DE EEMLANDEü "ELMANYI Lampekappen, Woensdag 12 Februari 1930 28e Jaargang No. 191 Buitenlanrisch Overzicht iUDTEINiflANO britsche treiler vergaan Denkelijk zestien slachtoffers WILLEM GROENHUIZEN Gouden- en EEN BOMAANSLAG TE TRIEST Zuid-Slaviërs de hand in 't spel? AFSCHAFFING DER DUIKBOOTEN? LORD ALEXANDER'S REDE De economische druk verlicht Fa. L. Luycx en Zn. Fournituren en Draadvormen. NA DEIn VAL VAN DE DICTATUUR Protesten zonder tal AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pCT 3 »aindca voor Ameritoort f 2.10. per maand f 0.75, pa wetk (mei gr t verzekering tegeo ongelukkea) f 0.171/» Binnenland franco per poit per 3 maande* f l-> Afzonderlijke aommera f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 UITGAVE: VALKHOFF «Jfc CS PflkJS DER AOVERTENTIEN T V Dtw;,smmnlr. elke rtgd meer 40.25. Llefdadlgbeida-edvertentl€n voord* fadfl nu dra grtj. - Kielo. Advertenties „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1-5 regelt 50 ent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I I.—. Bearilenommer eitm I 0.05 Het vrijsprekend vonnis in het tsjerwonots-proces. Rusland ton zcersto ontstemd. Wij hebben een tijdje geleden uitvoerige berichten opgenomen, dio zich bezig hiel den met het groote valschc muntersproces, dat te Berlijn werd gevoerd. Tot. de be klaagden behoorden behalve enkele Duit schets een tweetal Georgiërs. die bij hel namaken der tsjenvonetsen de voornaam ste rol hebben gespeeld. Waarom ver \alschten de Georgiërs het Russische geld1 Om ten eigen bate zich de zakken te spek ken en een gncd leventje te kunnen leiden? Geenszins: zij konden het niet aanzien, dat Géorgié mede het slachtoffer werd van de sovjet tirannie. Hun zweefde de bevrijding van hun va derland voor oogen en zij deinsden er niet voor terug met geweld hun doel- io berei ken. Gaarne hadden zij heel do anti bolsje wistischeYivereld gemobiliseerd en het liefst zouden zij hebben gezien, dat er een alge- inècne gewapende interventie plaats vond om aan het bewind der tegenwoordige Mos kousche machthebbers een einde te maken Om echter iets te kunnen bereiken, was geld, veel geld noodig. Daarover beschikten zij echter niet en daarom kwamen zij op het denkbeeld om door geldvervalsching oj» groote schaal zich de vereischle middelen te verschaffen. Het bedrog kwam echter uit en uit de ontdekking vloeide bovenver meld proces voort Tijdens de behandeling van de zaak lieten de beklaagden bij voortduring uitkomen, dat aan hun daden louter en alleen staat kundige beweegredenen ten grondslag lagc-n en bij het vellen van het vonnis heb- bon de rechters blijkbaar eveneens over wogen, dat particuliere bevoordeeling door de vervalschers niet werd nagestreefd. De Duitschers werden rechtstreeks vrijgespro ken. terwijl den Georgiër- alle straf zal wor den kwijtgescholden en wol op grond van wet, die de amnestie regelt voor poli tieke misdrijven. Midden Juli 1928 is deze wet in werking getreden en het misdrijf dat door de Georgiërs werd gepleegd, da teerde van voor dien tijd. Vandaar dat ook 2ij van de toepassing der wet konden ge nieten. De juridische uitspraak der Berlijnsche rechters heeft in Moskou hevige beroering gewekt en heel de Russische pers houdt er zich mee bezig. Uit vele artikelen klinkt een verbitterde toon op. Men wil er te Mor kou niet aart, dat recht en rechtvaardigheid bij het uitspreken van het vonnis leiding hebben gegeven on beweert boud, dat Duitschlurid tegenover Rusland een vijan delijke daad heeft begaan. De haat tegen de sovjetunie heeft, zoo zegt men verder een rol gespee'd en daarom wordt de mis daad der Georgiërs vergoelijkt In begin sel is het niet onmogelijk, dat Moskou de zer dagen tot Berlijn een vertoog richt, waarin het zijn ernstige bezwaren uit te gen hetgeen in Rusland als een caricatu raai vonnis wordt beschouwd. Ondertusschcn moet opgemerkt worden, dat Rusland den laatstcn tijd niet erg ge lukkig is. Niet alleen gaan dc Berlijnsch* rechters tegen do wenschen van Stalin e s in, maar daar komt nog bij, dat Mexicb de otficieele betrekkingen met de sovjet unie heeft verbroken, dat de communisti sche campagne, die op bevel van Moskou in Duitschland moest worden gevoerd, op niets is uitgelopen en tenslotte, dat dp uitroeing van don godsdienst in Rusland, welke den laatsten tijd zeer stelselmatig wordt bedreven, een krachtig protest van den paus heeft uitgelokt, waarbij velen in andere landen, die groote geestelijke waar den zien bedreigd, zich hebben aangeslo ten. Bovendien voelt Rusland, dat zich de gezindheid der Franschcn hoe langer hoe meer te hunnen ongunste wijzigt, hetgeen blijkt uit de beroering, die gewekt is door de verdwijning van den inonarchistischcn generaal Koetiepof. Dit zijn voor de Rus- £-n geen prettige ervaringen, maar rede nen voor zelfbeklag zijn er echter nauwe lijks: zij maken het er hoe langer hoe meer naar, dat heel de wereld zich van hen afwendt. Londen, 10 Febr Dc admiraliteit '"•eft bericht ontvangen uit Bergen, dat aan de Noorsche kust twee reddingboeien met den naam van den Britschen treiler St Louis zijn aangespoeld. De St. Louis is be zin Januari uit Huil vertrokken met een bemanning van 16 koppen. Sedert heeit men niets van het schip vernomen en men freest, dat het vorgaan is. pacelli officieel opvolger van gasparri Rome, 10 Febr. (V.D) Hedenavond is in communiqué officieel medegedeeld, dat dé paus de ontslagaanvrage van Gasparri beeft aanvaard en Pacelli in zijn plaats tot staatssecretaris van het Vaticitan heeft be noemd. de geniale Hongaarsche violist speelt DINSDAG 18 FEBR. 8 uur in „AMICITIA" Kaarten f 2.- (incl.rechten) Pianomag. R. v. d. Burg, Arnhemschestraat Langestraat 43. Het juiste adres voor Uw TEL. 852. ZES MIJNWERKERS BIJ AKEN BEDOLVEN Aken, 10 Febr. (V.D.) In de miji**Sophie Jakoba bij Hückelhovcn is hedc-n een ern stig ongeluk gebeurd, waarbij zus mijnwer kers werden bedolven. Drie van hen kon den reeds na verloop van twee uur worden gered. Van dc drie overigen kon zich één verstaanbaar maken. Hij heeft medegedeeld dat hij licht gewond is. Het reddingswerk wordt zoo veel mogelijk bespoedigd. Het is echter nog niet te zeggen wanneer men de bedolvcnen zal kunnen bergen. DE RAMP MET HET FRANSCHE VERKEERSVLIEGTUIG Tardieu had er eerst mee willen reizen. Par ij 6. 11 Febr. (H.NHet bericht over het ongeluk, dat het Fransche verkeers vliegtuig in hef. Zuiden van Engeland gis teren is overkomen, heeft, naar de Echo de Paris meldt, te Parijs diepen indruk ge maakt, temeer, daar minister president Tar dieu aanvankelijk voornemens was geweest om van dit vliegtuig gebruik te maken voor zijn terugkeer naar Londen Slechts door de omstandigheid, dat de ministerraad lan ger duurde dan oorspronkelijk verwacht was. had hij zijn voornemen gewijzigd en is hij per trein vertrokken Vier personen op een redactie bureau gewond R o in e, 11 Febr. (V.D.) De Messagero meldt, dat gisteravond een tot nog too niet opgehelderde aanslag heeft plaats gevort den op het redactieLureau van de Popoio di Trieste te Tnëst. Te tien minuten voor elf, toen men op de redactie en de zetterij druk aan het werk was, vond op de eerste verdieping een hevige ontploffing plaats, waardooi deuren uit haar scharnieren werden ge rukt, vensters kapot sloegen en plafonds instortten. Vier personen werden gewond, n.l. dc redacteur Neri, twee correctoren en een looper. Zij moesten all2 vier in een ziekenhuis er verpleging worden opgeno men. De brandweer was spoedig ter plaatse om de puinhopen op te ruimen. Daarna verschenen ook de autoriteiten, o.a. de fas cistische bondssecreUris, du podesta un het hoofd der politie ter plaatse om ecu onderzoek in te stellen. Men vermoedt, dat de explosie is veroorzaakt door middel van een groote helsche machine. Omtrent de daders verkeert men nog in het onzekere, maar de Messagero schrijft, dat men ver moedt, dat men hier te doen heeft met een daad van terreur van de ..Orjoena". de be kende nationalistische zuid-slavische or ganisatie.. DE ENGELSCHE TROEPEN IN INDIë. Londen. 10 Febr. (YD). In het Lager huis werd Wedgwood Benn. den minister van Indië, gevraagd, of cr' den laatsten tijd in Indié meer Engelsche troepen waren dan tevoren. Hierop antwooidde hij. dal afge scheiden van kleine troepenbewegingen m verband met de seizoen wisseling, den laat sten lijd geen veranderingen in het troepen aantal was aangebracht, of np het ">ogen- blik in behandeling waren. Op een vraag, of hij van meening was, dat er op het oo- genblik voldoende troepen in Indië zijn ter handhaving van den vrede en de goede orde, in verhand met de recente politieke troebelen, zeide Bcnn: „Onder al deze om standigheden handelen wij volgons advice en ik ben tevreden, dat dif advies goed is". DE GEARRESTEERDE SOVJETGEZANT Volgens een nader bericht is de gezant van sovjet-Rusland In Mexico na verloop van 3 uur in vrijheid gesteld en werd hem toegestaan zijn reis vooi^te zeiten. Engeland heefl het meeste gevaar van onderzeeërs te duchten Londen. 11 F c b r. (V. D.) Alle delega ties ter vlootconfercntic woonden heden morgen do plenairó zitting der conferentie in het St. James Daleis bij. In bespreking kwam de algcmccnc kwestie der duikboo- tcn. Do sterkte van do duikbootcn van de vijf mogendheden, die ter conferentie ver tegenwoordigd zijn, is thans als volgt Verecnigdc Staten 122 en vijf in aanbouw, totaal 127 Frankrijk 52 en 17 in aanbouw totaal 99, Japan Gi cn'7 in aanbouw, to taal fl Brilschc Rijk 53, in aanbouw tien, ontworpen drie, lotaal 57. De eerste minister Mncdonald presideer de do zitting van hedeiMnorgen en het Brit sche voorstel tot algeheel© afschaffing der duikbootcn werd ingediend door den Eer sten Lord der Admiraliteit Alexander. Hij verklaarde, dat het voorstel in geen enkel opzicht verwondering behoefde ic. wekken. Hij was er zich van bewust, dat eenige der vertegenwoordigde mogendheden zich niet geneigd hebben verklaard in to stem men met een algeheele afschaffing der du'klooien en dc Britsche delegatie be grijpt volkomen, dat hun houding geba seerd is op hun aliening ten opzichte van de waarde van de luikboot voor zuiver defensieve doeleinden, waartegenover En geland zijn standpunt stelt. Sprekende over het defensief karakter van de duikbooten zeide Alexander, dat ge durende den afgcloopcn oorlog, ofschoon Britannic trachtte de duikbooten te ge bruiken voor de kustverdediging, deze po ging een groote mislukking was en niet het beschieten van een aantal sleden cn havens met ernstig verlies aan menschcn- levcns en veel matcricele schade kon ver hinderen. Dc reden cr* van was niet ver tc zrifeken. Hij wees er op, dnt plotselinge overvallen onder beschorming van do duisternis, of een bombardement door met groote snel heid naderende schepen mogelijk zijn, „Wij zijn er van óverluigd, dat de duikbootcn onder dezu omstandigheden niet met ef fect kunnen optreden. Aan de oppervlakte zijn zij niet meer dan torpedobooten inet geringe snelheid, onder water zijn zij blind of met zeer beperkt uitzicht. Ons stand punt is daarom, dnt voor de kustverdedi ging dc duikboot in vergelijking met do kosten niet effectief i9. Aan den anderen kant heeft dc ervaring van den oorlog be wezen. dat de duikboot geschikt is. en "gebruikt werd, voor offensieve operalies op grooten afstand. Zoowel Groot Britan nic als andere landen kunnen hiervan voorbeelden geven. Dc toenemende torpo do cn kunonbewapenmg der duikboot cn do speciale geschiktheid voor langen af stand maken haar lot ccn middel van of fensieve actie. Een gevaarlijk wapen. Dit wapen kan in handen van een vij and. die geen scrupules heeft, altijd het ge vaar opleveren dat het leidt tot aanval- methoden welke de beschaafde naties met afschuw beschouwen. Spreker wilde hier aan toevoegen, dat het voorstel speciaal in het belang was van Engeland, omdat het zich op dezo wijzo trachtte tc vrijwaren voor een gevaar dat voor Engeland zelf veel grooter is dan voor eenige andere mogendheid. Doch ook de andere hier vertegenwoordigde mogendheden hebben in den afgeloopen oorlog zware verliezen ge leden, in totaal meer dan 2 millioen ton on daarbij komt nog het verlies aan neu- tralo schepen, dat meer dan anderhalf mil lioon ton bedroeg. Daardoor kon men be grijpen dat de Britsche scheepvaart het meest daarvan te lijden had gehad, meer dan eenige andere mogendheid, die geen van allen in zulk ccn noodlottige positie zouden komen tc verkeeren indien weder om een oorlog uitbrak en het duikboot wapen gehandhaafd bleef. Men beschouwt dc onderzeeërs als een louter defensief wapen cn juist het Britsche rijk heeft gtootcrc behoefte aan schepen van defen- sieven aard dan cenjg ander land, gezien dc lange verbindingslijnen lusschen de verschillende deelen van het Rijk. Niette min is Groot-Britanniu bereid onvoorwaar delijk afstand te doen van een defensievo beschermingsmethode als onderzeeërs. Aloxandcr herinnerde do gedelegeerden nogmaals eraan, dat zij hier bijeen waren om een overeenkomst te bereiken, die een werkelijke vermindering der bewapenin gen zou beteekencn, teneinde hun vertrou wen tc demónstreeren in den Volkenbond cn het Fact van Parijs. Door zulk een ver mindering zou niet alleen de zaak van den vrede gediend worden doch ook do econo mische druk zou er door verlicht worden. De hier vertegenwoordigde landen hebben meer dan 400 van deze schepen gebouwd of hei bouwen ervan goedgekeurd, hetgeen betcekent een uitgave van een reusachtig bedrag aan geld alsmede uitbreiding van de kust-etablissementen cn depots. Hun afschaffing zelf zou reeds een reusachtige vermindering beteekenen, eveneens in het aantal destroyers cn torpedojagers. Ten aanzien van de positio van de be manning der onderzeeërs merkte Alexan der op, dat het aantal menschcnlevcns, dat daarbij verloren ging zelfs in vredestijd reeds schrikwekkend hoog is. Sedert 1919 hebben in vredestijd, tengevolge van 12 on gevallen tijdens manoeuvres met onder- zeeurs, van vijf verschillende mogendheden niet minder dan 570 menschen het leven verloren Men zou een mooie gelegenheid laten voorbij gaan indien men op dit punt niet tot overeenstemming zou komen. In dien zulk een overeenkomst niet tot stand zou komen, zou Engeland zich bepalen tot het voor zijn verdediging nondige aan tal onderzeeërs, beperkt, zoowel in grootte als in aantal. Voorts zal Engeland zeer streng omlijnde voorwaarden voorstellen tcneindo te voorkomen dat onderzeeërs go bruikt zullen worden tegen koopvaardij schepen. in strijd met het internationale recht. Te dien cindo wenschte Engeland wederom aan do orde te stellen de over eenkomst, die in 1922 to Washington is onderleekend doch niet door alle onder- teekennars is geratificeerd, regelende het aanvallen van koopvaardijschepen door onderzeeërs. Stimson aan het woord. Stimson, de leider der Amcrikaansche delegatie, verzette zich eveneens tegen het handhaven der onderzeeërs. Hij zeide dat het argument, dat onderzeeërs een zuiver defensief wapen waren, moeilijk was over een te brengen met het offensieve gebruik, dat er op grooten afstond van de thuis havens van gemaakt werd. Het was geen goedkoop wapen, het kostte ongeveer drie vier rnaal zooveel rticer per ton als de grootste schecpstypen. Hun bestaan maak te tevens bij alle vloten de aanwezigheid \an cén grooter aantal afweerkrachten als torpedojagers cn lichte kruisers noodzake lijk AI deze overwegingen komen echter op het tweede plan nu er bij alle volke ren ccn steeds sterker cn grooter wordend verlangen is om het feit der bewapeningen te herzien in het licht van ccn plechtige overeenkomst als het Briand-Kellogg-pact Het zou een dwaasheid zijn indien dezo conferentie haar sanctie zou vórleenen aan een oorlogswapen, welks misbruiken ver antwoordelijk zouden zijn voor het ver oorzaken van den grootsten oorlog, dien de geschiedenis ooit heeft gekend. In de toe komst zou een elk, dio over onderzeeërs beschikte, bloot staan aan sterko en wel licht onweerstaanbare verleiding om dit wapen op een of ander© wijze zoo nuttig mogelijk te gebruiken, om er een direct doel mee tc bereiken, zonder te denken aan do consequenties. De Amcnkaanschc de legatie beval daarom ten sterkste aan. niet uitsluitend uit gemoedsoverweging, doch uit praelische overwegingen van gezond verstand, met aandacht do mogelijkheid te bestudcercn van directe afschaffing van liet duikbootwapen. DRIEDUIZEND BERLIJNSCHE TAXI CHAUFFEURS ONTSLAGEN. Eon loongeschil do aanleiding. B e r 1 ij n, 10 Febr. Enkele groote autobe drijven hebben heden ongeveer 1500 hun ner chauffeurs ontslagen, omdat een scheidsrechterlijke uitspraak in een loon geschil door de chauffeurs met aanvaard is. Meer dan 700 taxi's zijn daardoor in de ga rages gebleven. Een nader bericht houdt in, dat reeds 3000 chauffeurs ontslagen zijn. Hierdoor is het derde deel van de in Berlijn loopende taxi's buiten bedrijf gesteld. Hier en daar zijn al relletjes ontstaan, maar do politic hooft ernstige wanordelijkheden weten te voorkomen. AANSLAG OP DEN LITAUSCHEN MINIS TER VAN BUITENLANDSCHE ZAKEN. Kof no, 10 Febr. (VD). Hedenmorgen werd van de straat af een 6chot golost op de woning van den zanger Kiprian Pc- trowski. Do kogel sloeg een ruit van het venster van de slaapkamer stuk. doch dc zanger bleef ongedeerd. In hetzelfde huis 'bevindt zich ook dc woning van den Litau- echen minister van buitenlandscho zaken dr. Zauniue. Het is waarschijnlijk, dat de aanslag bedoeld was op zijn woning, doch dat de dader zich heeft xergist. GEHEIMZINNIGE VERDWIJNINGEN. Frankfurt, 10 Febr. (V.D.) Prof. dr. Friedrich Drexel, directeur van de Ro- meinsch-Germaanscho afdecling van het Duitsche rijksinstituut voor archaeologie, heeft gisteren tegen half zes in den na middag zijn woning verlaten en is niet meer teruggekeerd. Men vermoedt, dat prof. Drexel tengevolge van zenuwoverspanning in de omgeving van Frankfurt ronddwaalt. Het is echter niet uitgesloten, dat hem een ongeluk is overkomen Tot nog toe ont breekt olk spoor van den vermiste. Frankfort a/d. Oder. 10 Febr Sinds 8 Febr wordt de 64-jarige Oberregierunzs- rat Otto Brach vermist. Men tast volkomen in het duister over zijn verblijfplaats. weerbericht. Hoogste barometerstand: 77G.G te Malinhead. Laagste barometerstand: 735.0 tc Jan May en. Verwachting: Zwakke tot-matige, N". tot N. O. wind, nexelig tot zwaar of half bewolkt, weinig of geen neerslag, temperatuur om het vriespunt des nachts, oxerdag lichte tot matige dooi. LANGESTRAAT 49-51. TEL. 190 Atelier voor vervaardigen van GROOTE KEUZE De artillerieofficieren in hun rang hersteld Madrid, 10 Fsbr. Het officieele blad van het ministerie van oorlog maakt een koninklijk besluit openbaar, waardoor 5 ko lonels, 2g luitenants-kolonels, 49 comman danten, 93 kapiteins en 83 luitenants van het wapen der artillerie met 124 leerling-- officieren en 52 leerlingen vaji de arlille- rieschool In hun rang hersteld worden. Parijs, 10 Febr. De Temps publiceert het volgende bericht uit Madrid: Na de ont spanning, die ingetreden is door den va! van du dictatuur, komen de protesten lo%. In verschillende plaatsen zijn bekendma kingen met den naam van Primo de Ri vera afgescheurd Betoogingon noopten de gendarmerie tot ingrijpen cn cr moesten maatregelen getroffen worden tot herstel van de orde. Er is een actie op touw gezet .vegens dc door de vorige regeering of de burgerlijke gouverneurs bij wijze vau re presailles opgeiegde boeten. Millioencn pe setas zijn op deze wijze bij elkaar gekomen. De bladen eischen een onderzoek om do ge leden schade te vergoeden. De terngkcei van Unamano. Parijs. 10 Februari. Unnmuno is in ge zelschap van de burgemeester van Hendaye en eenige vrienden gisteravond over de Spaansche grens eekomen. Bij het verlaten van het Fransche grondgebied speelde ccn. kapel de Marseillaise. Op Spaanschen bo dem werd hij door meer dan vijfduizend menschen begroet Aan een tc zijner cere gegeven maaltijd hebben hij en de socialis tische aanvoerder Prietos zich zoo scherp tegen de monarchie, de dictatuur en don clerus uitgelaten, dat zij herhaaldelijk door den vertegenwoordiger van de overheid tot de orde geroepen zijn. DE VIERVOUDIGE MOORDENAAR. Fantaseert bij maar wat? Darmstadt. 10 Febr. De te Dusseldorf aangehouden man, die vier jonge menschen vermoord zou hebben, van wie één in do omgeving van Darmstadt, is vermoedelijk de rentmeester Ludwig Roder, uit Schwein- furt, die te 1929 te Darmstadt in voorarrest is gehouden. Hij had zich er toen van be ticht ccn jongen man gedood cn het '.ijk verborgen te hebben. Zijn mededeelmgen bleken echter gefantaseerd te zijn. BRAND EN ONTPLOFFING. Kofno, 10 Febr. (VD). Uit Moskou wordt gemeld, dat gisteren een groote brand is uitgebroken in een staalskatocnfabriek te Rostof aan Sen Don Tengevolge van den brand vond tevens een ammoniakontplof- elf zwaar en zeven licht gewond, fing plaats. Zes personen werden gedood, BRAND IN EEN NOORSCHE PAPIERFABRIEK. Oslo, 10 Febr. Volgens een bericht uit Skiën zijn d-3 groote Skotfosspapierfabrie- ken gisteren door een groote brand vernie tigd. Een persoon is om het leven gekomen. De schade wordt op een tot twee millioen kronen geraamd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1