buitenland DE EEMLANDËQ Woensdag 7 Mei 1930 j Uitgave: VALKHOFF Co. Bureau: Arnhemschepoortwal 2a Buitenlandsch Overzicht WILLEM GROENHUIZEN Langestraat 43. Gouden en Zilverenwerken. HOE GANDHI WERD AANGEHOUDEN Met klokgelui het bericht der arrestatie verbreid AARDBEVINGSRAMP IN BURMA Egypte onderhandelt weer met Engeland 28e Jaargang No. 261 Fa. L. J. Luycx en Zn. ZIJDEN STOFFEN DE ONTPLOFFING TE LIVERPOOL ARPMfJFMËHTSPRIJS «aaoadea voor Amersfoort f2,10, pez maand '0.75, per weel- (mei gratis verzekering tegen ongelakkea) i 0.171/;. Blonenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nammers f 0.05. po:TREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 DAGBLAD PRIJS DER ADyERTENTIEN van 1— 4 regelt f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer, elke regel meer f0.25 Liefdidigheids-advertentlta voorde helft van den prijs. Kleine Advertentien „KEITJES' bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.—» Bewijsnummer ext/?. f 0.05 Cngelacds moeilijke positie in Brüsch-Indlë. De be weging van GandhI en de rebellie in do Noord-Weste lijke districten. Er bekoelt niet uitvoerig uiteengezet te worden, dat do beroering in Britsch-Indiè, vooral nu Gandhi's aanhouding een feit is geworden, nog stcods overal tc-r wereld de aandacht trekt. Er wordt aan herinnerd, dat, toen het bekende socialistische Lager huislid, de kapitein-luitenant buiteD dienst Kcnwortky, in het begin van dit jaar van eer, lange reis naar Indic in Engeland terugkeerde, hij zijn opvatting over het In disch- vraagstuk in een paar korte, zake lijke woorden formuleerde: ..Eruit gaan of regeeren!'" Natuurlijk was Ken worthy voor het 10- zeeren. Daar-er niet aan valt te twijfelen, dat alle Engelschcn, uitgezonderd eon klein -Tocpje, hetwelk zich schaart rondom Max ion, den leider van den linker Labourvleu- gel, mét lord Irwin, don vicekoning, die nog gehandhaafd is na het régime der con- f-rvatieven, cn mét den Labourminister voor Indie voorstanders van het regeeren ,ijn, moet do aanhouding van Gandhi wor den opgevat als een officicele Engclsche manifestatie, dat ian nu af weer een pe node van krachtiger regeeren in Indió zal jaovangen. Geenszins boteekent het, dat men thans voor do ontbinding \an het Britschc wereldrijk staat. De positie van Engeland in Indie is niet i-envoudig, maar een blad als do Deutsche Allgememo Zeitung. acht haar geenszins wanhopig of zonder perspectief. De vraag is niet. of het Engeland zal gelukken Indie tc kalmeeren, maar hoe Engeland de zaak zal aanpakken. Het gebruik maken van uitgebreider mi litaire machtsmiddelen, dat door een groot deel \an de Engclsche openbare mconing wordt geëisent, ligi niet 111 de lijn der zoo genaamde nieuwe Engelsclie koloniale po litiek, zooals zij na den oorlog vooral m de liekcnde verklaring van den hertog van Devonshire werd geproclameerd. Een der gelijk' militaire oplossing Js natuurlijk mogelijk cn zij zcu niet eens een grootc inspanning vergen. Engeland heeft bij de ..pacificatie van Irak" de waarde en de goedkoopte van het vliegtuig als vervan ger van do verouderde ..strafexpeditie" i leer en kennen. 'V. ----- Dij de onlusten in IncIïG gaat het om J 'woo zak-m, die volkomen van elkaar on afhankelijk zijn: de vrijheidsbeweging van Gandhi en do 'gïelcgcnheidsrebeïlife der nog nooit iot rust en vrede gebrachte stammen •»an dö N.W. grens. Van heel het Engclsche leger in Indie staat in vredestijd niet min der dan vijl zesdo in 't N.W. grensgbied. Voor het overige gebied, heel het grooto, merkelijke Indie, heeft Engeland tot dus- ur kunnen volstaan met enkele duizen- «i«n soldaten en politieagenten. Ilct Duit die blad rnccnt, dat de beweging van Gan- I bi het Engelschc imperialisme geen ern- I 'ice militaire moeilijkheden kan bereiden, I be Engelsehen zullen naar aanleiding v an I Gen stnjd tegen het zoutmonnpolio nauwe- I iijks wijziging brengen in hun „vreedza- I me" politiek. In het N.W. zal zij echter wel •p haar hoede zijn. maar dit heeft niet I rechtstreeks met Gandhi to maken. Men I heeft Gandhi, weloverwogen, zelf het be- 1 ijs laten leveren, dat de politiek der go- I meldlooshf-id. die hij proclameerde, niet I mogelijk was. Dit is de bcteekenis 'van de vier weken, gedurende welke men hem on- -ernoeirl liet Wanneer, thans een periode 'in krachiiger regeeren volgt, boteekent 'iit een \ortraging van den door Engeland "Xirgenomon hervormingsarbeid. Vele En- j:-clechen zullen dit toejuichen, vorschci- fno Indiërs het betreuren. Een rcvolutio- ÏMire Indische volksbeweging kan nooit I naers dan een boeronbeweging zijn. Voor 'Ie:* massa's van het Indische volk betee- Jhnifn constititioneele hervormingen niets, Tocialo horvormisgen alles. RUSSISCHE ZAAKGELASTIGDE UITGEWEZEN, ^'ow-Vork, 6 Mei. (H.NUit Maxico l^rdt gemeld, dat Jakob Friedmann, de l'^che zaakgelastigde, dlo sedert het l'orekpn der diplomatieke betrekkingen I J*chcn Mexico en .Sovjet-Rusland me'. 1/ u'aarneming der zaken was belast, we |^n$ communistische intriges is gearres» Hij zal ten spoedigste over de eren.* l"-r<Ien gezet. PE BEDRIJVIGHEID DER COMMUNISTEN IN AMERIKA. Russen roet uitzetting be dreigd. Iww-Vork, :1 i. (V. I), Gedurende Mie week zal door het congres een onder- J1** worden ingesteld naar de actie der l^oiunisU'n in de Ver. Staten. In overwe f -1? wordt genomen allo Russen, die zich F*1 communistische propaganda bezig hou T 1 uit bet land te zetten. De hoofdcora F betris der New Yorksche politie is als i^uiKii^naaj. Washington ontboden Het juiste adres voor Uw TEL. 852. Hij nam zijn draagbaar spinne wiel mee Londen, 5 Mei. (V.DMet betrekking tot do arrestatie van Gandhi wordt nog het volgende gemeld Gandhi bevond zich in zijn kamp te Iva- radi, een kleine plaats op ongeveer 225 K.M. van Bombay verwijderd. Even voor 1 uur 's nachts verschenen op een gegeven oogenbllk de districtrechter. het hoofd van de politie, zijn plaatsvervanger en een 20-tal zwaargewapende politieagenten in het. kam pement. Gand'hi lag in diepen slaap ver zonken. De politie richtte een Mectrische lantaren op zijn gelaat, waarna Gandhi ontwaakte en vroeg wat er van haar dienst was, waarna, do politie hem mededoelde, dat men bevel had ontvangen bom to nrres- 5°ren. Vervolgens vroeg Gandhi naar de redenen van deze arrestatie, waarna hot be vel werd voorgelezen. IIli maakte zich daarop voor de reis gereed, gaf één zijner vertrouwden een brief, welke aan den on der-koning geadresseerd is en verzocht den anderen het Hindoe-volkslied te zingen. Hij zelf nam zijn draagbaar spinnewiel mede en werd vervolgens per auto naar het station overgebracht. Vandaar werd hij per post trein vervoerd noar Bovrivli, op ongeveer 35 K. M. van Bombay. Daar aangekomen, werd Gandhi per politieauto met gesloten gordij nen naar de gevangenis van Joroda getrans porteerd. Een cn ander had een vlot verloop cn trok oergon? do aandacht. Het bericht van Gandhi's arrestatie werd te Bombay door vrijwilligers van hot con gres mot klokgelui verbreid. Het publiek werd verzocht don arbeid noer te leggen cn zoowel den dag van heden als dien van mor gen als rouwdag in acht. te nemen. De ka toen- en zaadbeurzen werden gesloten. De regeering te Bombay heeft, behalve de reeds genomen maatregelen, ook order gegeven, dat twee aideelingen van een Engelsch in- fanterieregiment zich in het centrum der katoenspinnerij-industrie en in de nabijheid van het hoofdkwartier der politie zal sta- tionnecron. Als verdere veiligheidsmaatre gel werd een vl ijwilligersdienst ingesteld ter handhaving van de openbare orde. Voor- loopig zal de vróuw van Gandhi zijn cam pagne voor de civiele ongehoorzaamheid voortzetten. - Rustig verloop van den rouwdag Londen, 6 M e it (Iï. N.) In Britsch-IndlÖ is do rouwdag wegens do arrestatie van Gandhi gisteren o\er het algemeen rustig vorloopen. De staat van belegd is afgekon digd voor het gebied, waar de gevangenis zich bevindt on alle toegangswegen en re- eeringsgebouwen «taan onder scherpe mi litaire bewaking. Do Engelscbe bladen kcu- len over het algemeen de arrestatie van Gandhi goed. De conservatieve bladen verklaren, dat men veel vroege*- daartoe had moeten /vergaan, voordat de toestand zoo kritiek .vas geworden. Dc Daily Herald verzet zich niet tegen dc arrestatie, ocfcni echter kri tiek op het feit, dat Gandhi zonder gerech telijk onderzoek op grond van oen zoo oude, uit 1827 dateerende, verordening in hechte nis wordt gehouden. Omtrent den toestand to Pcsjawar in het N.-W. van Indic zijn thans nadere bizonder- heden ontvangen Daaruit blijkt, dat de na tionalistische leiders niet volstonden met do algemeene staking af to kondigen, doch ook dc vijandelijke grcnss'ammen aanspoorden om tegen de stad op te rukken. De indruk der aanhouding in Engeland en Indië. Londen, G Mei. (V. D.) Dc Time3 meldt uit Simla, dat Gandhi 3 arrestatie geschied- do op grond van een oude verordening der regeering to Bombay, zoodat een strafver volging, die waarschijnlijk aanleiding zou zijn geweest tot demonstraties en botsin gen, vermeden kan worden. Gandhi zal niet hot stempel dragen van oen veroordeelden gevangene, maar zM goheel behandeld wor Jen als een man, die door dc regcering ceni- I ,*cn tijd wordt vastgehouden. Van nauw aan i de regecring verwante kringen wordt voorts I vernomen, dat het bericht van Gandhi's ar restatie te Simla zelf zonder bizondero op winding werd ontvangen, aangezien het ge rucht van Gandhi's aanstaande arrestatie reeds dagen van te voren dc ronde had, ge daan. Bij do Engelschen in Indië hoeft Gandhi's arrestatie in het algemeen voldoening gc- •vekt, aangezien zij er een teeken in zien, dat er verandering is gekomen in den on dragelijk geworden toestand en dat het Biitsche bestuur binnen twee of "drie dagen de gehecle situatie in dc hand zal hebben. Men hoopt, dat na een korten storm de toe standen in korten rijd w eer normaal zullen zijn. In elk geval geeft men aan dezo arres tatie do voorkeur boven do spanning, waar in men den laatston tijd verkeerde en die het zakcnlevon ongunstig beïnvloedde. Te Calcutta, Bombay en Madras hebben de autoriteiten zulke omvangrijko voorzorgs maatregelen genomen, dat cr tot nog toe geen demonsiratics of onlusten konden plaats vinden. Te Karachi heeft de politie den gchcelcn vyapenvoorraad uit het stede lijk wapendepót verwijderd. Ongeveer 700 geweren, G00,0C0. patronen cn 120 pond bus kruit zijn naar andero plaatsen .overge bracht. Londcn,.G Mei (V.D.) Dc arrestatie van Gandhi is in vrijwel allo steden en dorpen van Enga!sch-In liö als een nationalcn treurdag gevierd. Uit de grootere steden werden botsingen met do politie gomeld Ernstige incidenten hebben te Pansjanan- tala plaats gehad, gelegen aan de andere zijde van do rivier tegenover Calcutta, waar een menigte van enkele'duizenden personen trachtto een trein tc doen dcrailleeren en de politie met stecnen bekogelde. Een Engfclsch politieofficier cn een ser geant werden daarbij zwaar gewond. In middels gerequireerde politie-versterkingcn openden daarop het vuur, waarbij 15 inlan ders gewond werden. To Calcutta zelf wer den twee politiebeambten door steenworpen gewond. Te De.hi vuurden de politie op een inenschenmenigte, die haar trachtte te om singelen. Samenscholingen van moer dan vijl personen werden daarop verboden ge steld. Tevoren was to Delhi een automobiel waarin vier politic officieren gezeten waren door het publiek overvallen en vernield: de politio chargeerde daarop met bamboestok ken. Twee der daarbij gekwetste inlanders zijn in het ziekenhuis aan do bekomen ver wondingen bezweken. Bij Jullunder in Bovcn-P.uliê werden 30 inlanders lijdcns plaats hebbende onlusten gewond. To Bombay trachtten arbeiders van een katoenspinnerij ecu fabriek in brand tc steken. De Engclsche autovilellen wijden incer in bot bijzonder hun aandacht aan Calcutta,, Bombay en Delhi. To Calcutta zijn WO En gelschcn als bijzondere burgerwacht voor den straatdienst opgeroepen. Te Delhi heeft een grooto vrouwenbetooging plaats gehad als protest tegen de arrestatie van Gandhi. Daarbij kwam hot hier cn daai tot ernstige botsingen, waarbij twro politic-agenten cn och aantal inboorlingen gewond'wciröèlt Uit Navsori wordt gemeld dat Gandhi op don avohd van zijn arrestatie een tw co de schrijven to; den onderkoning heeft ge richt waarin hij zegt, dat hij de gevaren kent, die de door hem aanvaarde methode vergezellen. Het land zal cchler datgene, wat hij wil, niet verkeerd verstaan. De oenigo weg, om het geweld uit den weg te ruimen is het volgen van een niet gewei da. dige methode. Indien ondanks herhaalde waarschuwingen lieden tot geweld over gaan, moet hij (Gandhi) de verantwoorde lijkheid daarvoor afwijzen. Gandhi 6telt dan de. vraag, of de onderkoning de voor keur gceif aan een geweldadigen opstand. Gandhi besluit den brief met oen verzoek aan den onderkoning, om do zoutbelasting op te heffen. Ilct schrijven begint ract dc woorden „Waarde vriend" cn eindigt met de woorden ,.Uw oprechlo vriend M. K. Gandhi." Gandhi is vandaag in dc gevangenis door gcnecsheeren onderzocht. Deze stel den vast, dat er geen spoor van hartziekte bij Gandhi tc .ontdekken is. Mcdan, G Mei. (Aneta.) De Bond van Britsch-Indiërs op Sumatra heeft do vol gende telegrammen gezonden aan den On derkoning cn het Nationaal Congres in Britsch-Indië„Alle Bntsch-lndiërs, wo nende ter Sumatra's Oostkust, betreuren de arrestatie van Mahatma Gïiandi. zullen den dag van heden als een rouwdag be schouwen cn zullen gebeden deen voor zij ne" spoedigo vrijlating''. Allo Bombayers, Bengalcozen cn Klinga- leczen zullen zich vandaag van voedsel onthouden. Er wordt gerept van duizenden dooden. Londen, 6 Mei (H.N.). De aardbeving in Burma heeft veel meer slachtofers ge maakt dan aanvankelijk werd aangeno men. Volgens dc laatste berichten moeten in de stad Pehoe, die 80 K.M. ten N. van Rangoon ligt, bijna 6000 menschcn om het leven zijn gekomen. Tengevolge van de aardschokken werd de waterleidiLg op verschillende plaatsen beschadigd, zoodat een deel der stad onder water kwam te staan. Ook ontstonden vele grooto branden, die op het oogenblik nog niet gebluscht zijn. To Pehoe moet geen huis onbeschadigd zijn gebleven. Er bestaan nog steeds moeilijkheden Londen, 5 Mei. (V.D.) Hedenavond wer den dc Engelscli-Egyptische onderhandelin gen in het ministerie \oor buitenlandsche zaken hervat. Henderson werd vergezeld door lord Thomson, minister voor de lucht vaart, lord Passfield, minister voor dc do minions, Dalton, parlementair ondersecre taris voor buitenlandsche zaken, sir Robeit Vansittart, permanent ondersecretaris voor buitenlandsche zaken en sit Percy Loraine, hoogen commissaris in Egypte. De bespre kingen duurden twee en een half uur. waarna deze werden verdaagd tot morgen ochtend. Vernomen wordt, dat dc moeilijk heden betreffende den Soedan nog .steeds niet zijn opgelost, terwijl ook omtrent an dere ounten nog geen overeenstemming is bereikt. Ih een officieel communiqué wordt opge merkt, dat de toestand „niet zonder moei lijkheden" is. Pessimisme te London. London, G Mei (V. D.) Dc vooruitzich ten der besprekingen lusschen Engeland cn Egypte .worden, nadat gistermiddag een be langrijke zitting heeft plaats gehad, in sommigo kringen vrij- pessimistisch beoor deeld. Do besprekingen worden in ieder geval hedenmidd :g voor'gezet. Na den teiugk' cr van den koerier uit Cairo zou echter gebleken zijn, dat niet al leen de So.'datikwestio, maar ook twee an dere punten, die tot nu toe een onderge schikte rol hebben gespeeld, op den tegen stand der Egyptische regeering stuiten. De Egyptische deiegatic tracht daarom te bercikèn, dat dc gehecle conferentio voor ecn jaar zal worden uitgesteld. De Times weet zelfs te melden, dat de Egvptonaren zelfs niet bereid zouden zijn tot het aanvaarden van den in hel ontwerp verdrag neergelegd en status quo voor den- Socdan. Aangezien de Britsche minister van bui tenlandsche zaken Donderdag of Vrijdag naar Genève vertrekt, wil men trachten de onderhandelingen vóór dien datum tot een goed emdo to brengen. Dc mogelijkheid daartoe schijnt echter gering. AARDSCHOKKEN IN ARGENTINIë. Londen, 6 Mei (H.N.) Uit Buenos Aires wordt gemeld, dat in de Argentijnsche pro vincie Mcndoza gistoravond zware aard schokken zijn waargenomen. Men vermoedt, dat het epicentrum van dc aardbeving in het Andesgebergtc ligt. MERKWAARDIGE TEMPERATUUR VERSCHILLEN. New York. G Mei (V.D.) Terwijl giste ren to New York dc zon brandend echaen en de temperatuur een hoogtepunt bereikte van 201A graad Celsius, werd do omgeving an Los Angelos en een grpot deel van Cali fornia geteisterd door hevigen sneeuwval en hcerschte cr een koudegolf, tengevolge waarvan één persoon om het leven kwam. SCHOTEN OP DE AUTO VAN EEN ROEMEENSCH GEZANT Boekarest, 6 Mei (A'.D.) Toen de Roe- meensche gezant te Washington, Davilla, die op het oogenblik met verlof in Roeme nie is, gisteravond tegen middernacht met zijn auto van ren bezoek bij prinses Bibescu naar de stad terugkeerde, werden verschil lende revolverschoten op de auto gelost, waardoor do wagen beschadigd werd. Nie mand werd gewond. Do poltie stolt e^n onderzoek in. EEN KRANIGE VLIEGSTER. De eerste etappe op weg naar Australië. Londen, G Mei. (V.D.) Gisteren startte van het. Londenschc vliegveld Croydon de 22-jarigo Miss Amy Johnson, alleen in een Gipsy Moth-sportvliegtuigje, teneinde te trachten, alleen naar Australië ie vliegen. Gisteren tegon den avond volooide zij de eerste etappe van haar vlucht door veilig op het vliogveld Aspern bij Weonen le lan den. Amy Johnson's machine biedt oor spronkelijk voor twee personen paats, doch op de plaats van den passagier heeft Miss lolinson een extra-tank laten inbouwen. De jonge pilote hoopt den afstand van 13.000 mijl in lange etappes to vliegen. He den hoopt miss Johnson Constonlinopel te bereiken. TUSSCHENTIJDSCHE VERKIEZING TE FULHAM. Londen. G Mei. (V.D.) Bij do tusschen- tijdscho verkiezingen te Fulham werd Je conservatief Cyril Cobb met een meerder heid van 240 stemmen gekozen. Hierdoor verloor de Labour party haar zetel, die zij daar had. De liberalen hadden geen togen- candidaat gesteld bij deze verkiezingen. ROUWDAG IN OOST-AFRIKA, Londen, 6 Mei. (V.D.) In geheel Oost- Afrika is een rouwdag gehouden naar aanleiding van de arrestatie van Gandbi. Overal werd het werk neergelegd. WEERBERICHT. Hoogste barometerstand: 7702 te Reijkjavik. Laagste barometerstand: 751.7 ie München. Verwachting: Meest matige X. iot N. 5\'. wind, meest zwaar bewolkt, waarschijnlijk nog met re gen, iets koeler. LAN3ESTRAAT 49-51 TEL 109 Veel kleuren en kwaliteiten. Pracht sorteering wollen Mousse- lines en Fantasie Stofjes. Een toenemend aantal dooden. Londen, 5 Mei (V. D) Het aantal doo den bij de ontploffingsramp te Liverpool is tot zes g tegen. Het juist aantal gewon den, o. w. zich ook de zoon van een der directeuren bevindt, staat nog steecis niet vast. 1)8 ontploffing is veroorzaakt door plotselinge ontvlamming van in olie ge drenkte zonnebloemkoeken, welke opgesla gen waren in de silo. De wanden van dé silo. welke uit houtwerk cn ijzer bestonden werden uit elkaar gedrukt, terwijl de brok stukken tientallen meters ver i.i het rond geslingerd werden. Op de explosie volgde onmiddellijk, een geweldige uitslaande vlam, waardoor alle op die verdieping aan wezige werklieden ernstige brandwonden opliepen. De vlammen sloegen daarop op de lager gelegen verdieping over. zoodat het personeel op de bovenste étage door het vuur letterlijk ingesloten was. He. reddings werk had een buitengewoon moeilijk ver loop. daar de meeste toegangen tot de locu- liteitcn onbruikbaar waren. In 1911 heeft in dezelfde fabriek een soortgelijko explosie plaats gehad. Toen kwamen er 21 personen om her leven, terwijl or 113 gewond werden. Nieuwe ontploffingen. Liverpool, 5 Mei. Vanavond werd de stad opnieuw gealarmeerd door de ontplof fing van verschillende gas-cylinders, die zich in een stal bevonden. Dertien perso nen raakten bedwelmd en worden naar het ziekenhuis ^.ebracht DE YOUNGOBLIGATIES. Meeningsverschlllen over den rentevoet. Parijs, 6 Mei. (V. D.) In welingelichte kringen verluidt, dat de te Parijs plaats vin dende besprekingen over de uitgifte dcr Voungobligaties waarschijnlijk morgen be ëindigd zu len worden Do rentevoet staat nog niet vast. Frankrijk en Duit-schland houden, naar verluidt, vast aan een rente voet van 5lj terwijl dc Amerikanen 6 zouden verlangen. JORIS DE LEEUW VOOR DEN KRIJGSRAAD. Bijzondere politicmaatregeleu. De correspondent van het. Vad. te Brussel meldt d.d. 5 Mei: Er zullen morgen te Luik bijzondere politiemaatregelen worden getroffen in ver band met de verschijning voor den krijgs raad aldaar van den Vlaamschen milicie», uit Antwerpen Joris do Leeuw, dio weiger! nail in de Fransche taal gegeven bevelen te gehoorzamen cn op het standpunt staa*., dat de Vlaamsche soldaat in het Belgische leger niet gedwongen kan worden Fransch te veretaan Ook te Brussel, waar op hetzelfde uur in de Karner door de Vlaamsche nationale af gevaardigden Herman Vos cn De Backer over de kwestie De Leeuw wordt geïnter pelleerd, zullen het parlementsgebouw en de tribunes in de zittingzaal extra worden bewaakt EEN KRANIG VLIEGSTER. Juffrouw Amy Johnson, een 22-jarig meis je, dat lid is van een Londenschc vliegclub, s in een klein vliegtuig alleen naar Austra lië vertrokken. Zij neemt haar weg over Weenen, Constantinopcl en Aleppo.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1