DE EEMLANDEB
Verhuring van Lips safe-loketten
WILLEM GROENHUIZEN
Vrijdag 18 October 1929
28e Jaargang No. 94
BUITENLANDSCH OVERZICHT
NAAR ONTWAPENING
TER ZEE
Allen van goeden wil
Ik niet!
N.V. MIDDENSTANDS-BANK
Deskundige voorlichting bij
den aan- en verkoop
van Effecten.
Verzilveren van coupons
Handelscredieten
Incasseeringen
Spaar-depcsito's rente 4
JHWELIER
Gouden Trouw- en Verlovingsringen
MACDONALD TEGEN
DE REVOLUTIE
Een beroep op 't
gezond verstand
HOTELBRAND IN SEATTLE
DRANKSMOKKEL OP
GROOTE SCHAAL
Vele arrestaties
GUNSTIGE KEER IN
CHINA
Nanking opgelucht
HABIB OELLAH GEEFT
ZICH OVER
Fa. L. J. Luycx en Zn.
Bontstrooken
DE ZEPPELIN VLOT
GELAND
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voqr Amersfoort f2.10, per maand I 0.75, pet
weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f G.171/»»
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
UITGAVE: VALKHOFF C°
PRI K I1FR AflVFRTFNTIFN 1-4 re9<13 1 '-05 mct 'nbtflr|p v»n "n bewijsnummer
mus Utn HUftnltWIICH mco f 0 2S Lfctodigheid^adveitciitttii voor de
helft m den prijs. - Kleine Advertmtlün „KEITJES" bl) voorultbet.Hng 1-5 resell
50 cent. elke tegel meer 10 cent, driemaal plentsen f t.— Bewijsnummer eetr. I 0.0>
Dc verwarring in Afghanistan.
De nederlaag van Habib
Ocllah,
In het beein van het jaar had in Afgha
nistan een belangrijke veranderiDg plaats,
daar toen „de zoon van den waterdrager",
die zich opwierp als verdediger der Af-
ghaansche tradities, zoo'n aanhang wist te
verwerven, dat hij zich kon laten uitroepen
tot koning Zooals men weet, nam hij den
titel aan van emir Habib Oellah Gbazi. De
behoudzieke geestelijkheid was over het
algemeen op zijn hand als reactie teecn hel
optreden van koning Aman Oellah, die in
Afghanistan op krachtige wijze aan 't mo-
'dorniseeren was geslagen en alles in zijn
land op Westersche leest ging schoeien. Er
is tusschen de aanhangers van Aman Oel
lah en Habib Oellah fel gestreden en de uit
slag was tenslotte, dat eerstgenoemde het
,veld moest ruimen en er zich bij neerleg
gen, dat de aanhangers van Habib Oellah
Kaboel veroverden. Eén der eerste daden
.van den nieuwen koning was de hervor
mingen, die Aman Oellah tot stand had ge
bracht, weer ongedaan te maken
In het eerste kwartaal van 1929 hebben
'Aman Oellah, diens broeder Inayat Oellah,
alsmede Ali Achmed Ivhan, de emir van
'Jalalabad, Nadir Khan, Sjahwali Khan cn
misschien nog wel meer Afghaansche kop
stukken al hun best gedaan om zich van de
macht meester te maken, docli in deze po
gingen slaagden zij niet. Dc moderniseeren-
de koning, die van den troon werd gestoo-
tcn, probeerde nog wel tot Kaboel door te
dringen, maar Habib Oellah had zijn positie
dermate weten te versterken en zooveel ge
trouwen om zich weten te verzamelen, dat
Aman Oellah in Mei werd verslagen. De
ze gaf den strijd toen op cn trok zich naar
Europa terug.
Ondertusschcn bleef Nadir Khan volhou
den. Hij wist verschillende stemmen op zijn
hand te krijgen en eigenlijk heeft het ge-
heele jaar door de strijd geduurd, die wel
niet gekenmerkt werd door schokkende
veldslagen, maar niettemin Afghanistan in
voortdurende beroering hield. De onderlin
ge verdeeldheid der stammen werkte een
guerilla-oorlog in de hand. Soms boekte
Nadir Khan enkele 3uccesscn, maar over
't algemeen wist Habib Oellah de aanvallen
af te slaan.
Dezer dagen echter zijn de kansen voor
ITabib Oelalh gekeerd; zijn tegenstanders
mocht het gelukken hem Kaboel afhanclis
te maken en ook verder hem klein te lcrij
gen, zoodat op het oogenblik zijn rijk weer
uit is.
Nu moet er een nieuwe koning worden
gekozen. Wie zal het worden? Aman Oei
lah schijnt een nieuwe benoeming niet aan
lokkelijk te vinden en bovendien is hij ver
moedelijk niet populair genoeg. Gr is al
bericht, dat Nadir Khan de meeste kansen
heeft cn één der berichten heeft zijn uitroe
ping tot „padisja" reeds als een voldongen
feit vermeld, doch het bericht bleek voor
barig te zijn. De stamhoofden zullen nu
vermoedelijk binnenkort vergaderen om
Ti it te maken wie in den vervolge aan het
hoofd van Afghanistan zal komen te staan
De antwoorden op de nit noodt gingen
reeds ontvangen
Tokio, 16 Oct. Het Japansche antwoord
waarin de uitnoodiging voor de maritieme
ontwapeningsconferentie aangenomen wordt
is naar Londen gekabeld.
Parijs, 16 Oct. Het Fransclie antwoord,
dat te 5 uur overhandigd werd, zegt o.a.
dat Frankrijk zich gelukkig acht, dat de
besprekingen tusschen Macdonald en Dawes
zoo'n gelukkige wending genomen hebben
Frankrijk heeft te veel bewijzen gegeven
van zijn verlangen om de voorbereidende
werkzaamheden voor de toekomstige ont
wapeningsconferentie, wier bijeenkomst zal
toestaan de verplichting van het Volken
bondspact tot uitvoerng te brengen, zoo
spoedig mogelijk ten einde te brengen, dan
dat het 't Britsche voorstel niet zou toejui
clicn, hetwelk het opgetogen aanvaardt.
Londen, 16 Oct. Het Italiaansche ant
woord aanvaardt de uitnoodiging onvoor
waardelijk en geeft liet vurige verlangen te
kennen mede te werken tot alle maatrege
len, tonende te komen tot een beperk ine
der uitgaven voor de bewapening cn tot
een algemeene ontwapening.
In de Italiaansche nota wordt gezegd
'dat de opvatting van de Italiaansche re
geering ten opzichte van de ontwapening
te goed bekend is, dan dat deze nog nader
hoeft te worden uiteengezet.
Verlangend mede te werken aan elk
voorstel, dat ten doel heeft de nadeelcn en
gevaren van te sterke wapening te vermin
deren cn iu de hoop, dat liet Engelsche
voorstel met succes zal worden bekroond,
neemt de Italiaansche regeering de uitnoo
diging gaarne aan.
Zij zal dc Engelsche regeering nog op de
hoogte brengen van de onderwerpen, die
zij gaarne behandeld wenscht te zien cn
>vacht op desbetreffende voorstellen
Wjj kochfen onze hoa*f bij
P. l\liEF*OF»
voor Amersfoort en Omstreken
Langegracht No. 4 - Telefoon3Q4
AMERSFOORT
Directie: A. H. MARTENS.
Tel. 852. Langestraat 43.
MODER.\E MODELLEN
Toronto, 10 Oct. Macdonald cn zijn
dochter Ishjbe) 1 hebben liet congres bezocht
van de \merikaanschc federatie van den
arbeid, die dc Verocnigde Staten en Canada
omvat.
In een locspraak. tot het congres zeide
Macdonald, dat de georganiseerde Britsche
industriecle arbeiders een grootsche pu
blieksrechtelijke philosofie uitwerken, niet
door revolutionaire middelen, die gedoemd
zijn om slechts tijdelijk te zijn, maar door
evolutionaire methodes, die een kans op
duurzaamheid hebben. De revolutie, waarin
wij gelooven, zeide Macdonald, is de revo
lutie van do stembus. Indien gij geen ver
andering kunt teweeg brengn door een be
roep op de redo cn het gezond verstand,
kunt gij geen duurzame verandering bren
gen in dc sociale structuur van de naties.
Zeven omgekomen
personen
New-York, 17 Oct. (V. D.) Te Seattle
brak brand uit in het Portland-hotel, het
grootste hotel der stad. liet vuur verspreid
de zich met een groote snelheid en spoedig
was het gcheele gebouw in de asch gelegd.
Zeven'personen kwamen in de vlammen
om, terwijl 15 anderen zware verwondingen
opliepen. .Men vreest dat liet aantal slacht
offers nog zal stijgen.
De prohibitie:agenten boeken
een belangrijk succes
Londen, 17 Oct. (V.D.) Uit New York
wordt gemeld, dat prohibitie-agenten, ver
sterkt door troepen der staatspolitie van
New Yersey, Woensdagmiddag een razzia
ondernamen op een geweldig concern vaji
alcoholsmokkelaars, dat kantoren, opslag
plaatsen depóts-en-een eigen kortegolfzcnd-
station aan de Atlantische kust bezit. Het
hoofdkwartier der smokkelaars werd om
singeld en zonder tegenstand te ondervin
den doorzocht. Op'het dak vond men een
aantal machinegeweren, munitie en een uit-
kijk-telescoop
Nadat de politiebeambten de aanwezige
leden van het syndicaat gearresteerd had
den, werd ook het draadloos station van
de smokkelaars in beslag genomen, voor
dat dit de smokkelschepen waarschuwings-
teekens kon zenden. Tot des avonds negen
uur werden in totaal 33 personen gearres
teerd.
De in beslaggenomen voorraden alcohol,
die in de* opslagplaatsen werden ontdekt,
hebben een waarde van ecnige honderddui
zenden dollars. Men raamt het totale bezit
van het concern op ongeveer een millioen
dollar. Ongeveer 60% van de alcohol, die te
New York verkocht wordt, werd door dit
concern geleverd.
KORTER ARBEIDSTIJD IN DE
BRITSCHE MIJNEN.
Geen loonsverlaging.
Londen, 16 Oei. De regeering heeft de
leiders der mijn werkersbonden meegedeeld,
dat in het begin van het volgende jaar een
algemeene verkortng van den arbeidsdag
in de mijnen met een half uur dagelijks zal
ingaan. Het loon zal niet worden verlaagd
ROOFOVERVAL OP EEN CHAUFFEUR.
De dader gevat.
Mam z, 16 Oei. (V.D.) In den nacht van
Dinsdag op Woensdag hoeft op den weg
tusschen Mainz cn Wiesbaden een ernstige
roofoverval plaats gehad. Een jongeman
had aan liet station te Mainz een huur
auto genomen en probeerde tijdens de rit
den chauffeur door middel van doeken,
gedrenkt in een bedwelmend vocht, te ver-
dooven. De chauffeur bemerkte dit echter
bijtijds en sprong uit dc auto. Dc inzitten
de sprong hem achterna en sloeg hem
neer. Voorbijgangers wisten den man te
grijpen en leverden hem aan de politic
over. Het bleek dat hij een student uit Mar
burg wis, die door middel van roof aan
geld trachtte te komen
STAKING IN DE BORINAGE.
In de meeste mijnen van de Borinage heb
ben dc ondergrondsche dolvers Woensdag
het werk neergelegd. Zij zijn ontevreden
over het besluit van de gemengde mijncom-
(fiissic tol verhooging der looncn van de on
dergrondsche transportarbeiders met slechts
3 pCt. Gevreesd wordt, dat dc stakingsbewe
ging zich over het heele Waalsche kolen
bekken zal uitbreiden.
NOODLOTTIGE GRANAATONTPLOFFING
Madrid, 16 Oct. Uit Las Palmas meldt
men, dal tengevolge \an het ontploffen
van een granaat bij manoeuvres van con
regiment uit Las Palmas een luitenant en
twee onderofficieren werden gedood en zes
soldaten zwaar werden gewond.
VOOR 150 MILLIOEN STEEK
PENNINGEN 'S JAARS.
Cijns van New Yorks
drankhandeL
De vroegere hoofdcommissaris van politie
te New York, Enwright, heeft in een ge
sprek met den vertegenwoordiger van de
Daily Telegraph blijkens de Tel. verklaard,
dat telken jare door de clandestiene kroe
gen, de nachtclubs en de „bootleggers" van
New York naar schatting 150 millioen dollar
als steekpenningen aan de ambtenaren en
politie worden uitbetaald, ten einde te ver
krijgen dat eerstgenoemden niet lastig wor
den gevallen. Naar mr. Enwright's raming
is dit bedrag ongeveer een kwart van wat
genoemde onwettige instellingen en onwet
tig handelende personen jaarlijks aan in
komen genieten. I-Iun geraamd inkomen
600 millioen dollars 's jaars is met andere
woorden even groot >als de gelieele ge-
meentebegrooting der metropolis New York!
DE DIERGAARDE VAN HANNOVER
VIERT FEEST.
De diergaarde van Ilannover wordt dit
jaar twee en een halve eeuw oud. De tuin
werd in 1679 aangelegd door Hertog Jo-
hann Friedrich von Calcnberg. Hertog van
Brunswijk en Lüneburg. Een eigenaardig
heid van dezen tuin is, dat hij meer dan
300 herten bezit, een aantal zooals wél ner
gens in een diergaarde vereenigd is.
HET ALBANEESCHE PARLEMENT
GEOPEND.
Dc hartelijke betrekkingen met
Italië.
Tirana, 16 Oct. In tegenwoordigheid
van de leden der koninklijke familie, het
corps diplomatique cn de hooge ambtena
ren heeft koning Zogoe de tweede zitting
van de eerste wetgevende periode der Ka
mer geopend. In de troonrede verklaarde
hij. dat de diplomatieke betrekkingen met
den grooten edelen bondgenoot van Alba
nië, Italië, door een onwrikbaar weder-
zijdsch vertrouwen en een zeer hartelijke
vriendschap gekenmerkt worden. De betrek
kingen met de andere staten zijn eveneens
vriendschappelijk.
Nanking, 16 Oct. De woordvoerder der
nationale regeering verklaart, dat do poli
tieke toestand een zeer gunstigen keer heeft
genomen tengevolge van de betuigingen
van trouw tegenover de regeering van Nan
king, afgelegd door Tsjen Tiau Joean, die
over de belangrijke provincie Sjantoeng
heersckt en door Jen Sji Sjan, den invloed
rijken aanvoerder in het Noorden. De po
ging lot een opstand in het Noord-Westen
is aldus onmogelijk gemaakt, daar Tsjang
Fat Kwei zich niet heeft kunnen verecnigcn
met eenige opstandige elementen in de pro
vincie Kwangsi. De onlusten in die provin
cie hebben een einde genomen.
Aan Nadir Khan
Londen, 17 Oct. .(Y.-D.) Naar uit Pe-
schawar gemeld wordt, heeft Habib Oellah,
die een toevlucht gezocht had in de citadel
van Kaboel, zich aan den nieuwen macht
hebber Nadir Khan overgegeven.
Volgens een bericht uit Kaboel zal Nadir
Khan morgen zijn plechtigen intocht in de
stad houden.
DE OVERSTROOMINGEN IN LENINGRAD
Verschillende slachtoffers.
Kof no, 1G Oct. (V. D.). Naar uit Le
ningrad gemeld wordt, neemt de overstroo
ming van de Newa een steeds grootcren
omvang aan. Tot dusverre zijn reeds ne
gen slachtoffers gevallen.
NIEUWE OOSTENRIJKSCHE MINISTERS.
De Oostenrijksche nationale raad heeft
gisteren met 76 tegen 65 stemmen prof. dr.
Heinrich Srbik tot minister van onderwijs
en den afdeelingschef dr. Juck tot minister
van financiën gekozen.
DE FRANSCHE MINISTER VAN LUCHT
VAART IN NOORD-AFRIKA.
Rabat. 16 Oct. (V.D.) Laurent Eynac, de
minister van luchtvaart, heeft het vliegter
rein van de 37e vliegafdeeling geïnspec
teerd. Verder heeft hij den sultan van Ma
rokko in plechtige audiëntie ontvangen.
CHANTAGE PER POSTDUIF.
M o e r s, 17 Oct. (V.D.) De rechtbank te
Moer» hield zich Woensdag bezig met de
behandeling van een eigenaardige poging
tot chantage. Op 1 September van dit jaar
werd bij de woning van den directeur-
generaal Pattbcrg in Homberg een pakket
gevonden, waarin zich twee postduiven be
vonden en een brief, luidende: „Wij eischcn
van u den postduiven 5000 mark rnee te
geven, anders kunt u uw testament ma
ken."
De politie van Homberg liet één der post.
duiven los en door een vliegtuig achtervol
gen. De duif streek neer op het dak van
een huis in Hochheide. De politie drong
het huis binnen, vond de duif en arres
teerde twee jonge mijnwerkers, Wilhelm
Greven en Bernhard Feldman, resp. 17 en
IS jaren oud. De beido gearresteerden ga
ven hun daderschap toe.
Bij de behandeling wilden de heide be
klaagden de zaak zoo uitleggen, alsof zij
slechts een grap wilden uithalen. Do recht
bank kwam evenwel tot het volgende von
nis: Wegens poging tot chantage onder be
dreiging met den dood werd Greven tot 8
en Feldman tot 7 maanden gevangenisstraf
veroordeeld. De maand hechtenis geduren
de het onderzoek wordt in mindering ge
bracht van de straf.
EEN BURGEMEESTER WEGENS
VERDUISTERING GEARRESTEERD.
Praag. 17 Oct. (V.P.) Naar do Pravo
Lidu meldt, werd dezer dagen de burge
meester van de gemeente Drazkowitz bij
Pardubitz, de Tsjechische nationaal socia
list Hemcrka, wegens verduistering van
gemeentegelden gearresteerd. Heraerka
werd gedurende den laatsten tijd herhaalde
malen in een bar te Pardubitz gezien, v%aar
hij in een gezelschap groote bedragen ver
teerde. Bij onderzoek bleek, dat Hemcrka
zich aan verduistering van gemeentegelden
schuldig maakte, waarna hij werd gear-
resteerd.
DE ZEILVLIEGERS TE ROSSITTEN.
Op het prachtige terrein voor zeilvliegerij
in de Kurische Nehrung nabij Rossitten
wordt in den jongslen tijd weer druk ge
vlogen. Zeven vliegers, waaronder een
dame, hebben hier dezer dagen hun diplo
ma verworven. Ook in den aanstaanden
winter zullen vliegcursussen worden ge
geven. z'
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
7165.2 te La Coruna.
Laagste. barometerstand
71:7.3 te Lerwick.
Verwachting tot den avond
van 19 October:
TTwakke tot matige Z. tot W.
wirrrl. zwaar bewolkt tot be
trokken met tijdelijke opkla
ringen wellicht nog enkele
regenbuien, weinig verande
ring in temperatuur.
LANGESTRAAT 49-51 TEL. 190
GROOTE KEUZE
Voordeelig en gemakkelijk te bewerken
Weenen wacbt tevergeefs
Friedrich shalen, 17 Oc I. (V. D.)
Volgens een bij do luchlschepcnwcrf „Zep
pelin" ingekomen radio-telegram van boord
van don „Grap Zeppelin", heeeft het lucht
schip het voornemen om 9 uur hedenavond
te Friedrichshafen te landen.
Het bericht, dat de „Graf Zeppelin" opzijn
thuisvlucht van Silezië, over Weenen zou
vliegen, heeft daar ter stede groote voldoe
ning gewekt. Reeds vroeg in den middag
waren de straten gevuld met nieuwsgieri
gen, die echter tevergeefs wachtten, want
om elk tijdverlies te vermijden zette het
luchtschip rechtstreeks koers naar Fried
richshafen en liet Weenen links liggen.
Nadat de „Graf Zeppelin", tamelijk laag
cn zeer langzaam over Linz was gevlogen,
passeerde het de landstreek ten oosten van
de Bciersche stad Muehlberg en zette koers
naar Münclien.
De „Graf Zeppelin" ls hedenavond, om
21.04 vlot te Friedrichshafen geland.
Het luchtschip was reeds om 20.30 een
maal over de terreinen en dc hal heenge-
vlogen maar verdween spoedig in westelijke
richting. Om 20.35 vroeg dr. .Éckener langs
radiografisclion weg of men gereed was het
luchtschip bij dc landing behulpzaam te
zijn.. Nadat hierop bevestigend was geant
woord verscheen dc Zeppelin wederom bo
ven het \cld on voerde jen vlotte landing
uit
AMERIKAANSCH LUCHTSCHIP
VERNIELD
Eigendom der Goodyear-
maatschappij
Pittsburgh, 17 Oct. (V. D) Het
luchtschip „Vigiland", dat toebehoort aan
de Goodyear-Zeppelin-Maatschappij, is he
denmiddag op het vliegveld „Butlcrfield"
bij Pittsburgh, toen het wilde starten, vol
komen vernield. De schade is nog niet vast
gesteld.
Het luchtschip „Vigiland", dat door een
storm werd vernield, was op weg van New-
York naar Akron. Wegens den mist maakte
bet een noodlanding op het vliegterrein van
Butlerfield. Daarbij werd het door den plot
seling opgestoken storm gegrepen en tegen
een gebouw geslingerd, waarbij het vernield
werd. De bemanning bleef ongedeerd. De
„Vigiland" was een klein luchtschip, dat
uitsluitend voor proefvluchten bestemd was.
EEN ROMANTISCHE INBREEKSTER.
Praag, 17 Oct. (V.D.) Brünn en omge
ving werden den laatsten tijd onveilig ge
maakt door een rooverbende. Veel brand
kasten werden opengebroken en groote
sommen geld en voorwerpen van waarde
tot een bedrag van meer dan honderddui
zend kronen werden gestolen. Onder de
thans gearresteerde inbrekers bevindt zich
ook een zekere Caecilia Barak, leerlinge
van een gymnasium. Zij was op één der
inbrekers verliefd geworden en had daar
om haar studie er aan gegeven, Y'
