DE EEMLANDEQ PHILIPS LAMPEN RADIO HARLEY HOUSE NIC, BOVÉE S. DU IJKER BONTJAS? Dinsdag 8 October 1929 28e Jaargang No. 85 BUiTENLANDSCH OVERZICHT WIE ZAL STRESEMANN OPVOLGEN? ARIÊL en F. N. MOTOREN F0 Ha LOMAHS HOOVER EN MACD0NALD ZIJN HET EENS DE SCHEEPSRAMP BIJ DE N00RSCHE KUST EEN REUSACHTIGE BRAND HEVIGE STORM IN JAPAN si Fa. EL J. Luëjcx en Zn. EEN AAASLAG OP EEN ROEMEENSCH MINISTER BRUTALE DIEFSTAL Voor een groot bedrag ontvreemd AMER5F00RTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pc' 3 maanden voor Amersfoort f2.10. per maand 0.75, per WKk (=cl gratlj verzekering tegen ongelukkenl f O.I7'/r D d franco P" p°st P" 3 maanden t 3.-. Afzonderlijke nummers I 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG JU UITGAVE: VALKHOFF C2 PRIJS DER AOVERTENTIEN «-1-« elke regel meer f 0.25. Llcfdadighclds-advertentlfcn voorat helft vao den prijs. Kleine Advertentlftn „KEITJES bi) vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f !.-■ Bc<vl)snummer extra f 0.05 Het vonnis in het proces- Tuka uitgesproken. Een offensief tegen de Slo- waken. Zaterdag werd in het proces wegens hoog verraad, dat ruim twee maanden heeft ge duurd, de afgevaardigde der Slowakische Volkspartij, dr. Tuka, die de voornaamste beschuldigde was, veroordeeld tot lö jaren zware kerkerstraf, terwijl zijn medebeschul digde, de redacteur Snacky, vijf jaren den zelfden vorm van straf zal krijgen te ver duren. De derde beschuldigde, de secretaris der Slowakische Volkspartij, Mach, werd vrijgesproken. Met de veroordeeling van den afgevaar digde professor Tuka is, zoowel wat do politieke positie betreft, die de beschuldigde innam, als wat de omvangrijkheid van 't proces aangaat, het grootste hoogverraads- proces sinds het bestaan der Tsjecho-Slo- wakische republiek geëindigd. Professor Tuka was secretaris-generaal der Slowakische Volkspartij en behalve de partijleider Hlinka cle intellectueele verte genwoordiger der partij, die hem juist en kele dagen geleden weer als nummer één had geplaatst op de lijsten der candidaten voor de a.s. verkiezingen voor het parlement in den kieskring Kaschau en, of hij ver oordeeld zou worden of niet, het onbeperk te vertrouwen in hem had uitgesproken. Tuka was ervan beschuldigd spionnage te hebben gepleegd ten gunste van Hon garije, door de stichting der Slowakische burgerwachten het bestaan van den staat in gevaar te hebben gebracht cn door het voornemen, om Slowakije los te maken van het overige deel van den Tsjecho-Slowaki- schen slaat, het voortbestaan hiervan be dreigd te hebben. De beschuldiging was ge baseerd op tal van getuigenverklaringen, doch in don loop van 't proces bleek, dat de voornaamste beschuldigende getuigen niet alleen volkomen in gebreke bleven, maar door hun verklaringen zich zelf in een zeer ongunstig licht plaatsten. Volgens den Ullstein Nachrichtendicnst konden rechtstreckschc betrekkingen met do Hongaarschc irredentistischè kringen even min onomstootelijk worden bewezen als het bestaan eener spionnagecentrale te Wetnen waar. Tuka voor gewerkt zou hebben. Tuka gaf top, ter voorlichting van het buitenland, te Weenen aan belanghebbende buitcnlandsche kringen materiaal over het Slowakische autonomistische streven ver schaft te hebben, maar hij heeft dat gedaan op bevel der partij. De als getuige gehoorde partijleider Hlinka bevestigde deze verkla ringen van Tuka in vollen omvang. Do or ganisatie der Slowakische burgerwachten was in 't leven geroepen als bescherming der partij en de overheden hadden zulks geduld. Voor de eene of andere actie, een omwenteling ten doel hebbende, zou z.i. deze organisatie een belachelijk werktuig zijn geweest. Voor zoover de behandeling der zaak in *t openbaar -geschiedde, kan de objectieve beoordeelaar, naar de aangehaalde berich tendienst opmerkt, door de beschikbare ver slagen niet absoluut overtuigd worden van Tuka's schuld. Don doorslag zullen hij de veroordeeling ongetwijfeld hebben gegeven de rapporten der militaire deskundigen, die in de geheime zittingen zijn uitgebracht. Hoewel men aan 't proces het karakter van een hoogverraadsproces heeft gegeven, ging het er hierbij echter om de Slowaken te treffen. Vertegenwoordigers der autonor mie (d.i. de Slowakische Volkspartij) ston den aan den eenen kant, vertegenwoordi gers van 't Tsjecho-Slowakische centralis me (d.w.z. de mannen, die achter de be schuldigers stonden) aan de andere zijde. Het proces heeft, met betrekking tot de Slo wakische kwestie niet alleen geen licht ge bracht, maar den toestand integendeel bui tengewoon verscherpt. Door do .veroordee ling van Tuka zal buiten kijf do strijd tus- schen autonomisten en centralisten in al zijn felheid weer opleven, waartoe juist do verkiezingscampagne, die nu is begonnen, omdat op 27 October nieuwe volksvertegen woordigers moeten worden gekozen, een ge schikte gelegenheid biedt. Kenmerkend voor do vastbeslotenheid, waarmee de Slowakische Volkspartij zich achter Tuka plaatst, zijn de voorbereidin gen, die zij voor den dag der veroordeeling hebben getroffen. De laatste dagen zijn in Slowakije oproepen gepubliceerd, waarin werd aangespoord tot massa-demonstraties van de leden der intusschcn ontbonden Slowakische burgerwachten. Te Pressburg waren geruchten verspreid, dat de Slowa kische burgerwachten een massalen op- marsch door de stad zonden organiseeren, ■weshalve omvangrijke v cilighcidsmaatrege- len door de politie werden getroffen nni aan eventueele onlusten het hoofd te bieden. Of deze onmarsch is doorgegaan, weten wij momenteel nog niet. De staatsautoriteiten zullen, wat de anti- Tsjechische agitatie der partij betreft, wel niet lijdelijk toezien. Zoo verluidt, dat het O.M. tegen de redactie van 't voornaamste orgaan der Slowakische Volkspartij, dc Slo vak. een instructie heeft geopend, omdat in een oproep aan de recruten, die onlangs in dit blad werd gepubliceerd, de Slowakische soldaten ertoe werden aangespoord alleen te luisteren naar Slowakische bevelen en niet te gehoorzamen aan commando's, die tegen de Slowaken mochten zijn gericht. Dr. Kaas behandelt deze kwestie op principiëele wijze Voor bet Centrum gelden alleen zakelijke overwegingen Keulen, 7 Oct. (IT. N.) In dc Witte Zaal van de Bürgergesellschaft heeft van daag do lierfstvcrgadering van de provin ciale commissie der centrumspartij van het Rijnland plaats gehad. Naar de Kölnisclic Volks Ztg. meldt, stond de vergadering ge heel in het toeken van het overlijden van Stresemann. Dit kwam niet alleen tot uit drukking in do warme woorden van har telijke deelneming cn oprechten rouw, wel ke Justizrat Moennig en prelaat Kaas aan den overledene wijdden, doch ook in een wijziging van de agenda. Het referaat van minister Wirth over het Youngplan cn het programma voor het westen kwam n.l. te vervallen. In plaats daarvan hield prelaat Kaas aan het slot der vergadering oen toe spraak waarin hij ook de kwestie van Strc- semanns opvolgers principieel behandelde Aangezien in ver band hiermede ook zijn naam is ge noemd, herinnerde hij aan de woorden, die hij dit voorjaar Dp de cer.trumsbe- tooging te Essen heeft gesproken, waarin hij te ken nen heeft gegeven dat voor hem als leider der partij geen sprake kan zijn van het bekleedeii van een ministers- Dr KAAS zetel Imusschcn kan het het centrum niet onverschillig zijn wie dezen post zal bezetten. De leemte, door hot overlijden van Stresemann ontstaan, is groot en misschien nog grootcr op het gebied der binnenlandsche dan op dat der builenlandsche politiek. ITet centrum moet daarom bij cle definitie*, e bezetting van den zetel den persoon laat hij daarbij buiten beschouwing evenals de \ruag of de post door iemand uit het parlement of door een ambtenaar zal worden fcezët verlangen dat alle leden van het kabinet een waar borg voor het voortbestaan van hel kabinet zoowel ten opzichte van zijn werk op hot gebied der binnen- als der buitenlnndschc politiek bieden. Deze zakelijke overwegingen alleen zul len voor het centrum den doorslag geven en ook van dit standpunt uit zal het cen trum dc voorstellen van den rijkskanselier in overweging nemen. Lavendelstraat 9b 12 Tel. 1053 Wegens uitbreiding en verbouwing ruimen wij op tegen sterk verlaagde prijzen Tevens eenige zoo goed als nieuwe motoren ELEGTR. TECHN. BUREAU UTR. STRAAT 15 TEL. 433 Het beroemde Nora toestel met aansluiting op de lichtleiding is reeds vanaf f 1E5.- compleet (zon der antenne) bij ons verkrijgbaar. HAVIK 23 TEL. 773 AÏVIERSFOO tT Haakon VII bevonden, bij de ramp verlo ren is gegaan, kan nog geen nauwkeurige opgaat* omtrent het aantal slachtoffers worden gedaan. Men moet echter met de waarschijnlijkheid rekenen dat 35 perso nen om het leven zijn gekomen, o.a. 9 leden van de bemanning. De ramp had plaats doordien het schip met een snelheid van 12 mijl op een rif is geloopen. De schok wa« zóo hevig dat dc kapitein, die op de com mandobrug stond in zee werd geslingerd. Hij kon nog niet worden verhoord. De missie van den Brilschen premier geslaagd iVordl het accoord nog uitgebreid? Londen, 7 Oct. (V.D.) Eqn bijzondere correspondent van de Dailly Mail te Orange (Virginia) meldt, dat het tot stand komen van een overeenkomst tusschcn Macdonaid cn Hoover over de ontwapening thans ver zekerd is. Het feit, dat dc tekst van de uitnoodigin- gen voor de conferentie te Londen is vastge steld, bevestigt de berichten van het slagen vaii dc missie van Macdoiiald. Zoo groot is het vertrouwen in de bereikte overeenkomst, dat men gelooft, dat deze zich nog verder zal uitbreiden. In berichten uit Washington wordt er op gewezen, dat aan Amcrikaanschc zijde de wcnsch is geuit de verzending der uitnoo digingen te bespoedigen. In do uitnoodigin- gen wordt o.a. gewezen op het toetreden der staten tot het anti-oorlogsverdrag van Kel logg Technische kwesties worden in dc uit- noodiging niet aangeroerd. Daarentegen wordt betoogd, dat alle overeenkomsten, die lusschen Engeland cn Amerika getroffen zijn, een onderwerp van bespreking op de conferentie zullen uitmaken. Hoover en Macdonaid kecren Maandag te Washington terug. Macdonaid is voorne mens in den loop van den dag een korte toespraak to houden tot liet Amcrikaansche congres. Japanscli maiinedoskundige naar Washington. Seattle, 7 Oct. Jamagocsji, bevelhebber van de Japanschc marine, is van hier per trein naar Washington vertrokken met plan nen betreffende dc deelneming van Japan aan de aanstaande conferentie der vijf mo gendheden te Londen. I 1 tin ccn eigenlijke paniek is geen sprake geweest Vermoedelijk 35 dcoden Oslo, 7 Oct. (V. D.). Op de Noorsche kust is in den afgeloopcn nacht het kust vaartuig Haakon VII te 11 uur bij Floroc aan den grond geloopen cn eenige minuten later gezonken. Van dc 70 passagiers wer den 54 gered; van de bemanning worden 9 man vermist Het schip mat 1300 ton. Oslo, 7 Oct. (II.X.) Omtrent de ramp \an het stoomschip Haakon VII worden nog de volgende bijzonderheden gemeld: Verscheidene passagiers hadden zich reeds ter ruste begeven; het electrischc licht ging terstond uit. De passagiers kwa men gedeeltelijk in nachtgewaad boven. Van een eigenlijke paniek was naar een der overlevenden verklaarde eigenlijk geen sprake, want liet geheele voorval speelde zich zoo snel af, dat voordat men tot be zinning kwam het schip met uilzondering van voorschip reeds gezonken was. Het ge lukte een bootsman een lijn van het schip naar een rots te spannen cn zoo was het mogelijk gedeeltelijk 50 personen naar de rots over te brengen, waar zij ongeveer 4 uur in Jievige koude doorbrachten voordat zij gered werden. Een aantal andere per sonen bleef met de kinderen op liet voor schip. Ook in een kajuit van dc 3de klas bevonden zich verschillende passagiers, ge lukkig bleef deze kajuit boven water, zoo dat deze personen later gered konden wor den. Verdienstelijk maakte zich een koop man uit Bergen Ilunn, die toen liet schip slagzij maakto een der salondeuren wist te verwijderen zoodat door do ontstane ope ning 7 menschcn naar huiten kónden ko men. Dc consul zelf heeft zich daarbij nog gewond. Vermoedelijk 35 dooden. paar de lijst van de passagiers, die zich aan boord .van het verongelukte stoomschip DE GROENTEN- EN BRUITSJQUWERS TE NEW-YORX STAKEN. New-York, 7 Oct. (V. D.) Zondag zijn 2000 Ncvv-Y'orksche groenten- en fruitsjou- wers in staking gegaan, daar zij den acht- urigen arbeidsdag eischen. Menschat de waarde der goederen, die daardoor aan bederven prijs gegeven zijn, op ongeveer 5 tot 6 rnilliocn dollar. Lange rijen beladen wagons staan aan de pieren en worden niet gelost. Versterkte politiewachten verzekeren de orde op dc plaatsen, waar de stakers pos ten hebben uitgezet Do staats- cn gemeente-autoriteiten trach ten als bemiddelaar op te treden, daar men voor dc voedselvoorziening van New-York vreest. OVERVAL VAN EEN BANKLOOPER F rankfort a./d. Main 5 Oct. (V.D.). De loopcr van de firma gelp\ Gutbrod brengt iedore week een grootc som aan loongcldeh naar Aschaffenbürg. Toen hij Vrijdag Aan den tram stapte, werd hij onverhoeds aan gevallen en op den grond geworpen. De roo- ver. ontrukte hem zijn aktetasch en pro beerde te vluchten. Op het hulpgeroep van don aangevallene zetten voorbijgangers den dief na. Deze loste eenige revolverschoten op zijn achtervolgers, echter zonder hen te treffen. Hij word ingehaald en gevangen ge nomen. Dank zij het publiek kon de looper zijn tascii, inhoudende 3000 Mk., terugkrij gen. Bij het politioneele onderzoek is nog obleken dat dc aanvaller een zwager was van den loopcr; hij had zich door een val- sche baard onherkenbaar gemaakt.. DE BENOEMING VAN DR. CURTIUS B e r 1 ij n, 5 Oct. (V.D.) Naar aanleiding \an het bericht nis zou de benoeming van dr. Curtius tot minister van buitenland- schezaken geschied zijn zonder medeweten van de andere ministers, wordt van goed ingelichte zijde liet volgende medegedeeld: „Het is juist, dat dc rijkskanselier met nie mand, ook niet met minister Curtius. over leg heeft gepleegd. Dc rijkskanselier had eerst voorluopig zelf de functie van minister van buitenlandsche zaken op zich willen nemen, maar in verband met zijn drukke werkzaamheden is dit onmogelijk gebleken. Artikel 53 van de grondwet zegt uitdruk kelijk. dat de minister van buitenlandsche zaken benoemd wordt door den rijkspresi dent op voordracht van den rijkskanselier. Overigens wordt met de tijdelijke benoeming van dr. Curtius geen definitieve toestand geschapen. PILSOEDSKI OP REIS. Een bezoek aan Italië. Warschau, 5 Oct. (V.D.) Naar wordt bericht, besloot Pilsocdski plotseling een vacantiereis te maken naar Bovcn-Italië. Een deel der bladen beweert, dat de maar schalk daar (evenals in Roemenië het geval was) diplomatieke besprekingen zal voeren. Daar ook een arts de reis zou medemaken, raeenen anderen, dat de gezondheidstoe stand van Pilsoedski minder goed is. Ruim twee c'oziin huizen verwoest B am berg. 7 Oct. (V.D.) Te Waisdorf brak in een schuur een brand uit, die zóó snel om zich heen greep, dat ook het oude gebouw der historische brouwerij werd aan getast en totaal afbrandde. In totaal wer den behalve de brouwerij vijf woonhuizen en 22 andere gebouwen verwoest. Een groot gedeelte van het dorp is in de asch gelegd. De schade wordt op ongeveer 700.000 mark geraamd. WEERBERICHT. Hoogste barometerstand: 7G4.3 te Memel. Laagste barometerstand: 740.5 te Thorsbavn. Verwachting tot den avond van 9 October: Matige tot krachtige Z. W. tot W. tot. N. W. wind, be trokken lot zwaar bewolkt, aanvankelijk regen cn zach ter, later koeler. LAKGESTRAAT 49-51 TEL. 19f Hebt U idee in een Wacht dan niet. Nu nog eerste keus Een mislukte poging om wraak te nemen Ernstig onheil aangericht Tokio, 7 Oct. (V.D.) Naar uit het Noor den van Japan gemeld wordt, heersclite aan de kust nabij het eiland Lukuce een hevige storm. De storm heeft in zes uur 1500 woningen verwoest, 21 motorboot en zijn gezonken; 12 personen zouden gedood zijn. Op Vajda, den Roemeensclien minister van hinnen'.andsche zaken, is Zaterdag te Boekarest een aauslag gepleegd. Voor zijn departement werd zijn auto des middags op gewacht door een mail, die <een paar revol verschoten loste, waardoor de ruiten van dc auto werden versplinterd, maar noch dc mi nister noch zijn kabinetschef werden ge wond. Dc man is gearresteerd. Papieren zijn er niet op hem gevonden. Men vermoedt in hem een communistisch agent De dader heeft verklaard Goldenberg te hceten cn uit Jassy te komen. Hij is 20 jaar oud. Hij beweerde den aanslag te hebben geploegd om den dood van de mijnwerkers van Lupeni, die het leven tijdens do onlus ten aldaar verloren, te wreken. De minister verklaarde aan de pers, dat de aanslag liet uitvloeisel is van de misda dige agitatie tegen de regeering. De jonge man is slechts een werktuig in de handen van zijn opdrachtgevers geweest en het is de plicht der autoriteiten dc aanstichters op Ie sporen. De Fransche gezant De Margerie if Berlijn bestolen- DE WERKDAG VAN ACHT UREN Berlijn, 5 Oct. (V.D.). Heden heeft de Britschc regeeringsvertegenwoordiger in den bestuursraad van het Internationale Arbeidsbureau, de onderstaatssecretaris Dawson, verklaard dat ook de Engclsche re geering de ratificatie van de arbeidsover eenkomst van Washington zal voorstellen, zoodra het parlement weer bijeen gekomen zal zijn. Blijkbaar heeft hiertoe bijgedragen het feit, dat de Duitsche regeering 1 Oct. den rijksraad het wetsontwerp ter bescher ming van den arbeid cn dat voor de ratifi catie der Washingtonsche conventie heeft voorgelegd. BEESTACHTIGE MOORD OP VIJF GEZINSLEDEN. Warschau, 5 Oct. (V.D.) Op een boe renhoeve in de omgeving van Nieswiez is een afschuwelijk misdrijf gepleegd, waar bij vijf menschcn om 't leven zijn gekomen. Twee broers, die de op de boerderij wonende familie vijandelijk gezind waren, drongen t huis binnen en vermoordden, den boer, zijn vrouw, zijn zoon en dochter en het kind der laatste. Bij ontdekking der wandaad vertoonden de lijken der ongelukkigen tal- looze wonden. De daders zijn intusschen reeds gearresteerd. STORM IN ENGELAND. Londen, 7 Oct. (V. D.). Een zware storm ciie nu en dan een snelheid van 70 mijl per uur had, heeft Zondag aan de Engelsche zuidkust groote schade aangericht. Twee personen kwamen om. Een groot aantal worden-gered. B e r 1 ij n, 6 Oct. Gisteravond heeft mer ontdekt, dat in het gebouw der Fransche legatie in de Pariser Strasse alhier vod: een waarde van 80.000 mark is gestolen. Wegens herstel-werkzaamheden aan het gebouw had cle gezant met een deel van hei personeel indertijd elders intrek genomen. In één der slaapkamers is een schrijfbu reau open gebroken, waaruit verschillende kostbaarheden zijn ontvreemd, o.a. een snoer van 160 paarlen met briljanten slot ter waarde van 40.000 mark. alsmede eer ring met een groote witte diamant en ver der nog andere sieraden. In een andere slaapkamer, waariu zich ook vele kostbaarheden bevonden, zijn dc dieven eveneens binnen gedrongen. Daai hebben zij echter niets ontvreemd. Wanneer do diefstal heeft plaats gehad, valt nie' met zekerheid te zeggen. HET MEISJE UIT DE CHOCOLATERIE- WINKEL. Aga Khan neemt haar tot vtouw. Parijs, 6 October. De Matin meldt uil Aix les Bains, dat Aga Khan officieel ken nis heeft gegeven van zijn verloving mè mejuffrouw Andrée Carron. De huwelijk? voltrekking zal plaats hebben op 4 Decen' ber. Aga Khan is een Britsch-Indisch vorst mejuffrouw Andrée Carron is een bediende uit een chocolaterie-winkel te Aix lés Bains.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1929 | | pagina 1