Cognac Vieux x x% per flesch f 3.75 Wijnhandel J. A. Schoterman Zn. rat. EIGENMAN CONTRA Ir. ALBARDA DEBATVERGADERING TE AMSTERDAM y Over liberale en socialist tische beginselen i'. Ook .Trae'stra drager der vlibtrale gedachte Jf?* 'Amét«r4nm, 19 Fchr. Op uflnoodig van de Club van Jonge Liberalen cn do Sootaal-Dantooralieche Sludentenclub te Ami(erdan) vond hedenavond In „Park- xlcht" een drukbezochte debatvergsdcrlng plaate tusschen prof. tnr J. Ëigenman en lr. J. W. Albania over „Liberate en Socla- lIMlacbe beginselen". Voorzitter was do Kttlemana .«■Trpf. Eigenman verklaarde liet een 'fecht ie achten hior de liberale beginaelen te mogen verdedigen, apecln.il tegen Ir. Al bania, die vorklnnrd heelt dat hel libera- Heme dood ia Het liberalisme is de orken- nlng van de onelndlgo mcnechalljko waarde in de sfeer van ondogmatische Christelijke vrijheid. Christendom en liberalisme gelden ale twee tegenstellingen. Dit is in zooverre luist, dat hel eerste een uiting is van gods dienstig en geestelijk loven. lcrw(j| hot laatste zich uit op bet gebied van don Stasi. De worsteling om het liberalisme noemde «pr. hot kenmerkende en onze historie. BU den opstand tegen Spanje brak het libereliBmo bunji. Indien spr. beroep doet op Thorbacke, den laai grooton liberalen stantsmnn, doet opr. <lp Thorbecke als drager van het liberale beginsel, zooals dat niet beter tot uiting kon komen. Het woord liberaal Ie geen partij- naam. Het geelt ook een karakloristiek van •en richting in ons volk. van ons gehocle volk, dst door deze gedachte wordt samen gebonden. De geest en (lo wil van hot libe ralisme Ie de geeBt en de wil van do Chris- talUke gedachte, overgebracht naor het openbare loven. Thorbecke bracht dit ka rakter voortdurend en onvermoeid naor voren. Het Christendom ts de grondslag van onze maatschappij. Met Christendom bedoelt epr. de beginselen van da ovange- li»n. niet wal onder den naam Christelijk wordt verricht. Omdat het liberalisme in wezen Ie een Christelijke leer, staal het tegenover hel socialisme en communisme, toover dit Marxistisch het geestelijk loven wegredeneert of terugbrengt tot een reflex van het maatschappelijk leven. Liberalisme op staalkundig gebied Is dus ook do prin cipieels afstand van elke Inmenging, recht streek» of zijdelings, door de overheid op bet gebied van hel uinatachappolljk of gees telijk leven. BIJ elke het goede willende menscb ligt do tendenz op do loer. lo wil len hervormen en liefst door middel van den Staat. De liberale slaot at reeft niet, zooals het «oclalisme, naar oen levensrichting, meer waardeert do meest verschillende levensrichtingen. Het liberalisme ts rich tingloos. tilt is geen negatiel, maar een alzijdig positief begrip, Do liberale staal kent aan den godsdienst de hoogste waar ds toe cn heofl daarom geen godsdienst- loor. Na 1880 heofl hel liberalisme zich niet raktertstiek voor hei liberalisme is. De geen des tijde, die materialistisch wan, heeft het mooie uit het liberalisme gelicht, in dien lUd werd de groote liberale parill de vertolker van den geest de« tljds en do se geest was ongeestelijk. Toen kwam Kuy- per en gat het alarmsein. De coalitie was de gerechtvaardigde verdediging tegen een liberaal nationalisme. Tot,kenend zijn Cop- peyne'e woorden, dat de minderheden dan maar onderdrukt moesten worden. Ken mear liberale gedachte acht spr. ondenk baar. Langzaam maar zeker bloeit da li berale gedachte ln den laatsten tijd tvcer op. Spr. ziet de toekomstige pnrlUgroepoe- ringen gegroepeerd op do basta. hoe men staat tegenover de persoonlijkheids- en de vrljheidsgodachte. Aan den oenen kant ziet kerkelijk of nJet-kerkciyk gegroepeerd, do Calvinisten, do Vrljzlnnig-demorralen en de revisionistische soclanl-democraten; nat» dsn anderen kant de Roomsch-Katholieken. de Ultromontancn, do Marxistische .Sociaal democraten en de communisten en de her- vormde clerlcalen. (applaus). Reds Ir. Albirdo. Ir. 'Albarda xnt het liberalisme mind, tnoetsn schetsen sla een Ideologic dsn ale een gedachte die verbonden is aan maat schappelijke verhoudingen. -Spr. geeft toe. derland deze ontwikkeling reeds veel eer der plaate vond, doordal Nederland eerder handelssteel wa» geworden. Spr. acht zleb rekenschap verschuldigd, waarom bij san het liberalisme levenskracht ontzegd. U« staal en andere collectieve organen, diep- den zich volgons het liberalisme van it> menging In het economisch leven to on> houden, In elk land wnnr het liberalism» werd loegepssl, Is In de 10de eeuw gek» men de schrilste tegenstelling tusschcn arm en rijk, de diepste ellende en de ergst» vertrapping van de hoogsle menaehelijk» woorden. Dit wns niet de opzet, mear het rnsultaat van hol liberalisme. Spr. cileerl Thorbecke, waar deze reeds twijfelt of bel liberalisme do tnaaiacliappelljko tcgonatcl ling zou kunnen opheffon. Het waren niet de liberalen die een omkeer brachten, doch da arbeiders het was de Cbarllstcn- beweging in Engeland, dit was dc nltnwe economie. Het eerste kinderwetje in Neder land kwam er pas na het zelfstandig op treden der arbeiders, doch dit was '.-cn overwinning op het liberale beginsel. Zou men nu de hoop of de vrees mogen koeste ren. dat het liberalisme een nieuwe toe- komst tegemoet gast? Dit zou afstuiten op verzet der georganiseerde arbeiders klasse. Spr. wil niet ontkennen, dm hel liboralisme groots verdlifnsten heeft geitud voor hol induatrleele cn staalkundige la ten. liet liberalisme heeft zijn laak ver vuld en er Is geen nlauwe lank. Dc geeste lijke vrijheid behoeft tegon ds sociaal-de mocraten niet verdedigd Ie worden, wol tegen hel bolsjewisme cn fascisme. Wat llualnnd gebeurt op het gebied van don Godsdienst Is, evenals alios wat er In Rusland gebeurt verkrachting oti ontaar ding van het Marxism». Het liberalisme zal cellier hebben Ie verklaren hoo liet staat legen de problemen van dezen tijd. Het kenmerk van onzen lijd is het eolleelivis- I arbeidsproces, maar ook In het bezit. Tegenover do liberale gedadhle «laat dlache gedachte, dat de zorg om in moet zijn Remeenachapszorg. De gemeetwehap moet In handen nemen dc zorg voor de voorziening in de behoefte dor menschhcid, mot de hulp der wetenschap, "lit Is een achoone tank voor vigeren, vant dit Is niet alleen de zorg voor liet da- lelliksch brood, maar ook toot de eerste- lljke vrijheid, als de mensch bevrijd Is van do zorg voor hoi dngelijkseh brood. (Applaus) Replieken. Na een korte pauze hadden bolde spre kers ongeveer een kwartier voor repliek Prof. Eigenman aoht zijn tank vrij ge makkelijk gemankt, nu d» heer Albania r do liberale beginselen had anngev.il- dnn dc socialistische uileutigezet. De ellende van 1SS0 ontstond luist door hut liberalisme van do zich toenmaals llhe- I noemende „uniepartij. Ook het optre- van de coalitie is hel gevolg van oen t van hut liberalisme In tegen»telling Ir. Albarda acht spt. wal ei In Itu-' gebeurt conaetiuent Marxistisch. Do l dienst sterft een natuurlijken dood. zegt Engels, de medewerker vut) Mar*. Dn staat heelt zich niet te ntengen in do consciëntie 'nrilvldu. De opstand legen Spnn- jo werd gedrnvon door den geest, niet rloor den zucht naar hetero stoffelijke verhou dingen. De liberale gedachte is non typisch Nederlandsehe. lilt citaten van Schaper cn Troelatra concludeerl spr. dal ook deze tnnnnmi dragers waren van de liberale ge- lr, Albarda hoeft tot zijn verbazing van Prol, Kigenman gehoord, dm alle» wat spr. nis dc gevolgen van bet liberalisme zng. niet op rekening van liet liborullento ko men. Prof. Klgenman gelooft (lus In een Ideaal, dal nog nooit in vervulling ts ge weest. Spr. bestrijdt de meening -lal .Ie IneHtnnücn In llusland Marxistisch zeu len zijn. Hot Marxisme steil de vestiging van hot socialisme afhankelijk van toestanden, die in Rusland nog niet bestonden. Hel so cialisme in Rusland Ir een experiment, dal mb-luki is. zoonis van to voi.-n vaststond en zonale l.enlli bij de Invoering van de X. K. 1'. ook later erkende. Spr. acht de beschouwingen van Marx cn Engels over den godsdienst onjuist. Spr. ontkent, dat het Marxisme niets anders erkent dan ma- dienst en geestelijk leven slechte reflexen zijn. Slechts de verandering.-u ut het gees telijk leven zijn afhankelijk van tnslerl-l eele verhoudingen, wat iets anders Is. Het socialisme heeft een geest van geluk idealisme bi) een deel der menschhcid ge wekt. door het woord van Marx. die de geest zou hebben ontkend, (applaus). N'n een woord van dank van den voorzit ter werd do vergadering gesloten. m de economische en fc J. W. ALBARDA. staatkundige toe standen op hel ein de dor 18de en tn de 19de eeuw. Spr •chelate de belemmerende bepalingen die In deza periode de ontwikkeling van bet economiae.be teven belemmerden. Daardoor kwam In dien UJd als raactie de drnnv naar vrijheid on de phyalocrstie, waaruit xieh nlat minder den uit de Engelscbe wtjobegeerte het liberalisme ontwikkeld* De bourgeoisie was een groote eronomloeho macht geworden, doch had ln den otaot. waar het absolutisme heenschte. nlels t» zeggen. Daardoor ontstond do drang naar gelijkheid, naar een zeker soort demoern tlo. Dit stemt In zooverre overeen met d» gedachte yan prof. Eigenman, dat in Ns- Dankbare prooi voor een gauwdief. 's G r a v c n h a g e. 20 Kcbr. Kén dezer da gen kon men voor' het Alatageraam van het slga-onmagnzyn „Klwnny" In de Java straal c.-u bulletin.formulier zien hangen met erop geprikt een ni-uvv bankbiljet van èO gulden, dnt eerst onlange door de Neder- landscho Bank Is uitgegeven. Degenen, dis dit nog niet gezien bedden, bleven natuur lijk voor de etalage «laan en de winkelt.t maakte op deze wijze reclame. Om half 9 savonds ging de winkelbel en de winkelier ging naar den winkel om te zien welke klant daar binnen stapte. F.r was echter niemand, Bij het openen van de winkeldeur om Ie zlsn of er kwajongens In het spel waren, zag de winkelier een politic-agent komen aanloopen. Deze zelde. dat er in den winkel le<« gesloten moest zijn. hetgezn hy gehoord had van een tram bestuurder van HJn 7, die een persoon op een verdachte manier den winkel had zion verlaten. Denkende, dat een donele sigaret ten gestolen was, vond hij hel niot do mosl- te waard om daarvoor de tram stil te zet ten. doch later waarschuwde hij een agent. Het bleek, dal In de étalage verscheidene kistjes algaren waren omgovallen en dat Teven* werd «en bllkja bak vermist. De dief'moei, dra bil het ba biljet le zijn gckoMen. onder een zijraam van de étalage doof zijn gedoken. Daarbij heeft hU blijkbaar da kistjes sigaren om- gjgoold. F.en en nitdér moet op ontstellend vlugge wijze gebeuftl zUir. zegt de Haag- sche Ct, want zoo gezegd, toen de win kelier uit zijn kamer kwam. nadat de win kelbel was overgegaan was er nirmand moer to zien. Dat hij van liet omvallen van de kistjes niets heelt gehoord, kan ver klaard worden uil het feit, dat Juist een tramwagon von lijn 7 voorbij ging. het geen nogal gedreun"VrrodHn.ik'c. De tru-i isatuurilar hoen den d trant zien verdwijnen. ■Sb WAAR LIEFDE AL NIET TOE LEIDT Een valsche over- lijdens-akte 's-U r a v o n it u g e. 20 Kcbr. De liefde van den meneclt wekt volstrekt niet alleen lol verheven gedachten, dichterlijke alommln- gen. romantische mijmeringen en wat die» meer zij. 2e inspiroert ook lot minder mooie dingen, lot onoirbare praktijken, hetgeen ook weer Mljkt uit hel volgende, zoo schrijft hel „Nieuwsblad gewijd aan dc be ogen van De Hooksche Waard en Uscl- „Dc heer L. van VI,. propagandist van don Cbristelljkcn Lnndorbclder9bon<L »c- 'orle-pennlngtneester van de vcreenlgtng larbelder» in do Hooksche Waard en lid den gemeenteraad van Westmaas. knoopte voor enkele maanden geleden rela- nan met een Hnagsrhe dame, die hij eheol onkundig van liet. dat titj gehuwd ader van eenlge kinderen was. Ue dame westlo vond den eilandbewoner wel een puthiek ieinutid en omgekeerd mocht laniate het llaagsche vrouwtje wel lij- zoodat het nlat behoeft te verwonde- dat de verstandhouding lusaehen hen beiden er met den lijd niet slechter op word. leel, de ivederxljdsche govoelens be gonnen inniger en Inniger lo worden, liet kwam ilatt ook lot oen verloving, doelt tot de bekroning van een gelukkigen verln- ■(■•■IIIMaiiMaHBHU) aan huwelijk moehi het niet komen, hoewel van VI, zijn .geliefde'1 maermaten over trouwplannen schijnt to hebben gesproken. Kr deed zich tuOéChen belden leis voir, vanrdoor de Huagsrhc argwaan begon Ie naties omtrent hnur „verloofde" in ln win» in. liet «Koet, dat bat rssultaat «ta Ml .verzoek om inlichtingen" op het meisje naakte, laat zich begrijpen. Van VI.. ter .-erantwnording geroepen, vond bet blljk- mar nog niet moot genoeg en trachtte zt|n (polletje nog wat voort te zetten. HIJ ont- Kende pertinent gehuwd to zijn; wol, zoo zei hij, was ht) gehuwd geweeet. doch zijn van hel laatste inoeet dienen een Inmiddels loor hem zelf opgemaakte overlljdeneaete, >p eau te Westmaas gebruikelijk formulier, dut hij op de gomroiitracrretnrle, alwaar hij Raadslid zich belrekkelllk vrij kon be ten. i.nd weten te bemachtigen, gelijk de dertcckeniiig van het „do ver trouw cumeilt" Mel I overtuiging" wist van VI, h< van zijn „verloofde" opttlcu' echter niet meer voor langen tijd. Spoedig werd haar wantrouwen andermaal gaande gemaakt, mei hei gevolg, dal zij binnen kele dagen afdoende bekend gerankte met de practljken van v. VI. Het slot was een huizenhoogs ai van VI, hier ter slede, zoodot de politie er zelfs nen te pas morst komen. Deze maakte proces-verbaal van het geval op. lende brieven, door van VI. anti h-t meisje gericht, alsook de in hnnr bezit zijnde val- srheliik opgemaakte overliidensncte werden de politie ter hand gesteld. HEERENVEEN IN EEN GEMEENTE Voorbereiding der vereeniging van -4engtvirdcn en Sehoterland Op de vragen van iK-n heer Hiemetra be treffende de beu der gemeente Sehoterland lol lijdelijk gemceatcr van Aongvvirden on botroffenJe do samenvoeging van beide genoemde ge meenten heeft minister Ruys de Boeren- brouck geantwoord, dat Gedeputeerde Sta in Friesland het vraagstuk eeniging van dc gemrenten AcngwlrJen Sehoterland in studie hebben genomen. Ue voorbereiding von zoodanige ptsnnen kan. zooals de ervaring leert, geruimen tijd vor deren: met het oog daarop is het voor het vlot verloopen der voorbereiding wenoche- iijk dat nan liet hoofd van beide gemeen tebesturen personen staan, die door hun studie en praclljk de noodlge waarborgen Meden Ie kunnen medewerken aan een op lossing van de fslrijko moeilijke vragen van adtninislratlefrcchtolijken aard. welke zich bi) Iedere vereeniging van gemeenten Gfn deze redenen kwant het den Com missaris der Koningin In de provincie Friesland voor, dat toepassing van artikel 77, lid 3, der Gemeentewei aanbeveling ver- diende. Hoewel de minister uit den aard der zaak ten aanzien van ds vereeniging der gemeenten zijn standpunt nog niet beeft kunnen bepalen, heeft hij gemeend, zich met hel slsndpunt van den Commis saris der Koningin le kunnen vereenigen. Nadat de Commissaris zich hiervan had -ergewist, is door hem de tijdelijke waar- UTR.STRAAT 17 - Gevestigd 1878 - TELEFOON 145 neming van het ambt van burgemeester der gemeente Aengwirden opgedragen aan den eecrelaris der gemeente Sehoterland, 'ie aan bovengenoemdo elsrben voldoet. In bet plan van vereeniging, ontworpen door het bedoelde comité wordt aanbevolen do vereeniging der gemeenten Aengwl-den en Sehoterland. gepaard met zoodanige toe voeging tan grondgebied van de gemeente Heskcrland, dst de plaats Hecrenveen ln haar geheel In de combinatie Aengwlrden- Srhoterland of, indien men w|), ln de com- le, gevormd uil grondgebied van Aeng wirden, Sehoterland en HaskcrUnd, komt te llggea NIEUW ELECTRISCH MATERIAAL Belangrijke orders der Ned. Spoorwegen it llbld. m belangrijke vering van til: tsrlaal, dat bestemd Is c ,nleg zijnde baanvak Amsterdam- Alkmaar t op de lijn Uitgeest—Velzen—Uinuiden dienst irs geplaatst ilecirlsch ma- dlging vnn lit materiaal, dal gelijk type zal zijn als hetgeen nu tus- n Amstordam en Rotterdam loopt, ts uitsluitend aan de N.-derlandeche tndtistrio gegund. Zoo werden bij Werkspoor Hon mo- lorrUiulgeii derde klassu en negentien bij- •ld-, bij lljyne» elf motorrijtuigen tweede klasse met bagage ruimte - n acht motorrijtuigen derde kln-*c. Do lovrmig moet vóór Maan lii.il g>*chie- den. daal men niet glectrlficatle in Mei van het volgende Jaar gereed hoopt ta komen. Het ligt ten minst* In de bedoeling. wan neer geen groote tegenslagen dit werk be lemmeren. niet Ingang van den mouwen zomerdienst-11)31 op genoemde trajecten in rijden. Tal van troole ge- vóOr dien tijd n even \.<orb|J de splitsing Haarlem en Zaandam: binnenkomende stroom ;e bij A gezet t volt. Vervolgen* z wijk. Santpoort. K i 10 000 Zaandam. zal worden vervangen van 1300 volt. Bovendien vragen nog tal van moeilijk heden In tusschenllggende stations om op lossing. In Alkmaar zal o.a. een tunnel wot- g 'graven als verbinding tusschcn het eersto en hel tweede perron. Zoo zijn er meer be zigheden, dto grootoude»!* 's nachts moeien worden uitgevoerd, daar overdag de treinen loop het werken onmogzlljk maakt. Nog werden l>u Heemaf besteld SS voortbewe gingemotoren. 18 electriscbe uitrustingen voor derde klasse motorrijtuigen. 32 uitrus tingen voor uilhangrtjtuigcn cn Dl motor- Aan Vfckers in Manchester werd opdracht gegeven dertig voortbewegingen).«toren t* veren evenals elf electriscbe uitrustingen voor tweede klasse motorrijtuigen cn "5 strootn-nfnemers. Verder zijn nog twaalf eersle en tweede klasse (lootvangsrijtuUon voor D-treincn) bij de West-Deutsrhe Wi- gonfahrlek besteld en twintig derde klasse rottpé-rljlulgen bi) de Hannoventrhe Wagon- fabrik. Tenslotte vermelden wij de bestelling van 300 groenlcnwagens, waarvan or 700 aan Werkspoor zijn gegund. 130 aan de West- Deutsche Wagonfabrik en l-'O .tan de Ilan- novcrsche Wagonfabrik, alle '410 te leveren DE CULEMBORGSCHE MOORDZAAK Nieuwe aanklachten Naai- Het Volk verneemt heelt tur. Bour- licr, advocaat en procureur ts 's-Gravenha- g». dezer dagen, m opdracht van de gebroe ders Collo te Culetnborg bij den «I o Tlcl iend li »n heer Class Sweerls te Tricht. t< m lasterlijke anntijgingcii. welke door hem NldtB zijn «vu.: m I, bcltOIldl rtqUMMB, jor hetn gericht tot den president van bet gerechtshof le Arnhem en tol den officier van justitie te Tlcl. In deze rsyucéton dringt 'Ie heer Swe.-rie aan op vervolging van de gebroeders Colie, ter zake van de Culetn- borgache moord-athiire. Voorts heeft mr llourlier. eveneens In op dracht van zijn cliënten te Culemhorg. bij den officier van justitie fe Amsterdam een klach' ingediend tegen het dagblad „Het Volk", -ulk- op grond van hrt feit. dat in blad door zijn publicaties in zake dc Cu- iche moordzaak, waarin de gebroe ders Ié z(|n g. Tij. t n op zichte eveneens aan lasterlijke aantijgingen zou hnbbcn schuldig gcmnokl. Het schijnt nok in Ie bedoeling te hebben gelegen by do justitie tz Arnhem ter zake van dezelfde feiten oen strafrechterlijk» ver volging te vragen van inr. Roobol. maar om lormeele redenen kon deie klnclit niet meer Na nt aanleiding van hel bericht, dot Kam-'t. bereid zou zijn zich beschikbaar te stellen voor het voorzitterschap van het Waterschap Hunslngo. in verhand waarmede het In zijn bedoeling zog' liggen zich niet herkiesbaar le stellen als lid van de Tweede Kamer, verneemt hei Vad. uit de beste bron. dat dr, Rleromn hieromtrent nog geen besluft heett genomen. Wil hl) lot de overtuiging gekomen. n 1933 v Kamerlldmaatschap t. (en. óf In Den Haag ts komen won volk geval hy lid van dc Tweede I al blijven. Doch. zooslf gezegd, een ilng is nog niet genomen en beho.'fl egen 1933 te worden genomen. c r m O n (I. 20 F e b r. In dsn afgeloo- pen nscht heelt in dc sigarenfabriek der i Steun» aan de Kapellorlsan alhier een te brand gewoed, voornajnelgk in de droonkamvr Cu dc voorraadkamers, welke Onpev raak 80.000 sigaren gli in den bran, t de annztcniykc schade. INBRAAK. 7(00 gesloten. uud 20 Fcbr. j lieer G oud. De G..h. udyk. i HUMORHOEKJE ZUJ)int je o,-el «oor dl» mooie verjaardagstaart, u s«i oeteeient ale electrucne tamp er op eigeniuz 7" HU i aDit la een lamp van veertig uar» uetits" - tPsssmg Bltp«l.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 6