DE EEMLANDEü
MEN NEGEERT SCHACHT
Groote
Winter-Oprui mlng.
Dinsdan 14 Januari 1930
28e Jaargang No. 168
BUITENLANDSCH OVERZICHT
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
HEVIGE STORM IN
ENGELAND
Schepen in nood
HET WERK WORDT
VOORTGEZET
EEN REVOLUTIE IN
URUGUAY
Mobilisatie van de
staatstroepen
Toch deelneming van
de Rijksbank?
ONTWAPENING TER ZEE
Fa. L. Luycx en Zn.
EEN ZEESLEEPBOOT
GEZONKEN
WEST-INDIE
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS J voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per
11 week («el gretti verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Blnoenlaod franco per post per 3 maanden i 3.-, Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERG 515
UITGAVE: VALKHOFF C°
PRIJS DER AOVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegnp van een Dewijsnummec
elke regel meer f0.25. Llefdadighelds-advertcnUén voorde
helft van den prlja. Kleine Adverttntifca KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regel)
50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—. Bewijsnummer extra f 0.05
De bijeenkomst van den Volken-
bondsraad. Welke vraagstuk»
ken besproken zullen worden.
Ofschoon op het oogenblik dc meeste aan
dacht uitgaat naar de Haagsche conferentie,
is de bijeenkomst van den Volkcnbondsraad,
die vandaag begint, geenszins zonder betee
kenis. Voor het eerst zou de nieuwe Duii-
sche minister van buitenlandsche zaken,
Curtius, heden te Geneve aanwezig zijn,
maar, gelijk men reeds heeft kunnen lezen,
heeft de loop, dien do gebeurtenissen in
onze residentie hebben genomen, hem ertot
gebracht daar voorloopig te blijven. Waar
schijnlijk ziet hij ditmaal geheel van de reis
naar Genève af en verschijnt hij pas op rit
59o vergadering van den Volkcnbondsraad.
om daar in een rede te verklaren, dat hij de
„erfenis van Stresemann" heeft aanvaar 1
Staatssecretaris Schubert vervangt hem nu
als leider der Duitsche afvaardiging.
Het voorzitterschap der bijeenkomst be
rust bij Zaleski, den Poolschen minister van
buitenlandsche zaken, die in een ecnigszins
moeilijke positie verkeert, daar hij meerma
len te Genève den degen met Stresemann
heeft gekruist, het woordduel tusschen hei
de persoonlijkheden droeg soms een zeer
scherp karakter Wel sympathiseerde Za
leski rnet Stresemann, voorzoover deze
kampioen voor den vrede was, maar overi
gens beschouwde Zaleski hem als een ver
bitterd tegenstander, dien hij thans echter
in verband met zijn voorzitterschap zal moe
ten herdenken.
Buitengewoon schokkende onderwerpen
bevat de raadsagenda niet, maar toch zul
len enkele kwesties \an vrij groote princi-
pieele bcteekenis worden aangeroord. In de
eerste plaats is daar het mandaat vraagstuk;
ofschoon Duitschland geen koloniën meer
bezit en het ook niet de functie van man
dataris vervult, zijn deze aangelegenheden
voor Berlijn toch niet zonder beteckenis. Bij
de regeering der Zuid-Afrikannsche unie bv
staat bet streven den Duitschcrs in het man-
daatsgebied Zuid-West-Afrika het staats
burgerschap der unie, resp. het Britsche
staatsburgerschap, meer of minder op te
dringen.
Een blad als de Köln Ztg. b.v. is van op
vatting, dat hiertegen protest moet worden
aangeteekend, daar op deze wijze het man
daatskarakter van het gebied zou worden
bedreigd, omdat in 't boven aangeduide
streven der unie klaarblijkelijk de bedoeling
tot uiting komt het inandaatsgebied ie
eeniger tijd volkomen te annexecren.
Verdere mandaatskvvesties betreffen Irak,
dat Engeland in 1932 als zelfstandig lid in
i'en Volkenbond wil laten opnemen en Pa
lestina. De gebeurtenissen, die in 't afgcloo-
pen jaar bij den klaagmuur hebben plaais
gehad, zullen stellig uitvoerig worden be
sproken De Engelschen kunnen er zich wel
race vereenigen, dat de Volkenbond een
commissie van onderzoek ad hoe instelt,
doch in kringen van den Volkenbond zelf
.voelt men meer voor een commissie, aan
.wie een algemeene opdracht wordt ver
strekt.
Ook zijn weer klachten van minderheden
ingekomen, n.l. uit Oppcr-Silezië Buitenge
woon belangrijk zijn ze niet, maar de prin-
cipieele beteckenis ervan mag niet worden
onderschat. De wojvvode van Silezië, dr
Graszynski, die ook naar Genève is gereisd
om bij de hand te zijn, past in Silezië een
stelsel toe, dat in de oogen der Duitschers
buitengewoon hatelijk is. Deze laatsten ho
pen nu, dat de voortdurende klachten der
Duitsche Silezicrs dc Poolsche regeering
zoozeer in verlegenheid zullen brengen, dat
deze er eindelijk toe besluit Graszynski tol
matiging aan te sporen.
Natuurlijk hebben de leiders der afvaar
digingen gisteren reeds voeling met elkaar
gezocht. In verband met de Londensche
vlootconferentie, die onmiddellijk op de bij
eenkomst van den Volkenbondsraad volgt,
ligt het voor de hand, dat de vertegenwoor
digers van Frankrijk, Engeland, Italië en
Japan het vraagstuk der maritieme ontwa
pening onderling in Genève ter sprake bren
gen.
Ook Poolsch-Duitsche besprekingen zijn
te Genève reeds ingeleid. Staatssecretar s
von Schubert heeft al van gedachten gewis
seld met Zaleski, den Poolschen minister
van buitenlandsche zaken. Doel dezer dis
cussies is tot klaarheid te komen met be
trekking tot verschillende nog niet volledig
opgeloste Poolsch-Duitsche aangelegenhe
den: o.a. ten aanzien van dc liquidatie-over
eenkomst, die hier en daar nog nauwkeu
riger moet worden geformuleerd. Ter behan
deling van deze kwesties en verder ter be
spreking van het vraagstuk van een
Poolsch-Duitsch handelsverdrag vertoeft
Genève eveneens Hauscher, Duitsch gezant
te Warschau.
On deze zitting van den Volkenbondsraad
zul'»n ook de president en de leden van de
regeringscommissie voor het Saargebied
worden benoemd of weer in hun functie
hersteld. Wèl wordt er sinds geruimen tijd
over t Saargebied onderhandeld, maar de
Volkenbondsraad moet deze zuiver formecle
handeling wel verrichten; juridisch bestaat
voor hem nog steeds de oude toestand, zoo
dat hij geen rekening houdi met de bespre
kingen, die over 't Saargebied te Parijs
worden gevoerd.
MAN VERMOORD OP STRAAT
GEVONDEN.
Berlijn, 12 Jan. (V. D.) In den afge-
loopen nacht word. te Tompelhof. voor een
huis in de Borussiastrasse een man aange
troffen, die bleek te zijn doodgeschoten. Hel
lijk werd door de politie in beslag genomen.
Gedipl. Horlogemaker.
TEL. 852 - LANGESTRAAT 43
GEVESTIGD 1885.
Een onnoemelijke schade
aangericht
Londen, 12 Jan. (V. D.) Den gcheelcn
Zondag is het Kanaal door zware stormen
geteisterd, welke herhaaldelijk begeleid
werden door hevige regenbuien, welko
tegen den avond nog in hevigheid toena
men. liet scheepvaartverkeer heeft onder
groote vertragingen zwaar van den storm te
lijden. In den loop van den avond breidde
de storm zich over geheel Zuid-Engcland
uit.
Londen, 13 Jan. (V. Dc storm, dio
gisteren boven Engeland woedde en op som
mige plaatsen do kracht van een orkaan
aannam, heeft overal groote verwoestin
gen aangericht. Bij Beachy Head bereikte
de wind een recordsnelheid van 190 K M.
per uur In het gehecle land werden tele
foonverbindingen verbroken en vielen
schoorstecnen, daken en vensters als slacht
offer van den storm. Op verscheidene plaat
sen werden groote boomen ontworteld. Ren
vrouw werd gedood cn in totaal zes per
sonen gewond door vallende boomen. Ook
verscheidene spoorweglijnen werden door
omgevallen geboomtcn versperd. To Rams-
Rate werd een jongen door den storm van
een steiger in het water geworpen en ver
dronk Ook de scheepvaart heeft van den
orkaan le lijden gehad. Het Britsche stoom
schip Griffion kreeg schade aan liet roer,
waardoor het schip thans hulpeloos in de
buurt van Landscnd ronddrijft en nood
signalen uitzendt. liet 4300 ton metende
Italiaansche stoomschip Liana, dat eveneens
noodsignalen uitzond, kon na vele moei
lijkbeden naar Deal gesleept worden. Het
uit New Vork komende stoomschip Antonia
kon wegens de ruwe zee Queenstown niet
bereiken, zoodat de passagiers voor Ier
land te Liverpool moesten landen. Een red
dingsboot uit Walmer, die een in nood
verkeerend schip hulp wilde verleenen, kon
niet te water gebracht worden, aangezien
de boot tengevolge van de stortzeeën on
middellijk vol water sloeg.
Londen, 12 Jan. Om half negen moest
de reddingboot van Deal uitloopen om as
sistentie te verleenen aan een schip, dat
noodsignalen had gegeven op ongeveer 15
K.M uit de kust.
Ook te Cherbourg werden talrijke nood
signalen opgevangen, meest van visschers-
schepen in het Kanaal. Een motorschoener
sloeg bij Nez-dc-Jobourg op de rotsen te
pletter, waarbij twee leden der bemanning
om het leven kwamen.
Uit verschillende dcelen van Engeland
worden overstroomingen gemeld.
(Cour.)
Politiek ingrijpen van zijn kant
zal men niet dulden
N c w-Y o r k, 13 Jan. (V. D.) Volgens to
legrammen uit Montevideo is in dc provin
cie Rivera in Uruguay, aan de Braziliaan-
sche grens, onder leiding van den nationa
list Sara\ia, een rcvolutiornaire beweging
uitgebroken. De regeering heeft de mobili
satie van verscheidene troepenafdcelingen
gelast. De staatsbank van Uruguay heeft io
verband met den ernstigen toestand haar
filialen opgedragen de beschikbare gelden
te vervoeren naar de garnizoenssteden.
De nationalistische partij heeft met be
slistheid tegengesproken, dat zij dc revo'u-
tionnaire beweging steunt.
GEVLUCHT KASSIER GEARRESTEERD.
Neurenberg, 11 Januari (V.D.) In een
hotel hier ter stede is in den afgeloopen
nacht een 24-jarig kassier, Hartwig, door
de politie gearresteerd. Hij was. na een
bedrag van Mk. 150,000 in November 1928
te hebben verduisterd, uit Hamburg ge
vlucht cn sindsdien niet meer gezien.
HEVIGE HAVENBRAND.
Groote schade aangericht.
Londen 13 Jan. (V.D.) In de haven
van Leith heeft een hevige brand gewoed.
Een graanelevator en een groote voorraad
gingen verloren. De schade wordt geraamd
op 350.000 pond sterling.
TIEN PERSONEN DOOR DEN BLIKSEM
GEDOOD.
P a r ij s12 Jan. (V. D.) Volgens berich
ten uit Rio de Janeiro werden in Brazilië
tien personen door den bliksem getroffen
en gedood.
's Gravcnhage, 13 Jan. In de Engel-
sclie persconferentie is het volgende mee
gedeeld:
Hedennamiddag heeft dc bankcommissie
onder voorzitterschap van Reynolds verga
derd. Er is een brief voorgelezen van dr.
Schacht betreffende de deelneming van de
Duitsche Rijksbank in do Internationale
Bank.
De korte inhoud van dien brief was, dat
de Rijksbank niet bereid was deel te ne
men in het kapitaal van de Int. Bank,
tenzij niet alleen het Youngplan was aan
vaard cn wet geworden, maar bovendien iu
de slotoverccnkomst voor verwerkelijking
van het plan een aantal zuiver politieke
voorwaarden waren vervuld, zooals het af
zien door Engeland van de scquestratie
van Duitsch eigendom cn het afzien door
Frankrijk van alle militaire cn politieke
sancties.
De ontvangst van dezen brief maakte den
slechtst mogelijken indruk. De indruk was,
dat hij niet aan dc meerderheid van den
Raad van Beheer der Duitsche Rijksbank
was voorgelegd. Natuurlijk ontketende deze
brief een langdurige discussie over de
vraag of de bankcommissie erover kon be
raadslagen en daarna werd besloten hem
aan Jaspar te zenden. Intusschcn werd de
vergadering geschorst.
Jaspar deelde den brief mee aan dc
hoofden der delegaties en in een bijeen
komst der zes werd erover gediscussieerd,
waarna de vergadering geschorst werd om
dc Duitschers gelegenheid te geven hun
houding te bepalen.
Om 7 uur kwam men weder bijeen om de
heele situatie te besp -ven en men was
eenstemmig van meenmg, dat men geen
enkel politiek ingrijpen van de zijde van
dr. Schacht kon dulden in vragen waar
over men practisch tot overeenstemming
was gekomen.
Men was het er evenzeer over eens, dat
men zou voortgaan met het werk tot voor
bereiding van de formcelo documenten,
waarin do besluiten worden belichaamd,
precies alsof dc mededeeling van dr.
Schacht niet was ontvangen.
In dc geheele discussie en in de woorden
van allen, die eraan deelnamen was een
aanwijzing van de overtuiging, dat men dit
soort van ingrijpen niet zou dulden.
De juristen kregen de instructie met hun
werk voort te gaan cn met de Zwitscrsche
vertegenwoordiging de regeling te bespre
ken voor do vestiging der Bank te Bazel.
Snowden wees er op, dnt dr. Schacht niet
het recht kon hebben zijn veto uit te spre
ken over besluiten van regceringen en dat
de regeeringen moesten voortgaan met hot
werk van do conferentie. Hij stelde voor,
dat de juristen ook hun werk tot voorbe
reiding van het protocol zouden voortzetten
en indien cr moeilijkheden waren, daar
over heden van advies zouden dienen.
Tardieu sprak in gelijken geest en zeide
dat de conferentie haar werk moest voort
zetten. De kwestie van de Rijksbank kon
worden uitgesteld tot de Duitsche regeering
met definitieve voorstellen zou komen.
Moldcnhauer stemde hierin toe. Pirelli
wees erop dat het plan was gebaseerd op
deelneming van de Rijksbank. Curtius zeide
te gelooven dat de bank tot deelneming
zal besluiten.
De Rijksbank uitgesloten.
Dr. Curtius heeft des avonds in dc bij
eenkomst der uitnoodigende mogendheden
EEN VALSCHE MUNTER GEARRESTEERD
Bad Eras, 11 Jan. (V.D.) Het is der po
litie gelukt in de nabijheid van Bechcl een
valsche munter te arrestecren, die reeds ge-
ruimen tijd valsche 100 mark biljetten in
omloop bracht. De gearresteerde is de zoon
van een molenaar. Na langen tijd ontkend
te hebben iets met deze vervalschingcn uit
staande te hebben, heeft hij thans voor den
rcchter-commissaris een volledige bekente
nis afgelegd. In totaal moet hij 300 biljetten
van 100 Mark in omloop hebben gebracht,
waarvan hij er 75 heeft doen toekomen aan
den gemeente-secretaris van Gemmcrich,
Hoffmann, die onlangs wegens het versprei
den van valsch geld gearresteerd werd. Hij
zelf schijnt niet veel geld in do circulatie
te hebben gegeven. Het materiaal, waar
mede de vervalschingcn hebben plaats ge
had, is nog niet gevonden. liet onderzoek
duurt voort.
ERNSTIG ONTPLOFFINGSONGELUK
IN EEN KOLENMIJN.
Parijs, 12 Jan. (V. D.) Zaterdag had
bij de gemeente Saint Maime Dauphin (Be
neden Alpen) in een bruinkolengroeve een
vrceselijk ontploffingsongeluk plaats. Na
zeer veel moeite mocht het gelukken zes
dooden en 12 gewonden uit de ingestorte
schacht to bergen.
verklaard, dat men in 24 uur de consti
tueering van de nieuwe bankgroep tot
stand zal brengen. Met den rijkskanselier
en het rijkökabinet is reeds overleg ge
pleegd en staatssecretaris Schaeffer is van
middag naar Berlijn vertrokken, oni daar
de onderhandelingen te voeren. De schuld-
eischersstaton hebben er zich mee accoord
verklaard, dat een andere bank of bank
groep in plaats van de Duitsche rijksbank
in de commissie van organisatie der Bank
voor Internationale betalingen zal zitting
nemen, en het aandeel in het kapitaal zal
storten. Maandag zal daarover verder wor
den onderhandeld.
Overigens heeft dr. Schacht zich namens
de Rijksbank bereid verklaard alle facili
teiten voor de uitvoering van de ia het
Youngplan bepaalde transacties der Bank
voor Internationale betalingen toe le staan.
Al heeft dus aan het incident van vandaag
een zeker dramatisch effect niet ontbroken,
zoo worden daardoor de voortgang en de
uitslag van de conferentie niet in gevaar
gebracht.
NIEUWTJES VAN DE
CONFERENTIE
In Hotel Terminus zijn aangekomen de
heeren Bcncduce, Azzolini, Nathan en Pen-
naccliio, allen van het Comité van de Bank
van Italië voor de Internationale Bank.
In den loop van Zondag hebben ver
schillende besprekingen in verband met het
Hongaarsche \raagstuk plaats gehad. Al
lereerst kwamen de Franscben, Engelschen
en Italianen met de Hongaren samen. Daar
na vergaderden do drie eerstgenoemde lan
den met de kleine Entente cn vervolgens
weer met Hongarije.
Heden komt het contact tusschen Ilon
garije cn de Kleine Entente aan de orde.
Wij vernemen, dat de creditcurstatcn het
eens geworden zouden zijn over het begin
sel om een gemeenschappelijke kas te vor
men waaruit dc schadeloosstellingen voor
de onteigende goederen betaald zouden wor
den.
De Fransche gedelegeerden ter Her
stelconferentie Tardieu en Loucheur zijn
gisteravond met den sneltrein van 8 uur 15
Holl. Spoor naar Parijs vertrokken. Zij
werden uitgeleide gedaan door den heer
Chcron.
Met denzelfden trein vertrok de Japan-
schc gedelegeerde Adatci naar Parijs.
De Amerikaan Parker Gilbert, heeft
niet, zooals gemeld, zijn intrek genomen in
Hotel des Indcs, doch in het Kasteel Oud-
Wassenaar.
Deelneming van Spanje aan do
Londensche besprekingen
Stimson zoekt cootact
met de Franschen
De Spaansche gezant te Londen heeft bij
het Britsche Foreign Office een mededee
ling \an zijn regeering overhandigd, waar
in het Spaansche standpunt ten aanzien
van de komende vlootconferentie is neer
gelegd. Dc Spaansche regeering is van rnee-
ning, dat het den grooten mogendheden
vrijstaat de voornaamste tusschen hen han
gende vraagstukken op te lossen. Indien
echter een Middellandsche Zee-nvercen-
komst ter sprake zou komen, zou Spanje
als onmiddellijk daarbij geïnteresseerde
mogendheid den wensch uitspreken, aan
deze besprekingen deel te nemen. Gelijk
luidende mededeelingen zijn door do Spaan
sche gezanten te Parijs cn te Rome aan de
regeeringen aldaar overhandigd. Van En-
gelschc zijde werd den Spaanschen gezant
medegedeeld, dat de kwestie van een Mid
dellandsche Zee-ovcreenkomst wel niet on
middellijk op de conferentie in bespreking
zou komen cn dat de kwestie van de deel
neming van Spanje aan dc besprekingen
nog niet urgent is.
Uit een groot artikel in de min of meer
als regceringsorgaan te beschouwen Hc-
rald-Tribune blijkt duidelijk, hoe zeer de
Amerikaansche regeering rekening houdt
met de Fransche bezwaren ten aanzien
van de vlootkwestie. Het blad verklaart uit
de beste bron te weten, dat de regeering
to Washington er geen bezwaar tegen zou
hebben, indien het eventueele resultaat van
de Londensche vlootconferentie gsbracht
zou worden binnen het kader van een al
gemeene ontwapeningsovereenkomst, die
behandeld zou kunnen worden op een voor
1936 onder auspiciën van den Volkenbond
te houden wereldconferentie.
Stimson zal Zaterdag, den dag na zijn
aankomst in Engeland, alsnog een poging
doen om het Fransche standpunt in over
eenstemming te brengen met den geest van
de vlootconferentie. Hij zal daartoe een
particulier onderhoud hebben met Tar
dieu. Den volgenden dag zal hij een on
derhoud hebberi met Grandi-.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
770.0 te Zürich en Müncher.
Laagste barometerstand:
741.3 te Ingo.
Verwachting:
Meest matige Z. tot Z. O.
wind, nevelig tot half be
wolkt, weinig of geen regen,
aanvankelijk kouder.
LANGESTRAAT 49-S1. TEL. 190
Twintig opvarenden verdronken
Londen, 13 Jan. (V. D.) De admirali
teit deelt mede:
De sleepboot „Saint Genny", die ter be
schikking is gesteld van den dienst der
Atlantische vloot, is Zondagavond te S.20
uur Grecnwichtijd tijdens een hevigen or
kaan 32 mijl ten Noordwesten van Ushant
gezonken. Twintig leden der bemanning
zijn verdronken. Een onderofficier cn vier
man werden gered.
De gezonken sleepboot is het vorig jaar
April na grondig herstel weer In dienst ge
steld. De boot deed het laatste dienst als
tender van het slagschip „Repulse".
Volgens mededeeling van de Admirali
teit zijn bij het vergaan van de „Saint Gen
ny" 23 leden van de bemanning, waaroni
der de commandeercnde officier en do eer
ste machinist.
Het 5425 ton groote schip was van Port
land op weg naar Gibraltar, begeleid door
twee andere bodems Door den storm wer
den de drie schepen gedwongen het anker
te lichten. Kort daarop kwam de „Saint
Genny" in een critieke situatie. Door een
der andere bodems werd naar Portland een
S.O.S.-sein afgezonden, dat door h9t slag
schip „Helson" werd opgevangen. De krui
ser „Frobisher" begaf zich naar het inmid
dels zinkende schip, doch kwam ongeluk
kigerwijze te laat. terwijl ook de beide be
geleidende schepen geen hulp kondon bie
den. De orkaan was een der hevigste, welke
de marine den laatsten tijd heeft te weer
staan gehad. De Atlantische Vloot, die he
den van Portsmouth zou vertrekken heeft
het vertrek 24 uur uitgesteld.
ONTPLOFFING IN EEN ApETYLEEN-
FABRIEK
Een arbeider gedood.
Dresden, 13 Jan. (H. N) Te Dresden
heeft vanmiddag een hevige ontploffing in
een acetyleenfabriek plaats gehad. Een cy
linder met acetyleen is door tot nu toe on
bekende oorzaak ontploft, waardoor het ge
heele fabrieksgebouw verwoest werd. Een
arbeider is gedood, terwijl cr 2 ernstig ge
wond zijn.
VERMAARD HOTEL AFGEBRAND.
Parijs, 13 Jan. (H.N.) Te Algeciras is
het hotel afgebrand, waarin 1906 de Marok-
ko-conferentie is gehouden. De 6chade wordt
op ruim W\ millioen frs. geschat.
DE GOUVERNEUR VAN CURAgAO.
7 Vervroegd vertrelr
Naar wij vernemen, is bst vertrek va.x?
dun nieuwbenoemden gouverneur van Cu
rasao, den heer Van Slobbe, ecnigen tijd
vervroegd.
Dit vertrek zal niet zijn op 14 Februari,
maar op 31 Januari. De heer Van Slobbe
zal met de „Venezuela" naar Curasao ver
trekken.
In verband hiermede komt er eveneens
een verandering in de aangekondigde au
diënties. De data wnarop deze thans zul
len verleend worden, zuilen nader bokond
worden gemaakt,
