DE „E. T. A."
AMERSFOOKTSCIH DAGBIAP
Zaterdag II Januari 1930
..DE EEMLANDER'
28e Jaargang No. 164
DE NIEUWE ELECTRI-
CITEITSTARIEVEN
Vastrecht- en
nacht-tarief
AAN DEN VOORAVOND
VAN DE TENTOON
STELLING
De Radio-Hond, een van de grootste
attractie's van de electriciteits-
tentoonstelling
DE OPENING VAN DE
TENTOONSTELLING
1 ettelijk mei de tentoonstelling wor
den voor deze gemeente twee
nieuwe tarieven ingevoerd
Tegelijk met de electriciteits-tentoonstel-
ling worden door de P.U.E.M. .oor dezP
gemeente enkele nieuwe tarieeen inge
voerd, ïi.l. een vastrecht-tarief loor woon-
!m'zen el' v00r tvinkelhuizon, waarin geen
ïcdrijf wordt uitgeoefend en een nacht-
stroom tarief Wij mcenen goed te doen
deze nieuwe tarieven eenigszins nader op
hun nut en doelmatigheid Ie onderzoeken
tn de eerste plaats hebben wc dan het
nieuwe vastrecht-taiicf. D,t bestaat uit twee
celen en wc' le- het maandelijks te beta
en vaste bedrag, dat verband houdt met
nel aantal In het huis aanwezige veri'rrk-
ken, winkel- en andere ruimten en 2e de
voor de elcctricitcit te betalen jirijs. Deze
heilaagt voor hel vastrecht V cent pci K
lKer de heteekenis en do grootte
Van de eenheid K W.r (Kilowattuur) schre
ven w,j in ons nummer van gisteren reeds
uitvoerig.
Met het vastrcchtarief wordt tegemoet
mïn, of vvensch van velen, die wel
roiifien ^e,/vchillende electrische apparaten
cent pewK w'r "i d0Cl'1 den p' 'is van 50
pc' K'wx- hiervoor een beletsel vin
den. Wij kunnen ons dit laatste \olkomen
indenken Wel is waar is de prijs van 20
cent per K.W.U., zooals die voor onze ge
meente geldt, in vergelijking met andere
plaatsen in ons land niet hoog te noemen,
inaar toch loopt dit nog al op, indien men
verschillende apparaten, zooals electrische
kachels en dergelijke gebruikt. Dit bezwaar
vervalt echter voor een belangrijk gedeelte
bij het vastrcchtarief. Dan kost de stroom
voor het gebruik van apparaten slechts een
vierde gedeelte van de gewone prijs, die
men voor het licht-tarief betaalt.
Hoewel wij zeker niet willen aanraden
cm het goheelo huis electrisch te verwar
inen dit zou ook met het vastrecht-tariel
zelfs nog te duur uitkomen wordt nu
Joor het nieuwe tarief dc mogelijk tot bij
verwarming wel belangiijk vergroot. Wij
lonken bv. aan een kantoor waar men
slechts nu en dan voor een betrekkelijk
korten tijd moet zijn cn waarvoor verwar
ming met een gewone kachel te lastig is.
Of een verwarming van oen klein vertrek
door middel van een elcctri«ch kacheltje,
in welk vertrek scholieren hun avondwerk
kunnen maken. Ook is zoon kacheltje ge
makkelijk in een spreekvertrek waar men
•rvcn iemand moet ontvangen enz.
Zoo ook dit tarief in velerlei opzicht de
laak van de huisviouw verlichten cn heefi
het dus als zoodanig belangrijke sociale be-
teekenis Deuk slechts ann de electrisch*
ivaschmachine, het strijkijzer, de stofzuiger,
de lectrische boenmachine voor het boenen
van linoleums en parketvloeren, de keu
kcniuotor die verschillende werktuigen bijv
voor malen van koffie, slijpen en poetsen
van messen,.snijden van brood, hakken van
vleesch en groente enz. kan bedienen. Zoo
denken wij ook aan de handige en gemak
kelijke bakoventjes. aan den broodrooster,
de electrische beddekruik, het v crwarmings-
kussen voor het stillen van rheumatischc
en andere pijnen en zoo veel meer. Van al
deze apparaten is hij goede installateurs
theestal een behoorlijke collectie aanwezig
Verschillende van deze apparaten zijn ook
bij de P.U.E.M. in huurkoop te verkrijgen.
Wat ons ook opvalt bij het vastrecht-ta-
lief is, dat men hierbij zonder veel kosten
meerdere verlichting of lampen van groo
tere sterkte kan gebruiken.
Indien dus de kosten van het vaste bedrag
niet te hoog zijn. hetgeen voor ieder geval
op zichzelf bezien wordt, komt het ons voor
dat het vastrecht-tarief verre te preferccren
is boven het gewone licht tarief.
Het nachtstroom-tarief leent zich speciaal
voor toepassing door middel van nacht
stroomreservoirs met een inhoud van bijv
40, 80, 150 of 250 liter. Dit zijn toestellen be
staando uit een vertind koperen binnen
ketel en een plaatijzeren of koperen buiten-
want. Hier tusschen bevindt zicli een dikke
isolecrende laag bijv. kurk. In den bmncn-
ketel is een electrisch verwarmingselement
aangebracht. Een tempcratuurschakelanr
sluit den stroomtoevoor af. zoodra het vva
ter een teperatuur van 85° C., dus bijna
kookhitte beieikt heeft. De stroom hiervooi
wprdt gedurende dc nachturen tegen den
inderdaad lagen prijs van 3 cent per K.W.U
geleverd. «Overdag heeft men dan den ge-
heelen dag warm water ter beschikking,
zoowel voor gebruik in den keuken, als
voor douche- cn andere baden. Door dc
goede isoleering blijft n.l. het water gedu
rende den gchcelcn dag flink warm.
De directie van de P.U.E.M. heeft nu. uaar
wij vernamen, besloten een belangrijk aan
tal van deze reservoirs op aanvrage tegen
een vaste maandelijkschc matige huuisom
beschikbaar te stellen. In die huursom is
ook begrepen het bedrag van aanleg en
installatie, zoodat men hierdoor in de ge
tegenheid komt, zonder dat hiervoor be
langrijke aanschaffingskosten behoeven te
worden betaald, in belangrijke mate het
gemak en de hygiëne in het gezin te dienen
Ondanks den korten tijd van voorbe-
reiding is de expositie ioch nog
op tijd gereed gekomen
Nu wij a.h.w. aan den vooravond staan
der opening van de electriciteitstentoon
stelling, hebben wc ons nog even gewen 1
tot den heer R Boomsma, die dooi de di-
icctie van de Provinciale Utrechtsehe Elec
triciteits Maatschappij met dc leiding var.
de tentoonstelling belast is.
Op onze vraag of de zaak met het oog
op den korten tijd van voorbereiding raar
cheerde, doolde de heer Boomsma ons me'de
lat alles op tijd klaar zou zijn. Echter deel
do hij ons mede, dat hij nog nimmer eer.
tentoonstelling georganiseerd had. waarbij
een zoo korten tijd van voorbereiding was
geweest. Oorspronkelijk heeft het in de be
doeling gelogen de tentoonstelling van 17-
21 December te houden, doch aangezien
met het oog op de bekende debatten in den
Gemeenteraad B. en W. met de toezegging
van beschikbaarstelling der gemeentelijke
Markthal moesten wachten tot na de raads
-/ittine van 17 December, kon toen pas me;
de definitieve organisatie worden begonnen
Het was dus wel een zware geboorte en de
moeilijkheden om, gegeven den korten tij i
van voorbereiding, klaar te komen, waren
Vftlp,
De definitieve datum van opening toch
was op 13 Januari gesteld., zoodat ook nog
tekening houdende inct de vele feestdagen
..op zn Amerikaansch" moest worden ge
werkt. Echter heeft de heer Boomsma, zoo
deelde hij ons mede, groot gemak gehad van
de welwillendheid waarmede verschillend?
gemeentelijke autoriteiten de P.U.E.M. bij
het oplossen van moeilijkheden hadden ge
holpen.
Wel jammer noemde hij het, dat de markt
hal nog niet wat grooter was, daar de ani
mo tot exposeeren op deze tentoonstelling
zoo groot was. dat verschillende exposanten
moesten worden afgewezen.
Nadat de heerT3oomsma nog had gewezen
op de speciale hoogspanningskabel on do
hoogspanningsruimte rnet den 100 K.V.A-
transformator voor de stroomvoorziening
van het tentoonstellingsgebouw, waardoor
hél gewone stads-laagspanningsnet met ex
tra belast w-ordt wij schreven hiprover
eerder reeds uitvoeriger herinnerde hij er
nog aan. dat tijdens dc E.T.A. de O.L. Vrou
wc toren weer verlicht zal worden. Er is ook
gedacht aan een verlichting van do Kop
pelpooi t door middel van schijnwerpers.
Hiei toe'wordt echter niet overgegaan, aan
gezien ton opzichte van het1 verkeer (moge
lijke verblinding) moeilijkheden werden ge
vreesd, terwijl ook het plaatson der schijn-
w ei pers op technische moeilijkheden af
stuitte.
Tenslotte vernamen wij nog, dar de te^
Jooustelling Maandagmiddag te 2 uur, waar
schijnlijk door den directeur van de P.U.E.
M. den heer Brunings officieel voor genoo
öigden zal worden geopend. Daarna zal de
F..TM. \oor het publick toegankelijk wor
den gesteld.
De electricitenstentoonstelling van de.
Provinciale Utrcchteche ^Electriciioitsmaut-
schappij, dc „E. T. A die a.s Maandag in
de Gemeentelijke Markthal officieel wordt
geopend, zal den bezoeker van deze belang
rijke expositie, naast de vele cn nuttige in
zendingen der standhouder?, ook vc-i-schil-
lendc attracties brengen. Een van deze
attractie's. uit technisch oogpunt misschien
wel dc meest merkwaardige n interes
sante, is een creatie van de N.V. Philips
Radio te Eindhoven, n.l. een mysterieus
dier, dat bekend staat onder den naam van
Radio-Hond. Bij het lezen van dit woord
zullen vele radio-enthousiasten onwillekeu
rig denken aan den zoo gevreesde» Mexi-
caanschen-hond'die den laatsten tijd ech
ter. dank zij de vergevorderde techniek,
vrijwel aan banden is te leggen. De radio-
bond. die men op de E. T. A. zal kunnen
aanschouwen en ook kunnen hooien, is
echter veel vriendelijker en ongevaarlijker,
al kan zijn ..blaffen" den bezoeker soms
met een angstig gevoel achteruit doen dein
zen.
Opdat men bij het bezoeken van de ten
toonstelling niet als een geheel onbekende
voor dit bgystje zal komen te staan, achten
wij het niet ondienstig hieronder enkele
nadero bijzonderheden te laten voigen over
dit meesterstukje van techniek.
I)o Radio-IIond, welke voor het eerst door
Philips' Radio op den derden radio-salon
te Schcveningen werd gedemonstreerd,
heeft langzamerhand oen wereldvermaard
heid gekregen. Op verschillende tentoon
stellingen in Europa en zelfs in Australië
heeft hij de aandacht van de bezoekers ge
boeid cn hen op duidelijko wijze Je wer
king van dc foto-electrischc cel getoond
Thans zal men in de gelegenheid zijn dit
vvonderbeest in onze eigen stad te kunnen
aanschouwen tijdens de E. T A. in de
Markthal.
Velen zullen zich hebben afgevraagd hoe
de „organen van dit vernuftig gecon
strueerd beest eigenlijk werken en daarom
hebben wij den hond aan een nauwkeurig
anatomisch onderzoek onderworpen.
Figuur 1 toont den Radio-Hond cnldaan
van zijn omhulsel. Men ziet duidelijk de
„oogen". gevormd «loor een tweetai foto-
electrische cellen. Verder ziet men verstei-
kerlampcn, relais, een accumulator, batte
rijen en verschillende andere electrische
apparaten, waarvan de werking m het ver
dere van dit artikel verklaard zal worden.
Werkingswijze foto-electrische
cel.
Een fotocel bestaat uit een luchtiedigen
glazen ballon, waarin zich twee electroden
bevinden. De ccne electrode wordt ge
vormd door een metaal spiegel, welke tegen
de binnenzijde van den ballon is aange
bracht. terwijl dc andere electrode als een j
Het Xeilnrlandsch Operette Gezelschap
(Langenaken cn Beukmam zal op Woens
dag 15 Januari 's avonds to 8 uur in Amici-
tia opvoeren de bekende operette van Wal-
thcr Kollo ..Dc BoemelbaronAls gast zal
daarbij optiedcn Piet Ivöhler in zijn beken
de crcati«> van Droogkcellje Verder spelen
mede Corry Pinkten, Sophie KohierVan
Dijk cn Horrc cio Vos Hendrik Kreeft heeft
de leiding.
draadspiraal is uitgevoerd. De metaalspie-
gel zal, wanneer er licht op vat, elcctronen
uitzenden, evenals dit bij den gloeidraad
van een radio-lamp het geval is.
Bij den Radio-Hond vloeit bij belichting
van de fotocel door relais I do anode-
stroom van de versterkingslamp, waardoor
het anker A 1 tegen het contact C wordt
i aangetrokken, waardoor relais It «jekrach-
tigd wordt, wat tengevolge hesft, dat anker
A wordt omgelegd en via contact D mo
tor M wordt ingeschakeld.
Daar het andere „oog" op geheel dëzelfde
wijze den anderen motor in beweging kan
brengen, zullen, indien beide ..oogVn" be
licht worden, beide motoren gaan draaien,
zoodat de hond zich recht vooruit beweegt.
Dc beide motoren zijn geheel onafhankelijk
van elkaar, zoodat men, door écn van de
foto-cellen te belichten, één der motoren
kan laten draaien, waardoor d* Radio-
Hond om zijn as zal gaan draaien.
Sirenengeloei over de stad
en de omgeving
Terstond na de officiecle opening van de
tentoonstelling, a.s. Maandagmiddag to 2
uur, zal de expositie voor her publiek wor
den opengesteld. Dit zal worden bekend ge
maakt door middel van een electrische si
rene. die boven op de Markthal wordt ge
plaatst. Het geluid van deze sirene heeft ecu
draagwijdte van 2500 meter tegen wind in
en 7500 meter met wind mede. Deze siren-ï
is voor dit doel welwillend beschikbaar ge
steld door de firma Groeneveld cn Co. te
Amsterdam.
Fig. i.
Een bijzondere merkwaardigheid is, dal
de Radio-Hond ook kan blaffen. Tiguur 4
toont de schakeling waarmede deze wer
king verkregen wordt. De anodestrocm van
beide versterkerlampen vloeit voort door
relais III, dat in serie staat met dc anode
voeding van beide versterkerlampen. Dc
regelbare weerstand R 4 is parallel aan de
wikkeling geschakeld om de gevoeligheid
te kunnen regelen. Deze weerstand is nu
zoo ingesteld, dat het relais III eerst begint
to werken, wanneer de beide lampen hun
v erzadigingsstroom leveren. Dit is het ge
val indien de fotocel sterk belicht wordt.
Anker A III wordt dan aangetrokken, waar
door relais II wordt bekrachtigd. Doordat
anker A 6 vvordr omgelegd, wordt de voe
ding van beide motoren, die via contact E
plaats vindt, onderbroken, zoodat de hond
stilstaat cn doordat anker A 6 tegen con
tact G slaat, wordt de claxon C m werking
«gesteld.
In dc leiding van den claxon-stroomkring
is bovendien een onderbreker aangebracht,
w elke er voor zorgt, dat de hond niet 'voort
durend blijft schreeuwen,.doch slechts met
tusschenpoozen „blaft
„NAAR DE KAMPERBINNENPOORT"
Nu of straks
Kampeiblnncnpooi t
Een woord van 17 letters, vormend een
vraagstuk, waaraan 17 of meer deskundi
gen een ernstige beschouwing hebben ge
wijd een probleem, dat aan belanghebben
den minstens 17 slapeJoozc nachten heeft
bezorgd.
„Naai dc Kampei binnenpoortis hel
witte opschrift van oen blauw bordje, dat
zich aan het gebouw van de Rijkskweek
school in de Heei enstraat bev indt. Een gra
cieus pijltje geeft daarbij «lc richting aan.
waarin men zich heeft te begeven om het
•lruk besproken monument in oogenschouw
te kunnen nemen.
De invitatie tot bezichtiging zal wel iu
hoofdzaak gericht zijn tot dc vreemdelin
gen in onze stad. Den inwoners toch is dit
stadsbeeld rcedj, ruimschoots bekend zij
weten er te vinden het overblijfsel van
wat eens een pooi t onzer gemeente was.
Vreemdelingen koesteren doorgaans hoo-
gc verwachtingen van hun lijdelijke ver
blijfplaats. Hun „antieke speurzin bij het
bezoek aan de Keistad is meestal gericht
op di ..titoT'-plck, Kamperbinnen- en Kop
pelpoort. En wanneer hij onze stad in het
algemeen heelt welen te waardeeren door
h?t aanschouwen van eerste en laatstge
noemde bezienswaardigheid, dan is fiel
maar te hopen, dat hij niet liet bewuste
blauwe boidje in de'Hecrcnstraal te lezen
krijgt, dat hom naar de Kamperbinnen
poort wil leiden. Daar zal hij slechts zien
twee schamele torentjes in een brokkelige
omgeving, hetgeen zijn totaal indruk in be
langt ijke mate afbreuk zal moeten doen.
Gelukkig zal de toestand er binnenkort
we! verbeteren Wij twijfelen met of de inge-
nieuso oplossing van onze stadsarchitect,
ir. van der Tak, zal aanvaard cn uitgevoerd
worden. En dan zal ook dit beeld, waarin
oud en nieuw zijn samengesmolten, het
aanzien waardig zijn
Thuns bcU-okcnf liet blauwe bordje een
aanwijzing cp iets, dat onze stad vernedert,
inplaat.s van verheft iinderdaad blijken niet
alle blauwe bordjes op antiek te wijzen
het is misleidend Men hangc er dan ook
tijdelijk ten «k ek om.
I n als straks de nieuwe Kamperbinncn-
poorr voor hid vei keer zal worden openge
steld. kan men het Heerenstraat-botdje ook
niet recht en eere plechtig gaaii onthullen.
OPERETTE.
„De Boamelbaron
Fig.
Wanneer men de bovenstaands beschrij
ving aandachtig gelezen heeft, zal men in
fig. 5 het volledige schema van den Radio-
Hond. duidelijk do gchecle werking kun
nen volgen.
De electrische spanningen, welke de
Radio-Hond voor zijn voeding nooiig heeft,
worden gedeeltelijk aan batterijen cn ge
deeltelijk door middel van gehjkrichters
aan het lichtnet ontnomen.
Fig. 2.
Indien nu de metaalspicgel met de nega
tieve cn dc draadspiraal met de positieve
pool van een spanningsbron verbonden is,
zullen deze negatieve elcctronen door de
anode worden aangetrokken, zoodat de be
lichting van dc foto-cel een stroompje op
wekt.
In den weerstand Rl) zie lig. 2; heeft
een spanningsafval plaats, afhankelijk van
dc sterkte van den foto-clectrischen stroom.
Daar Rl ook in den roosterknng van de
volgende versterkingslamp is opgenomen,
is deze spanningsafval tevens do stuur-
spanning van de versterkerlamp, zoodat de
anodestroom van de lamp A 415 in gelijke
mate verandert als de stroom welke door de
foto-cel gaat.
Figuur 3 toont dc volgende trap Lenvou-
digheidshalve nemen wij aau, dat het re
lais I direct met de positieve pool van de
anodespanningsbron verbonden is.
Een relais is een apparaatje, dat het
mogelijk maakt met een geringe energie
een anderen stroomkring, voor grooterc
energie, to sluiten. Heb bestaat uit een
electro-magneet cn een draaibaar anker,
dat wordt aangetrokken en een contact
sluit en/of verbreekt, indien de magneet
door een electrischcn stroom bekrachtigd
wordt.
Fig. 3.
