STADSNIEUWS
Fa, M. R. N. OOSTERVEEN
Fondant
Vruchten Borstplaat
UIT DEN OMTREK
ONS EERSTE BADHUIS
VOGT
van PEL,
BESCHERMD OF IN
BOEIEN?
De Radio-crisis
Wij lozen in de Telegraaf:
In t laatste nummer van „Radio" schrijft
de VAR A-omroeper, dat hij het afbreken
der allesbehalve agressieve AVRO-rede, dat
op zijn verzoek is geschied, op zichzelf niet
toejuicht. Hij beweert niettemin op te ko
men voor de vrijheid van het woord, ook in
den aether. Echter had men z. i. de toe
spraak óf geheel moeten verbieden öf ge
heel moeten laten houden, maar haar niet
halverwege verbieden! Deze merkwaardige
„verdediging" van het vrije woord zal niet
nalaten een zonderlingen indruk te maken.
Op P. T. T. heeft zij althans zooveel indruk
gemaakt, dat ook deze wensch van den heer
Zwertbroek is ingewilligd: hom is Zater
dag niet de gelegenheid gegeven tot het
houden van een rede over het vraagstuk
van den dag. Op het desbetreffende verzoek
van den minister van Waterstaat is do heer
Zwertbroek onmiddellijk ingegaan, zoodai
wij een uitzending kregen, die in zachtzin
nigheid alles overtrof, wat do luisteraars tot
dusverre van do VARA te liooren kregen.
Wij zouden ons over dit resultaat verheu
gen, indien het niet verkregen was ten kos
te der vrijheid van het woord in den aether.
De heer Zwertbroek, voor wlen de AVRO
(zeer ten onrechte overigens), een nachtmer
rie is, heeft in een onbewaakt oogenblik de
„bescherming van de regeering" ingeroepen,
zonder dat iemand er aan dacht zijn orga
nisatie aan te vallen. Hij heeft de verlangde
„bescherming gekregen, met het gevolg, dat
hij thans ook tegen zichzelf beschermd is
en ieder dio zich door de VARA aangeval
len waant, in do toekomst met evenveel
succes de „bescherming" der regcering zal
inroepen.
Wij betreuren dezen gang van zaken zeer
en hopen, dat VARA van de dwalingen
haars weegs zal terugkecren (één misstap
behoeft men niet aan te rekenen) en met
ons strijden zal voor de vrijheid van het
woord in den aether, niet alleen voor dc
vrijdenkers, doch ook voor de AVRO, dc
VARA, de NCRV, etc. in één woord voor
allen, die iets voor de microfoon te zeggen
hebben en dat, zoolang zij blijven binnen dc
perken der wet.
overtollige warmte van. het ketelhuis op
stijgt en wordt benut voor do droogkamer.
t)e wasscherij is uitgerust met een flin
ke waschmachine, een centrifuge, spoel
bakken en vouwtafel, terwijl in de droog-
Uomor gelegenheid is omstreeks 200 hand
doeken in enkele uren te drogen.
En als we dan tenslotte den platten grond
van het gebouwtje nog even bezien dan
valt hot op, dat het kantoortje van dc bad
meester het middelpunt vormt en vandaar
uit toezicht is in alle omringende ruimten.
Dc indceling is overigens eenvoudig en be
knopt ca was er op gericht de bouwsom
zco laag mogelijk te houden, zonder to kort
te doen aan een doelmatige indocling.
Eén geheim moet ik u nog verklappon.
In de eerste drie dagen dat het badhuis ge
opend was werd er door meer dan vijfhon
derd mcnschon gebaad. Door dezo flinke
•pkomst toonden dc Amersfoorters wol, dat
het Stichtingsbestuur zich niot vergist
hoeft toen zij den bouw van deze nuttige
inrichting begon.
J. B. VAK DE HAAR
Architect B.N.A.
(Dc foto's van het badhuis zijn gemaakt
door den schrijver van dit artikel.
De voorgevel van Re* Badhuis aan de Woestijgerweg.
Het antwoord van
de V.A.R.A.
Nu het eerste badhuis van de „Stichting
Badhuizen Amersfoort" aan dc Woestijger-
IMTDAT 7WrDTDDAC^ v| weg dezer dagen officieel geopend is en
1 UtOri 1 L *V LK 1 uKUtl»I\" voor het publiek in gebruik gegeven, leek
het mij voor de lezers van dit blad van
belang eens iets meer te vernemen over
den bouw on inrichting van dit badhuis.
Zooals het gebouwtje daar nu aan dc
Woestijgerweg staat, kleintjes tusschen de
twee groote scholen en deels verscholen
onder de mooie oude beuken kan er moei
lijk van gezegd worden, dat het er vriende
lijk en uitnoodigend uitziet.
Wij hebben gemeld, dat de heer Vogt De gesloten gevels bijna zonder ramen,
heeft geaccepteerd." een deb4t.m§t deaheér do la^'e cörtigfilns gedrukte vorm van het
Zwertbroek, mits dat zou piaats hebben eóïiecT, liu nog "staande óp een kaal terrein,
in een openbare zitting van den Radio- vraagt om wat vroolijkheid en kleur,
raad. Het bestuur der V.A.R.A. heeft, naar Dit nu zal beter worden zoodra dc tuin
het Volk meldt, op dit telegram geant- is aangelegd en de gevels begroeid zijn met
woord: I klimplanten.
Tot mijn leedwezen was ik wegens uit- j £on utiliteitsgebouw als dit, heeft zoo'n
stedigheid niet in de gelegenheid u eei dei hulpmiddel soiris noodig, het gaat niet aan
te antwoorden op uw brief van 23 October do eiachen> (Jje lioor hct inw,IKHg(. gc3(cltl
worden, op to offeren aan dc archil..elupr
1.1., letter V/VD no. 8191 afd. Progr.
Uw denkbeeld van een debat usschen j
ons in een openbare vergadering van den
Radio-Raad, in tegenwoordigheid der pers,
lijkt mij niet op zijn plaats. Het houden
van een zoodanige vergadering hebben wij
niet in de hond. Ik twijfel of de Radio-
Raad een dergelijke vergadering zal wen-
schen. Bovendien hoeft u uw laatste be
weringen uitgesproken tegenover de groo
te massa der luisteraars, en het lijkt mij
gewenscht, dat een debat, wil het ernstig
•genoemd worden en voldoen aan het ver- I
langen der luisteraars, om volledig te wor
den ingelicht, eveneens voor het front der
luisteraars dient te worden gehouden. Wij
kunnen een dergelijke vergadering ook zon- i
der verwijl doen plaats vinden.
Ik bied u daarom nogmaals aan een
openbaar debat in een der grootste zalen
te Amsterdam of Rotterdam, b.v. het Con
certgebouw, welke vergadering zal staan
onder de leiding van een door ons beiden j
aan te wijzen onpartijdig voorzitter, terwijl j
de spreektijd volgens gewoonte gelijkelijk nito met een hollen hoek aan de plinten. De
zal worden verdeeld. De kaarten voor deze wanden van badkamers en gangen, porta-
openbare debat-avond zouden voor de helft ien en toiletten zijn met tegels bezet, de
ter beschikking worden gesteld van uw en wanden tusschen dc badkamers en gan-
voor de andere helft van onze verpeniging. gon van tegelsteentjes gemaakt. Zelfs dc
Er is natuurlijk niets tegen te zeggen, deurkozijnen, dc spatschermen, de zeep-
in dat geval den Radioraad eveneens uit bakjes tot de kleerenhaken toe zijn van
te noodigen, alsmede de pers. j (jat zelfde geglazuurde tcgelmatcriaal wat
Ik vertrouw, dat een dergelijke, ernstig zlch z00 gemakkelijk schoon laat houden
opgezette debat-vergadering zonder bezwaar
der autoriteiten zal mogen worden uitge
zonden.
Ik zal het op hoogen prijs stellen uw de
finitief antwoord op dit aanbod tot. open
bare gedachtenwieseling te mogen ont
vangen.
En al mag nu ons badhuis er aan dc
buitenkant nog niet op zijn voordeeligst
uitzien, binnen hecrscht gezelligheid, bin
nen is het heldere vroolijke daglicht. Rein
heid die prettig aandoet is het eerste wat
u opvalt, want niet- alleen de kuip- en
douche-baden zelf zijn zindelijk, maar deze
zindelijkheid vindt men in elke ruimte van
dit gebouwtje waar het er, tot zelfs in het
ketelhuis, proper uitziet.
En nu zult u vragen wat doze zindelijk
heid wel met don bouw van het badhuis le
maken heeft, maar reeds terwijl u de vraag
stelt valt het u in dat een geglazuurde
wand makkelijker schoon te houden is dan
een gekalkte muur, dat een naadloozo
vloer minder moeite geeft bij het schrob
ben en dweilen dan een vloer met nadei»
en kieren. En zoo begrijpt u, dat hier de
keuze van het te gebruiken materiaal met
veel overleg moest geschieden.
De vloeren zijn van gladgeschuurd gra-
OFFICIEELS KENNISGEVING
Bekendmaking Hinderwet.
Burgemeester en wethouders van Amers
foort brengen ter openbare kennis, dat bij
hun besluit van 25 October 1929 aai! de fir
ma D. Ruys en Zonen en hare rechtverkrij
genden voorwaardelijk vergunning is ver
leend tot het uitbreiden van hare thec-
pakkerij en het daarin plaatsen van 2 cloc-
tromotoren elk van 1 Pk. tot het aandrij
ven van een melcermachine, een breekma-
chine, een afweegmachine en een nietma
chine, in het perceel alhier gelegen aan
den Amhemschenwcg no. 16 en 18, kadas
traal bekend Gemeente Amersfoort, Sectie
B No. 2431. Amersfoort, 26 October 1929.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
K- KAAN Jzn, V; RANDWIJCK.
door het eenvoudig met een straal water
j af te'spuiten en droog te lappen.
I Hoeken van wanden en plafonds zijn af-
gerond, geen verzameling van stof cn an
dere onreinheden.
Het houtwerk is met ronde kanten ge-
I profileerd zonder diepe gleufjes cn randjes
1 alles met harde glanzende lakverf geschil -
1 derd in sprekende kleuren.
I
Dc beteckenis die het badhuis heeft voor
de volksgezondheid zou voor een groot deel
verloren gaan wanneer gebaad werd in
onzindelijke ruimten, gewacht in smoezelige
I wachtkamers en gedroogd met gore ljand-
doeken. Het baden in zoo'n badhuis zou
zelfs een gevaar kunnen worden voor de
gezondheid.
Voor de ventilatie en de verwarming is
de oplossing gezocht in den vorm van de
badzalen en in het op de juiste plaats aan
brengen aan dc verwarmingsbuizen.
De waterdamp cn gebruikte lucht, worden
door do verwarming naar boven gestuwd
langs het schuin oploopcnde plafond cn
1 ontsnappen door de ramen van dc ventilatie
kap. Dit systeem werkt zeer geleidelijk, men
zou" kunnen zeggen „langzaam maar zeker"
cn dat is juist wat we noodig hebben om
tocht te voorkomen.
De verwarmingsbuizen worden gevoed
door lage drukstoom en zijn dus heet te
noemen.
De onder het bereik van de bezoekers
aangebrachte verwarmings-lichamen zou-
don te heet worden met dezo stoom, zoodat
hiervoor warm water is toegepast,'waardoor
liet gevaar voor branden is vermeden.
Dit vernuftige systeem van gecombineer
de sloom- on warmwaterverwarming werd
ons aan dc 'hand gedaan door de firma,
welke de installatie heeft uitgevoerd, on
blijkt zeer goed te voldoen.
Het badwater wordt warm gemaakt door
stoom in twee groote reservoirs z.g. boilers.
Deze boilers kunnen to samen 2500 liter
bijna kokend water bevatten.
Door leidingen wordt 4it water naar do
badkamers gevoerd waar do bader zelf <lo
menging van koud- en 'Warmwater regelt.
Voor de douche-baden zijn veiligheids-
mengkrancn aangebracht. De hooge druk
vuil de gcmccntcwaterlciding wordt gere
duceerd tot lage druk zoodat het water niet
uit dc douche spuit, doch er uit regent. Dit
veraangenaumt het baden en voorkomt een
te groot waterverbruik.
Als warmtebron zijn in het ketelhuis
twee ketels geplaatst die te samen op dc
dertien meter hooge schoórsteen zijn aan-
gesloten welke boven het dak uitsteekt.
De ketels leveren de stoom cn het warme
water voor het gebouw, voor de baden cn
voor de wasscherij, want dit badhuis heeft
een eigen wasscherij die, hoewel klein,
toch goed en compleet is ingericht.
Het waschlokaal ligt boven het ketelhuis
terwijl daarboven weer de droogkamer i3
gemaakt. Do plaatsing van deze drie loka
lcn bovon elkaar heeft zijn nut, daar de
HERDENKING KERKHERVORMING
In de Luthersche Kerk.
Men verzoekt ons mede te declcn, dat
Donderdagavond 31 October 's avonds om
8 uur in do Luthersche Kerk alhier in een
gemocnschappclljken dienst dc Kerkher
vorming zal worden herdacht.
Dr. Nicweg, voorzittor van do Veroeni-
ging van Vrijzinnig Uorvormdon, Ds. Mio-
dema, Romonstr. Predikant, Ds. de Jongh,
Luthersch Predikant en Ds. Hylkoma,
Doopsgezind Predikant zullen achtereen
volgens een kort woord spreken over de
Voorbereiders der Hervorming, Luther, de
uitbreiding van liet Protestantisme, on de
noodzakelijkheid van hervorming ook nog
in onzen tijd.
Een zangkoor, onder leiding van den
heer Spelberg Zal het gesprokeno afwisse
len door het. zingen van eonigo Ilorvor-
mingsliedercn.
RIJKSTELEFOON
Nieuwe aansluitingen.
286 Behrcnd E. R., Dillonburglaan 6
429 Biezcnbos G. v. d., Electr. Techn. en
Radio Bureau, Aldegondestraat 103a.
413. Cnopius L. C. Ltnt. der Huzaren.
Groote Koppel 176b.
486. „Cvcle Import" Krommestraat 64b.
297 Nederlandscli Hei-vormde Stichtingen
„Zon cn Schild" Utrcchtsehenweg (directie
keet, aannemers Gebrs. v. Rijswijk.)
380. Roggen van J. Ingenieur der Nederl.
Spoorwegen. Bergstraat 45.
1307. Smaïe Jr." J. M. clc, Poelierderij,
Hoenderfokkerij en Broedcentrale. Ruiten-
bookerlaan B 26. Leusden.
211. Spakman en Co. Meubelen. Varkens-
markt 11b.
1310. Voigt, Zuster J. F. Zuigelingenver-
plcegster b. h. Groene Kruis. Utrcchtsclie-
straat 45a.
135. „Het Volksgcbouw." Snouckaertlaan
11.
POLITIENIEUWS.
Korte berichten.
Voor overtredingen van de verkeersre
gels werden een autobestuurder en een
wielrijder geverbaliseerd.
Ter zake openbare dronkenschap werd
een persoon in arrest gesteld.
VOOR onze
huisvrouaek
KOFFIETAFEL,
Leverkaas. *3533
MIDDAGTAFEL,
Gehakt.
Spinazie,
Gestoofde jwrrDii.
LAIMGESTRAAT 42 - TEL. 77
in kistjes en doosjes en per ons.
In do van Bern meistraat bluschto de po
litie ton huize van den heer B. een schoor
steenbrand.
Door de politie werd een man aangehou
den, verdacht van diefstal van hout op een
terrein aan don Soestcrweg.
Eon auto-bestuurder, die zijn wagen on
verlicht liet staan op den openbaren weg,
werd deswege bekeurd.
Een wielrijder, die een fiets zoudcr licht
cn reflector bereed, werd geverbaliseerd.
ERNSTIG ONGELUK.
Op don Hoogeweg,
Gisteren sloeg op den Hoogeweg plotse-»
llng een paard, dat voor oen wagen gespan
nen was, op hol. De bestuurder wist het
dier te grijpen, doch kwam daarbij te val
len met bet noodlottig gevolg, dat hem oen
wiel van den wagen over het lichaam ging.
Dr Aghina, die den eersten geneeskundi
gen hulp verleende, achtte overbrenging
naar het ziekenhuis noodzakelijk, waar ge
constateerd werd, dat het slachtoffer ver
schillende inwendige kneuzingen had be
komen.
Het paard werd later op den Hdogcweg
tot stilstand gebracht
-F
Kijkje in een douche-bad en in een hulp-badkamer»
WELKE TOLLEN ZIJN ER NOO.
Een opgaaf van Ged. Staten.
In antwoord op een desbetreffende vraag
van een der Statenleden leggen GGcd. Slo
ten aan de Prov. Staten over dc volgende
lijst van wegen in de provincie, waarop
nog tolgeld wordt geheven:
Rijnsteeg onder Araerongen.
2. Ilessenstrnatweg onder Amersfoort
en Stoutenburg.
3. Weg van de Hooge naar dc Lage
V uursche en Vuursche Steeg.
I. Kamcrikscho Zandweg.
5. Vreelandscho Laan.
tl. Grintweg van de Portongensche brug
tot Galgerwaard.
7. Achtcrslootschc Zandweg en Noord-
IJsseldijk onder IJsselstcin.
8. Straatweg Utrecht—Vreeswijk.
9. Straatweg HilversumBaarn.
10. Straatweg van Rcnswoudc naar Bar-
neveld.
II. Hamerveldscho en Leusbrockcr weg
onder Leusden.
12. Weg van Utrcrht naar Maartensdijk.
IS. Kcrkeindsche Vaartdljk onder West
broek.
15 Baambrugschc Zuwe.
10, Weg van Loosdrcchl naar 's-Grave-
land.
Utrecht. Op Donderdag 31 October u.s.
zal in hotel des Pays-Bas alhier s'avonds te
8 uur de heer A, Baumann van de „L.
Zeitz Optische Werke, Wetzlar", een lezing
houden over „Dc projectio in dienst van
hot onderwijs". Tevens zullen dien avond
verschillende der nieuwste en best gecon
strueerde epidiascopen gedemonstreerd
worden.
ESPERANTO
Men schrijft ons: - - -
Zeist. Nu do neutrale hulptaal eindelijk
overal veld wint cn voor handelsdoelein
den enz. meer cn meer van praktisch nut
blijkt le zijn, nu men gaat inzien dat het
toch niet mag, dat internationale congres
sen soms dreigen te mislukken door taal
moeilijkheden denk aan de Ilaagsche
Herstel-conferentie nu daarom ook o.a.
de Ned. Ver. van staatsburgeressen en de
Rotary organisaties op het gebruiken van
esperanto aandringen, nu is het tijd om
Esperanto te leeren.
Een uitstekende gelegenheid zal daartoe
geboden worden In Febr. 1930. Dan kan
men op den cursus van den grooten pae-
dagoog uit Roemenie Andrei Cc in 10 we
ken do taal leeren spreken. Ter konnisma-
klng zal hij op 5 Nov. a s. te Zeist in hotel
I' igi, s avonds om 8 uur een voordracht
houden in 't Esperanto die in 't Ncder-
iandsch zal worden vertaald. Tevens zul
len dan lichtbeelden iets van de geniale
vondsten van Dr. Zamenhof verduidelijken.
