CEMENT.
FIR1VIA DUIM BURGER
DE EEMLANDEIi
Zaterdag 23 Novemjer 1923
28e Jaargang No 125
UITGEBREIDE KEUZE
ARNHEiViSCHE WEG 26
DAVES MODEZAAK
WAT DE MENSCHEN
DENKEN
SUITENLANDSCH OVERZICHT
CLEMENCEAU ERNSTIG
ONGESTELD
A. N. KINDRIKS
Kandel in Bouwmaterialen
EEN AANVAL OP DEN
ORIENT-EXPRESS
Bommen naar den
trein gegooid
DE STRIJD OM EEN
DATUM
Jaspar ontstemd
Fa. L J. luycx en Zn.
U MIST IETS!
EEUWEN GELEDEN
WITZE MENSCHEN
TEGENWOORDIG
IN ELKE FORD
Firma L. A. A. VAN HAMERSVELD
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 tnaandcD voor Amersioort f 2.10. p«r maand 1 0.75. per
--iwcck (met gratis verzekering tegeo ongelukken) I 0.\7l/v
Binoeoiaod franco per post per 3 maanden f J.-. Afzonderlijke nummers 1 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS JIFR ADVERTENTIEN "a° 'cudï101 m" mb*°"p V0°"D oewijsnummer
rniüJ ucn «uren I CU IICW e||te reue| nreI ,025 Liefdadigheid,-.dvcrienlMta voorde
helft v.t> den pn|s - Klem. Adverteniltn „KEITIES bl| voorui.bet.llng 1-5 'egel.
50 cetït. elke regel meer 10 cenl, driemaal plaatseo f I.— Oewl|snumme> extra I L I a
TRICOTAGE ALS ST. NICOLAAS CADEAU
door
H. G. CANNEGIETER
Een vraagstuk, waarover men dikwijls
kan mijmeren, maar dat men nimmer op
lost, is: wat er omgaat in de hoofden en
harten van het groote publiek. Wat denkt
de raenschheid in het algemeen; hoe stelt
de menigte zich de dingen voor; welk ooi-
deel, welke overtuiging leeft er onder do
massa?
Bij het onderzoek naar het gedachtenle-
ven der mcnschen beschikken wij over zoo
goed als geen enkel gegeven. De gewone
mensch, zooals hij bij duizenden, tienduizen
den en milliocnen des morgens opstaat en
des avonds naar bed gaat, is spaarzaam mot
het woord. Als hij iets zegt, zegt hij alle-
daagschheden. Over het wéér, over een
tram die te laat is, over een ongeluk in do
krant. Maar over zijn gemoedsbewegingen
laat hij zoo goed als niets los.
Het woord is met het gebaar en den blik
het eenige middel om ons te uiten. Maai
het woord is niet alleen schuw, het is te
vens moeilijk en bovendien is het bcdriege-
lijk.
De innigste en voor ons leven belangrijk
ste gedachten houden wij vóór ons en als
wij behoefte hebben, er een ander deelgenoot
van te maken, kunnen wij de Juisto uitdruk
king niet vinden. Het is daar alles zoo teer
en zoo vaag, in die wereld der zielsgehei
men. En, als we tenslotte gaan spreken,
llient het woord nog het vaakst, niet om on
ze gedachten onder woorden te brengen,
maar om onze gedachten te verbergen.
Zeldzaam zijn de gelegenheden, waarbij wij
één blik krijgen in de diepte ecner men-
echenziel. We mogen al blij zijn, als we ecu
enkele maal in ons leven ontdekken, wat
één onzer medemcnschen gevoelt en denkL
Maar deze kennis betreft slechts het indivi
du. Wat woelt er aan gedachten in die
groote, oneindige menschenzeo rondom ons
heen?
Dat enkele woord blijft voor den éónen
vertrouwden metgezel. Maar tot cle omge
ving dringt het niet door.
Wel zijn er mcnschen, die de gave heb
ben, hun gedachten en gevoelens op schrift
te stellen. Door de drukpers wordt hun
woord tot gemeengoed gemaakt. Maar kan
het getuigenis van schrijvers en dichters tot
gegeven strekken, als men wil nagaan, wal
er leeft in het hart van de mcnschheid?
Schrijvers en dichters zijn menschen van
een bizonder maaksel; zij vormen tegenover
de groote massa een in 't niet zinkend
groepje en kunnen, wat hun innerlijke ge
steldheid betreft, niet als vertegenwoordi
gers van het gemiddelde gelden.
Sommigen hunner bezitten echter de gave,
zich in het bestaan van anderen te verplaat
sen en het leven van hun medemcnschen
zoo duidelijk te beschrijven, dat het den le
zer is, of hij met die menschen zélf kennis
maakt Maar in negen van dc tien gevallen
zijn deze gegevens voor den onderzoeker on
bruikbaar, oindat het verdichtsels zijn. Het
blijven verbeeldingen, boekenfiguren, dooi
de kunstenaars zelf geschapen en met de
werkelijkheid weinig gemeen hebbend.
Een boer, die het boerenleven; een kind,
dat het kinderleven: een werkman, die het
bestaan van werklieden en een aristocraat,
die het bestaan van de aristocratische we
reld beschreven vindt, zal zeggei.: „zoo is
ons leven niet! het lijkt er in werkelijkheid
niets op!" Zelf kunnen zij hun gevocls- en
gedachtenleven niet beschrijven; de over-
groote meerderheid van de maatschappij
moet dit overlaten aan een microskopisch
klein groepje kunstenaars.
Wat de menschen voelen en denken? Wij
krijgen slechts onder oogen, wat de roman
schrijver, de dichter, de man van dc krant
hiervan maken. Een tienduizendste deel,
een millioenste misschien van onze mede
menschen, dringt ons zijn zienswijze als de
gemeenschappelijke overtuiging, als het
oordeel der massa, als het ideaal cn den wil
van de mcnschheid op.
Zelfs zijn het eigenlijk niet eens nog de
schrijvers zélf, aan wier weorgave wij zijn
gebonden. Wat zij schrijven, wordt immers
slechts voor een zeet- klein gedeelte gepu
bliceerd. De redacteur van de krant, de uit
gever van boeken, zij zijn het, die beslis
sen, wat onder de oogen van het publick
zal verschijnen. Van hun keurend oog, van
hun ziftende hand zijn wij tcnslotto afhan
kelijk, als wij oorkonden verzamelen om
ons een voorstelling te vormen omtrent het
geen dc mcnschen rondom ons gevoelen en
denken.
Wat er omgaat in het hart van de mensch-
heid blijft een ondoorgrondelijk geheim.
(Nadruk verboden).
Een staatsgreep in Polen
aangekondigd. De voort
durende strijd tusschen re
geering en parlement.
De Poolsche regeering is. blijkens de laat
ste I erichten uit Warschau, voornemens in
geheel Polen op uitgebreide schaal propa
ganda te maken voor herziening der grond
wet. Deze propaganda zal worden gevoerd
door de leden van het kabinet, die in alle
groote steden redevoeringen zullen houden.
Het doel van Je ooi-genomen wijziging der
constitutie is de macht van den staats
president en de regeering te versterken, cie
rechten der parlementsleden echter aan
merkelijk te beknotten.
De minister-president, Switalski, heeft
met ee.n propaganda-redevoering in de
groote concertzaal van de Philharmonie te
Warschau de campagne ingeluid Kenmer
kend is het, dat de Poolsche premier de
keuze niet heeft laten vallen op de tribune
van den Sejm (den landdag), mfinr op li'
concerttribune voor deze belangrijke be
schouwingen De reusachtige concertzaal,
die aan ongeveer tweeduizend menschen
plaats biedt, was meer dan tjokvol, terwijl
op straat sterke politiecordon6 zorg droe
gen voor de bewaking van het gebouw. De
ministers waren nagenoeg allen tegenwoor
dig. terwijl ook tal van generaals cn eenige
beroemde kolonels, die de macht in handen
hebben en als gangmakers voor Pilsoedski
fungeeren. aanwezig waren.
Ofschoon de minister-president verzuim
de in zijn rede nauwkeurig aan te duiden
hoe de voorstellen met betrekking tot de
wijziging der grondwet eruit zouden zien,
was zijn betoog toch van bizonder groot
gewicht, omdat zij niets meer of minder
beteekende dan de aankondiging van een
staatsgreep.
Sw»talski zrtLiC onder meer uiteen, dat
de geografische ligging van Polen het bo-
staan noodzakelijk maakte van een krach
tig staatsstelsel. Datgene, wat men dikwiils
hield voor een parlementaire meerderheid,
aldus Switalski, was in werkelijkheid een
uitdaging van het volk, zooals de regeering-
Witos in Mei 1926 door Pilsoedski na
e'en Moedigen Putsch ten val gebracht
duidelijk had bewezen
Uit de verdere uiteenzettingen van den
minister-president bleek, dat elke uitbrei
ding van de macht, waarmede de staats
president bekleed zal worden, ten goede
zal komen aan maarschalk Pilsoedski. die
daarna in de plaats van zijn bescherme
ling, den tegenwoordigen staatspresident
MosrTu de hot gste macht in de republiek
aan zich wil trekken. Wanneer de tenuit
voerlegging dezer belangrijke veranderingen
op verzet mocht stuiten, dan zal men ze
Switalski kondigde het openlijk aan zien
te verwerkelijken tegen de wenschen der
meerderheid *n zelfs wanneer dit oen eiuis i-
ge beroering 111 den lande teweeg mocht
brengen en door de telegrammen t buiten
land mocht worden verontrust. Switalski
betoogde aan het 6lot van zijn rede, dat
Pilsoedski, toep het nog als de daad van
een kra»kzinn>e werd beschouwd, v dt
vrijheid had gestreden en Polen, niette
genstaande het feit, dat de diplomaten de
Curzon-linie in hun hoofd hadden gehad,
zijn tegenwoordige grenzen had geschon
ken. Onder leiding van Pilsoedski zou men
ook bij dezen strijd ter overwinning schrij
den.
Het kan niet worden geloochend, dat
Switalski's rede een geweldigen indruk
heeft gemaakt. Het behoeft geen betoog,
dat zij scherp is gegispt door de oppositie
en de Robotnik is zelfs zoo 6cherp uitge
vallen. dat het arbeïdersblad enkele dagen
is verboden. Daartoe heeft ook bijgedragen
een artikel van den Belg Vanderyelde, den
voorzitter van de tweode Internationale,
die een ernstige waarschuwing tot Pil
soedski heeft gericht. Deze mocht niet. zoo
zeide Vandervelde, den stralenkroon, dien
hij als strijder voor. de vrijheid zich ver
wierf, door zijn dictatoriale methodes den
luister ontnemen en Europa in gevaar bren
gen.
De grijze staatsman lijdt
hevige pijnen
Doktoren vreezeo
bet ergsle
P.n'ijs, 21 Nov. Hedenochtend krees
Clemenceau onverwacht cm hevigen aan
val van buikkramp Dr. De Gcnnes trof hem
in een toestand van groote neerslachtigheid
aan. Naar zijn omgeving verklaarde, hield
hij zich in, om het niet uit te schreeuwen
van pijn.
De dokter gaf hem een morfine-inspui-
ting, die de pijn wat verzachtte. De medicus
zeide, dat de crisis zeer ernstig kan zijn.
Een nader telegram uit Parijs behelst,
dat Clemenceau gisterochtend om acht uur
niet bij machte was zijn dagelijksche gym
nastiekles te nemen. Hij was op een rust
stoel gaan liggen en voelde zich zeer moede
Tegen elf uur openbaarde zich een pijnlijke
en hevige crisis in het onderlijf.
Dr. De Gennes kwam, na des ochtends
een morfine-injectie gegeven te hebben,
's middags'om één uur terug om de uitwer
king der injectie vast te stellen. Clemen
ceau leed tooD nog steeds hevige pijnen. Er
werd daarop een injectie met kamferolic
toegediend om de werking van het hart te
ondersteunen. Te 2.15 verscheen professor
Laubry; hij ausculteerde den zieke een
kwartier lang. Bij zijn vertrek liet de pro
fessor zich niet zeer optimistisch uit.
Een rustige nacht.
Parijs, 22 Nov. (V.D.) Donderdagavond
hebben de behandelende geneesheeren -van
Clemenceau den patiënt opnieuw onder
zocht, welk onderzoek drie kwartier duur
de. Prof. Laubry verklaarde, dat hij over
den toestand veel geruster is dan des mor
gens. Prof. de Gennes gaf als zijn meening
te kennen, dat de patiënt zeer waarschijn
lijk een moeilijken nacht zou doormaken,
doch dat tegen Vrijdagochtend een veran
dering ten goede was te verwachten.
Uit Parijs wordt d.d. 22 Nov. aan de Tel.
bericht:
Toen de doctoren hedenmorgen vroeg
Clemenceau bezochten, konden zij tot hun
vréugde constateeren, dat bun pessimis
tische verwachtingen van gisteravond, dat
de patiënt een onrustigen nacht zou heb
ben, onjuist waren gebleken. De oud pre
mier deelde den medici mede, dat hij een
rustigen nacht had gehad, zoodat de gis
teravond geconstateerde aanvankelijke ver
betering zich blijkbaar heeft gehandhaafd,
al blijft de toestand nog altijd bezorgdheid
wekken.
TACHTIG WAGONS SPOORKAARTJES
PER JAAR!
Uit een statistiek der Duitsche rijks-
spoorwegmaatschappij blijkt, dat deze on
derneming per jaar ongeveer een milliard
reiskaartjos verkoopt. Om een dergelijke
hoeveelheid kaartjes te vervoeren, zouden
niet minder dan 80 wagons 15 ton noo-
dig zijn De reiskaartjes worden door 17
verschillende drukkerijen geleverd, terwij'
in de groote stations en in de reisbureaux
de reiskaarties gewoonlijk voor de oaeen
van het publiek worden gedrukt
Trocre Koppel 11 - Te). 115?
P a r-fys, 2 2 Nov. (V. D.) Volgens een
Havas-telcgram uit Belgrado zou de Oricnt-
express tusschen de grensstations Drago
man cn Zaribrod door roovers zijn overval
len. De locomotief is alleen op het station
Zaribrod aangekomen. Bijzonderheden over
het lot der reizigers ontbreken.
Parijs, 2 2 Nov. (V. D.) De Petit Pari-
sien meldt met betrekking tot don roof
overval op den Orient-express uit Belgrado,
dat twee bommen naar den trein werden
geslingerd cn geweerschoten gelost werden
toen de trein het station Zaribrod naderde.
De aanslag zou door een bekende roover-
bende zijn geschied. De locomotief werd be
schadigd, doch de trein kon het station
Zaribrod nog bereiken, waar werd vastge
steld, dat geen der reizigers gewond was.
Volgens de Matin zijn er twee dooden to
betreuren, terwijl verschillende personen
werden gewond.
Duiischiand en Frankrijk zijn
het eens geworden
Parij s, 22 No v. (V. D.) Dc correspon
dent van de Echo de Paris te Brussel weet
aan zijn blad te melden, dat het bericht, dat
Duitschland en Frankrijk het eens zouden
zijn geworden over het bijeenroepen der
tweede Haagsche conferentie op 3 Januari,
in officieele Belgische kringen groote ver
wondering heeft gewekt. Mer heeft. Jen in
druk, dat von Hocsch en Briand wel wat te
snel te werk gaan.
Jaspar, de voorzitter der Haagsche con
ferentie, heeft geen lust van zijn rechten af
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
774.1 te Vardü.
Laagste barometerstand:
732.8 te Blacksod.
Verwachting tot den avond
van 21 November:
Meest krachtige, tijdelijk
stormachtige Z. O. tot Z. W.
wind, meest zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaring,
wa a rsc h i i n 1 ij k regenbuien,
weinig verandering in tempe
ratuur.
Langestraat 49-51. Tel, 190
als U onze wondermooie collectie
van de nieuwste Kragen en
Jabots niet hee/t gezien.
te zien, daar dit een prestige kwestie voor
België is. Jaspar moet voornemens zijn zelf
een datum tc kiezen en hij zal zulks doen,
zoodra de juridische commissie haar zitting
zal hebben gehourlen, hetgeen binnen enkele
dagen te Brussel zal geschieden.
JUWEELENDIEFSTAL TE LONDEN.
Gistermorgen om 10 uur hield in Bond-
street to Londen een auto voor een der
groote juwelierszaken stil. Drie heeren stap
ten uit en schenen den winkel te willen
binnengaan, maar op het laatste oogenblik
draaiden er twee zich om en trokken revol
vers, terwijl de derde met een hame' 'o
winkelruit insloeg en drie parelsnoeren i
gezamenlijke 'waarde van ongeveer 40 oÜO
gulden uit dc étalage stal Binnen een
halve minuut snorde de auto in de rich
ting van Piccadilly weg en ofschoon onmid
dellijk een algemcene vervolging op louw
werd gezet, zijn de dieven met hun buit ont
komen. De leege auto is later in Park
Street terug gevonden.
WA5 OIO Ga NES VERPLICHT
TE ZOEKEN MET £-N LANTAARN
ZIJN ZE TE VINDEN
FORD-DEALER VOOR AMERSFOORT OMSTREKEN
TEL. 42 AMERSFOORT
