Cognac Vieux x x x per flesch f 3.75 Wijnhandel J. A. Schoterman Zn. N&MPYR PHILIPS LAMPEN JAPONNEN F. H. LOMANS BeS dan op No. 42 UTR.STRAAT 17 - Gevestigd 1G78 - TELEFOON 145 „L'Hirondeile" 1618 Langestraat M. K. v. Rossum Amersfoort GROOTE WERKLOOSHEID IN ENSCHEDE 'T STAATSKUNTBFDRUF RESTAURATIE VAN DEN CUNERATOREN HOE JAN HOEK ONTDEKT WERD „Vraagteekens" B. SCHOOLEMAN Hebt IJ een Taxi of Auto noodig? HUMORHOEKJE DEZE WEEK ZIE DE ZEVEN ÉTALAGES Ongeveer duizend arbeiders zonder werk Nog pas aai bet begin van een depiessie Wij lozen in de Tel.: Enschede ia altijd een stad geweest, waar ieder die werken wilde, ook wel arbeid vinden kón. Men kende hier dan ook zoo goed als geen werkloosheid. Eenicc jaren geleden, na de enorme uitbreiding der tex tielfabrieken hier, werd do behoefte aan jeugdige arbeidskrachten in die fabrieken steeds dringender gevoeld, en met het oog daarop werden, zooals men weet, met roe dewerking van regeering, gemeentebestuur on industrieelen, hier een kleine 300 Drent- echo gezinnen ingevoerd. En zoo kwamen ook vele gezinnen hierheen op goed geluk, in de hoop, wel spoedig een plaats in de fabrieken te zullen vinden. Door dezen toevloed van arbeidersgezinnen werd dc behoefte aan woningen eveneens veel areo lar. Het gevolg was, dat verschillende bouwvcrecnlgingen. met financieelcn steun van do gemeente, vele honderden woningen stichtten. Hiervoor waren weer vele bouw vakarbeiders noodig en zoo nam ook deze groep van werklieden sterk in omvang toe. Door een en ander is de bevolking van En schede en het in de onmiddellijke nabijheid gelegen Lonneker in nog geen tien jaar tijds met meer dan 20 000 zielen, d.i. met ongeveer 25 toegenomen Mede ten gevolge van de crisis op de wc- reldtextielmarkt. is er echter een reactie ingtereden en zoo looocn thans meer dan 1C0 fabrieksarbeiders zonder werk. Op de 14.000 textiel werkers, die hier zijn, lijkt dit aantal nou wel niet onrustbarend groot» doch men 3taat nog maar pas aan bet be gin van de depressie. Doch veel erger is het in dc bouwvakken gesteld. Do koortsachtige haast, waarmede de laatste jaren werd gebouwd, is tbons geheel geluwd. Er zijn nog enkele com plexen onderhanden, doch nieuwe groote bouwplannen zijn er niet opgezet Het ge volg hiervan is. dat thans reeds ongeveer 1000 bouwvak- cn losse arbeiders zonder werk loopen. Voorheen, als er eens stagna tie in het bouwbedrijf kwam. konden dc vrijkomende werklieden wel bij de gemeen te terecht, die door bouwrijp maken of ontginning van woeste gronden, altijd wel eenige honderden losse werklieden kon ge bruiken. Maar ook dit is thans afgeloopen; Enschede noch Lonneker noch de Heide maatschappij zien kans, al deze tncnsch-n aan loonenden arbeid te helpen. Boven dien: de grootste woningnood ls gelenigd; zclfe staan hier en daar reeds huizon leeg. en het is niet aan te nomen, dat voorloo- pig nog veel groote woningcomplexen zul len worden gesticht. Hieruit volgt dus. dat al deze metselaars, timmerlieden, schilders cn grondwerkers hier wel niet spoedig weer emplooi zullen vinden. Bij de immigratie naar Enschede, werd door de regeering de belofte gedaan, dat spoedig met den aanleg van het Twento- Rijnkanaal zou worden begonnen. Doch t* dien aanzien is de regeering al zeer traag in het inlossen van hare beloflen. Er «s zelfs nog geen schijn van kans. dat bin nenkort in Twente met het graven der ka nalen kan worden begonnen. Don toch zouden nog eerst de noodige gron den onteigend moeten zijn. En zoo zit Enschede cn ook Lonneker met een lezer werkloozen, dat nog eiken dag gioeit en dat onrustbarende afmetin gen begint aan te nemen. UIT DE STAATSCOURANT. Bij beschikking van den directeur-gene raal der P.T.T. is met ingang van 1 April aangewezen als directeur van het P.T.T.- kantoor te Dongen de referendaris 2e klasse der P.T.T. J. P. Jam van Dagclen. thans directeur van het P.T.T. kantoor te Mon nikendam; idem aangewezen als beheerder van het bijpost-, telegraaf- en telefoonsan- toor te Amsterdam-Noord de adjunct-re ferendaris der P.T.T. \V. van Knaape. thans directeur van het P.T.T. kantoor te Aals meer; met IngaDg van 1 Mei aangewezen als directeur van het P.T.T kantoor te Steen bergen de referendaris 2e klasse der P.T.T. B. D. Pronk te Goes; Benoemd tot griffier van den Baad van Beroep (O.) te Botterdam mr. E. Oudkerk, thans referendaris bij het departement van financiën; Tot rechter in de rechtbank te Amster dam mr. dr. N Muiter, thans rechter In de rechtbank te Alkmaar; tot notaris te Amsterdam J. C. J. van Brummele», candidaat-notaris Ie Amster dam; tot notaris te Alkmaar M. C Roo6, can didaat-notaris te Alkmaar; tot griffier bt] het kantongerecht to Don Helder mr. A. H. van Revcsteijn, advocaat en procureur te Amsterdam; eervol ontslagen uit den zeedienst wegens eindigen van hun hij de benoeming aange gaan dienstverband de officioren-vlieger 2e klasse M. C. Moes, J. II. W. Kemphers en W. A. Buijs. on zijn benoemd tot officier-vlie ger 2e kl. bij de marina-reserve de eervol ontslagen officieren-vlieger 2e kl. Moes en Kemphers voornoemd. Bonoemd tot officier in de orde van Oranjo-Naesau Ir. W. Terpstra te Utrecht, chef van de Technische Dienst van de Ver. tot het houden van Jaarbeurzen in Neder land; tot ridder in do orde van Oranje-Nassau C. J. van Wijngaarden van Bees le Utrecht, adj.-6ecretaris hij genoemde vereeniging; benoemd tot lid van liet college van toe- zioht bedoeld in art. 119 van de Ziektewet mevr. de VriesBruins, lid van de Tweede Kamer te Den Haag; is bepaald, dat hot corps maréchaussee van Atjeli en Onderhoorighedon een vaan del zal mogen voeren, welk vaandel gelijk zal zijn aan het model vaandel van do Infanterie van het leger in Xed.Hndic, be houdens dat het corpsopschriit zal luiden: Corps Maréchaussee van Atjch en Onder- hoorigheden; bonoemd tot onder-voorzitter van de Cen trale Commissie voor de Statistiek mr. dr. A. van Gijn, lid di?r commissie; eervol ontslagen in verband met haar huwelijk mej. E. M. van Noordt als adj.- commles bij het Dep van Binnen). Zaken en Landbouw. Komt de rente aan dc Rijksm iddelen 's Ministers opvatting De commissie van de Rijksuitgaven heeft verslag uitgebracht over de rekening van hot Staalsmuntbedrljf 1928. Do roêele waarde van hst Xederlaudsche Muntfonds vermeerderd met het voor be legging nog beschikbare bedrag, bedroog op 1 Januari 1929 ruim 59 mïllioen. Do commissie vroeg aan den minister van fi nanciën o.m. o' dit fonds langzamerhand niet zoo zeer was toegenomen, dat het mo gelijk moet wordon gemaakt het aldus ver kregen kaDltaal ook voor een ander doel te bestemmen, of do renten niet aan het fonds zelf maar aan do rijksmiddelen tan coede to doen komen. De minister van fi nanciën merkte hierover od, dat do circu latie. welke in totaal tegenover hot Neder- landscho Muntfonds staat, op een bedrag kan worden gesteld, dat zich dichtbij de £01) miilioen bevindt In verband hiermee kwam hot den mi nister voor, dat voorshands tot een be stemming van dat fonds voor een an dar Joel of tot een bijschrijving van de rente van kapitaal aan do Rijksmiddelen nog niet zou behooren te worden overgegaan. Ook meendo de minister, dat. zoolang de regesring haar standpunt inzake hel. door de commissie van onderzoek, betreffendo de vervanging van zilveren door nikkelen munt, nog niet heeft bepaald, handhaving dor bestaande bepalingen voor de hand ligt De commissie hoeft gemeend zich bij ie opvatting van den minister to moeten neerleggen. DE PORTUGEESCEE BANK BILJETTEN. Vertraagde uitspraak. '<s G r a v e n h a g e. 11 Maart. Heden zou de le Kamer der Haagschc Rechtbank uit spraak doen in de procedure van de Bank van Portugal legen den beer Marang van IJsselveore os. in welke procedure de Bonk schadevergoeding vraagt in verband met d9 bekende kwestie der Portugeeeche bankbil jetten De president deelde echter mede dat do rochtbank zich verplicht heeft gezien om de uitspraak nog 4 wekon aan la houden. RET ONGELUK BIJ DE SCHELDE. Nog een slachtoffer. Nader wordt uit Vlissingcn gemeld, dat hef. tweede slochtoffor van het ongeval, dot hedenmorgen plaats hn oi> dc Scheeps bouwmaatschappij pc. Schelde aan de ge volgen van zijn verwondingen Is overleden, zoodat cr thans twee dooden tc betreuren zijn. i Het rijk vindt geen aanleiding hel ongedekte tekort voor zijn rekening tc nemen Partijen moeten de handen ineenslaan Op de vragen van den heer Van der Waorden betreffende de restauratie van den Cuneratoren to Rhenen heeft do minis ter va» Onderwijs, Kunsten en Weten schappen geantwoord: De ondergeteokonde heeft kennis geno men van het antwoord van Godeputeerdo Staten van Utrecht op do vragen van het Statenlid J. Reijnders in zake de restau ratie van den Cuneratoren te Rhenen. De daarin gehuldigde opvatting, dat hot her stel van dit monument ook thans nog een zaak zou zijn uitsluitend van Rijk on ge meente en niet van de provincie, acht de ondergetcckendo niet juist» Omdat het overleg met Gedeputeerde Stoten over do mogelijkheid van ccn provinciale bijdrage nog niet geëindigd is, gaat hij voor het oogenblik op dit punt niet nader in. Voor do in 1922 noodzakelijk geachte her stolling van de balustrades van den toren, waarvoor 15.000 geraamd werd, is op de Rijksbegrooting voor 1923 tot cn met 1926 in totaal f 10.000 uitgetrokken, waarvan f G00O ter beschikking van de gemeente Rhenen is gesteld Juist is, dat hot Rijk zich bereid heeft verklaard, voor de in 1922/23 aan de orde gekomen herstelling van de balustrades 5a van de op 15.090 geraamde kosten bij te dragen. Tijdens de uitvoering daarvan ont dekte de gomeonte-opzichtcr, onder wiens toezicht het werk stond, o.a scheuren in hel gewelf boven het open achtkant, die wezen op gevaarlijke werking in den toren- Hot bleek, dat ingrijpende restauratie noo dig was, niet van do botustrades, waarvoor dc 13 000 bestemd waren, maar voor een geheel ander doeleinde: dit betrof dus een ruimer, op zich zelf staand werk, zij het ook aan denzelfden toren, waarvoor het Rijk zich nog in geenen dcela gobonlen had en dat derhalve dus financieel op ion andore basis dan het voorgaande mocht worden gezet. Aan het gemeentebestuur werd de raad gegeven, voor zoover het achtkant onmiddellijk gevaar liep, voor- looplg maatregelen daartegen tc nemen cn het achtkant te omsteigeren, ten einde ccn grondig onderzoek mogelijk to maken. Met het gemeentebestuur werd een financieele regeling besproken op den grondslag, dat van het bedrag, het wolk voor het nieuwe werk noodig zou blijken, de helft 20u wor den gedragen door het Rijk en ccn vierde door do gemeente, terwijl deze voor het nog ontbrekende vierde subsidie zou vragen oan de provincie. De ambtsvoorganger van den ondergeteokonde schreef in October .'927 aan burgemeester en wethouders, dat hij uit den aard der 2aak omtrent het door hot Rijk bij te dragen gedehite voor het oogen blik geen bindende toezegging kon doen: hij verklaarde zich echter, in afwachting van de nader te verkrijgen kostenbecijfc- ringen en verdere gegevens, in beginsel be reid, de helft van het bedrag, dat noodig zou zijn. aan do Staten-Gencranl oan tc vragen Toon daarop bleek, dat de kosten in totaal op 70.000 moesten worden ge steld, nam de burgemeester op zich, den raad voor to stollen, hiervan 25 pet. voor rekening van de gemeente te nemen, mits door de provincio eveneens 25 pet. on door het Rijk 50 pet. werd bijgedragen Op die basis is toen bij het ontwerp van de Rijks begrooting voor 1929 een termijn aange vraagd, terwijl hot gemeentebestuur lot dc provincio het verzoek richtte om een bij drage van 25 pet. Do afwijzing van dit laat ste verzoek deed het plan mislukken cn leidde tot algchcelo stopzetting van bet werk. Zooals do ondergeteekende reeds in zijn antwoord op do eerste vragen van den heer Van der Waerden mededeelde, is cr naar zijn móening «een aanleiding voor bet Rijk. om liet geheele nog ongedekte tekort voor zijn rekening to nemen. Ook voor opvoe ring van de reeds zocr aanzienlijke •Rijks bijdrage van 50 pet. tot ziet hij geon reden; hij moet er aan blijven vasthouden, dat ook de provincio een deel van de kos ten draagt. Wel hooft hij Inmiddels aan Gedeputeerde Stalen geschreven, dat, mocht dit college oen bijdrage van 25 pet- voor de provinciale kas een te zwaar offer achten, doch wel een lager subsidio In uit zicht willen stellen, hij bereid zou zij om, wanneer ook de gemeente haar aandeel zoc hoog mogelijk opvoert, bij de Staten-Gene- raal een voorstel aanhangig te maken, om ook het Rijkssubsidie nog eenigerinato bo ven 50 pet. te brengen. Do belangrijkheid van het monument oischl z. i.. dat partijen de handen ineenslaan. Hij hoopt nog altijd, dat het mogelijk zal zijn, op deze wijze tot een regeling lo korncn. NATUURSCHOON BIJ DE STELG Het behoud verzekerd Do Steog, II Maart Hedenmiddag nam de Raad der gemeente Rh eden na» in be sloten zitting uitvoerige discussies t9 heb ben gehouden, voorstellen aan, welke nul len leiden tot het behoud van ccn uitge strekt gebied van ruim 3000 II.A. cn om vattend de mooiste lieide van Nederland, prachtige bosschcn cn uiterst merkwaar dige geologische formaties, waarvan dein ruim 2200 II.A. in eigendom van dc Ver eeniging tot Behoud van Natuurmonumen ten cn liet eigendom van dc gemeente voor de toekomst verzekerd zijn. De Vereeni ging tot Behoud van Natuurmonumenten koopt de landgoederen Beekhuizen cn lle- rikhuizen voor 446.000, waarvan daarna de geraeenta ceri gedeelte voor 192.496 ruim terugkoopt. Voorts werd besloten een complex bouwterroin te koopon van onge- voer 17 H.A. voor 160.000. Bovendien werd besloten, dat de gemeente zal trachten de Rhedenècho en de Worthrhedeneche heide te koopen niet beneden taxatieprijs cn met uilzondering van de wegen af tc slaan de Ver. tot Behoud van. Natuurmonumenten voor een Iageren prije van 150.000. Dit is wel ccn zeer bijzonder werk op het gebied van het behoud van natuurmonumenten in Nederland. Had de Edesche politic niet lijdiger tegen hem kum nen optreden? De W a g c n i n g s c h c Courant her innert in een artikel onder het opschrift „Vraagteekens'' eraan hoe volgens een communiqué der Wageningechc politic ^en dor agenten daarvan Vrijdag 28 Februari werd aangesproken door den chauffeur RobbcrLscn uit Wngcningen, die hem me dedeelde dat hij een tweetal personen ken de wier signalement vrijwel geheel over een kwam met dat van den gczochlen moordenaar. Deze personen waren een ze kere Jan Hoek, wonende Kolkakkerweg te Ede en een halve broeder van dezo. Jan Ilook was reeds eerder voor een zedenmis drijf veroordeeld on volgens hem tot de misdaad in staat. Dc politie-beambtc verwees hem daarop naar zijn chef de commissaris van politie tc Wageningen, die hem hoorde en daar deze mededeclingcn deze van zeer veel be lang toeschenen werd terstond van deze verklaringen proces-verbaal opgemaakt, waarop het afschrift daarvan per politie motor 's middags om i uur haar de politie te Ede is gezonden ter afwikkeling. Pertinent verklaarde Robbcrlscn, dat hij dezo personen tot het gepleegde misdrijf volkomen in 6taat achtte, er bij voegende to weten dat Jan Hoek. met wjen nij 9 maanden hod gewerkt, in hot bezit is van een dolkmes. Door deze aanwijzingen is zoo boeloot bovengenoemd communiqué dc aandacht der Edesche politie op Jan Hoek gevestigd cn naar aanleiding hiervan is hij Zater dagavond uitgenoodigd op het politiebu reau tc Ede to komen, en toen hij niet ver scheen is tot zijn arrestatie overgegaan. Ieder sterveling zou denken, zoo teekent de NVngcningscho Courant hierbij aan, dat na zulk een officieel stuk van den commissaris van politie le Wagenin gen do Edesche politie onverwijld de hand op hcdocld persoon gelegd zou hebben om door confrontatie met mej. Boerwinkel uit te maken of men hier werkelijk met den moordenaar te doen had. Vier en twintig uren later, dus Zaterdag avond. liep de man nog frank en vrij in Wageningen. In verband met ccn cn ander dood ons eigenaardig aan een bericht, dat wc in verschillends bladen lazen cn dat ongetwijfeld van de politie in Ede afkom stig was. „Nog vernemen wij, dat het niet ge heel juist Is, dal Hoek is aangehouden op aanwijzing van een chauffeur uit Wageningen, zooals is gemeld. Derge lijke inlichtingen had de Edesche po litic rcede van tientallen personen ge kregen, ook van dc justitie zelve. Zij had den rnan reeds eerder in het oog cn toen oen bepaald spoor, dat caret werd gevolgd, was doodgeloopen, is zij onmiddellijk daarop 2ich bezig gaan houden met een onderzoek naar de ge dragingen van Hoek'". Nu kan ons dc animositeit tuaschen de politie om de „eer cn de „centen' koud luien; de koogorc autoriteiten zullen dat wel in hel gelijk breiën; naar wo verne men heeft dc chauffeur Donderdag ccn be zoek gebracht aan den officier van justitie, jhr. mr. Xahuys te Arnhem cn zal de ccntenkweslic dus wel naar billijkheid op gelost worden. Maar wat ous meer interesseert is of al het mogelijke gedaan is, om den dader van VAN PERSEIJNSTRAAT 19 Telefoon 432 sLECTR. TECHN. BUREAU UTR. STRAA t 15 TEL. 483 dit misdrijf zoo spoedig mogelijk te ont« dekken cn zoo weinig mogelijk kans te laten. Wij liebbon over deze zaak een onder houd gehad met don commissaris van po litie to Wageningen en met den chauffeur K. Robbertsen «n hoe moer wc ons in de situatie indringen hoe meer komt bij ons do vraag naar voren of do politie tc Ede wel met het noodige doorzicht en de noo< digo voortvarendheid heoft gehandeld. Wanneer we nagaan wie de persoon van tioo verdachte is, mogen wo toch aannemen dat de politie doorloopend oen oogje op hem hoeft gehouden en dat bij con geval als hier, het eerst wel haar aandacht op Jan Hoek gevestigd had moeten zijn. Het enkele jaren geleden in Lunteren voorge vallene zal de Edescho politic toch nog we! bekend zijn. Nu lazen we wel dat. mei. Boerwinkel had gesproken van blauwe oogen en dus het signalement niet klopte, maar waar zij den verdachte bij dc confrontatie dadelijk herkende kan het signalement toch niet al le veel afwijkend zijn geweest, zooals ook wel uit do vorklaring van Robbortsen blijkt. 't Komt ons voor dat bij een tijdig op treden van de politie de mogelijkheid had beslaan dat er heel wat moer „doode ge tuigen" als bewijsstukken tegen den ver dachte zouden gevonden kunnen zijn; in 4S uren kan er heel wat opgeruimd zijn. Wij zullen het voor ditmaal hierbij laten. Wij hebben echter hot vermoeden dat in de zaak-Jan Hoek, ook buiten don moord Ede, nog wel meer aan het licht zal ko- moa. LEPEL INGESLIKT. Een obstinate psychopaath. Lage Zwaluwc, 9 Maart. De ont vluchte uit het Rsychopathcngesticht tc Lei den, die door do Rottcrdamschc politie we gens diefstal van een paard was aangchuu- den 011 verdacht werd van een diefstal op Zevonbergschcn Hoek, kon niet worden ge hoord, doordot hij tijdens zijn arrest kans zag liet onderstuk van ccn lepel in tc slik ken, hetgeen door operatief ingrijpen in het ziekenhuis moest worden verwijderd. Sergeant-majoor i „Jullie kunt lachen ais is Je eèri grap vertel. Voor de rest van den tijd heb lullle ie ver standig te gedragen.0 .(County Lite).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 4