DE EEMLANDE&
PHILIPS LAMPEN
BUITENILAH©
Voor St. Nicolaas Cadeaux
DUSSELDORFSCHE MOORDMYSTERIE
F. H. LOMANS
Dinsdag 26 November 1929
28e Jaargang No. 12ï
BUITENLANDSCH OVERZICHT
EAU DE COLOGNE 4711
COTY EAU DE COLOGNE
A. v. d. WEG, Langestraat 23 - Tel. 217
MEDEDEEUNG PER
TELEFOON
GROOTE ONTPLOFFING
TE ESSEN
DE BOMAANSLAGEN IN
DUITSCHLAND
ZOEBKOF VEROORDEELD
Fa. L. J. luycx en Zn.
Voor 3t. Micolaas
HANDSCHOENEN
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS p" 3 ™aanden v0°' Amersfoort 12.10. per maand 0.75. fa
weck (set gratis verzekering tegeo oogeliikkenl I 0.lV/r
Binnenland Iranco per post per 3 maanden IU Aizonderlljke nummers 10.05.
POSTREKENING 37910 TELEFOON INTERC. SIS
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS DER ADVERTENTIEN 1-1 re9C"105 mt' lnbt9r'p v°nocwiisnuramer
elke regel meer f 0.25 Llefdadlghelds-advertentlün voor da
helft van den pnjs Kleine Advertenrltn „KEITJES" bij vooruitbetaling 1 5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 1 I.— Bewijsnummer extra f 0.05
De dood van Clemenceau.
De „redder van Frankrijk" op
acht-en-tachtig-jarlgen leef-
tijd heengegaan.
Dat er een golf van ontroering over
Frankrijk sladt, nu in den vroegen ochtend
van den Zondag de grijze Clemenceau heen
is gegaan, behoeft geen uiteenzetting van
vele woorden, daar hij de redder van
Frankrijk is geweest op een tijdstip, dat de
grondvesten van den staat op onrustbaren
de wijze wankelden. Toen tijdens den oor
log de opmarsck der Duit-schérs dreigde uit
te loopen op Frankrijks ondergang, heeft
Clemenceau als een held het gebouw van
zijn land, dat op het punt stond in te stor
ten, met zijn sterke schouders geschoord.
Hij was niet jong meer in 1917; zes en ze
ventig zomers had hij reeds meegemaakt,
maar zijn élan, wilskracht en doorzettings
vermogen waren krachtig en taai als alleen
verwacht kon worden van iemand, die op
den weg naar de grijsheid nog slechts hal
verwege gevorderd is.
Poincaré stond toentertijd aan het hoofd
der republiek; Frankrijk mag het oogen
blik zegenen, dat Poincaré, ofschoon hij en
Clemenceau als vuur en water waren,
nochtans laatstgenoemde in de regeering
betrok. Want Clemenceau was de onverzet
telijke; de grimmigheid van den tijger ken
merkte hem en slechts één doel had hij voor
oogen: de redding van Frankrijk, die al
leen een feit kon worden door de nederlaag
van Duitschland. Om dit te bereiken, ontzag
hU niets en niemand en evenmin zich zelf,
want hij werkte dag en nacht om de oor
Jogsvoering derwijze te reorganiseeren,
dat successen waarschijnlijker werden, om
den moed, die taande, opnieuw aan te wak
keren, om de zwakken en verslagenen, die
aan Frankrijks lot gingen tvyijfplen, te be-
rooven van hun kleinmoedigheid, welke
hij als een misdaad bestempelde. Hij geesel
de en bestreed het défaitisme met een fa-
natieken ijver en zijn vaderlandslievende
geestdrift electriseerde heel het volk, dat
den moed hervond, dat weer aan Frank
rijks kracht ging gelooven en zijn weer
standsvermogen, reeds op bedenkelijke
wijze aangetast, herkreeg.
Het is dan ook aan Clemenceau's ruste
loos en bijna bovenmenschelijk ijveren te
danken, dat Frankrijk als overwinnaar uit
den strijd trad. Clemenceau wist de ver
eischte krachten op te sporen; al de energie
die in de harten en hersenen der Franschcn
school, wist hij te concentreeren op het be
réiken van één eenig doel: de bevrijding
van de Duitschers.
'Men weet, dat hij slaagde. In de harten ve
Ier Franschen was dankbaarheid, die be
stendig was, maar velen van zijn landgenof>
ten hebben het achteraf betreurd, dat hij.
die Frankrijk ter overwinning leidde, die
het smaad en vernederingen bespaarde,
niet tot de hoogste functie in den lande, die
van president der republiek, werd geroepen
Voor Clemenceau zelf school echter de
grootste voldoening in het feit, dat zijn
activiteit het van Frankrijk losgerukte BI
zas-Lotharingen weer aan het moederland
heeft geschonken.
Voor de Duitschers is Clemenceau echter
bij voortduring de boeman gebleven, al zijn
de onbevooroordeelden onder hen in staat te
erkennen, dat zuivere motieven aan Cle
menceau's streven ten grondslag lagen: d°
grootheid van een onverlet Frankrijk. Zij
prijzen zijn patriotisme, doch zij laken in
hem zijn hardvochtigheid jegens Duitsch
land en zullen nooit vergeten, dat het ver
drag van Versailles mede Clemenceau's
werk is geweest en dat de zucht om zich op
Duitschland te wreken, aan de bepalingen
van dit verdrag geenszins vreemd waren
Van welwillendheid jegens de Oosterburen
heeft Clemenceau nooit willen weten en
ofschoon hij de-laatste jaren teruggetrok
kén in de Vendée leefde, waar hij zich tot
het laatste oogenblik aan publicistischen ar
beid wijdde cn zich zelden of nooit uitliet
over de geleidelijk zich wijzigende verhou
dingen in Europa, kan men wel aannemen
dat Briand's verzoeningspolitiek niet zijn
volle hart had. Tot het laatste oogenblik
zal hij waarschijnlijk hebben vastgehouden
aan de uitspraak, waartoe hij zich eens liet
verleiden, n.l. dat er zoo- en zooveel milli
oen Duitschers te veel waren.
GEDUCHTE BRAND
Twaalf woonhuizrn
der vlammen.
prooi
Berlijn, 25 Nov. (V. D.). In den afge-
ioopen nacht is in het bij Landeck gelegen
do«p Brunnen vermoedelijk tengevolge van
brandstichting een grootc brand uitgebro
ken.
Tengevolge van gebrek aan water kon
van de dertien woonhuizen slechts één be
houden blijven.
Behalve de twaalf woonhuizen zijn alle
nevengebouwen door het vuur verwoest
In totaal zijn achttien families met 52 per
ponen dakloos geworden. Een kind wordt
vermist.
Zeer veel kleinvee is in de vlammen om
gekomen De schade is zeer groot en wordt
slechts gedeeltelijk door verzekering gedekt.
Damedie kinderen wil „mee
lokken" blijkt een wel
doenster tc zijn.'
Vele mystificaties
D s s e l (l o r f, 25 Nov. (V.D.) Het verdere
verhoor in de zaak-Stelzer heeft geen resul
taat opgeleverd en men moet aannemen, dat
Stelzer met de Düsscldorfsche misdaad
niets te maken heeft. Er zal waarschijnlijk
een onderzoek naar zijn geestvermogens
worden ingesteld, waarna hij naar een in
richting zal worden gezonden, daar merk
bare teekenen van krankzinnigheid bij hem
zijn geconstateerd. In verband hiermede
heeft men de verdenking, die op Stelzer
rustte, dat hij medeplichtig zou zijn aan de
beide moorden te Breslau, laten vallen.
Overigens wordt tevergeefs naar de rota
tiepers gezocht, waarop het papier is ge
drukt, waarop de moordenaar een schets
van de vindplaats van het lijk te PapcnJcll
heeft geteekend.
Na de laatste onderzoekingen is komen
vast te staan, dat ook een rotatiepers, die
gebruikt wordt voor illustratie- en reclame
doeleinden of blokdruk, in aanmerking
komt.
In de laatste twee dagen is de politie
geen stukje verder opgeschoten in haar
onderzoekingen naar den moordenaar die
Dusseldorf onveilig maakt. Nadat men den
arbeider uit Mettmann weer heeft moeten
vrijlaten, is er geen enkel nieuw spoor op
gedoken, dat meer aanwijzingen lieeft dan
zeer weinige. Sporen zijn er genoeg, zeker
wel duizend, maar ze zijn allen gebaseerd
op zoo weinig gegevens en aanwijzingen,
dat er voorloopig practisch niets mee ge
daan kan worden Wanneer al deze sporen
eens een voor een zouden worden nage
speurd. zou men waarschijnlijk tenslotte
wel bij een komen, die naar den werkelij-
ken moordenaar voerde. Maar dan zou men
tevens zooveel tijd hebben verloren, dat alle
onderzoek belangrijk in waarde zou zijn
verminderd. Veel hoop is er dus op het
oogenblik niet.
Massa-suggestie.
Ondertusschen is de zenuwachtige stem
ming in Dusseldorf geenszins bedaard. De
arbeider Stelzer uit Mettmann was nog
maar nauwelijks aangehouden, of men wist
allerlei bezwarende omstandigheden over
hem te vertellen. Tezamen vormden zij een
verhaal, zoo duidelijk, dat men zich zou
afvragen, waarom de politie dien man niet
veel eerder gearresteerd had. Maar toen
men deze verhalen eens op de werkelijke
waarde ging toetsen, bleef er zoo weinig
van over, dat het niet te verwonderen valt
dat men hem al weer heel gauw heeft vrij
gelaten.
Er openbaren zich op het oogenblik in de
stad vele symptomen van een opgewonden
toestand van de bevolking. Op straat be
merkt men daarvan nog zoo heel veel niet,
maar wanneer men eens leest welke brie
ven en gedichten er op het oogenblik op
de redactiebureaux van de bladen en op de
politiebureaux verschijnen, dan is het dui
delijk Jat er onder de oppervlakte van de
oogenschijnlijke kalmte een bewogenheid
verborgen zit, waarvoor men zal moeten
oppassen, wil men de zekerheid hebben ze
in bedwang te houden, wanneer er zich
eens nieuwe feiten voordoen. Zoo i6 de ge-
heele geschiedenis van de vrouw waarmee
de moordenaar in verbinding moest staan,
en van wier diensten hij gebruik zou ma
ken bij het meelokken van kinderen, ge
bleken te berusten op het verh'aal van
eenige kinderen, die van een dame een
geldstukje hadden gekregen om wat lek
kers voor tc koopen. Deze dame, een alles
zins te goeder naam en faam bekend staan
de inwoonster van Dusseldorf, heeft zich
toen zij na enkele dagen de verhalen in
de kranten las, van een vrouw die de kin
deren zou hebben pogen mee te lokken,
bij de politie gemeld met de mededeeling,
dat het misschien mogelijk was dat zij in
haar gulheid de bron van deze verhalen
was geweest. Inderdaad bleek dat waar te
zijn, en daarmee was dus ook aan dat
sprookje een einde gemaakt.
Ondertusschen ooen zich nog ergere spo
ren van suggestie voor. Dezer dagen werd
een dame, de echtgenoote van een handels
reiziger. thuis opgebeld met de mededee
ling. flat haar rnan vermoord zou worden
en du6 's avonds niet zou thuis komen
Doodelijk verschrikt liep de arme vrouw
naar de politie, die nog niets wist van een
nieuwen moord, maar verder ook niets met
zekerheid kon zeggen, omdat de man reisde
en eerst laat in den avond thuiskwam. De
man kwam thuis en dus bleek het gesprek
een mystifioatie te zijn, maar wat tenslotte
nog een komisch kantje aan deze toch droe
ve historie was, vvae het feit dat even na
de thuiskomst van den echtgenoot weer
werd opgebeld, en dat dezelfde 6tem dit
maal zeide, dat de moord zooevcn was ge
schied en dat haar man al begraven was.
Dat de heer des huizes daarna eenige on
vriendelijke dingen in den hoorn heeft ge
zegd, laat zich denken.
Een ander geval?
Een verslaggever aangehouden.
Een der „speciale verslaggevers" van een
Engelsch blad, die in den loop van de af-
geloopen week in Dusseldorf is aangeko
men, heeft na kennisname van hetgeen uit
de dossiers voor de pers beschikbaar is,
ook een onderzoek ingesteld, op de plaats
waar verschillende van de misdrijven zijn
gebeurd. Zon kwam het dat de man dus
door verschillende der omwonenden werd
gezien, terwij' hij door de velden liep. hier
eens keek en daar eens zocht, cn voor
iemand die niet geheel met 's mans gc
dragingen op de hoogte was. verdacht rond
scharrelde. Binnen 't kwartier had de po
litie een mededeeling, dat er iemand in de
velden rondliep in een verdachte houding,
die veel leek op het signalement van den
dader. Er rukte een afdeeling uit cn men
arresteerde den Engelschen journa
list. die daarmee wel een prachtig staaltje
kreeg van de wijze waarop de Dusseldorfer
politie op het oogenblik werkt.
Met komt trouwens ook voor, dat allerlei
menschen verdacht gemaakt worden door
huurlieden of vrienden, die hun eens een
hak willen zetten. En de groote moeilijk
heid daarbij is. dat alle aanwijzingen die
binnenkomen, moeten worden onderzocht,
omdat men nu éénmaal' nooit kan welen!
Wetenschappelijk?
De politie heeft tensloUv uit den aard
der verwondingen een feit geconcludeerd.
Uit alle getuigenverklaringen is komen
vast le staan dat vrijvvel geen van de slacht
offers ooit een kreet van hulp heeft ge
slaakt. Op alle lijken heeft men bovendien
een steek- of snij wonde gevonden op de
meest kwètsbare plek van het hoofd waar
een verwonding vrijwel direct de onmoge
lijkheid insluit om geluid van zich le ge
ven. Men veronderstelt dus, dat do moor
denaar die steken altijd het eerst toebrengt
waaruit men een min of meer wetenschap-
pelijken aanleg heeft afgeleid.
Het lijkt een beetje aanvechtbaar!
De moordenaar gefotografeerd?
Dusseldorf, 25 Nov. (V. D.) In den
loop van de verdere nasporingen naar den
Dusseldorfschen moordenaar is vast komen
te staan, dat de vermoorde Maria Hahn, op
den dag van den moord, op 11 Augustus, in
gezelschap van een man in een cabaret
gezien. Daar zijn talrijke foto's genomen cn
Je politie houdt het voor waarschijnlijk, dat
er bij deze foto's een zal zijn, waarop Maria
Ilnhn en haar metgezel voorkomen. Alle
personen, die zich op den bclreffcndcn Zon
dag in het cabaret Stidemuhle hebben op
gehouden, worden dringend verzocht de po
litie platen of afdrukken ter beschikking tc
willen stellen. De omvangrijke correspon
dentie is reeds grondig doorgelezen.
Verscheidene dooden
en gewonden
Eeo groote verwoesting
Essen, 2 5 Nov. (V. D.) Een vrecselijke
ontploffing heeft Maandagmorgen tegen 10
uur op den Weber Platz te Essen plaats
gehad, waar juist markt gehouden werd.
Dc ontploffing i6 waarschijnlijk veroor
zaakt door een lek in de gasleiding. Met
root geweld stortte een op den Weber-
Platz staand massief mark'gebouw ineen.
Door het geweld der ontploffing werden
ook de in de omgeving tot op 100 meter
afstand, vooral de aan den overkant op 10
meter afstand gelegen, huizen ernstig be
schadigd. Nagenoeg alle vensterruiten zijn
vernield. Zware steenen van het instorten
de gebouw werden in de woningen cn in
dc winkels in dc omgeving geslingerd.
De plaats van de ontploffing is een groo
te verwoesting. Politie, brandweer en per
soneel van den sanitairen dienst zijn met
de opruimingswerkzaamheden bezig. Tot
nu toe werden acht ernstig gewonden en
vier lijken geborgen en naar het ziekenhuis
vervoerd. Men vreest, dat nog meer slacht
offers onder de puinhoopen van het markt-
gebouw liggen.
Essen, 25 Nov. (V. D.) Met betrekking
tot de ontploffing te Essen op den VVeber-
Platz wordt nog gemeld, dat intusschen
twee ernstig gewonden zijn overleden. On
der de puinhoopen ligt nog een lijk, n.l.
van do koopvrouw Brahn.
De ontploffing had plaats, toen de markt
reeds begonnen was. Emaille-waren en an
dere marktgoederen liggen tusschen stee
nen, glas cn andere marktwaren als visch,
groente, fruit, enz. Ook de zaken tegen
over het marktgebouw zijn van binnen
ernstig geteisterd. Ilct opruimingswerk
wordt met kracht voortgezet.
De voornaamste daders zijn
thans bekend
De opslagplaats ook
reeds ontdekt
Volgens mcdedeelingen der justitie is de
zaak der bomaanslagen, wat Slecswijk-Hol-
stein en de provincie Hannover betreft,
thans vrijwel geheel opgehelderd Boven
dien zijn nieuwe feiten omtrent andere aan
slagen aan het licht gekomen, o. .m. nopens
dien op het Finanzamt te Wlnscn in Nov
1928, waarbij het initiatief blijkt te zijn uit
gegaan van Herbert Volck. Als de voor
naamste daders worden behalve dezen nog
beschouwd do burgemeester Vick uit Rönne,
de landbouwers Luhrnann uit Clues en Bec
ker uit Rottorf, John Johnsen uit Musum,
de wisselwachter Maneckc uit Rottorf,
Klaus Ileim, Herbert Schmidt, de gebr.
Kapphcngst cn Nickels.
Voorts is het gelukt de opslagplaats der
ontplofbare stoffen tc vinden, n.l in een af
gelegen boerderij, 60 K.M. ten N. van Hu-
sum, vlak bij dc Deensche grens.
Merkwaardig is hetgeen wordt verteld
van den bewoner dezer boerderij, zekeren
Peter Hollander. Mij had de beste bedoe
lingen en meende zijn vaderland met het
bewaren der ontploffingsmiddelen te die
nen. Volgens zijn eigen verklaring bij liet
verhoor verkeerde hij bij het in bewaring
nemen van het materiaal in zulk een plech
tige stemming, dat hij zijn Zondag3che jas
aantrok cn eon door hem zelf vervaardigd
gedicht van acht regels voordroeg.
Hij wordt over de
gr^ns gezet
Bonn, 23 Nov. Hedenmiddag had in
kort geding het proces tegen Zoebkof
plaats, die terecht staat, daar hij in strijd
met het uitwijzingsbevcl in Duitschland is
teruggekeerd. Zoebkof motiveerde zijn be
zoeken aan Duitschland met het feit, dat
hij met zijn advocaat moest onderhandelen
over de schcidingskwestie en ook met de
ziekte en den dood \on zijn vrouw. Het
O. M. eischte twee weken gevangenisstraf,
met aftrek van preventief. De rechtbank
veroordeelde hern tot een we^k hechtenis
en de kosten van het geding. De hechtenis
wordt door het voorarrest als ondergaan be
schouwd. Zoebkof wordt nog hedenavond of
morgenochtend naar Luxemburg gezonden.
ONSCHULDIG VEROORDEELD?
New-York, 2 3 Nov. (V. D.) Naar de
World uit Washington meldt, cischt senator
Schall van Minnesota de invrijheidsstelling
van den Californischen arbeidersleider Tom
Mooney, die sinds 1916 volgens zijn zeggen
onschuldig in het tuchthuis zit. Senator
Schall protesteerde er tegen, dat de gouver
neur van Californië de invrijheidsstelling
van Tom Mooney heeft geweigerd. Deze
werd er \an beschuldigd in het jaar 1916
den bomaanslag te San Francisco gepleegd
te hebben, waarbij tien personen werden ge
dood en veertig gewond. Een zekere Smith
heeft den arbeidorsleider beschuldigd in op
dracht van den Duitschen consul Von Bopp
en den militairen attaché Von Brinken den
aanslag gepleegd te hebben. Op zijn sterf
bed zou Smith thans een bekentenis hebben
afgelegd.
DE MAN ZONDER ARMEN.
De Duitsche bladen maken melding van
het overlijden, op den leeftijd van 82 jaar,
van Unthan, den „man zonder armen".
Unthan, in een klein dorpje in Oost-Prui
sen geboren als de zoon van een onderwij
zer, kwam zonder armen ter wereld. Van
jongsaf hooft hij zich geoefend alles met de
voeten te doen. De ongelukkige heeft het
daarin zoover gebracht, dat hij een be
roemdheid is geworcfen.
Reeds heel vroeg leerde hij vioolspelen,
bezocht het conservatorium te Leipzig en
gaf op 19-jarigen leeftijd zijn eerste concert
Vijftig jaar lang trad hij op in talrijke ste
den in het buitenland en maakte steeds
meer naam.
Gedurende den oorlog bezocht hij de hos
pitalen, bracht den lijders met zijn spel af
leiding on kunstgenot en gaf verminkten
door zijn voorbeeld moed.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
7G7.1 te La Coruna.
Laagste barometerstand:
728.3 te" Tliorshavn.
Verwachting tot den avond
van 27 November:
Matige tijdelijk wellicht
nog krachtige W. tot Z. wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaring, waarschijnlijk en
kele regenbuien, weinig ver
andering in temperatuur.
Langestraat 49-51. Tel. 190
stof, gebreid en leder
Gevoerd of met pels
Bewonderenswaardige verscheidenheid
ELECTR. TECHN, BUREAU
UTR. STRAAi 15
TEL. 483
Gerhart Ilauptmann, die den artist tij
dens een zeereis leerde kennen en waar-
deeren, heeft Unthan als hoofdpersoon in
een roman vereeuwigd.
DE ZAAK-LAMPEL.
Alle beschuldigden in vrtjbeid.
Breslau, 23 November. Uit Neisse
wordt gemeld, dat heden alle beschuldigden
in de zaak-Lampei op vrije voeten zijn ge
steld. Het onderzoek wordt intusschen
voortgezet.
MOORDAANSLAG OP EEN ENGELSCH-
TflAN IN PALESTINA.
Londen, 25 Nov. (H.N.) In Palestina
heeft een moordaanslag plaats gehad op
den procureur bij liet Engelscho mandaats-
bestuur. Deze werd door een schot aan het
been gewond en moest naar het ziekenhuis
worden vervoerd. Dc iadar. een jonge Ara
bier, is gearresteerd. N iar verluidt, moei
hij van onbekende zijde een belangrijk be
drag voor het plegen van den aanslag heb
ben ontvangen.
DOOR DE SKLAREK-AFFAIRE
GECOMPROMITTEERD.
Zal Brolat zijn winstgevende
positie verspelen?
Uit Berlijn wordt d-d. 23 Nov. aan de Tel.
bericht
Naar dc Vorwarls mededeelt, heeft het
Berlijnsche afdeclingsbcstuur van de söci-
aal-domocratischc partij besloten, dat de di
recteur van dc Berlijnsche verkeers-maat-
schappij, Brolat, die als sociaal-democra
tisch candidaat tot lid van den gemeente
raad is gekozen, zijn mandaat niet mag aan
vaarden. Dit is de tweede directeur van een
groot gemeentelijk bedrijf, die door de Skla-
rek-affaire is gecompromitteerd.
De kwestie, of Brolat lid van do partij
kan blijven, zal nader worden onderzocht.
Brolat is een metaalbewerker, die in en
kele jaren tijds op grond van zijn lidmaat
schap van de S.D.A.P. opklom tot technisch
directeur van dc grootc Berlijnsche, ver-
keersmaatschappij, waartoe de trams, auto
bussen en ondergrondsche spoorwegen be-
booren. Hij geniet in die functie een salaris
van 72,000 Mark, wat hem niet verhinderde
met dc Sklarcks zaken te doen. Of hij als
directeur van de verkeersmaatschappij ge
handhaafd blijft, staat nog niet vast.
NOG GROOTERE VLIEG7UIGEN.
Londen, 25 Nov. (V.DNaar uit New-
York gemeld wurdt, ia de General Develop
ment Co. voornemens vier groote vliegtui
gen met 8000 P.K. motorkracht te laten
bouwen, die tot 206 personen vervoeren
kunnen. De spanwijdte der vleugels zou
oneeveer 87 meter, de lengte 46 M. en h&i
gewicht 72 ton bedragen.
De vliegtuigen, die met 17 koppen be
manning normaal 160 passagiers zullen
kunnen vervoeren, zullen worden aitgerust
met twee hoofddekken en een uitzichtdek,
een eetzaal, cabines en keuken,
