m
m
BINNENLAND
■iff
Februari 1930 i
29a Jaargang Ko. 204
(Alle rechlen voorbehouden).
EERSTE KAMER
POLITIEKE BESCHOUWINGEN
„Exlra parlementair
malgré lui"
Rijksbegrootiog 1930
Vergadering vul) Woensdag 20 Fobiuai
Geopend Ie elf unr.
Voorzitter: mr. W. L. baron de Vos a
Rljksbegrooting 1330.
Aan dc orde zijn do algemeens beschou
wingen over do Rijksbegrooüng 11)30. Aan
wezig zijn. behnivc do minister van 1'
uien. allo loden vnn het kabinet.
ving. defensie en dc koloniale vraagstukke»
worden uitgesteld tot de behandeling der
departementale hoofdstukken, opdat tic al
gemeens beschouwingen m eersten aanleg
•leze week (Vrijdag) zullen zijn gdOlndigJ,
in welk geval do minister Dinsdagmiddag
aan het woord kan komen.
De heer Van Lu n schol <R. K.) con
stateert, dat dezo Kamer thans voor het
eerst met het gehcolc kabinet heeft te ma
ken. HIJ geeft oen tcrdgblik op den uitslag
dër verkiezing en op du vorming vau dit
ministerie, dat zich extrn-pnrlo:ncMair
noemt. fntusschon loopen in do verschillen
de parUjen du mccnlng over hel karakter
.van het kabinet zeer uiteen.
Do vraag waar het op aan komt Is echter
of "dit minlstri ie kan rekenen op do par
tijen; waaruit het is samengesteld, Rpr. zal,
v'oor.ynt ztfti partij beitel!, het antwoord
OjkilB vraag niet schuldig blijven.
6pr is van mooning, dat mlnkter-prosl-
dent Ituys do ltccrcnbrourk cxlra-parle-
mentair is malgré lui.
P/of. Crnnoiiburg betoogt, dat dc
rcchijebe purllje.n do verantwoordelijkheid
voor bet kabinet dragen, wanneer zU er hun
De lieer Lobman vraagt waarom do
kabinetsformateur, na mislukking zijnor
aanvankelijke opdracht, de lank niet over
liet au» een nndsren pnrlementm h r. wiens
qanm op alle lippen lag.
De lieer Wibnut vraagt of van deze re-
'geering Is Ie verwachten dat zU zal regoe-
ren don wel slechts ndniinistreercn.
Spr. hoert vnn do regeering geen groot»
vervvaehtingon zoolang rij niet is gebaseerd
op de democratische elementen.
De vergadc'rlng wordt verdaagd.
TWEEDE KAM EU
WIJNKOOP SPKEEKT
4 GROOTE WUORCEN
-
-j De Indische begrooting
ia zonder eind
_e vuórzltlcr deelt, mede, dat C Maart in
.;g4e afdeeling zal wórden onderzocht, dc
nadere nota van wijziging op het ontwerp-
- drankwet.
f' Voortgezet wordt do behandeling van
de Indische bcgrootipg.
De lieer Wijnkoop betoogt dat he:
recht in Indonesië misbruikt wordt door
grond aan Inlanders loebchoorctid, te ont
eigenen en de bevorking uit te builen.
Voorla crlliaeort spreker uitvoerig h;t
wervingesj stuem van koelies op Sumatra.
I hetgeen een vorm van slavernij is.
-De We.- IJ c u me r meent. d«t de com
munistische krachttermen hier gebruikt.
Tueer van toepassing zijn op Rusland, waar
de Tfeodslrat zonder vorm van proces
wordt toegepast. Spreker betreurt h"t op-
ircdeb van deït heer Kupera in Genève.
toen bij over poenale sanctie sprak.
Spreker zegt. geen voorstander ie zijn
van de poenale sanctie in zijn ouden vorm
en keurt do plannen goed. om te komen
lot beperking: betreurt echter, dat do over.
beid Zondagsrust negeert.
De heer Engels zegt. dat de christe
lijke georganiseerde arbeider*, de regeo-
riog steunen- tegen den strijd tegen dc
cnnmiRi fasten.
Spreker dringt verder aan op uitbrei
ding var. -de arbeidsinspectie.
Minister De Graad zegt da; bel aan-
'ttl gevallen van doodstraf gering Is. dat do
lijfstraffen nog niet kunnen worden ge
mist. dat gevangenissen in lndio zich met
Ie beste kunnen weten. Ken regeling
vrouwen- en kinderarbeid wordt door de
Ind. regeerlng behandeld. Dc poenale «ane-
Is geen slavernij en houdt geen abso
luut verband met de aanslagen. Deze vin
den veeleer bun oorzaak in een elkander
niet begrijpen. Langzaam zal de' pocnai
sanctie, moeten verdwijnen. De termUn va
af«caaffing is erh'er nu niet te bepalen.
Het .ontwerp word: aangenomen.
Xa replieken rvtwJtzdr «-yzaderipK ver
daagd tot heden. v
uw gave guldens rollen
In ons eigen vaderstad
Blijf niet slechts als mensch doch ook ah
hooper op „het-goede-pad".
Weet. dat ge door elders koopcu
\uicrsfoortscha welvaart stoort
Eén devies blljv' aller leuze:
Burgers, koop te Amersfoort,
Houdt de handen op uw duiten
Als ge In do vreemde bent
Uicht de beurs wanneer ge werk lijk
Wnnrdo van uw centen keut
I-aat het rollen, laat het schuiven
'I Aardsche slijk zooals het hoort!
liurgers, koop te Amersfoort
Laat uw rente, laat uw weekgeld
onze stad ten zegen zijn
Kweek daarmee bij eiken aankoop
Mede Stadsche zonneschijn!
Laat geen kwartje deserteeren
Naar den vreemde 1 Zegt het voort
Hier de duiten die hier hooren!
Burgers, koop te Amersfoort!
't Geld wat vies en persé stom Is
Zou het haast vertellen gaan
.Schoon het recht mankt wat heel krom
Dat het bier niot vast zou slaan
Dat het dezen krommen toestand
Hecht kan maken zoo het boort
Daarom zelve recht gedaan hier:
Burgers, koop te Amersfoort!
Amersfoortsche koopeis hebben
Hier oen Araersfoorlschn laak:
Met do Amersfoortsche duiten
Naar een Amersfoortsche zaak!
Daardoor Amersfoortsche welvaar
In het Amersfoortsche oord
Amersfoortsche stedelingen:
Koop, ja koop ti
DE ONTDEKKER DER
FIJI ElLAiNiJEN.
DS. FOROET.
Bij K. B. Is aan G. L P. A. B.
Forget, predikant bU do Waal-
scha gemeente to Ilelfl, geboren
te Bnlledi-ot (fluute Vifmno)
l-'rankrijk. op zijn verzoek toe
stemming verleend tot het aan
vaarden vnn dn kerkelijke be
diening van predikant bij de
Wnalsclic gemeente te Rotlcr-
PRINSES JULIANA.
heelt lirl voornemen lol de vncniitie I
lieges nan do I.uids-hn universiteit te
weer genomen bij prol. Hulzlngn li
dcrlandsrlic geschiedenis.
DE LAATSTE DAGEN
TE OBERSTDORF
loningin en Prinses geven fraaie
geschenken aan de bevolking
schrijft
f aan de N
een verblijf van drie weken ie IIberst-
w.inr dn Koninklijke Familie bullen
in mooie, rustige dagen doorbracht, u
zij Maandagmiddag met de blauwe NnJer-
kuidsche Hof Ire! n vergezel I van het go-
Hi t verin k geschiedde In nlle stilte en
wir door hel grootste deel van de vreem
delingen en lnwom-s niet opgemerkt Ten-
c'.nde .liet de aandacht te trekken, beua'
at*n z'ch lang voor den vastgesteldcn tlj-l
ie vort naar hot station en in den speelt
Gedurende dc laatste dogen van hun ver
blijf alhier hebben do liooge gasten nog
verschillende sledctorhlcn in dc buurt ge
mankt. Koningin Wllhelmlnn zag mm
meermalen op bijzonder «rlilldonirhtige
plekjes van Oberstdort met haar scbilders-
gercl bezig, lerwljl dc Kroonprinses zich
op ski's vermaakte In gezelschap van haar.
vriendinnen en van leden van het gevolg.
Zaterdag voor hel vertrek zaten aan Jen
maaltijd vnn da Koningin aan Gravin
Frfedcrk. dochter van den OoatenriJVsehm
aartshertog Fiederlk en nlrlit van den
n keizer Frons Josof, voorla prinses
Reus.» en prins ScböAburg Wnldeiibnrg. lm
belde dames levon geheel teruggetrokken
Obcrst-lorf, terwijl prins Sclinnbiirg-
ildcliburg diar tijdelijk als gast ver
toeft.
BIJ het vertrek namen de Koningin er.
Prinses Juliana alselieid van dc eigenaars
ltet hotel. Wilhelm Drtlieb en zijn
w en gaven door middel van ccnlge
fraaie geschenken uiting aan hun tevre
denheid over de wijze, waarop zij In hot
hotel Witulsbaeher Hof bediend waren.
Ook ondcre Inwoners van liet dorp wer
den met geschenken vereerd De kerkeiUke
en burgerlijke gemeente kregen grooto ge
schenken in geld voor de kerk en voor dc
Dc reis liep over Miinelicn. waar de trein
>m 3 uur aankwam en waarvandaan men
im 22 u. 45 weer vertrok. Inmiddels ont
vingen de Koningin en de Prinses in hotel
Continental eonlge ïo München verblijven
de vorstelijke personen.
De directeur gaat haea.
Do beer F. A. Smit Kleine, directeur
bet Provinciaal KlectricileUsbcdrijf
X'oord-Uolland Is voornemens in do eerst
volgende zitting van Provinciale Sloten
•lil gewest zijn onulug In le dicncu e
inmiddels reeds met verlof pegnon.
W ij bi Lben aldus het Haarlems Dag
blad den heer Smit Kleine gevraagd naar
do reden van deze ontslagaanvrage, doch
deze kon hij ons niet mededeelen.
De heer Smit Kleine heeft 24 jaar aan
het hoofd geslaan van het bedrijf, eersl als
directeur van de Kennemer Klaclricileils-
VJ..M.-chappiJ. i—i de naasiig als dlrecieui
van bet provinciaal bedijjf.
FLORIS VOS EN ZIJN
PARTIJ
„onvers/oorbare" rcordt uil r,
vergadering gesel
In du Ziianlamler komt een verslag voor
van de vergadering van do Middenpartij
voor Stad en Land, die do bekende tuedc-
dccling nan de Tweede Kamer over bet
Kamerlid Fluids Vos heeft gedaan.
Daaraan wordt het volgende ontleend
15 Januari l.l. werd du oersto vergade
ring van dc Middenpartij voor Stad en I.nnd
gehouden Het complete bestuur, behalve
do hoar Van llaegeu, was aanwezig. Ook
'de'heer Florls Vos kwam ter vergadering.
Op invitatie van deh yoofzltlor ann du be
ta (J Hint In to gaan': ..Vanavond ga Ik lus-
schelt dc „gewone leden" allien zoi Florls.
Men voelde lietde atmosfeer was geladen.
ilallUk vroeg uu heer Vos het woord vuur
het afleggen van een „verklaring'.
l)e voorzitter zeido cr meer voor te ge
voelen eerst do nolulcn te lezen en na wat
strubbelingen zakte Florls weer op zijn
stoel het ccwlchlfgo document In zijn vuist
iklcmd.
.11 de notulen bleek overduidelijk hoe de
I'. was opgericht en geconstitueerd al
en-regie en dat wilde de voorzitter na-
diukkelUk vastleggen
Wederom staat Florls Vos op en vraagt
cl woord, mnar dc voorzitter dacht cr niet
an verklaringen le laten afleggen die
lets met do notulen te maken hadden. Het
•erd een schorpo woordenwisseling waar-
Ij ten slotte du voorzitter eiachlo dat do
eer Vos zich als lid bohoclljk aan dc
•Huig zou onderwerpen.
„ik bc ii geen lid F riep (oen de heer
door de leden was.... geen lid van zUn
partij! Daar moet men Florls Vos echter
niet kwaad om aanzien. IliJ reilt, zeilt,
praal ui scliomtnell, zoools hij n zijn
inden dal wensclien. Di
giller werd echter
dip - „Mijnheer, als u geen Ud v
partij U waar haalt u dan «en moed va
daan in deze vergadering te dringen I
hij knoopte dam du ullnoodigmg aan va
Ook dc vergadering riep„Kr uil", do o
vereloorbaro Flor is pakte zlju blezen
en werd cr uil gezet
UIT DE STAATSCOURANT.
Toegekend de bronzen core-mcdnilla der
Oranje X'assau-ordc aan O. C. Klomp, urbci-
der bij de flrna J. C. Wlcsman, le Utrecht;
hij beschikking van den minister var
nancien is dc registratie-ontvanger met
persoonlijken titel van inspecteur der
trieinen N. G. van Hasselt helnst met het
beheer van de inspscllc der domeinen te
Amsterdam; de registratie-inspecteur A. F
Bocrseina verplaats! van Amsterdam naai
Zutphen; de regislrutle-inspectcur P. Knook
verplaatst van 's-Gravenhago naar Tilburg:
de registratie-Inspecteur p. l. a. Adrian i
verplaatst van de inspcctiu Amsterdam 2de
afdeeling naur de inspectie Amsterdam le
afdeeling. en de registratie-Inspecteur J. J.
Piialf, van de inspectie Amsterdam lo afdee
ling naar de inspcctio Amsterdam 2do af
deeling:
met Ingang van 1 April eervol ontslagen
uit den militairen dienst de kapitein L, I,
E. Deelkcn van bet le reg. onbereden artil-
Terie;
met ingang van 1 Maart op verzoek eer
vol ontslagen uil den militairen dienst de
tweede luitenant op non-activiteit J. L. V
man van hel wapen der artillerie.
Voroordeeld Dultccher ontkomen.
Bred a, Fcbr. Naar do Tel. ver-
ocmt is uit de strafgevangenis to Breda
:n der veroordeelden ontsluipt, hetgeen gis
-rovend omstreeks zes uur gebeurd moei
zijn. Do man Is een Duïlscher. Hij had de
gi'vnngenlsklceron nog aan. Of lui hulp van
buiten beeft gehad, of dat aan do bewaking
pis lieert outbroken, is nini. luikend,
in verband met liet Ingeslehla onilet
luchting geen enkele mededeellng lo
ZIJ. VROUW DOOD
GESTOKEN
Een drama le Leeuwarden
Poging tot zelfmoord
Locuwardon, 2 6 F e b r. Hedenmorgen
ontstond ruzlo lussehen hut echtpaar S.
Kuipers, wonende nan do Romkcrslnati al
hier.
Do (wist liep zoo hoog, dnt de man oon
kort slagersmes greep en zijn vrouw een
stook In het hart toebracht, waarna zij au-
tniddeliijk overleed. Hierna sloeg do man
de hand aan zich zelf. Ernstig gewond werd
hij naar liet Stadsziekenhuis vervoerd. De
politie heeft do zank in handen.
Do vrouw, do ongeveer 35-Jurigo D. Zont
stra was moeder van twou kinderen.
Omtrent den doodslag, dio hedenmorgen
in de Romkenslann to Leeuwarden heeft
plaats gehad, vernemen wij nog het volgen
de:
De vrouw, do 35-jarige Dirkje Zandstre,
was eeltige dagen weg geweest Toen zij hij
haar man, den woonwagenbewoner S. Kui
pers, terugkeerde, ontstond oncenigliaid.
Hedenmorgen heeft de man zonder dat dc
buren iets gemerkt hebben, do vrouw
een kort slagersmes in het hart doodgesto-
.Het 7-Jarlg dochtertje van Kuipers kwam
ploU-ellng bij een der buren J. Vccnslra
binneuloopcn, met do rnedcdcellng dat
vader en mooder elkaar hadden doodgesto
ken. Feunslra ging daarop kijken en vond
den man cn do vrouw In het huls, wai
slechts sinds canigc dagen woonden, op den
vloer liggen. De onmiddellijk ontboden ge
neesheer kon bij dc vrouw slechts den dood
constateercn. Do man was ernstig ua
borst gewond. Hij i9 naar hel ziekenhuis
overgebracht. Zijn toestand Is niet levens
gevaarlijk.
s Gr a ven ba ge, 25 Febr. Naar wij
vernemen is bij het departement vou Defen
sie in overweging om bij dc militaire mu
ziek korpsen de titulaire rongen van artju-
dant-onderofficier en van sergeant-majoor
in te voeren.
Dc voorbereidende maatregelen daartoe
«tin reeds genomen en het ligt ln de bcdoe
ling aan de onderkapelmecslers den tilu
lairen rong van adjudant onderofficier cn
aan een deel der muzikanten den titulaire»
rang tot sergeant-majoor toe to kennen.
Het succes nan prof ffindert
son te Leiden
Abel Tasmaa bfengt
licht
Men inctdt ons nader uit Leiden:
liet gouvernement van Fiji heeft opdracht
gegeven onn prof. G. C. Henderson, o'tjd-
hooglccraar in geschiedenis aan do uni
versiteit vau Aedelafde, een onderzoek In
Hellen naur do on.dekking van de iF*ij(*
eilanden. Prof. Henderson ging van do ge
duchte uit, dnt de eilanuca-groop ontdekt ia
door den Noderlandschen zoevaardor Abel
Janssoon Tasman in 1013.
Hel gouvernement van FIJI stoldo aaiv.
(irof. Henderson een oorlogsschip ter be
schikking om da route door Tasman ge
volgd nou cans te oomou.
Toen zij op bet punt gekomen waren van-
vaar Tasman de elb.ndengracp voor het
urst In het oog kreeg, lulden zoowel prof.
Henderson nis do kapitein van hot schip,
ivenals destijds rosman. nchtlion eilanden,
hoewel do groep uit minder eilandon be-
'naL Van eukclo ellenden zag men alleen
in paar heuveltoppen, dia zich voordeden
Is afzonderlijke ollundon.
Men kon toen ook de „lleemskcrk's droog-
van Tasman terugvinden on do zeer
luwe doorvaar), waardoor Tasman aan hot
•vaar van vaslloopen ontsnapte. Tnderda'nd
Kt Tasman in zijn Journaal, dat do breedte
vau den doorgang „tweo scheepslengten"
ie nu sluitle do onderzoeker op een
moellijkhiiid. Tasman wil dezo eilanden
idenllficoeren met een groep, die hl) zag
op do grooto kaart van de Zuidzee,
die lil) bij zich had, hoewel do laulsle groep
Zuidwesten van tic lloornsebe eilanden
200 mijlen meer naur het Westen lag, dan
Iii bestek. Indien dit uitkwam, zou Tusman
let do ontdekker zijn.
Deze moeilijkheid was in AustrnliG niet
op lo lossen, do kaart, die Tasman lil) zich
d, was niet bekend. Om dio kaart te vla?
it, is pro'. Henderson naar Europa go-
reisd, eerst iianr Londen. Zoowel lu het Bri
tish Museum als bij het Aardrijkskundig
Genootschap aldaar kende men dia kaart
mi raadde mmi hem aan In llollapd
Hl woord op zijl) vraag le zoekea Nu
kwam p.of. Henderson eerst lo Amsterdam,
daarna ln den Uuag bij do firpiu N'ijboff ca
daarna te Leiden aait do UniversUeits-
bibliotheek.
Hier vond prof. Henderson wel niet do
erlangde gruolo konrt van do Zuldzeo zelf,
gi'OOle, «eer Irani Op jierkament geschilder
de imvigatlo-knai l van do Zuidzee, die be
naard wordt le l'ai'U* in het Depot des car.
o.i de la Murine. ZIJ Is geteekend door dun
iffldeolen kiiarluiiiiiaiii'i' der Oost-Indische
Compagne llessul Gorrltsz in 1«02 en go-
corrlgeerd in liClt. Inderdnnd slant hierop
ui ullinidengroep ton Zuidwesten van do
loornsche vtlanden, ongeveer 200 mijlen
'uslelijker don het beslok van Tasman. 'De
eilundeu zijn met zeer flauwe kleur aangu-
wat, volgens een nanteekcnlng np de
kuurt, bolcokciit, dot zij hypothetisch zijn .u
de erbij gevoegde Hpaiuische naam Isles de
Salomon wijst uit, dol zij een der vele aftec-
:ciiingen is van die vermaarde groep denk
beeldige eilanden, die men in lint laalst der
XVlu eeuw mcendo dut ergens ln do Zuide
lijke Gruote-Oceaan zou buslaan. Uit dc
woorden van Tasman zelf Is nu uit te mu-
diit du eilanden-groep, door hom waar
genomen, (oen nog niet op een kaart voor-
I. maar dut Tasman dc werkelijko ont
dekker is.
I'rof. Henderson verklaarde, dat met het
■Inden van deze knort het doel van zijn
■cis naar Europa bereikt was.
CARLTON HOTEL.
Viertal procedures goreyeerd.
I o r d tt in, 2U Febr. In de op 25 Ja-
1. guhouilen verificatie vergadering
diuldeischnrs iu de N. V. Nereldu,
welke eigenares i« van heiCerllon-IIotel cu
eploiieert was oen viertal betwls-
vordoringen waaronder die van
Ue Century Trust verwezen naar do te-
rechtzitting van lieden om den lo worden
behandeld. In doz« rcnvooy-proccdures ver
scheen echter geen der schuldelschers, zoo-
du procedures ambtshalve geroyeerd
Vannacht om 12 uur hooft In de llaem-
struat te Groningen een ernstige vechtpartij
pluels gehad, waarbij eon zekere B. B. Uit
Groningen met een nies zoo zwaar gewond
Is, (hit voor zijn leven wordt gevreesd.
De man lag In een grooten plas bloed;
de slagader van hot hoon was doorgesne
den. Do dader Is gevlucht. In zorgelijken
»nd is bet slachtoffer naar het Aca
demisch Ziekenhuis overgebracht
PAKHUIS UITGEBRAND.
Enschede, 20 Febr. In den afgeloopeu
tmclit ontdekte een survcillcerond agent
brund in perceel Denninkstraiil no, 5, waar
in gevestigd i> het nianufucttirenpskhtii'
van de firma M. van Zuiden. Aanvankelijk
trachtte inen het vuur met emmers water
le blussrhen. doch deze pogingen
Weldra stond het geheels perceel In lichter
laaie De brandweer slaagde erin den
brand lot dB perceel te beperken. De scha
de wordt door verzekering gedekt Dc oor-
zaak Is onbekend.
