GANDHI EINDELIJK GEARRESTEERD DEEEMLANDER Dinsdag 6 Mei 1930 Uitgave: VALKHOFF Co. 1 Bureau: Arnhemschepoortwal 2a jtenlandsch Overzicht Wereldtentoonstelling te Luik geopend NAAR DE GEVANGENIS TE P00NA GEBRACHT De regeering te Bofnbay motiveert haar stap 28e Jaargang No. 268 Fa. L. J. Luycx en Zn. DAMES KOUSEN Ontploffing in een ïijnkoekenfabriek Studentenreïletjes te Madrid De roode vlag op de Universiteit GROOTE SN AMERIKA lommCMEUKPRI K per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10, per maand f 0.75, per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17'/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC. 513 PRIJS DER ADVERTENTIES van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer, - elke regel meer f0.25. Licfdadighelds-advertcntlËfl voorde helft van den prijs. Kleine Advertentiën „KEITJES" bijvooruitbetaling 1—3 regels' 50 cent, dke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—Bewijsnummer cxtrA f 0.05 Gandhi tenslotte gearresteerd. Wat do regeering tot den stap bewoog. viel den laatster» tijd over officicele officieus0 uitspraken te beschikken. wel dc verwachting wekten, dat de tot dus- systematisch uitgestelde aanhouding Gandhi, den Bntóch-Indischen leider. I lang meer op zich zou laten wachten c is nu gisteren inderdaad een feit ge- den. Heeft Gandhi zich dan aan daden geweld schuldig gemaakt Geenszins, is de leer der weerloosheid blijven pre cn, al viel aan den anderen kant in zijn rste verklaringen iets te beluisteren, dat kunnen worden uitgelegd als een aan- ring tot revolutionaire daden Hritscb-Indifichcn regeeiingsautori heeft het niet aan lankmoedigheid -.ken; zooveel geduld werd zelfs aan dag gelegd, dat men de regeering met wijten overlaadde en haar een zwakheid r de voeten wiorp: die naar sommigen zou uitloopcn op de aller 'dlotiigste gevolgen. Zoolang mogelijk de de regeering een arrestatie veumijden, r 7.ij tiki noodeloos Gandhi tot een mar- lar wilde Diaken. veld icht ten gunste van burgerlijke [êhoorzaamheid. dien Gandhi voerde en aan alle gewelddadigheid ontbrak Bntsch-Indischo leider drong er steeds an. dal men met vi'eeclzani- middelen doel moest trachten te bereiken had iddeis tengevolge, dat dc wet op uitge- ïde schaal werd geschonden, terwijl in eel Indie 'tengevolge van Gundhi's actie stemming ontstond, die zóó'geprikkeld dat ordeverstoringen ën b'-oedvergie- niet achterwege bleven. Juist de laatste icn nam het aantal buitensporigheden Gandhi betreurde deze. excessen wel, gelijk in een regcering&communique, de aanhouding motiveert, wordt opgc- rkt, zijn protest tegen het gedrag van i cpstandigc volgelingen werd hoe lan- hoe zwakker. Het iel niet legen to n, dat Gandhi tenslotte niet meer in it was de krachten, die hij had opgeroe id behec£srhen. De arrestatie beteekent dan ook geens zins het einde van de moeilijkheden Het is zelfs mogelijk, dat die nu pas goed zullen beginnen. Op verschillende plaatsen in In- dié gist het cn bij wijze van voorzorg zijn allerlei militaire maatregelen genomen, om zoo noodig het hoofd te kunnen bieden aan ernstige opstanden. De autoriteiten achten dus zolf bedenkelijke uitbarstingen niet uit gesloten en vooral in de Noordwestelijke grensprovincie wordt de toestand nog al précair geacht. De stammen, die daar wo nen, zijn wel geen aanhangers van Gandhi's denkbeelden, maar de stemming, tl ie deze heeft gewekt, is liuh zeer welkom, omdat zij daardoor gemakkelijker en met grooter kans op welslagen een revoluticsfeer kun nen scheppen. Dreigende clgemcene staking ie Bombay Koning Albert brengt hulde aan de,stad GANDHI. n elk geval, het schenden der zoutwet liet pesten bij drankwinkels, het boy van buitenlandschc, i. c. Engelsche. ie - u cn de aansporing om bepaalde ■lotingen niet te betalen, leidde tot een warden en gevaarlijken toestand en hier am nog bij, dat Gandhi tevens dc a.s. Ei'nerning van zoutopslagplaatsen aan- "hgde. Dit laatste was een rebelsclie ad, waarbij geweld, geweld zou uillok- e De reg eering kon zoo iels niet gedoo- i en meende, dat er \oor haar niets an- '3 opzat dan aan Gandhi's actie door een estatie een einde te maken Te eerder 'loot zij iot dezen stap. omdat in 1919 i soortgelijke actie van Gandhi leidde tot Moedige hotsingen, vooral te Amrit- waarbij honderden personen werden lood cn gewond, terwijl ook nog enkele cn daarna dc in Indie gewekte onrust uiting vond 111 tal van moordén, on cgeldhedcn en brandstichtingen. Ook 'iideriijd js Gandhi gevangen genomen. j'U de Britsch-Indische leidei than? is gehouden, beteekent echter geenszins, hij als een misdadiger in een kerker worden opgesloten. Integendeel, op '•d van een meer dan honderd jaren! oud ilèmoht houdt men hém alleen ma««r ge- n?en. zonder dat hij vooi de rechtbank worden gedaagd. Mij zal kunnen rekc- ri op een welwillende behandeling: maat- 'clen voor zijn gezondheid worden geno- :I1 cn aan allerlei gerief zal het hem niet tbreken. Dc gevangenschap eerder n rnen spreken \an een inteineering 'luren, zoolang het der rsgcering be 9. Het doel ervan is duidelijk men wil -omoederen der volgelingen, «lie Gandhi fUtqchtelijk vereeren, niet prikkelen 'lezen kwalijk te behandelen, terwijl iderzijds aan den leider wordt belet per- onlijk den veldtocht voort te zetten. Gandhi's plaats is natuurlijk terstond 50r een anderen leider ingenomen en irmoedelijk zal dc tegen Engeland ge- ple, althank op onafhankelijkheid aan- Urpnrte, actio ook nu voortduicn. Het is bter de vraag, of Abas Tyabji dezelfde iestdrift zal weten te wekken als de ma- Oma, Brussel, 3 Mei (V.D.) Hedenmiddag is in tegenwoordigheid van dc Koninklijke 'amiïic, liet corps diplomatique cn tal van leden van Kamer en Senaat, benevens vele militaire cn civiele autoriteiten dc wereld tentoonstelling officieel geopend. Omstreeks twee uur arriveerde koning Albert, koningin Elisabeth, het kroonprin selijk paar eri prins Karei, alsmede dc mi nister-president Jaspar cn de minister \an arbeid, nijverheid en sociale voorzorg, per koninklijken trein aan het station, waar zij werden ontvangen door burgemeester Neu- jean en den gouverneur der provincie. Een zangkoor bracht eenige liederen ten ge- hoore. In open hol rij tuigen werd naar de groot e feestzaal gereden, .waar de openingsplech tigheid plaats vond. Eon opgetogen menigte juichte den koninklijken stoet op weg naar dc tentoonstelling geestdriftig toe. Kerel werd hel woord gevoerd door het Kamerlid Gérai'don. voorzitter van het uit voerend comité, die den iioogen gasten wel kom heette on het doel der tentoonstelling uiteenzette Naast de Antwerpsche tentoon stelling: ts die van' Luik op haar plaats niet omdat het feest der Vlamingen door allen gevierd wprdl, doch het eeuwfeest van ge- heil Beigio. dat ook de Luikenaars lief hebben Nadat de. lieej- Ein.ile Digneffe, oud-burge meester van Luik cn voorziter van den raad van beheer der tentoonstelling, de ko ninklijke familie had begroot, nam minis ter Heyman hel woord Aan 't 6lot van zijn betoog waarin hij hulde bracht aan allen, die hebben medegewerkt aan de lot stand- koming van de tentoonstelling wees spre ker op het doel van de tentoonstelling nl. den volkeren te tooncn wat Belgie op in dustrieel gebied vermag. Zij is levens een symbool van den vooruitgang der techniek en een les van de daad, die een aanmoedi ging moet zijn voor de stad en het land. Het slotwoord werd uitgesproken door koning Albert. Allereerst bracht deze hulde aan de stad Luik Hij herinnerde aan de groote staatslieden, die do stad had voorge bracht cn wees op de beteekenis van Luik als nijverheidscentrum en van de universi teit, waarna hij de tentoonstelling voor ge opend verklaarde Vervolgons werd een rondgang over het tentoonstellingsterrein gemaakt, waarbij de hooge gasten een défilé van niet minder dan 1500 motorrijders in oogcnöchouw had den te nemen. Na dat een bezoek was ge bracht aan de noordelijke afdeeling. begaf het hooge gezelschap zich per boot naar den zui.deli.ikcn 6ector. In het feestgebouw in hel Boveriepark had des avonds een gala-diner plaats, dat werd aangeboden door de gemeentelijke au toriteiten. De koning hield een tafelrede, waarin hij gewaagde van een 6poedig begin der werkzaamheden voor het kanaal Luik- Antwerpcn, dat ven groote beteekeni6 voor den bloei van dc stad Luik moet worden geacht. Om half elf keerde de koninklijke familie naar Brussel terug. Des avonds hadden in de geïllumineerde stad talrijke feestelijkheden plaats. Het be roemde mannenkoor „Legia" cn do Disci ples de Grétry luisterden de plechtigheid op. DOODELTJK ONGEVAL BIJ DE MOTORRENNEN. Londen-, 3 Mei (V.D.) Bij dc groote mo- torrennen te Brookland is dc bekende En gelsche renner Hieatt verongelukt. Zijn mo tor begon plotseling te slingeren, reed door een afrastering en sloeg over den kop. Zijn mederijder kon zich uit de overblijfselen bevrijden, daar hij slechts licht gewond werd. Hieatt beliep ernstige hoofdworiden op en was op slag dood. EEN HUWELIJK IN HET ESPERANTO. Br u nn, 4 Mei. (V.D.) Alhier is dezer dagen voor het e?rst een paar in het espe ranto gehuwd. In de kerk werd in deze kubist-taal gezongen cn gebeden. Ook tij dens het bruilofstfeest onderhielden de gas ten zich in deze taal. De jonggehuwden ontvingen talrijke gelukwenschen van es perantisten in binnen- cn buitenland. Lo nden, 5 Mei. (V. D.) In den afgeloo- pen nacht is Gandhi in een klein plaatsje in de nabijheid van Soerat gearresteerd. Dc arrestatie vond plaats op grond van een verordening, dnlee.cnde uit hét jaar 1827. Na zijn aricslatio werd Gandhi met een posttrein naar Borivli, op ongeveer GO K.M. afstand van Bombay, gevoerd en vandaar met een gesloten auto naar de gevangenis te Poona, 150 K.M ten Zuid-Oosten van Bombay gelegen. In do gevangenis te Poona zal Gandhi voorloopig blijven, wanneer niet onmiddellijk na zijn arrestatie een gerech telijke vervolging legen hem wordt ingc- fsteld. Tc Bombay hebben de autoriteiten omvangrijke maatregelen genomen om de monstraties en onlusten tegen te gaan. Tot nog toe heeil dc Britsche regeering geen officicele verk'aring met nadere bizon derheden omtrent Gandhis arrestatie ge daan. Ook dc berichten uit Indic in dc och tendbladen van heden geven geen aanwij zing welke bepaalde ernstigo gebeurtenis de onmiddellijke aanleiding-lot Gandhi's ar restatie is. geweest Berichten over een blij- venden ernst.gen locstand komen slechts van do Noordwestelijke grens van Indie De verordening, waarbij een vroeger ver bod tegen het houden van vergaderingen weer in werking-wordt gesteld, vindt .hpar oorzaak in de onrust, die onder verschei dene sterke stammen in het Noordwesten heerscht. Hoewel verklaard wordt, dat het dezer dagen opnieuw beletten van den post van 'Britsch commissaris aan de Noordwest- grens niet :n verband «iaat met de onlusten of met de d.cnslwetvering van Indische troe pen, die kort geleden te Pesjawar plants had, heeft dit feit toch bezorgdhheid in En gelsche klinger: gewekt. Eowapening der Europeanen in Bombay. Londen, 5 Mei (V D.) Na dé*arrestatie van Gandhi zijn te Bombay sterke afdcelin- gen Britsche troepen en politie geconcen treerd om eveniueclg ops«an«lige bewegingen onmiddellijk ui dc kiem te kunnen smoren De Europeesrhe beambten der banken cn grooto firma's hebben wapens ontvangen oin in geval van njod te gebruiken. Van Indische zijdo worden pogingen in het werk gesicid om te Bombay een alge- mecno staking te (oen uitbreken cn in an dere groote steden demonstraties te houden Esn officicele varklaring inzake de aanhouding. Londen, 5 Mei. (V. D.) De regeering te Bombay publiceert een officieel bericht over de arrestatie van Gandhi, waarin o.a. wordt verklaard: De actie van civiele, ongehoorzaamheid, waarvoor Gandhi «n dc eerste plaats verant woordelijk is, heeft lot uitgebreide orde- en rustverstoringen in alle deelen van Indic ge leid. Gandhi heeft weliswaar zelf vele da- don betreurd, doch zijn protesten tegen het optreden van zijn opstandige aanhangers zijn zwakker geworden en het is duidelijk, dat hij niet langer in staat is den toestand meester te blijven. Het bericht geeft dan een opsomming van do acties, waartoe Gandhi heeft aangc- spoord. Verder heeft Gandhi verklaard, dat hij voornemens is naar de zoutmijnen in Dharasana tc willen gaan om het daar ver zamelde zout in bezit lo nemen, dnt niet het eigendom der regeering, doch der zout fabrikanten is. Een dergelijke overval zou niot zonder toepassing Van geweld kunnen plaats hebben cn zou onvermijdelijk tot gc- wapenrlen tegenstand van do zoutfabrikan- fen en de poiitio leiden. De regeering van Bombay heeft, sinds Gandhi Alimedabad verliet, steeds een politiek van grootmoedig geduld gevolgd. Da feiten hebben getoond dat de vrocgero gebeurtenissen, waarbij bloed gevloeid is, zich zullen herhalen, wan neer bet Gandhi zou worden toegestaan zijn huidige campagne voort te zetten. In deze omstandigheden is de regeering to Bombay in volledige overeenstemming met de Indi sche regeering tot dc conclusie gekomen, dat het niet langer mogelijk is Gandhi in vrijheid te lalcn om een zeer ernstige be dreiging van de rust te verhinderen. Tijdens zijn rede werd de vergadering niet gestoord cn niets scheen er op te wijzen,'dat zijn arrestatie zoo aanslaande was. Deze had vannacht om 1 uur cn in het grootste ge heim plaats. Gandhi werd naar het station van Achadiibad vervoerd cn daar onder be waking van een Indisch politieambtenaar cn van een tweeden beambte in een bizonder aan den L-ein gchaaktcn salonvvagen ge bracht, welke naar Barivli vertrok. Gandhi zelf was zeer kalm en gelaten. In Barivli wachtte een auto, welke hem naar de ge vangenis van Poona overbracht. Van de auto waren de gordijntjes neergelaten, om den indruk to wokken, dat de inzittenden reizende Indische dames waren. De chauf feur was in burger gekleed. liet bericht van de arrestatie van Gandhi werd nog in den loop van den nacht tc Bombay bekend door een extra-editir van een blad cn verwekte groote opschudding De krijgsraad van het Indische congres kwam terstond bijeen cn besloot den Maandag cn Dinsdag lot „har tal", d. i. algernecuen rouwdag, tc verkla ren. Aanhangers van Gandhi begaven zich vanmorgen vroeg naar de Indische zaken wijk om do kooplieden aan te manen allen arbeid te laten rusten. Londen. 5 Mei (H. N.) Te Bombay bleven v andaag als protest tegen dc as tatic van Gandhi alle winkels der Hindoes en ook vele Ilchammcdaansche zaken ge sloten Dc regeeringsgebouvven, do postkan- teren en dc spinnerijen worden door sol daten bewaakt. De beurzen te Bombay ble ven gesloten. Men verwacht, dat aan Gand- hic maandelijks een bedrag van -£ 7.5 zal worden verleend om in zijn levensonder houd te voorzien. Dc minister van Indie verklaarde vandaag in het Lagerhuis, dal de overheid in Britsch Indié neg steeds be reid is om met de Indische leiders op een conferentie te ondcliandelcn. To Peshawar heeft de regeering den toestand in de hand. Abbas Tyabji neemt ds lei- ding van Gandhi over. Londen, 5 Mei (H.N.) Abba* Tyabji, dien Gandhi tot leider over dc vrijwilligers heeft aangesteld voor het geval van zijn arres tatie, heeft dc leiding aanvaard. Te Bombay js vanavond een groote ver gadering gehouden, waaraan nicer dan 100.000 personen deelnamen en waarin de sprekers de aanwezigen aanspoorden om geen gewei 1 te gcbruikpn en den strijd voort to zetten. Zij vvcnschtcn GanrJJtii met zijn arrestatie geluk. Alio belangrijko gebouwen worden door Engchchc cn Indische soldaten bewaakt. Soldaten me: machinegeweren zijn opge steld op da strateg-'sch belangrijke punten. Uit Lahore word gemeld, dat op liet be richt van de arre-tatie van Gandhi alle scholen gesloten werden. Vijftien vrijwilli gers en leden van liet Indische Congres, die voor zaken pvstter, waar buitcnlandsche stoffen'vvordoii verkocht, zijn gearresteerd. WEERBERICHT. Hoogste ba rome t|bs tand: 767.0 te Bost. Laagste barometerstand: 749 1 te Valentia, Verwachting: Matige Z. O tot Z. W. wind. meest zwaar bewolkt, toene mende kans op regen of on- weder, aanvankelijk warmer. LANSESTRAAT 49-51. - TEL. 109 Fil vanaf 95 cent - Zijden vanaf f1.35 Fil-Zijde vanaf f 1.10. Allaen so li ede kwaliteiten. Vijftigtal dooden en ge wonden M a d r i d, o Mei (V.D.) De Zaterdag plaats gehad hebbende studéntenónlustcn hebben zich heden herhaald. Daar de regeering de politie tot het betreden van het Universi teitsgebouw nog steeds geen vergunning heeft gegeven, stond zij voortdurend bloot aan de aanvallen der in hot gebouw vcr- schansto studenten, die .weliswaar niet dc politie, maar dan toch de voorbijgangers mei steunen en anderszins bekogelden. He den werd :Jo toestand tamelijk critiek, daar de politie, nadat .verscheidene -barer beamb ten dooi steenworpen gekwetst vvaron. uit zelfverdediging salvo's revolverschoten be gon te lossen. Naar vei luidt zouden ook schoten gelost zijn van hei gebouw der Universiteit, waar op nog stc.cïs de rdoclp vlag'wappert Tot dusverre zijn er 17 gewonden en één doode; de gewonden zijn vrijwel allen zwaar ge kwetst. Onder de JaatMen bevindt zich ook een majoor van de Huzaren. Hedenavond wordt een bijzondere minis terraad gehouden ter bespreking van de middelen, waarmede deze studentenrevolu tie kan worden te niet gedaan Londc li, 5 Mei (V.D.) Maandagochtend omstreeks half twaalf heeft in de Ïijnkoe kenfabriek van de gebroeders Bibbvs te Liverpool een ernstige ontploffing plaats gehad, waarbij volgens dc tot nu toe ont vangen berichten \ijftig personon gedood en gewond werden. Dc' ontploffing werd veroorzaakt door een brand, die in één dei- silo's van een njeuw gedeelte der fabrie ken was uitgebroken. Uit alle doelen dei- stad spoedden de brandweren en de red dingsdienst zich naar de plaats van de ramp. Men vreest, dat het aantal dooden tenge volge van de ontploffing zeei groot zal zijn. Hoe de aanhouding in zijn werk ging Londen, 5 Mei. (H. N.) Omtrent de ar restatie van Gandhi worden nog de volgen de bizonderheden oek'cnd. Gandhi had Zon- .1a ga vond een vergadering te Soerat, dat on geveer 220 K.M van Bombay verwijderd is, toegesproken en zich in het blzondcr tot de vrouwen gewend om hen aan te sporen zijn campagne van lijdelijk verzet to steunen. AARDBEVING IN BRITSCH-INDIE To Karlsruhe geregistreerd. Karlsruhe, 5 Mei (H.NDe .seismo graaf van het Geodetische Instiiuut te Karlsruhe, hoeft vanmiddag een zeer hevige aardbeving gercgistreeid. De eerste golven traden op am 2 uur 57 min. cn <45 sec., die der tweede phase arn 3 uur 7 min. en 22 sec. De langste golven verden te 3 uur 30 min. geregistreerd. Do toestellen kwamen eerst om G uur tot rust. De haard bleek 8400 K M. van Karlsruhe verwijderd te zijn. MiUioenen dollars schade Dc omvang neg niet to over zien. Londen. 5 Mei (H.N.). I J i t Rangoon wordt gemeld, dat oen hevige aardbeving in de stad en geheel Burraah een groote pa niek heeft veroorzaakt. Verscheidene gebouwen zijn ernstig be schadigd cn ook moeten menschcnlevcns zijn te betreuren. Nadere ^zonderheden ontbreken nog. New York. 5 Mei. (H.N.) Aan de Oost kust van de Vereenigde Staten, van New England tot Virginia toe, doen zich uiige- breide bosohbranden voor. waardoor reeds groote-schade i» aangericht. De branden zijn een gevolg van do groote hitte en droogte, die op hot oogenblik hecrschon. De hout vesters achten het echter ook niet uitge sloten, dat vvcrkloozcn eveneens branden stichten om bij het blusschingswerk wat te verdienen. Te Nashua jn New Hampshire is de brand ook op de huizen van de stad over geslagen Driehonderd huizen, waaronder vele openbare gebouwen en het spoorweg station. zijn daar reeds verwoest. De krach tige wind begunstigde <te uitbreiding van het vuur. Voornl in Delaware. Pennsylvania •■n het Vesten van den stnat New York heb ben dc branden grootcn omvang aangeno men Men schat, dat in Long Island alleen een oppervlakte van 100 vierkante wijl in brand staat Vliegers, die opstegen om eer verkenningstocht uit te voeren, waren dooi de groote hitte gedwongen tot een hoogte van ..000 voet te stijgen. Ook het vliegter rein van Lakehurst wordt bedroigd. In dc buurt van New York zijn talrijke landhui zen verbrand New York, 5 Mei (V.D.) Door den Tillen wind werd liet blusschingswerk te Nashua ten zeerste bemoeilijkt, maar tegen den avond slaagde men er in het vuur tot staan te brengen. De schade bedraagt vele milli- o.enen dollars. Van de 29.000 inwoners der stad zijp ruim duizend dakloos geworden. Vijf personen liepen ernstige brandwonden oj> en drii* kinderen worden nog vermist. Voorts hebben reusachtige boschbranden States Island ten Zuiden van New York ge teisterd., Reeds werden meer dan honderd bungalows door het vuur vernield. Alle brandweeren van New York zijn ter bestrij ding van het vuur gealarmeerd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1