DE UITVAART VAN Mgr. v. d. WETERING
AMËBSFQOKTSCH DAGBLAD
DE UITVAART VAN DEN AARTSBISSCHOP
KATHOLIEK NEDERLAND IN ROUW
Zaterdag 23 November 1929
..DE EEMIANDER'
PLECHTIGE DIENST IN
DE KA1HEDRAAL
28e Jaargang No. 125
Croole belangstelling langs
den weg
Een groet van de
schoolklederen
Utrecht, 22 November. Van half tien
tot tien uur beierden de klokken van de
kathedrale kerk aan de Lange Nieuwstraat
waar vanmorgen de plechtige uitvaart
dienst plaats had van Z.D.H. Henricus van
de Wetering.
Het rij venteer over de Lange Nieuwstraat
was stopgezet, alleen de tram mocht nog
passeeren, later ook dat niet meer.
Tegenover den hoofdingang van do kathe
draal hadden zich vele belangstellenden op
gesteld, maar de trambaan werd vrijgehou
den.
De kerk was uitsluitend toegankelijk
voor genoodigden. De bankenrijen in dt
middenbeuk vulden zich geleidelijk met
geestelijken en vertegenwoordigers van
groote kloosterorden, terwijl een groot aau
tal banken ingenomen werd door geestelijke
zusters, gehuld in zwarte gewaden en schuil
gaand onder den zwarten kap.
De voorste banken waren gereserveerd
voor geestelijke en burgerlijke autori
feiten, onder wie wij opmerkten de
ministers Deckers, Reymer en Ver
schuur, baron Van Wijnbergen, lid van
de Tweede Kamer, de leden van Ge
deputeerde Staten Van Spanje en Vink, m n 1
griffier der Staten, jhr. mr. Quarles van Uf-
ford, den burgemeester en den gemeente
secretaris van Utrecht, zoomede de vier wet
houders; den hoofdcommissaris van politie
prof. Roels, generaal Van Munnekrede, don
bekenden leger-aalmoezenicr Evers, het
raadslid jhr. mr. Van Sasse van Ysselt, en
vele, vele andoren.
Ook was aanwezig de eenig overgeble
ven klasscgenoot van den overledene, zijn
kameraad van het Seminarie, pastoor Ba
langce van Buslo (bij Deventer).
Verkenners (R.-K. padvmeiers), fungeci
den als orde-commissarissen. De toegang tot
de kerk was zóó beperkt gehouden, dat oe
zijbeuken dio voor de eenvoudige geloo\i-
gen openbleven, slechts ten dccle gevuld wa
ren.
Voor de pers waren goede plaatsen gere
serveerd, in de voorste helft van de kerk.
dicht in de buurt van den preekstoel.
liet priesterkoor was in uiterst soberen
rouw. Het hoogaltaar, waar vele kaarsen
brandden, was mot zwart kleed overtrok
ken, terwijl zwart-witte draperieën een
kruisgewelf vormden juist boven de plaats,
waar in 't midden van liet koor de
lijkkist stond opgesteld.
De lijkkist zelf was niet met eenig kleed
afgedekt.
De baar liep schuin naar achteren om
hoog, zoodat men van uit de kerk duidelijk
het vergulde kruis kon zien, dat op don
deksel van de kist, waarvan een zwarte
bles en het koneren beslag de eenige ver
siering vormden, was bevestigd.
Brandende kaarsen op hooge kandelaars
stonden links en rechts van de kist. Overi
gens was er geen enkele versiering in de
kerk aangebracht. Het Metropcrlitaan kapit
tel had laten weten, dat aanwezigheid van
bloemen in strijd geweest zou zijn met den
geest van den overledene. De plechtigheid
moest een zoo sober mogelijk verloop heb
ben.
Vóór de kist lagen op een kussen de waar-
lighcidsteekenen van den kerkvoogd, w.o.
ook de bisschopshoed.
De klokken verstomden en de lauden, die
aan de Pontificale Requiem-mis voorafgin
gen, hadden plaats. Agens bij deze Lauden
was kanunnik J. G van Schaik, pastoor St.
Martinuskerk alhier. Assistentie werd ver
leend door twee oud-secretarissen van den
gestorven aartsbisschop.
De Requiem-mis.
Na deze eenvoudige liturgische plechtig
heid werd het priesterkoor betreden dooi
den bisschop vftn Roermond, mgr. Schrij
nen, die de Pontificale II Mis van Requiem
celebreerde. Hij was vergezeld door eenige
hooge geestelijken, die assistentie verleen
den, namelijk mgr. dr. Schnepman, proost
van het Metropolitann Kapittel, als presby-
ter-assistens; mgr. B. A. de Wit, vicaris
generaal van het aartsbisdom, deken G. B
Eekwielcns van Zwolle, als troondiakens,
kanunnik J. van Schaik als diaken; II. J
Koopmans, president van het Seminarie te
Culemborg als sub-diaken.
Als ceremoniari fungeerden de beide se
cretarissen van het aartsbisdom, de heeren
J. v. d. Burg en dr. W. Mulder.
De lagere assistenties werden vervuld
door theologanten van het groot-seminarie
te Rijsenburg.
Tijdens de Lauden, zoowel als bij de Mis
werden door het zangkoor der kathedrale i
kerk Gregoriaansche gezangen uitgevoerd.
De Liturgische Vereeniging van Utrecht
had een boekje samengesteld, dat vóór den
aanvang aan alle kerkbezoekers was uitge
reikt, waarin de Latijnsche teksten der ge
beden, benevens de Ilollandsche vertaling
stonden afgedrukt, terwijl de handelingen
\an den bisschop voor het hoogajtaar wel
len toegelicht, zoodat het voor iedercn.aan
wozigo mogelijk kon zijn het verloop der
heilige verrichtingen te volgen.
Tqdens de Mis zaten de bisschoppen mgrs
Diepen, Aengenent, Hopmans en Buckx (d
laatste apostolisch vicaris van Mnland), op
het priesterkoor ter weerszijden van de lijk
kist; de eerstgenoemden links, de laatsten
'•echts.
Men had verwacht, dat ook de pauselijke
internuntius mgr. Schioppa, den uitvaart
dienst zou bijwonen, maar hij bleek verhin
derd.
Wèl merkten wij ï>og op mgr. Janssens
uit Versailles, generaal-abt der Cistercicn
sers, en mgr. Puniet, abt der St. Paulus
abdij te Oosterhout.
De geestelijken, die de H. Mis celebreer
den, waren in rouw-; zwarte gewaden met
goud afgezet. Ook de bisschoppen waren
éénvoudig gekleed. Vrijwel het eenige kleu
rige aan hun kleedij was de paarse bonnet
Toen de mis was geëindigd, beklom de
ken J. H. G. Jansen, vicarius-jcapilularis
van het aartsbisdom den predikstoel, om
Ie lijkrede uit te spreken, die in diepo stil
te werd aangehoord.
De predikatie van pastoor J. H.
G. Jansen, vlcarius-capitularis
van het Aartsbisdom, ter her
denking van den overledene.
De sterke is door den sterkere als tor
sluips besprongen. Dc man, die geen ziekte
kende, droeg als ieder Adamskind de kie
men in zich van den dood. De reuzenarbeid
van volle 70 jaren heeft zijn schier onver-
woestb'rc kracht gesloopt. Wat de mensqh
kundige boctezanger voorspelde van men
schen boven dc tachtig, werd in voor
ons begrijpelijke wijsheid Gods en daarom
tot onze rcspectueuse dankbaarheid den
bijna 79-jarigen „Sterke" bespaard „last
en smart, omdat alsdan dc verzwakking
intreedt."
Dc stoere arbeider in den wijngaard des
Heeren werkte van het eerste uur af en in
blakend heete middagzon den langen levens
dag tot en met het elfde uur, een arbeids
dag van twaalf uren onder de meest be
zwarende omstandigheden, tot de nacht
zonder avondschemering intrad, de nacht,
waarop de eeuwige rustdag volgt.
Do trouwe dienaar in het hoogheilig
dienstwerk, arbeidde, tot de Heer hem 'riep 1
ter verantwoording.
De dappere Paladijn in Christus' Kerk
op aarde streed in de phalanx steeds in de
eerste gelederen, tot Zijn Koning Christus
Zijne heldenziel deed stralen door het glo-
riclicht in Zijn Rijk, dat geen einde kent.
ITij was de opbouwer van zoovele heilige
tempels, waarin de drie-eenigo God, ons ge
openbaard in Christus, inwoont met de
vriendschap van het Kindsehap Gods, die
met Zijne óéne hand den arbeid verrichtte
en in de andere vuist en zwaard omknelde.
Hij was dc Hoogepriester, die Gode behaag
de, omdat Hij voor God en voor Zijn volk
zich zeiven heiligde in elk uur van den
dag vernieuwde boetedoening van moei
zaam zich zelf offeren in zwaren arbeid en
strijd en gestadig afwisselend gebed.
Die arbeid vooral want Zijn bidden tot
en met het Allerheiligst Sacrament, Zijn
Werkgever, Jezus Christus, was als rusttijd
tusschen den arbeid om den geestelijken
maaltijd to nuttigen, ten einde verzwakte
zielekrachten terug te winnen maar de
arbeid, dat dagelijks worstelen tegen d:ste-
len en doornen om het dagelijksch brood
voor zich zelf en dc zijnen, dat was Zijn
Kruisweg, dien Ilij blijde volgde tot Gol
gotha's dood.
Op de grondslagen door Zijne illustre
voorgangers gelegd, opgetrokken door eer
ste klas arbeiders, Ijverige priesters en
groote leeken-apostelen, bouwde Hij 'voort
aan den steeds klimmenden bouw van Ka
tholieke eenheid, emancipatie en cultuur,
omdat Hij met helderen blik en bezadigd
oordeel, door Zijne rijke en rijpe ervaring en
geweldige menschenkennis taktvol leidend
en bezielend door Zijnr machtige persoon
lijkheid met rustelooze energie, voorzich
tige waakzaamheid, door vooruitziend zor
gen en vastberaden doortasten in de meest
netelige en steeds nieuwe ,vragen des tijds
de groote lijnen der Katholieke beginselen
vasthield, trok, aangaf en doorvoerde, al
maar stuwend of remmend, of een krachtig
„halt" commandeerend, wanneer Hij, gesteld
door den II. Geest om de Kerk Gods te be
stieren, gevaren zag, die anderen niet be
vroedden, sterk dringend of dwingend de
werkeloozen, de half slapendcn, ja zelfs de
meest actieven. Geen man was Hij opzwee-
pend met vele en groote woorden, geen
dwepend enthousiast, maar een man van de
koele praktijk, terwijl de ware liefde tot
God en den naaste Hem dreef tot daden.
Wat een zakelijk bestuur van dien mees
ter, die de waarheid sprak en den weg
Gods naar waarheid leerde en niemand ont
zag, daar Hij bij de menschen niet lette op
den persoon, maar alleen op do zaak van
God.
Welk een praktische zielenijver Ik mag
slechts een greep doen, waar dank zij
de prijzenswaardige werkzaamheid der pers
van niet-kalholieke en katholieke zijde
kolommen druks werden gevuld uit dit
volle priesterleven dan noem ik, dat Hij
136 kerken consacreerde en 63 parochiën
oprichtte praktijk, gevolgd in en buiten
slands ik wijs naar het bijzonder onder
wijs \an laag tot hoogste bekroning, naar
het bureau van Onderwijs en Opvoeding,
naar huizen voor zieken naar lichaam en
ziel, naar ontelbare Vereenigingen op reli
gieus, charitatief, sociaal en cultureel ge
bied voor alle standen en vakken, als zij
maar de R.K. Kerk volstrekt waardig waren,
naar de vrijheid op politiek terrein, mits
met dc heilige rechten van Christus ook de
Katholieke eenheid en liefde ongeschonden
werden bewaard.
Wanneer wij aanstonds het stoffelijk om
hulsel van den ontslapen Kerkvoogd graf
waarts volgen, dan brengen in de Malie
baan de dubbele rijen schoolkinderen naar
voren, wat Z D. IT. in Utrecht gedaan heeft
voor het lager onderwijs en op de Kerk
hofslaan geven de in haag opgestelde R K.
Vereenigingen met hare omfloerste vanen,
die hem een laatsten ceresaluut brengen,
ons te aanschouwen wat Mgr. hielp organi-
secren op godsdienstig, charitatief, sociaal
en cultureel gebied voor stand en vak, al
leen reeds in Zijn Bisschopsstad.
Praktische zielenijver van een edelen man j
Gods, die als wettige opvolger van Willi-
brordus en Bonifacius, evenals dezen, »n
gehoorzaamheid aan den Opvolger van
Petrus, den Paus van Rome, verbonden,
verlicht en geleid door den H. Geest, ons
voorlichtte door de nevelen van mensche-
lijke dwaling en geleidde door de stormen
der hartstochten.
Grootvorst van Utrecht's Kerk, Ziener bij
Gods genadelicht, Bestuurder met Gods
sterke hand, Uitvoerder van Gods wijze en
liefdevolle plannen, wij allen vereeren U
met dankbare liefde en wij beloven U plech
tig, dat wij Uw door God zoo rijk gezegen-
den arbeid zullen voortzetten in vrucht
bare daden van waarachtig Katholiek leven.
Hoogwaardige Vader in Christus, Henri
cus, wij weten door het geloof, dat de Bis
schop, als wettige opvolger der Apostelen,
in de Kerk van Christus is de door Hem
gezondene „gelijk de Vader Mij gezonden
heeft, zoo zend Ik ude drager van Godde
lijk gezag en de uitdecler van Gods veler
lei genaden, maar ook weten wij bij de
hooggestemde vereering van Uwe boven het
gewone ver uitstekende persoonlijkheid, bij
den stipten eerbied voor Uwe heilige Apos-
tolwaardigbeid, bij al de kinderlijke liefde
voor onzen hoogsten geestelijken Leidsman
in Nederland, dat een Hoogepriester uit de
menschen genomen een gewoon menschen-
kind is wij weten, dat al het goddelijke in
Hem van God is en al het menscbeüjke van
den mensch. Zooeven stelden wij ons zelf
de ernstige vraag uit de „Dies irae", „Wat,
arme, zal ik (voor Gods gericht) kunnen
inbrengonals de rechtvaardige ter
nauwernood zeker is
Vader, in rustig Godsvertrouwen heeft
Maandag in den vroegen morgen Uwe edelo
ziel den kerker van Uw lichaam verinten
en stond zij alleen voor God, om van Hem,
die heilig is en alles weet wat in den
mensch is, en die daarom aan een ieder
geeft wat hem toekomt, de juiste waarde
te vernemen van den volbrachten arbeid.
Maar Vader, dan kussen wij allen in den
geest eerbiedig Uwe gezalfde handen en
leggen allen plechtig neer aan Uw zalig ge
prezen voeten, omdat zij U droegen, den
boodschapper van het goede en van den
vrede, het vaste voornemen, niet alleen,
om U na te volgen in volhardenden arbeid
tot heiliging van ons zeiven en van ande
ren, maar ook omdat ons Gods oordeelen
verborgen blijven gebeden en offeranden
op te dragen ook in de toekomst, opdat de
eeuwige rust gegeven worde aan U, aan
Wien wij door Gods milde voorzienigheid
de zegenrijke vruchten danken van zooveel
jaren harden arbeid. Amen.
Do absoute.
De aanwezigen keerden zich thans weer
naar het priesterkoor, waar de plechtigheid
der Absolutie (Absoute) plaats vond. Deze
plechtigheid bestaat daaruit; -dat; vijf bis
schoppen (of prelaten), gebeden bij de lijk
baar verrichten met besprenkelilig en be
wierooking. Dezo liturgische handelingeu
werden hier verricht door de bisschoppen
mgrs. Hopmans, Diepen, Aengenent, <1pq
proost mgr. Schaepman en mgr. Schrijnen.
Vele gebeden werden hierbij uitgespro
ken met het teJkens weerkeerend refrein
„Requiescat in pace".
Mgr. Schrijnen had zich nedergezet op
den zetel aan hot hoofdeinde van den ge-
He! stoffelijk overschot van den eartsMsschop wordt do Kathedraal aan da"
Lerr.» V'eu-wstroot oitg«dra0en naar d» vó.ir da kerk wachlctiH., rouwkoet»
De ministers Reijmer en verschuur verlaten de Kerk, na afloop van den plech.
tipen rouwdienst.
De stoet beweegt zich op de begraafplaats door een haag van vereenigings-
vaandels, die als laatste groet voor-overneigen, naar den bisschoppelijken graf
kelder
Monseigneur Hopmans, bisschop vantsreuc, verricht bij den grafkelder do
beaardings-ceremoniën, in den kring van bisschoppen die rondom de lijkkist
geschaard staan
