrijpt U het grooto voordeel wanneer U Uw Smid
als vakman Uw nieuwen haard laat leveren
ELECTR03CHE SMEDSRiJ „DE ETNA"
b j de L^.gestraat
PSR^ÖN-NT HAARDEN
