DE EEMLANDElï
Plaatsbespreking
Woensdag 30 October 1929
28e Jaa/gang No. 104
BUiTENLANDSCH OVERZICHT
WILLEM GROENHUIZEN
„Jan van Riemsdijk-Avond"
HET LAGERHUIS WEER
BIJEEN
DE ONRUST IN PALESTINA
W!E ZAL STRESEMANN
OPVOLGEN?
OPSTAND TEGEN
DICTA i UUR
DE
Is Sanchez Guerra
vrijge; proken?
Fa. L. L Luycx en Zn.
HANDSCHOENEN
VORMT DALADIER GEEN
KABINET
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort 12.10. per maand 0.75, per
cveeït (mei graMs vertekering tegen ongelukken) 0.171/»
Binnenland franco per post per 3 maanden I Afzonderlijke nummers I 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 515
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS DER ADVtRTENTIEN MOJ
elke regel meer f0 25 Llefdadlghelds-advert ntlöo voor oO
helft von deD prijs Kleine Advertennto „KEITJES bij vooruitbetaling 1—5 tegels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f !.- Bewil» ^mmer c»*a I 0.05
Het Atheensche vredescon
gres. Vier groote groepen
van vraagstukken.
In den loop van dezo maand heeft te
Athene hét 27e wereldcongres voor den vrede
plaats gehad. Dit ging uit van de pacifis
tische organisaties, die bij het internatio
nale vredesbureau te Genève zijn aange
sloten. Doordat Athene zoover van Midden-
en West-Europa af ligt, was de deelneming
niet zoo groot als.bet geval was bij vroegere
congressen. De ongeveer tweehonderd aan
wezigen vertegenwoordigden een achttiental
landen. Drie Grieksche ministers, onder wie
minister-president Vcnizelos, hielden toe
spraken, terwijl de vroegere premier Papa-
nastasioe fungeerde als voorzitter van 'fc
congres.
Op de agenda kwamen vier groote groe
pen vraagstukken voor, waarmee even
zoovele commissies zich bezig hielden. De
eerste commissie behandelde de toepassing
van 't pact-Keliogg en formuleerde den
eisch, dat de Volkenbond in zijn pact de
volgende nieuwe bepalingen diende op to
nemen: verplichte nakoming van de voor
schriften der algemeene acte van 1928 in
zake vreedzame beslechting van alle ge
schillen; opheffing van alle bepalingen, die
dén staat het recht geven naar eigen
goedvinden naar de wapens te grijpen, in
voering van het meerderheidsbeginsel, wat
de beslissingen betreft ter vermijding van
oorlogen. Verder werd opnieuw radicale
ontwapening en vernietiging van 't oor
logsmateriaal onder internationaal toe
zicht geëischt, In de grondwetten der af
zonderlijke staten moeten alle bepalingen
geschrapt worden, die een onbeperkt, récht
tot oorlogsverklaring inhouden; de oorlog
moet in de constituties gekenschetst wor
den als een misdaad. Op het gebied van
't strafrecht moet in de nationale wetten
het begrip „ophitsing tot den oorlog" inge-
lascht worden en dient deze strafbaar te
worden gesteld. Verder bracht men den
wensch tot uiting, dat bij het internationale
hof van justitie een strafkamer zal worden
opgericht, die over ophitsing tot oorlog en
schennis van 't pact-Kellogg heeft te be
slissen. Het afdoen van deze voorstellen
moest echter tot het volgende congres wor
den uitgesteld en wol uit gebrek aan tijd.
De tweede commissie hield zich bezig
met de Invoering van con onmiddellijken
en verplichten wapenstilstand en verlang
de, dat de Volkonbondsraad in geval van
oorlogsgevaar terstond zal bevelen, dat de
partijen, die ruzie hebben, tot een wapen
stilstand overgaan, een wapenstilstand,
waartoe zij verplicht zijn, evenals in I92h
bij 't Grieksch-Bulgaarsche geschil
De dérde commissie had de omvangrijk
ste taak te verrichten, omdat zij het vraag
stuk van de federatie der volkeren had te
onderzoeken. Zij kwam tot het resultaat,
dat de federatieve gedachte op drie wijzen
onder oogen moest worden gezien: in
verband met een wereldfederatie (uitbrei
ding van den Volkenbond tot een werkelijk
universeele organisatie der volkeren cn
niét slechts der regeeringen), een Kuropee-
sche unie („Verccnigde Staten van
Europa") en een Balkan-federatie. Omtrent
den eisch inzake universaliteit cn democra
tiseering van den Volkenbond en over hef
verlangen inzake een samengaan der Bnl-
kanlanden bestonden in dc voltallige ver
gadering geen meeningsverschillen. Wat
echter dc Europoesche fcderatiegedachte
betreft, waren vrijwel allen voorstanders
van een Europeesche tolunie, doch slechts
een gedeelte kwam op voor de politiekp
Europeesche unie. Tegen de laatste ver
zette zich met name prof. dr. Quidde, die
het denkbeeld van de „Verecnigde Staten
van Europa" als reactionair en utopistisch
verwierp, doch een overweldigende meer
derheid deelde zijn opvattingen niet
De vierde commissie bemoeide zich met
„actualiteiten". Zij verlangde op het stuk
dor minderheden van de regeeringen een
getrouwe nakoming der bestaande verdra
gen, sprak haar genegenheid uit voor alle
minderheden-volken in landen, waar een
dictatuur heerscht en hield een pleidooi
voor het zelfbeschikkingsrecht der volken.
Mét betrekking tot het Russisch-Chineesche
geschil werd de dadeloosheid van den Vol
kenbond betreurd. Tenslotte werd er o. ra.
op aangedrongen het aanzijn te geven aan
een internationale eenheidsmunt en de be
vordering eener wereldhulptaal wenschelijk
genoemd.
In aansluiting op het congres begaf zich
een bizondere afvaardiging voor een studie
reis van Athene naar Constantinopel, Sofia,
Boekarest cn Belgrado om het vraagstuk
vah de schepping eener Balkanfederatie en
een aparte Volkenbor>dsinstelling voor
samenwerking op 't gebied der Balkan
kwesties na to gaan.
W/7 kochfen onze haard 677
P. /VlEFSOP"
!k nlefl
Langestraat 43.
Tedipl. Horlogemaker 1e klasse.
Reparatie-Inrichting aan huis.
Tel. 852.
DE RUZIE ONDER DE MACEDONIERS
Het vuurwapen als argument.
De strijd onder de Macedonicrs heeft op
nieuw een offer geëischt. Een nog onbe
kende dader is gistermorgen te Sofia het
huis binnen gedrongen van den wojwodo
Potrof, die nog te bed lag. Met een aantal
schoten werd Pet^of op slag gedood Dt
politie zette terstond de wijk af, zonder
echter den moordenaar te kunnen vatten
Er z(jn twintig aanhoudingen gedaan.
De krijgsraad te Warna heeft de twee
M.'icodoniërs, die terecht stonden wegens
moord op Boichdarnof, den leider van de
Protogerowisten, wegens gebrek aan be
wijs vrijgesproken-
VRIJDAGMORGEN van 10
uur af i f 0.10 per plaats in
AMSCITIA.
Verklaring over den stand der
■werkloosheid spoedig le
verwachten
De arbeidstijd in de mijnen
Londen. 29 Oct. (II.N.) Het Lagerhuis
ls vandaag na de zomervacantie weer bij
eengekomen. Aangezien deze zitting als de
voortzetting van een afgebroken zitting
wordt beschouwd, vond de opening zonder
eenig ceremonieel plaats. Snowden, die bij
afwezigheid van Macdonald met de leiding
is belast, werd hartelijk toegejuicht Deze
ontvouwde het program voor de berfstzit-
ting en deelde mede, dat de nieuwe zitting
28 Jan. a.s. zal beginnen. Tot Thomas, de
minister voor de bestrijding van de werke
loosheid, werden verscheidene vragen ge
richt, die beantwoord werden met de la
conieke mededeeling, dat do regeering voor
nemens is in het begin van de volgende
week een uitvoerige verklaring over den
stand der werkeloosheid en alle daarmede
samenhangende vraagstukken te geven.
Thomas verklaarde, dat hij met de tot nu
toe bereikte resultaten meer dan tevreden
is. De minister van mijnbouw kondigde aan.
dat de minister van handel Donderdag den
inhoud van de rcgeeringsvoorstellen tot
vermindering van den arbeidstijd in de
mijnindustrie hoopt to kunnen mededeelen.
Van de vraagstukken der buitenlandsche
politiek is slechts dat der-voorgenomen her
vatting van de diplomatieke betrekkingen
met Moskou behandeld. Henderson verwees
hiervoor naar het door hem en Dofgalefski
onderteekende protocol.
RUMOR A S/K SEN'S
LANDDAG
Felle obstructie van
Socialisten en
Communisten
Dresden, 29 Oct. (II. N.) Nadat de ju
ridische commissie van den Saksischcn
landdag zich voor opheffing van den Oden
November en handhaving van den lstcn
Mei als wettelijken feestdag hadden ver
klaard, kwam hot aan het slot van de lie
den gehouden vergadering van den Saksi-
chen landdag tot stormachtige tooneelen,
zoodat de zitting tweemaal geschorst moest
worden. Do socialisten cn communisten
hebben de scherpste obstructie tegen de af
schaffing van den Oden Nov. als feestdag
aangekondigd. De voorzitter deelde mede,
dat het seniorenconvent ten aanzien van de
bezwaren der minderheid tegen de houding
an de juridische commissie tot geen resul
taat is gekomen en dat de landdag zelf
daarom over de vaststelling van de agenda
moest besluiten. De socialistische afgevaar
digde Fdel stelde voor dc behandeling van
het punt der afscha/fing van a*n 9dcn No
vembcr als wetteCj<<en feestdag van dc
agenda te schrappen. Zijn rede werd her
haaldelijk door opgewonden interrupties
onderbroken en het lawaai werd zoo groot,
dat de voorzitter, niettegenstaande hij ver
schillende afgevaardigden tot de orde riep,
machteloos stond. Daar het niet mogelijk
bleek de orde to herstellen, verklaarde de
voorzitter de zitting gesloten en stelde de
volgende zitting op Vrijdag a.s. vast
TREINBOTSING IN SPANJE.
Madrid, 29 Oct (H. N.) Op den in
aanleg zijnden spoorweg Valencia--Jaoiva
zijn 2 arbeiderstreinen met elkaar In bot
sing gekomen. Een arb"! V: ward gedood,
terwijl er 12 gewond werden.
De Arabieren roerig
J er u z al e m,.28 October. Op een giste
ren hier gehouden Arabische conferentie
waaraan meer dan 5Ö0 afgevaardigden uil
allo deelcn van Palestina, Transjordanic en
Syrië deelnamen, is besloten krachtig ver
zet aan te teekenen legen de nieuwe toe
standen bij den klaagmuur. Van do Encel
sche regeering zal geëischt worden de ver
klaring van Balfour op te heffen cn op 2
November, den verjaardag van deze varkin
ring, zal een algemeene staking worden uit
gevaardigd.
Geruchten omtrent reorganisatie
van 't Duitsche ministerie
Beweerde desiderata van
't centrum
Onder den titel „Combinaties" schrijft de
D. Allgemcinu Ztg.: In dc buitenlandsche
pers zijn berichten verschenen over een voor
do deur staande hervorming van het rijks-
kabmet. Zij hebben vandaar op scnsntionce-
le wijze hun weg gevonden in enkele Duit
sche bladen. In verband daarmee kan het
volgende worden gezegd:
De vraag, wie als opvolger van dr. Strese-
mann do portefeuille van buitenlandsche za
ken zal overnemen, zal eerlang op defini
tieve wijze beslist worden. In de eerste
plaats wordt hiervoor de tegenwoordige
waarnemende minister van buitenlandsche
zaken, de rijksminister voor economische
zaken, dr. Curtius, genoemd. Dan zou hot
rijksministerio van economische zaken be
schikbaar komen. Het is in bevoegde krin
gen bekend, dat enkele persoonlijkheden
van bet centrum bij dezo gelegenheid tot
een verdere verandering in het kabinet wil
len komen. Men maakt in het centrum pro-
papanda voor een ruil, waardoor Stegcrwald
dc portefeuille van economische zaken en
een lid der Volkspartij het ministerie van
verkeer zou krijgen. Dit alles zijn combi
naties, die voorloopig volstrekt onwaar
schijnlijk zijn. De Duitsche Volkspartij heeft
geen belang bij een dergelijke verschuiving
Zij is van oordeel, dat het doelmatiger is de
tegenwoordige verdeeling der portefeuilles
onder dc partijen in het kabinet te behou
den.
De berichten, volgens welke de Volkspar
tij het ministerie van economische zaken
aan den directeur-generaal Albrecht, als op
volger van dr. Curtius, opgedragen zou wil
len zien, wordt een misleiding genoemd Dit
is vooral het geval met de bewering, dat de
tegenwoordige plaatsvervangende fractielei
der van de Volkspartij, Geheimrat Zapf, mi
nister van economische zaken zou willen
worden.
GENERAAL v. d. MARWITZ. f
Op 73-jarlgen leeftijd is overleden ge
neraal v. d. Marvvitz. In den wereldoorlog
had hij het bevel over de Duitsche cavalerie
in den slag aan de Masoerische meren.
Verder werd hij bekend doordat hij in No
vember 1917 de groote F.ngelsche tankaan-
vnllen bij Cambrésis versloeg.
HET VERONGELUKTE ENGELSCHE
VLIEGTUIG.
Men meldde Maandag uit Londen aan
do N.R.C.: De kapitein van het Italiaan-
sche schip Famiglia heeft in een latere
verklaring, over dc poging um het Engel
sche vliegtuig te redden, gezegd, dat Let
vliegtuig uitstekend zeewaardig bleek te
zijn en dat er geen opgewondenheid aan
boord heerschte.
Toen de kabels braken, verloor men het
vliegtuig uit het oog. Het duurde eenigen
tijd, voor het schip kon keeren. Er was
geen zoeklicht aan boord cn hei vliegtuig
werd nifti terug gevonden. Het is niet uit
gemaakt, dat het vliegtuig zonk op het
oogenblilc, dat do kabels braken.
Tot nu toe werden alleen de lijken van
den bestuurder cn don radiotelcgrafist g»:-
vondtn.
ITALIANEN ONDER ELKAAR.
Luxemburg, 28 October. Gisteren had
een groep Italiaansche arbeiders te Esch
den verjaardag van den opmarsch naar
Rome gevierd. Bij het uiteengaan van d*
bijeenkomst werden de Italianen door anti
fascistische landgenooten met revolver
schoten ontvangen. Eén werd doodelijk ge
wond. 's Avonds werd te Esch een ander
Italiaansche werkman om dezelfde redenen
zwaar gewond. -
Madrid, 28 Oct. (V.D.) Te Valoncia is
hedenavond dc behandeling voor den krijgs
raad van de zaak tegen den voormaligen
ministerpresident Sanchez Guerra, dio in
net begin van dit jaar poogde door middel
van een opstand der artilleristen de dicta
tuur van Primo de Riviera ten val te bren
gen, beëindigd. Sanchez Guerra had al dien
tijd in hechtenis doorgebracht. In totaal
stonden 22 beklaagden terecht. De verdedi
gers stelden zich op het standpunt, dat het
SANCHEZ GUERRA.
geen strafbare handeling geweest was het
grondwettig bestuur van het land te willen
herstellen. Het vonnis is nog niet gepubli
ceerd. Een nog niet bevestigd bericht meldt
echter dat Sanchez Guerra en alle aange
klaagde burgers zijn vrijgesproken, welk
vonnis groot opzien baarde, daar tegen
Sanchez Guerra zes jaar gevangenlssstraf
geeischt was. De officieren, die bij de zaak
betrokken waren, zijn veroordeeld tot ge
vangenisstraffen van twee maanden tot 1
jaar.
Nadere berichten bevestigen de vrijspraak
zoowel van Sanckez Guerro als van diens
zoon en 14 andere beklaagden.
TWEE MILLIOEN AAN BANKPAPIER
OPGEGETEN
De directie van de bonk tc Manilla, die
het recht heeft van het uitgeven van bank
papier een recht, dat vele \merii\*an-
sche banken, naar men weet, bezitten
is Maandagmorgen tot. do ontdekking ge
komen, dat een bepaalde mierensoort, dip
dol is op papicrvczclstof, tot de bewaar
plaats der nieuwe nog onuitgegeven bink
biljetten heeft weten door te dringen en
daar voor een waarde van ruim 2 rn.il-
lioen dollars finaal heeft opg-jgeten Mi
nister Mellon heeft den directeur verlof
gegeven nieuwe biljetten to laien drukken.
POLITIE AGENT-MILLIONAIR.
Een New-Yorksch politieagent heeft de
prettige tijding ontvangen, dat hij van een
oom in Duitschland een fortuin van
1,000,000, en verder land, vee enz. in het
Rijndal heeft geërfd.
DE RELLETJES IN TEXAS.
Geen vervolging van verdachten.
G a s t o n i a (Texas), 28 Oct. Dezelfde jury
die in verband met de onlusten tijdens de
textielstaking zes communisten schuldig
verklaarde aan den moord op het hoofd dei
plaatselijke politie, heeft de vorige week
de beschuldiging tegen de menigte, die ge
vuurd heeft op den vrachtauto, waarop zich
een aantal stakers bevond, ten gevolge
waarvan een vrouw gedood werd, van de
hand gewezen. Heden weigerde deze jury
zeven andere personen te vervolgen, die be
schuldigd warden van het ontvoeren van
drie communisten. Onder de arbeiders in
de textienijverheid heerscht in verband
hiermee groote verslagenheid.
„INTERNATIONAAL DENKEN."
Een pleidooi van Henderson
Londen,28 Oct. Henderson, de minister
van buitenlandsche zaken, het woord voe
rend te Burnlèy, heeft gezegd: De jongste
gebeurtenissen te s-Gravenhage,Genëve,
Washington cn Ottawa hebben ons ver ge
bracht op den weg van den vrede cn de
ontwapening van de wereld. Tegenwoordig
moeten wij niet imperiaal, maar interne
tionaal denken cn langs internationalen
weg de vraagstukken aanpakken op econo
misch, politiek en sociaal gebied, die df.
oorlog voor alle naties in het leven geroe
pen heeft.
DE GOLF VAN CORRUPTIE IN
DUITSCHLAND.
Nog stcods nieuwe gevallen
Berlijn, 28 Oct, De directeur van de
Berlijnsche vuilafvoer-mij., Lettow, is uit
zijn functie ontslagen, daar hij bij de on
derhandelingen over den aankoop van een
stuk grond voor den stedelijken vuilafvoer
aan den eigenaar een voorschot had be
taald, zonder zich eerst van de toestem
ming der bevoegde overheden te verzeke
ren. Uit een verder onderzoek is gebleken
dat Lettow voor enkele andere aanhangige
transacties soortgelijke onrechtmatige voor
schotten betaald had. Benadeeling van de
stad kon door tijdig ingrijpen worden voor
komen.
1
WEïRBERIESWk
Hoogste barometerstand:
767.5 te La Zurona.
Laagste barometerstand:
741.5 te Vardö.
Verwachting tot den avond
van SI Oct.:
Meest matige N. tot W.
wind, afwisselende bewol
king, weinig of geen regen,
iets koeler des nachts, over
dag weinig verandering in
temperatuur.
LANGESTRAAT 49-51 TEL. 190
IVappa en Suède
met pelsrand, f 4.25 en hoorer.
Ook in lichte tinten.
Een Kabinet-Briand weer
het meest waarschijn
lijk geacht
P a r ij s, 2 9 Oct. (H. N.) Nadat de natio
nale raad der sociaal-democraten zich te
gen een deelneming aan de regoering had
verklaard, heeft DaJadier zich naar den
president der republiek begeven om hem
mede te deelcn, dal hij do opdracht tot
vorming van een kabinet niet kan uitvoe
ren. Dc beslissing van don nationalen raad
heeft onder verscheidene leden der socialis
tische Kamerfractie groote ontstemming
gewekt. Ongeveer 60 leden van de socialis-
tischo fractie, die het voorstel van Ronau-
dol tot deelneming aan de regeering bnd-
don onderteekend, hebben vandaag over
den toestand door de beslissing van den na
tionalen raad ontstaan, beraadslaagd. Ver
scheidene hunner waren er voor om de par
lementaire fractie hun voornemen aan te
kondigen om ondanks het besluit van den
nationalen raad toch aan de uitnoodiging
van Daladier tot deelneming aan de regee
ring gevolg te geven, omdat hun de tegen
woordige omstandigheden voor een derge
lijke proefneming gunstig schijnen. Mochten
de socialistische parlementsleden, die. tegen,
de deelneming waren, en afzonderlijk be
raadslaagden, dit standpunt niet deelcn,
dan moeten enkele voorstanders der deel
neming aan de regeering van plan zijn uit
•le fractie te treden. Intusschen verwacht
men niet dat dit besluit terstond zal wor
den genomen, aangezien enkele leden van
do fractie zich moeite geven om bemidde
lend op te treden. In de wandelgangen van
le Kamer schrijft men het besluit van Da-
'adier om zijn opdracht terug te geven, toe
Tan den invloed van zijn partijgonooten
Harriot, Caillaux en Malvy. Op het oogen-
blik acht men een kabinet-Briand thans
w-eer het meest waarschijnlijk.
Een nader bericht meldt:
Naar vanavond laat bekend werd, heeft
Daladier zich wel naar het Elysée begeven
met het voornemen de opdracht tot vor
ming van pen kabinet terug te geven, doch
heeft hij dit voornemen niet uitgevoerd en
zal hij zich morgen 10 uur opnieuw naar
he,t Elysée begeven.
SIR ERIC DRUMMOND TE ROME.
Rome, 29 Oct. (H. N.) Sir Eric Drum
mond is voor een verblijf van vier dagen
te Rome aangekomen. Woensdag zal hij
door Mussolini en Donderdag door den paus
in audiëntie worden ontvangen. Volgens de
bladen geldt het hier slechts een hoffelijk-
heidsbezoek. Sir Eric Drummond zal een be
zoek brengen a«»n de te Rome gevestigde
internationale instellingen, o.a. aan het in
ternationale landbouvvinstituut en voorts
ook de opgravingen van den laatsten tijd
bezichtigen.
HET NIEUWE BEWIND IN r
AFGHANISTAN.
Een famllleregeerlng.
L o n d e n, 2 9 O c t (H. N.) De nieuwe Af-
ghoansche regeering moet voor een groot
deel uit familieleden 'an Nadir Khan be
staan. De minister-president, de minister
van binnenlandsche zaken en die van oor
log zijn broeders van den koning, terwijl de
plaatsvervangende minister van binnen
landsche zaken en de minister van buiten
landsche zaken eveneens tot zijn bloedver
wanten behooren. -
