AMEKSFOORTSCH DAGBLAD
DE EEMLANDEü
Vossen en Hazen
a
Vrijdag 28 Februari 1930
28e Jaargang No. 205
Buiteniandsch Overzicht
VOOR EEN REPUBLIEK IN
SPANJE
VERWERPING VAN DEN
WAPENSTILSTAND
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER
lei. 852 - Langestraat 43
DROEVE MIJNRAMP IN
ENGELAND
FiiLLE AAfNVAL VAN
LINKS OP TARDIEU
Talrijke dooden en
gewoodeD
VOORTZETTING DER
VL00TC0NFERENTIE
B0ND3STATUUT EN
KELL0GGPACT
Britsch voorstel
aanvaard
Lakende woorden
van Churchill
SUCCESSEN VAN SAN
DOMlNGOS REBELLEN
Nochtans kans op
een accoord
Fa. L. Luycx en Zn.
HET MYSTERIE RONDOM
K0ETIEP0F
ABONNEMENTSPRIJS 3 ""ad» voor Amersfoort f 2J|0. per maand i 0.75, per
week (mei greMt verzekering tegen ongelukken) f 0.I71/*
Bmoeolaod fraoco per poti per 3 maande® f S.- Afzonderll|ke enmmers (0.05.
POSTREKENING 47910 TELEPOON INTERG 51J
UITGAVE: VALKHOFF C?
PRIJS OER AOVERTENTIEN v" '-05 »ot*gnp van een bewijsnummet
elke regel meer f 0.25 Liefdadlghelda-advertentlijo voorde
helf» van den prfja. Kleine Advertentlto „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regel»
50 ecal elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f I.— Bewijsnummer extra f 0.05
Tardiou opnieuw Fransch kabl-
nctsforma'ionr. Do radicalen
wenschen hem geen steun te
verlcenen.
Wat van vele zijden verwacht werd, is
werkelijkheid geworden: de leider van hel
kabinet, dat aan het spoedig ten val ge
brachle ministerie-Chautemps voorafging,
Tardieu, is opnieuw door Doumergue, den
president der republiek, uitgenoodigd een
poging te doen om rondom zich de mannen
te verzamelen, bereid om 's lands zaken te
leiden.
Tardieu heeft reeds terstond tegenwer
king ondervonden bij de verwezenlijking
van zijn oorspronkelijke plannen: het lag
namelijk in zijn bedoeling een zoo stabiel
mogelijke regeering te vormen; voor de hand
lag de samenstelling van een kabinet der
republikeinsche concentratie. Poincaré zelf.
die om gezondheidsredener en wellicht ook
uit andere motieven, zelf niet al te veel voor
het premierschap voelde, was er echter da
delijk voo- te vinden Tardieu te steunen
Hij heeft zich zelfs met de radicalen in ver
binding gesteld, een voorbeeld, dat nader
hand ook door Tardieu zelf is gevolgd, doch
de partijgenooten van Chautemps weiger
den steun te verleencn aan een kabinet,
aan welks hoofd Tardieu zou komen te
staan.
Voor laatstgenoemde zat er toen niets an
ders op dan een oplossing to zoeken in ge
heel anderen geest. Ook werd een beroeji
gedaan op de groep van Franklin Bouillon
doch het is twijfelachtig, of deze partij, die
maar vijftien leden telt, bereid zal "ijn Tar
dieu bij te springen, daar Franklin Bouillon
nog maar kort geleden te kennen heeft g°
geven, alleen steun te kunnen schenken aan
een uitgebreid concentratie-kabinet.
Het is dan ook waarschijnlijk, dat Tar
dieu zal trachten het aanzijn te geven aan
een ministerie, waarvan de samenstelling
vrijwel overeenkomt mot die van zijn vorige
kabinet. Briand is al vast bereid er weer
deel van uit to maken en vermoedelijk zul
len mannen als Mnginot, l'landin en Hen
nessy, die ook reeds geraadpleegd zijn, het
zelfde standpunt innemen.
Aannemelijk is het onderlusschen niet.
dat do kabinetscrisis spoedig zal worden
opgelost; Tardieu zelf. die er naar streeft
een resultaat te bereiken, dat van eenigs
zins duurzamen aard is, heeft het Fransch-
volk er trouwens reeds op voorbereid, dal
er heel wat tijd mee gemoeid kan zijn, voor
dat een levensvatbaar ministerie wordt ge
vormd en een einde gemaakt aan de tegen
woordige rcgeerlngsonzekerheid.
Op het oogenblik is echter onmogelijk te
voorspellen welke combinatie van partijen
de mees*-! kans heeft. Gezien de thans be
staande gezindheden, lijkt het haast ondoen
lijk een redelijke meerderheid bijeen t*
brengen, al is Tardieu nog zoo intelligent
cn vindingrijk en al heeft een man van ge
zag als Poincaró zijn welwillende bemidde
ling aangeboden.
Misschien speculeert Tardieu er nog op
dat de radicaal-socialisten, die onderling
verdeeld zijn, niet allen de partijtucht in
acht zullen nemen en dat enkele gemnfig
den zullen zijn over te halen, ondanks het
feit, dat de radicaal socialistische parlemen
taire fracties deelneming aan een kabinet
Tardieu van de hand hebben gewezen.
Te Tonden volgt men met begrijpelijk»
belangstelling den loop «Ier zaken te Parijs,
want zoo lang Frank. :jk ter vlootconferen
tie niet is vertegenwoordigd, kan het werk
daar niet opschieten en is het onmogelijk
te geraken tot een vijf mogendheden-over
eenkomst, die, naar nadrukkelijk wnrdi
meegedeeld, nog steeds het doel is van
Engeland, Amerika, Italic, Japan en Frank
rijk.
Dc Koning verantwoordelijk voor
Primo dc Rivera's maatregelen
Scherpe critiek van
Saocbez Guerra
DE DOODVONNISSEN IN PALESTINA.
L.onden, 26 Febr. Een vraag in het La
gerhuis beantwoordend, verklaarde de on
derstaatssecretaris voor koloniën, dat twee
Joden in Palestina ter dood zijn veroor
deeld in verband met dc onlusten van ver
leden jaar. Hun proces is echter in hooger
beroep nog niet behandeld Zeventien Ara
bieren zijn ter dood veroordeeld cn deze
vonnissen zijn reeds door het hof van appèl
bevestigd. Geen doodvonnissen zijn tot nu
bekrachtigd of in een andere straf gewijzigd
BRAND AAN BOIRD.
Het Engelsche stoomschip Ningchow, me
tende. 9029 ton, met een lading wol en
ander© goederen op weg van Melbourne
naar het continent, dat draadloos gemeld
had, dat er brand aan boord ontstaan was,
i» te Bunbury binnengebracht. De brand
•voedde nog voort. Bij een ontploffing in
«en der ruimen waren twee opvarenden ge
wond.
DE DUITSCE-NATIONALEN KOMEN
VOOR DEN STAHLHELM OP.
B e r 1 Ij n. 26 Febr. In den Pruisischen
landdag hebben de Duitsch-natlonalen een
voorstel ingediend tot intrekking van het
verbod van de organisatie Stahlhelm in
Rijnland en Westfalen, welk verbod volgens
de voorstellers eigenlijk alleen i6 afgekon
digd om de nationale oppositie te fnuiken,
of om bij de voormalige tegenstanders in
het gevlij te komen. De stemming volgt
later.
Parijs, 27 Febr. (HN) Uit Madrid
wordt gemeld, dat de vroegere conserva
tieve minister-president Sanchez Guerra.
vanavond voor een overvuld huis een rede
heeft gehouden, waarbij bijna alle bekende
politici aanwezig waren Guerra begon mei
er op te wijzen, dat hij sléchts voor zich
persoonlijk sprak Hij wees op de moeilijk
heden waarin hot land, na den dood van
Alphons XII verkeerde. De koninklijke fa
milie stond toen herhaaldelijk gereed om
te vertrekken. Dc regeeringscrisis werd
echter door de constitutioneele koningin
Maria Christina opgelost, zonder ecnige
dictatoriale maatregelen.
Sanchez Guerra betreurde de maatrege
len van den dictator Primo dc Rivera
omdat deze er toe hebben bijgedrag m
«temming te maken voor de republiek
Daarvoor i6 de koning verantwoordelijk,
wiens executief orgaan Primo de Rivera
was. De toekomst van Spanje hangt hier
van af of er constitutioneele verkiezingen
worden gehouden.
Guerra verklaarde dat hij ècn constitu
tioneel monarchist en geen republikein
is. Als Spanjaard heeft hij echter het recht
te zeggen, dat hij zicli bij de republiek zou
aansluiten, indien het volk een republiek
eischt.
Na afloop van do vergadering trok »'©n
menigte van ettelijke duizenden met roode
vlaggen door de straten om tegen de m-i
narchie en den koning te demonstreeren.
Do politie dreef ten slotte de menigte uit-
ocn.
Een verklaring van Frankrijk
in dc commissie voor het
douanebestand
De afdeeliogsvergacJeriog
geschorst
Geneve, 27 Fehr. (FI.N.j In de commis
sie voor den tariefwapcnslilstand heeft de
vertegenwoordiger van Frankr.jk vandaag
oen verklaring afgelegd, welke feitelijk
neerkomt op een verwerping van het plan
van don wapenstilstand. Zooals bekend,
heeft men zich in economische kringen in
Frankrijk reeds herhaaldelijk tegen het
sluiten van een Europeeschen tariefwapcn-
slilstand verklaard Deze verklaring van
den Franschen vertegenwoordiger wordt
door de overige deelnemers aan de confe
rentie als een ernstig gevaar voor de ver
dere beraadslagingen beschouwd. De com
missie, waarin deze verklaring werd afge
legd, onderbrak terstond daarop de zitting,
nadat do Zwitserscho gedelegeerde duide
lijk had verklaard, dat de Fransche verkla
ring het geheele plan dreigtie te doen mis
lukken. Do Fransche delegatie trachtte
daarop den ncgat:evcn indruk van haar
verklaring nog te verzwakken cn drong
op een voortzetting van de onderhandelin
gen aan, daar volgens haar dc Fransche
verklaring ook positieve gegev ins bevatte,
welker grondslag verdere onderhandelingen
mogelijk waren. Do voorzitter Colijn be
hield zich voor morgen of een vergadering
van de commissie of een plenaire vergade
ring bijeen te roepen om verder over de
Fransche verklaring en haar gevolgen te
beraadslagen.
Men zoekt In particuliere
besprekingen naar een uit
weg.
De afwijzende houding der Fransche de
legatie ten opzichte van den tariefwapen
stilstand is een nog pijnlijker verrassing
geweest dan de principiecle oppositie Jer
Italiaansche delegatie in de vorigo wezk.
Vanavond heeft een samenkomst der leden
van het presidium der conferentie met de
te Genèvc aanwezige leden der economi
sche commissie van den Volkenbond plaats
gehad, waarbij men is overeengekomen de
subcommissie tegen morgenmiddag voor
een korte zitting bijeen te roepen, om haai
goedkeuring te hechten aan een voorstel
van den voorzitter Colijn om dc werkzaam
heden der commissie voor enkele dagen te
onderbreken. Intusschen zal in particu-
'iere besprekingen naar een uitweg worden
gezocht, om uit de impasse te komen, waar
in de conferentie door de Fransche verkla
ring van heden is gerankt.
DE COMMUNISTISCHE EEDRIJVIGHEID
IN GRIEKENLAND.
Athene, 2 7 Febr. De regcering heeft
zeer strenge maatregelen genomen voor het
geheele land om elke poging tot communis
tische betoogingen morgen tegen te gaan.
Te Saloniki heeft de politie de hand gelegd
on communistische proclamaties.
GEDIPL. HORLOGEMAKER
Gevestigd 1885
OPNIEUW BURGEROORLOG IN
CHINA.
Nanking bostcll bombardements
vliegtuigen,
Sjanghai, 27 Febr. Het militaire
hoofdkwartier der nationalistische regce
ring heeft verklaard, dat er twaalf bom
bardementsvliegtuigen besteld zijn om ge
bruikt te worden tegen velschillende ele
menten, die, naar de regcering blijkbaar
aanneemt, dit voorjaar een offensief tegen
het regime van Nanking beramen.
aan president Vasquez, heeft vanmiddag
weerstand geboden aan een zwaar geweer
vuur, ondanks het feit, dat dc opstande
lingen, 2000 in getal, elk ander strategisch
punt bezetten.
Kamerontbinding
bepleit
Londen, 27 Febr (V. D.) Gisteravond
laat vond in mijn II van de Westsidemijncn
te Haydock een ernstige ontploffing plaats,
waardoor vijf mijnwerkers gedood en 23
anderen zwaar gewond werden. De ont
ploffing was zoo hevig, dut zij ver in den
omtrek hoorbaar was
Honderden familieleden der mijnwerkers
ijlden naar den ingang van de mijn, waar
zich vrecselijke tooneelen afspoelden.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
?7i.'i te Skagen.
Laagste barometerstand:
712.3 te Andanes.
Verwachting:
Zwakke tot matige O. tot
N. O. wind, nevelig tot licht
bewolkt, droog weer. lichte
vorst des nachts, overdag
weinig verandering in tem
peratuur.
Parijs, 2 7 Febr. (H. N.) Tardieu is tot
nu toe niet geslaagd in zijn pogingen tot
vorming van een kabinet. De Matin stelt
vast, dat rncn door de weigering der radi
calen in een impasse is geraakt, waaruit
men zal moeten komen, daar anders nog
slechts ontbinding van de Kamer over
blijft. Hoogstaand»1 personen cn vooral Poin
caré doen moeite om een oplossing te vin
den. Zij hopen, dat de radicalen, als hun
eerste toorn voorbij is, den toestand juister
zullen beoordcelen. Dc Matin stelt echter
de vraag,-of, als'de radicalen op hun stand
punt blijven staan, Tardieu van de vor
ming van een kabinet af zal zien of bij zijn
strijdbare natuur met do meeste leden van
zijn vroegere kabinet voor de Kamer zal
verschijnen. Ben dergelijk kabinet zal geen
langer leven hebben dan het pas afgetreden
kabinot-Chautcmps. La Rèpubliquc, het or
gaan van Daladier, schrijft, dat een kabi
net Tardieu slechts e&i kabinet v&ri strijd
kan zijn. De radicalen verzetten zich. togen
een dergelijk kabinet en zijn tot den strijd
bereid. Léon Blum schrijft in Je Populaire,
dat de stijfkop Tardieu zonder de radicalen
cn zonder Briand een zuiver rechtsch kabi
net zal vormen, het eerste, dat Frankrijk
sedert 50 jaar heeft gekend. De door Tar
dieu toegeworpen handschoen zal worden
opgenomen. Bijna alle bladen van link6
dringen op Kamerontbinding aan en hopen,
dat nieuwe verkiezingen een duidelijke
meerderheid in do Kamer zullen brengen.
Genèvc, 26 Febr. Dc commissie van ju
risten tot aanpassing van het Volkenbonds
verdrag aan het pact van Kellogg, heeft een
uitgebreid Engelsch amendement aangeno
men op art. 12 Duitschland, Italië en Zwe
den stemden blanco. Het amendement zegt,
dat de leden van den Volkenbond „in geen
geval tot oplossing van hun geschillen tot
oorlog overgaan."
Von Bülow liet zijn standpunt afhangen
van de principiecle kwestie, of in het gewij
zigde art. 12 ook de verdere bepaling van
het pact van Kellogg opgenomen zou wor
den, volgens welke de Kelloggmogendheden
verplicht zijn „alle geschillen niet anders
dan door vreedzame middelen te beslech
ten." Met 6 tegen 5 stemmen werd de prin-
cipieele vraag eener uitbreiding van art. 12
in den zin van een vreedzame oplossing
van alle conflicten bevestigend beantwoord.
Voor stemden Duitschland. Italic, Zweden,
China. Japan en Peru.
De woordvoerder der Ergelsche delegatie
heeft» verklaard, dat dc ylootconfercntie op
bevredigende wijze* wordt voortgezet cn
werkt op den grondslag van een vijf mo
gendheden verdrag. Niemand zou. volger*
hem, er over gedacht hebb eneen drieledig
accoord te sluiten.
In een rede te Londen heeft de vroeger*
minister Winston Churchill gezegd, dat de
regeering op de vlootconfercntie een indruk
heeft gemaakt van zwakheid, besluiteloos
heid en overhaast aangeboden concessies
De andere mogendheden zonder uitzonde
ring bereiden zich voor om de macht van
huu vloot uit tc breiden.
„Als gij den vrede wcnscht
Washington. 26 Febr. Heden is In den
senaat een motie ingediend namens Reed.
die de benoeming voorziet van een com
missie, wier taak het moet zijn de methoden
te bestudëeren. welke den president zullen
toestaan onmiddellijk alle hulpbronnen der
Vereenigde Staten te mobiliseeren in geval
van oorlog Reed is de Amerikaansche ge
delegeerde ter vlootconfercntie.
S a n Domingo, 26 Febr. Dc opstan
delingen zijn vanochtend de stad binnen
gerukt, waar zij de openbare gebouwen
hebben bezet en het fort. Er werd geen
bloed vergoten. De president cn de vice-
president hebben een toevlucht gezocht in
het Fransche gezantschap, dc vice-presi
dent van dc Kamer in het Duitsche con
sulaat.
Washington. 26 F ebtDe secretaris
van het Amerikaansche gezantschap te
Santo Domingo verklaart, dat er gunstige
uitzichten bestaan op ean vergelijk tusschen
de regeering en de rebellen.
San Domingo. 26 Febr. De voeling
Ozana, waar een klein aantal officieren in
garnizoen liggen, die trouw gebleven zijn
SCniP GEZONKEN IN DE MIDDELLAND-
SCHE ZEE.
Londen, 26 Febr. (V. D.) Het Britsche
slagschip Nelson heeft gisteren, op weg naar
Malta, den kapitein cn alle overige leden
van dc bemanning gered van het stoom
schip Fofo, dat na een ketelontploffing in
zinkenden toestand verkeerde cn korten
tijd lateV zonk. Do geredden worden door
het Britsche slagschip Rodney van Malta
naar Algièers gebracht.
DE BELASTINGPLANNEN DER
DUITSCHE REGEERING.
B e r 1 ij n. 2 6 Febr. Volgens de Vossische
Zeitung heeft minister Moldenhauer bcslo
tin. teneinÖc het tekort op de rijksbegroo-
ting te dekken en tevens de financiën der
bondsstaten gezond le maken, tot invoering
of verhooging der volgénde belastingen: bier
belasting 240 milliojn. koffie en thee 60 mil-
lioen, minerale wateren 35 millioen cn ben
zine 50 tot 60 millioen.*
Van deze bedragen zal het rijk ongeveer
300 millioen opiischen. de rest komt den
bondsstaten ten goede. Een bijzondere rege
ling is nog voor de werkloosheidsverzeke
ring getroffen.
HUWELIJK TUSSCHEN FILIPPINO'S EN
BLANKEN NIET TOEGESTAAN.
Een uitspraak van den opper
rechter van Caliiornië.
Los Angeles, 27 Febr. Door dc uit
spraak van den opperrechter Smith, dat
Filippino's tot het Mongoolsche ras behoo-
ren en derhalve in Californië niet met blan
ken mogen trouwen, is dc mogelijkheid ge
opend voor het ongeldig verklaren van
ruim honderd huwelijken, die in Californië
zijn gesloten.
VERDUISTERING VAN 609.000 MARK.
Dusscldorf, 2 7 Febr. (V. D) Sinds
Vrijdag van dc vorige week is de Ctrecteur
van de commanditaire vennootschap Paul
Lienkamper, handelaar in kabels te Dus-
seldorf, spoorloos verdwenen. Naar thans is
vastgesteld heeft Lienkamper verscheidene
firma's in het Rijnland en Westpha'en tol
een totaal bedrag van ongeveer 600.000 Mark
benadeeld.
Verscheidene firma's zouden door de door
Lienkarupor gepleegde verduisteringen in
fïnancieele moeilijkheden zijn geraakt. De
waarde van de bezittingen van Lienkamper
bedraagt nSst meer dan honderd duizend
mark. De jwstitië stelt een onderzoek in.
LANGESTRAAT 49—1. TEL. 190
Het sroote artikel voor het
a.s. seizoen.
De ontvoerders vao een
generaal bekend
P a r i| s, 27 Febr. (V D.) Over het resul
taat van het onderzoek in het geval-Koeiic-
pof wordt door de -Parijsche politie hei
diepste stilzwijgen bewaard, ten oinde ver
voering op de bekende Soinebrug, de Pont
d'Alma, wandelde cn wier aandacht tijdens
een verkeersopstopping getrokken werd
door den grijzen en den roodc'n auto. De
gr ij zo auto stopte juist voor haar en aldus»
had zij gelegenheid te zien. wat zich mn-
ncn in de limousine afspeelde. Tusschen
twee goed-gekleede mannen aldus iezb
getuige zat de generaal, wion men een
doek voor den neus hield Op dc achter
bank zat een man in politie uniform. Toen
der optreden niet te
beïnvloeden. Het
schijnt der politic-
echter gelukt te zijn
een aantal onmid
dellijk bij dc ontvoe
ring betrokken per
sonen te ontdekken,
althans den chauf
feur van den grij
zen auto en den
pscudo politiebe
ambte. Ontsoanpoi»,
van do verdachten
schijnt uitgesloten,
aangezien zij door
do politic goed in
het oog worden ge
houden.
Do belangrijkste verklaring komt echter
van een vrouw, die op den dag van de ont-
dc vrouw nieuwsgierig dichler bij den auto
kwam, stond de politieman op en trachtte
haar het gezicht in den auto te ontnemen-
Dit gelukte hem slechts gedeeltelijk en de
vrouw zag verder, dat een der beide man-
ien den doek wegnam, cr iets op goot en
hem toen weer voor het gezicht van den
generaal hield. Dc beschrijving der perso
nen, die do vrouw geeft, stemt overeen met
de gegevens van ae poli lie cn met de ver
klaring van den ziekenverpleger, die uit
het raam van het ziekenhuis de ontvoering
gadcsloeg.
KOETIEPOF.
ERNSTIGE GEVECHTEN IN CHINA.
Tsjang Kal Tsjek op weg
naar Peking.
Londen, 27 Febr (H.N.) In Noordelijk
China moeten ernstige gevechten zijn ont
brand tusschen dc troepen der opstande
lingen en die der centrale regeering Tsjang
Kai Tsjek moet met een sterke troepen
macht op marsch naar Peking zijn. De op
standige generaais moeten aangekondigd
hebben, dat zii met de op°tandclingen in
hot Noorden z*»\len samcr-erken.
OPNIEUW COMMUNISTISCHE
BETOOGINGEN TE NEW-YOR5L
Door de politie uiteengejaagd.
New-York, 27 Febr. (H N) Ongeveer
200 communisten trachtten vanmiddag on-
meuw voor het stadhuis oen betooging i»
houden in verband met de werkloosheid.
Zij werden echter door een politiemacht
van 200 man uiteengejaagd. Twee vrouwen
werden licht gewond.