AMEE!5F0©ra$€fl ÖA6SMD
Sportartikelen
NIEUW PARIJS
CINEMA ROYAL
AMICITIA
DE BAANVERZAKKING BIJ MOORDRECHT
Zaterdag 18 Januari 1930
28e Jaargang No. 170
TWEEDE BLAD
EEN NIEUW BANKBILJET
VAN F 50
TWINTIG JAAR KUNST
VERNIELD
HET SLEEPBOOTONGELUK
TE GRONINGEN
Rugzakken - Veldflesschen
Fa. B. KRAAL
B. RUITENBERG Hzn
OPRUIMING
Te Koop of te Huur
BURGERWOONHUIS
Fa. L. H0UBAER
G0EDK00PE AANBIEDING
i VRAAGT AMERSFORTIA'S
GORTEPAP en YOGHURT
i'
HEINEKEW'S BAR
Gezoete Citroen Jenever
EEN VRAAG EN EEN
ANTWOORD
SCHIPPER EN VROUW
VERDRONKEN
GEFINGEERDE NAMEN IN
DE BOEKEN
.DE EEMLATSDER"
Hoe het er uit zal zien
Ootwerp van Jac. Jongert
De directie van De Nederlandsche Bank
maakt ingevolge art. 17. lid 1, der Bank we t
1919 bekend, dat zij een nieuw bankbiljet
tvan f 50 in omloop zal brengen.
De voorzijde \an dit biljet heeft een
lichtbruinenn ondergrond. Hierop is van uit
het watermerk een zonsgewijze uitstraling
aangebracht, welke is opgebouwd uit het
.waardecijfer „50" en de initialen van De
Kedrlandsche Bank „N B". Ter rechterzijde
is een gestyleerde gehelmde kop afgebeeld,
[voorstellende de Wijsheid, met op den helm
'een zinnebeeldige voorstelling van de
scherzinnigheid (de uil) en de ingetogen
heid (het paardetoom).
De tekst, luidende als volgt:
DE NEDERLANDSCHE BANK
betaalt aan toonder
V IJ F T I G GULDEN
is uit het midden van het biljet naar links
boven het watermerk geplaatst. De handtce-
keningen van President en Secretaris staan
onder elkaar rechts van het watermerk. Het
waardecijfer „50" is gedrukt met geguillo-
cbeerd cirkeltje, links onder het woord „vijf
tig" en rechts onder den kop. Dp cijfers zijn
lichtbruin van kleur. Het watermerk, dat
voor het grootste deel onbedrukt is gebleven,
stelt voor een takje met appel,terwijl onder
den kop als watermerk voorkomt de paraaf
„Jf. de B
De achterzijde van het biljet is ge
drukt in de kleuren blauw, groen cn bruin.
Van uit den cirkel, waarin het watermerk
voorkomt, gaat het rhythme van den voor
kant (zonsgewijze uitstraling) in genoemde
kleuren door. Een grootc plaats is inge-
ruimdvoor een rozet, in twee kleuren opge
bouwd om het ook aan deze zijde grooten-
deels onbedrukt gelaten watermerk. Boven
de rozet staat op een geguillocheerdc strook
^Vijftig Gulden"; links boven en beneden,
jnct waardecijfer „50". Een uitreksel uit de
artt. 208 cn 209 van het Wetboek van Straf
recht is onder het bovenste cijfer in een wit
gelaten vakje afgedrukt. Serielettcrs en
nummers zijn in zwarten opdruk twee keer
bovenaan en eén keer onderaan geplaatst.
Het woord „Amsterdam" en de datum zijn
zijn links ongeveer in het midden van het
biljet gedrukt. Aan de 'linkerzijde zijn de
naam van drukker. Joh. Enschedé Zonen,
en van den ontwerper, Jac Jongert ver
meld
Het biljet is gedrukt op aan alle zijden
recht afgesneden papier van ongeveer
10,1 X 14.2 c.M.
De biljetten zijn gedateerd van 18 April
1929 af.
Schilderijen, beeldhouwwerken
en etsen, die een prooi der
vlammen werden
De brand Ie Rotterdam
Rotterdam, 17 Jan. Het was voor
'den kunstschilder Bieling alhier, toen hij
■vannacht, korten tijd nadat de brandweer
het vuur meester was, op de Willemskade
waar even to voren zijn atelier was uitge
brand, aankwam, een ontzettende ontdek
king dat al zijn werk, dat hij gedurende de
laatste twintig jaren had gemaakt was ver
nield. Hij had de gehecle zolderverdieping
,van het gebouw in gebruik. Het voorste stuk
daarvan had hij ingericht als atelier, en
daar werkte hij vrijwel iederen dag. de ach
terste vertrekken stonden leeg. In een klein
nevcnvertrek stond allerlei materiaal opge
steld. Hier stonden de schilderijen die naar
tentoonstellingen moesten, de beeldhouw
werken en de etsen, want Bieling was een
veelzijdig man Hij werkte den geheelen
dag en ieder jaar zocht hij weer iets nieuws
öm zijn rusteloozen geest, die steeds weer
bekoord werd door den koortsachtige kltjf»
der havenstad tevreden te stellen. Gansche
collecties schilderijen die hij in het buiten
land, vooral in Brctagne had gemaakt, ston
den laar opgeborgen. Er waren exemplaren
van beeldhouwwerk en schilderijen die nog
nooit in het daglicht waren geweest cn die
■llccn zoo nu en dan eens aan een ver
trouwde van de vele bezoekers die hem ge
regeld op zijn atelier kwamen opzoeken,
werden getoond.
an dit alles is niets meer over. Rookcn-
de putnhoopen waren het overschot van dit
centrum van kunst te Rotterdam, waar een
V'an de meest rustelooze geesten van de
stad bezield door een meer dan gewoon ta
lent, onophoudelijk arbeidde. Daarenboven
was Bieling niet verzekerd. Hij had het
nooit noodig gevonden zijn werk te laten
taxeeren en te verzekeren Daar kom je.
too zei hij ons, als kunstschilder niet zoo
gauw toe. Het lijkt zoo zelfingenomen....'
Bovendien, voegde hij er later in den och
tend aan loc, wat zou ik er aan hebben of
ik nu eenige tienduizenden guldens in mijn
handen kreeg? Ik zou er voor den eersten
tijd mee geholpen zijn, maar tenslotte hen ik
toch schilder en beeldhouwer en wat moet
ik nu doen wanneer ik mijn work van de
laatste twintig niet meer heb. Ik zoj even
goed dood kunnen zijn, dan was ik ook ver
loren voor de gemeenschap!"
Het vanmorgen ingesteld onderzoek van
de politie heeft de waarschijnlijk dat de
brand is ontstaan in het atelier van Bieling
grooter gemaakt. In dit atelier stond een
kachel die geregeld werd gestookt. Naast
deze kachel is een breede strook van den
vloer doorgebrand, juist daar waar een gas
buis heeft gelegen. Men acht het waar
schijnlijk, dat door een vonk uit de kachel
de vloer is gaan smeulen, dat daarna de
gasbuis is doorgesmolten, het gas heeft
vlam gevat en dat vervolgens de vlier na.u
beneden is doorgebrand. Eerst toen is de
brand gezien door mcnschen die buiten wa
ren. De toestand in de kantoorlokalen be
neden wijst ook wel op deze veronderstel
ling, terwijl er door verschillende omstan
ders een groote vlam is gezien die op de
aanwezigheid van een doorgesmolten gas
buis wees.
De brandweer heeft in den aanvang nog
veel hinder ondervonden van het feit, dat
er in dat stadsgedeelte weinig druk op do
waterleiding was tengevolge van repara
ties. Aan de andere zijde konden de hand
spuiten op deze hoogte ook weinig doen.
Groot materiaal was noodig om dez:n bui-
tengevvonen feilen brand te blusschen en
eerst dat heeft den doorslag gegeven Toen
was echter het atelier met zijn kostbaren
inhoud al geheel verwoest.
De gesprongen ketel
vertoonde een
gebrek
Het onderzoek rog gaande
Do lieer Brautigaui had in »crband met
het springen van den stoomketel ecner
sleepboot te Groningen den minister van
Arbeid de volgende vragen gesteld'
Is het juist, dat de vergunning, bedoeld
in art. i der Stoomvvet, verleend aan de
sleepboot, waarvan de stoomketel 20 De
cember j.l. in de gemeente Groningen ex
plodeerde in verband met den minder gun-
stigen toestand van dezen ketel, 11 Decem
ber j.l. zou zijn beëindigd?
Is het juist, dat de bij den ramp omge
komen machinist iemand van jeugdigen
leeftijd was, weinig ervaring met machines-
zou hebben gehad cn bijv. vóór de vervul
ling van deze betrekking als dckkr.echt
voer?
Is het onderzoek, bedoeld in art. 2G der
Stoomwet, reeds afgeloopen?
Is de minister bereid, nu, of ziodra dit
onderzoek zal zijn beëindigd, het betreffen
de rapport te doen publiceeren?
De minister heeft hierop geantwoord.
De gesprongen ketel vertoonde een ge
brek, dat echter door de ambtenaren van
den dienst voor bet Stoomwezen niet van
dien aard geoordeeld vv«rd, dat onmiddel
lijke voorziening geboden was. Na een voor-
loopige herstelling werd het gebruik van
den ketel op een werkdruk van 5 K G. per
c.M®. alsnog tot de maand Januari 1930 toe
gestaan, doch voorgeschreven, dat de ketel
in die maand uit het schip moest worden
gelicht voor afdoend onderzoek. De gebrui
ker gaf daarop te kennen, dat het in zijn
bedoeling lag den ketel dan met 31 Decem
ber 1929 door een anderen te vervangen.
Volgens door den dienst voor het Stoom
wezen verkregen inlichtingen was de op de
boot als stoker of machinist dienstdoende
persoon een jonge man van ongeveer 21-
jarigen leeftijd, zeer oppassend en intel
lectueel niet achterstaand bij den gemiddel
den 6toker, op dergelijke booten werkzaam.
Dat hij tot voor korten tijd als dokknecht
had gevaren, werd eveneens vernomen.
Het onderzoek, bedoeld in artikel 26 der
Stoomvvet, is nog niet afgeloopen.
De ondergeteekende is bereid, zoodra het
onderzoek is afgeloopen, het rapport be
treffende dit ongeval te doen publiceeren.
EEREPROMOTIE PRINSES JULIANA.
In beperkten kring.
De eerepromotie van Prinse6 Juliana, in
de senaatskamer van de Rijksuniversiteit
te Leiden op 31 Januari, des middags half-
vier, zal in zeer beperkten kring plaats
vinden. Met de Koningin, de Koningin-
Moeder en den Prins der Nederlanden zal
slechts een klein aantal personen de plech
tigheid bijwonen, onder wie het college van
curatoren, het bestuur van de vereeniging
van vrouwelijke studenten te Leiden, ver
tegenwoordigers uit studentenkringen en
enkele personen uit de omgeving van do
Prinses.
Na afloop van de plechtigheid biedt de
öenaat der universiteit aan hen, die daar
bij tegenwoordig waren, een thee aan in
het kleine auditorium.
DE ONTSLAGEN BIJ DE E.N.K.A.
Wederom 70 meisjes ontslagen.
Arnhem, 16 Jan. Omtrent de inkrim
ping van personeel bij de E.N.K.A. kunnen
wij nog mededeilen dat. evenals de vorige
week, ook deze week 70 meisjes ontslagen
worden. Gedurende de eerstvolgende weken
zullen er nog meer werkkrachten in klei
ner of grooter aantal worden ontslagen.
LA!M 2ESTR 35 - TEL 308
BBffiBaaaaaass saraas5S0eaESEfflE,$
a a
g Ijsmutsen, Bivakmutsen, Leeren S
mutsen met bontrand, s
a b
E Petten met oorlappen vindt U h
in ruime keuze bij de
LANGESTRAAT 26
a a
t» araaaaaaaaaaaaaaaaaaa a±EEssa
LANGESTRAAT 129
STEEDS GOEDE EN ACTU-
EELE PROGRAMMA'S
GEZELLIS ZITJE
GOEDE MUZIEK
Utr. straat 26 - Tel. 243
van Coupons en Restanten
VACANT
op het Zuiden mooi gelegen
met voor-, zij- en achtertuin. Spoedig
te aanvaarden.
Te bevr. Kapelweg 42. Tel. 53
Zalen voor Vergaderingen
concerten tooneel- en
f eestuitvoeringen enz.
Sterk verlaagde prijzen
Langestraat 62-84-66
KLEEDING OP MAAT
Voor Jan./Febr.
65.-. 75.-, 85.-
e klas kleedermakerij
Bediening m. 40 wagens 1
door de geheelestad 1
Utrechtschestraat. 29 - Tel 37
Geheel iets aparts is onze
1e kwaliteit
f 3.- per Liter Zakflacons 6 ct.
Was de verzakking 1c
voorzien geweest?
Onderhoud met Ir.
Maas Geesteraous
Wij vonden in Het Volk van gisteravond
de vraag gesteld, of de Spoorwegen de nu
ingetreden baan-verzakking niet hadden
kunnen voorzien, toen zij dit traject tus-
schen Gouda cn Rotterdam, bestaande uit
een zóó slappen bodera, gingen bciijden
met zoo zwaar materiaal als waarmede dit
de laatste jaren is geschied.
Wij waren in dc gelegenheid deze vraag
ter beantw oording "Yoor tc leggen aan den
hoofdingenieur der Spoorwegen, chef van
Weg en Werken, den heer Maas Gccstera-
nus, die er ons op wees, dat het traject
Gouda—Rotterdam al langer dan Hen jaren
werd bereden met zwaar materiaal, d \v z
met de zware locomotieven, die bij het pu
blick bekend staan als do Jumbo's. In al
deze jaren is aan dc spoorbaan nouit ecnigc
verzakking waargenomen, hoewel het ver
keer zeer intens toenam cn de meeste trei
nen vervoerd werden door de z.g. Jumbo's;
met volle gerustheid bleef men de baan
derhalve met dit materiaal berijden. Totdat
dan nu de onlangs ingetreden verzakking
geconstateerd werd. Toen jaar na jaar de
baan in goede conditie bleef, mocht men
aannemen dat zij zich bestand toonde tegen
het zwaardere materiaal.
Het zandstorten is gestaakt, omdat daar
mee niet bereikt werd, wat rneu er zich
van voorstelde, hoewel het aanvankelijk
scheen, of met dit zand de baan haar vroe
gere soliditeit herwon. Dc ingenieurs der
Spoorwegen overwegen thans, welke an
dere maatregelen te nemen zijn om «dc
haan te herstellen; welke die maatregelen
zullen zijn, kon gisteravond nog onmogelijk
worden gezegd, omdat de zaak nog in
studie is en een ernstig onderzoek geboden
is alvorens te decideercn waartoe men
definitief besluiten zal.
Dc dienst GoudaRotterdam wordt over
één spoor voortgezet. Overwogen wórdt om
voorloopig de treinen over dat enkele spoor
te laten trekken door lichtere machines, dc
locomotieven die gewoonlijk de tremen ver
voeren van Gouda naar den Haag. In ver
band daarmee zou dan de trcin-indeelmg
van af Utrecht zóó worden, dat het Rot-
terdamscho deel achter in den trein wordt
opgenomen en het Haagsclie deel voorin
Zooals men weet, is de indceling thans pre
cies andersom: Rotterdam voorin Den
Haag achterin. Wordt de gewijzigde indec-
ling ingevoerd, dan geschiedt deze, om het
voorste Haagsche deel met de zware leco
motief, die biet geheel tot Gouda trekt, met
die zware machine door tc zenden naar
Den Haag en het achterste (Rotterdamsche)
doel naar Rotterdam door te voeren mei de
lichtere locomotieven, die anders de Haag
sche treindeelen trokken.
De Jumbo's zullen dan voorloopjg op liet
traject GoudaRotterdam verdwijnen Op
zoo'n kort baanvak heeft deze 'ichte trek
kracht voor de snelheid der treinen geen
noemenswaardige beteekenis^
Het laat zich wel aanzien, dat liet 011
derzoek der Spoorwegen geruinten tijd in
beslag zal nemen en zoo zal de treindienst
GoudaRotterdam nog wel eenige maan
den aan vertraging onderhevig zijn; al
hebben dc Spoorwegen door het iulasschen
van wissels al het mogelijke gedaan om
het oponthoud van het berijden van enkel
spoor zoo gering mogelijk te makeu.
Intusschen seinde onze Rotterdamsche
correspondent ons gisteravond nog:
Rotterdam, 17 Jan. Van goede
zijde vernemen wij, dat de Dienst van Weg
en Werken van do Nederlandsche Spoor
wegen vandaag begonnen is met het doen
van proefboringen op het traject Rotter
damGouda, teneinde een duidelijk over
zicht te krijgen van den toestand van de
baan cn den ondergrond. Bij deze eerste
proefnemingen is gebleken, dat er onder
dc spoorbaan bij Moordrecht een veenlaag
ligt van 56 Meter diepte. De waarschijn
lijkheid is groot, dat die veenlaag zich uit
strekt over het gehecle traject Kralingen—
Moordrecht, waar de verzakkingen zich
voordoen. Men zal nu de proefboringen
voort zetten, totdat men precies op de hoog
te is van de plaats waar de veenlaag liet.
De gezonken tjalk
Lemmer, 17 Jau. De reddingboot
van Lemmer die hedenmorgen ter assisten
tie van het in de nabijheid van Lemmer ge
zonken tjalkschip is uitgevaren, is t.gen
half twee teruggekeerd. De kapitein rap
porteerde, dat het gezonken schip op een
afstand van 5 K.M. van Lemsterhave" ver
wijderd ligt in de richting van Urk. Alleen
do mast st3k nog boven water uit. Men
vreest dat de opvarenden, bestaande uit
man en vrouw, zijn verdronken. De naam
van het schip is vermoedelijk „Disponibel
van Urk. Het is gisteravond in aanvaring
geweest met do motorboot „Ivlimak" van
kapitein De Jong uit Oude Pekela.
biet al deze horingen zullen waarschijnlijk
maanden gemoeid zijn, zoodat gedurende
al dien tijd in ieder geval een geringe ver-»
tra ging van het treinverkeer zal blijven be
staan.
Blijkt inderdaad, dat de veenlaag zich
over ettelijke kilometers uitstrekt, dan is
het zeer de vraag of een spoorbaan op deze
plaats in de toekomst zal kunnen blijven
gehandhaafd zonder dat men buitengewo
ne versterkingsmuatregelen neemt, of een
nieuwe baan legt. Op het oogenblik zijn de
wissels bij Moordrecht gereed gekomen,
waardoor het traject er.kelspoor tot 2 K.M.
wordt beperkt
Op de plaats van de verzakking over een
lengte van 70 Meier wordt nog steeds met
een snelheid van 5 K.M. gereden. Doordat
echter wissels gelegd zijn, behoeven de
treinen in Gouda niet meer over een ander
spoor geleid tc worden, maar kunnen zij In
eens door rijden. In het ongunstigste geval
bedraagt dc vertraging oen kwartier.
Men heeft opgehouden met het storten
van zand er is nog wel ccn geringo wer
king in de baan, maar deze is van weinig
bcteckenis en noodzaakt de Spoorwegen
met om een andere houding aan te nemen
dun een afwachtende.
Vernietigend verslag over de
N. V. Administratiekan
toor Damaraland
Omvangrijke baisse posiGe
A m s t e r d a m, 17 Jan. In de heden
ten Paleize van Justitie gehouden verifica
tievergadering in het faillissement \an de
N.V. Administratiekantoor Damaraland te
dezer stede hebben curatoren, mrs. G. M.
A. van Moer en mr. dr. Jac. Grooten Jr. aan
den rechter-commissaris mr. B. do Gaay
Fortman verslag betreffende het faillisse
ment uitgebracht.
Het geheel ontbreken der kasstukken van
de z.g Groote Kas aldus vangt het ver
slag aan die konden dienen tot een re
constructie van verschillende rekeningen,
gevoegd bij de afwezigheid van den direc
teur A. Hethey, gaven curatoren aanleiding
d.d. 21 October 1.1. de rechtbank te verzoe
ken, do inbewaringstelling van genoemden
lieer tc gelasten, teneinde curatoren ophel
deringen te verschaffen. Waar de gezochte
buitenslands vertoeft, heeft dit bevel voor
alsnog niet tot resultaat geleid.
De boeken zijn overigens behoorlijk bij
tot 1 October 1929, echter vermoeden cura
toren gefingeerde debiteuren.
De eenige aandeelhouders waren de hee-
ren A Iletliey cn A. C. A. Ranke te Sche-
veningen. Waar de aandeelen zijn volge-
stort, rust op aandeelhouders geen ver
plichting tot bijstorting.
Een der voornaamste oorzaken van dit
voor zoover curtorcn bekend, eerste faillis
sement van een Nederlandsch administra
tiekantoor is het feit, dat dit kantoor niet
was een administratie-kantoor in den gewo
nen zin des woords doch een effectenkan
toor dat cliënten aanspoorde tot en zelfs
geïnteresseerd was in omvangrijke en
gewaagde speculaties
Het kantoor had een zeer omvangrijke
baisscposilie, d.w.z. het voerde de ingeko
men kooporders met uit, doch speculeerde
er op tegen lageren koers te kunnen leve
ren; men volgde dushe t z.g. buckel-shoji-
stelsel
Bovendien werd met een gedeelte der
cliënten overeengekomen, dat niet de cliën
ten, doch de N V. dc te lijden verliezen zou
dragen. In verband niet het gering kapitaal
10.000.constateeren curatoren, dat al
dus onverantwoordelijke risico's op de
N.V. werden gelegd. Het rapport, opgesteld
door de accountants Frese en Iloogeweg,
wijst aan verschillende vorderingen van
den boedel op derden tot een bedrag van
ongeveer 255.000.en crediteuren tot een
bedrag van f 350000.—.
Een gedeelte der debiteuren is echter niet
aansprakelijk wegens bovengenoemde over
eenkomst, een ander gedeelte bezat gefin
geerde namen.
Bij onderzoek der bescheiden bleek n.L
dat eenige belangrijke debiteuren hunne dc-
betsaldi op gefingeerde namen hadden doen
overboeken.
Een der belangrijkste debiteuren, onge
veer f 89.000.was de directeur zelf, deze
is privé echter failliet Preferente crediteu
ren hebben zich aangemeld tot een bedrag
van f 456.39; concurrente tot een bedrag van
169.612.28.
Curatoren spreken verschillende debiteu
ren aan voor cen bedrag van ongeveer
f 12.000.of vier aandeeien Kon. Ned. Pe
troleum Mij ter waarde van f 16.000die
in den boedel werden aangetroffen en waar
tegen de N.V. te Parijs certificaten had uit
gegeven, ^zullen worden opgevorderd, staat
nor niet vast: over eon f-ansnctie met de
cu'atorcn van den heer Hethey pri>-é zijn
besprekingen gevoerd, w.-lke tot nog too
geenr csultaten opleverden.
Curatoren kunnen derhalve, omtrent
eventueelc uitkeeringen geen voorspellin-
en doen, doch blijven diligent.
RECHTERLIJKE MACHT.
Mr. D. van Houweninge
vraagt ontslag.
Mr. D van Houweninge, president van de
Arr. rechtbank te Alkmaar, heeft met t
April as. ontslag uit zijn functie yerzochU