FIRMA DUIM BURGER
DE EEMLANDEh
Zaterdag 10 Mei 1930 Uitgave: VALKH0FF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a 28e Jaargang No. 264
ARNHEMSCHE WEG 26
DAIViES MODEZAAK
Herinnering en Verlangen
Buitenlandsch Overzicht
Voorgenomen aanslag op
Hindenburg?
BUflTEINSILJkN!©
Terugkeer tot den
status quo
Fa. L. J. Luycx en Zn.
ZIJDEN STOFFEN
HUIZE
,DE STICHTSCHE HEUVEL'
DE
.STAATSGREEP" ÏN
SPANJE
Hevige ontploffing in
een vleeschfabnek
ABONNEMENTSPRIJS P01 naanclen voor Amersfoort f 2.10 per maand 1 0.75, per
•u" 1 week (met g r a 11 s verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*»
Binnenland franco per post per 3 maanden f3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
PRIJS PER ADVERTE.'.TIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer^
elke regel meer f0.25. Llefdadigheids-advertentiön voor de
helft van den prijs. Kleine Advertcntiën „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50_cent,_elk? regel meer JP_cent, driemaal pjaatscn f_l.—Bewijsnummer extr.i f 0.05
Fleurige Zomerjaponnen
door
h. g. cannkgieter.
Het merischenlevcn wordt door tv.ee
lilicgwielen gedreven: herinnering en ver
langen hecten de beide motoren van ons
Bestaan.
T Herinnering bindt ons aan het verieden,
verlangen richt onzen blik op de toekomst.
Herinnering is dc grondslag, waarop wij
Ingebouw vestigen, verlangen het bestek,
Volgens hetwelk wij het opmetselen. Her
innering en verlangen, rlezc beide magne
tische polen houden ons leven in evenwicht;
Kan deze elkaar aanvullende en opheifen-
krachten zijn wij afhankelijk; lusschen.
lep beide staat tie rust en dc vastheid van
lei hoden alseen in de lijst gevat schil-
als eon in kolk en ccmënt gevoegde
fcetselstcert.
[Geen van beide kunnen wij missen; loot
van dc twee ons los, w c zijn ons even-
Bicht kwijt on séhietèii stuurloos 0116 ver-
Jerf tegemoet. .Uitsluitend verlangen is een
Brand, welke zichzelf verteert; uitsluitende
lerinnëring een betoovering, Welke het
Ilachtoffer vcrstceiit.
1 Wat wij zijn. zijn wij door herinnering «mi
■erlangen tegelijk, wat wij doen, doen wij
Indcr hun gestadige wisselwerking. 02*. oei,
lil, gedachte, hel is alles het voortbrengsel
fan dezen dubbelen droom: de droom van
.crieden en dc droom van do loekonist.
I In een zijner dirhterlijkste gelijkenissen
leeft Plato, de wijsgeer, het aldus voorgo-
lield, dat de inenschchzicl, voordat zij op
Tarde gestalte aanneemt, alle. dingen reeds
lecfl aanschouwd in liet heraëischc rijk
[au volmaakte schoonheid, en volkomen ge
it. Maar wannéér zij op aarde komt is
ziel dat vluchtige, schimachtige rijk
■ergetcn.
1 Doch soms.gebeurt het, dat een bepaald
|crsclujnnel haar treft: een persoon, een ge-
ïttcnis, et tl natuurt afred: Dóir woivH zij
prooi van een onverklaarbare ontroering.
i weet niet, wat. het ia. dat haar op zulk
len bizonderc manier naar dat verschijnsel
Tek't. Die vreemde aantrekkingskracht \e"-
Éjitcrt de ziel. Het is. of zij dit zeer be
donderde reeds eenmaal eerder aanschouw d
cell; of haar ontroering herkenning is.,Zij
Jerinnert zich en zij verlangt en deze sa-
Jensmclting van herinnering en verlangen
Demon wij liefde.
Is liefde niet dikwijls onbewuste herinnc-
tt'i Ken Duilschc dichter vertelt, hoe een
leerde op dc puinhoopen van Ponipcji
Ir, meisje ontmoet, welks eigenaardige
Ing hem treft. Onder de onverklaarbare
fkoring van dezen gang doet hij moeit
i dit meisje in kennis te komen en ais
tin dit eindelijk gplukt, blijkt het een
lnirmeisjc uit zijn geboortestad, dat door
nallige omstandigheden terzelfder lijd
hij in Ponipeji is aangeland. Zijn liefde
I onbewuste herkenning geweest!
A'elk een invloed oefent, zonder dat wij
Ji weten, de herinnering uit op ons levens-
|i' Ue bruidegom ziet in zijn bruid zijn
loeder terug en de bruid in den bruide-
Km haar vader Voorliefde en vooroordeel,
Inwenscls en vaardigheden nemen wij
ior van hen. die onze eerste levensjaren
Bbben vergezeld. Onze beroepskeus, de in-
1-hting van onze woning, ons jiolitiek in-
jdit, onze omgang met men^chen, hcr-
leriiigên bepalen het alles, Wij herleven
hei verleden in, hetzij als crkentelijk-
M, lielzij als v erzet.
■Want ook om ons oji het verleden tc vere
is horhdlen wij het. Grootc opvoeders zijn
j' volwassen leeftijd hun taak begonnen,
- goed te maken wat het leven hu:i in
Mm eigen jeugd had onthouden. Yrljlctds-
Bllcn hebben dc vaan van den opstand
|p!ant onder den bitteren indruk van de
ivernij, waaronderzij als kinderen had-
I"gezucht Ballingen hebben hun rocrend-
f oden aan 'r vaderland geschreven, toon
Bö het verblijf aldaar was ontzegd.
I'loe zou leven echter mogelijk zijn, zoo
1 niets ware dan herhaling van hel ver-
Ons wenkt aan do overzijde do an-
pool do toekomst, welkt ons trekt
onbekende gewesten. Om iets nieuwe*
Moven, om ons aan den tredmolen van
gewende te ontrukken, zetten wij koers
Mr het beloofde land.
■•har wordt dc herinnering gelouterd. Wij
I reten het verdrietige en slechte; onze
rho'hiing zeeft liet gebeurde cn laat al-
ln hot vohnuaklc door. Daarvan kneedt
I ?(>n beeld, dc geluksgodin van de toc-
W Het verloren paradijs herschept zij
hot land van belofte. Wat in het yor-
|Ui onbereikt, bleef, wordt toekomstige
lelijkheid, En het verlangen neemt de
l'ing van de herinnering over cn stuurt
J 'eveiisboot. in onstuimige drift naar hot
|tinvQ doel in de verte.
(Nadruk verboden).
De gespannen toestand
Spanje. De berichten om
trent een voorgenomen
staatsgreep.
Men heeft de laatste dagen kunnen lezen
dat een militaire staatsgreep, die de instel
ling rener nieuwe dictatuur in Spanje ten
doei had, nog net oji liet laatste nippertje
verijdeld kon worden. Bij deze samenzwe
ring moet generaal Martinez Anido, die on
der Primo de Rivera's bewind minister
binnenlnndschc zaken was en die indertijd
dikwijls als opvolger van Primo de Rivera
werd genoemd, dc voornaamste rol hebben
gespeeld, evenals generaal Barrera, die on
der Primo ile Rivera bevelvoerend generaal
van Cntalonio was. In den nacht van
Woensdag op Donderdag zou de staatsgreep
plaats .vinden, maar uil Madrileensche be
richten valt nf 1c leiden, dat de garnizoe
nen te Madrid en Barcelona uiot bereid
waren hun steun te vcrlecnen.
De regeering-Rerengucr vvqrd ingelicht
over hetgeen zich zou afspelen en deze hoeft
dp 'beide hoosre militairen toen zekerheids
halve onder bewaking gesteld;
Er hadden overigens in het buitenland
geruchten de ronde gedaan', dat de garni
zoenen te Madrid "on B.arccjona reeds in ojj-
stand waren gekomen. Dc Spaanschc regie
ring heeft tie juistheid van deze berichten
echter ontkend en laten uitkomen, dat de
militaire kringen, die besloten van elk
actief ingrijpen in dc poltiiek af te zien.
zich ditmaal verre hadden gehouden van
dc propaganda oh machinaties der politici
van verschillende richting. Niet alleen in
dc garnizoenen van Madrid en Barcelona
aldus dc officicolo. berichten maar ook
in alle andere Spaanschc steden hecrschl
volkomen rust.
Toch was hef optreden van Barrera en
Anido geenszins onverklaarbaar, omdat zij
een einde wilden maken aan de moeilijk
heden. die vooral dén lantsten tijd voor de
•monarchie zijn gerezen door de felle repu-
bjikelnsche actie van den schrijver .en boog-
lèeraor Unnmuno liet. is echter zeer de
vraag, of dobeweging der beide generaals,
wanneer deze in hurt opzet waren geslaagdl
met succes1 bekroond zou zijn geworden.
Het ligt toch voor de hand, dat niet alleen
de rogocring-Bérenguer zicli met hand en
tand tegen dc samenzweerders zou hebben
verzet, maai ovéuzeër alle ronublikeinschc
Kringen. De/.en zouden den „Putsch" stel
lig onmiddellijk hebben beantwoord met
een algemeene staking.
Overigens kan- niet wórden ontkend, dat
het tijdstip voor ,-rn staatsgreep niet kwaad
was gekozen. Er hcerscht sinds geruimen
lijd beroering in Span ie. daar tijdens
Berengucr's bewind de dictatuur feitelijk
op verkapte wijze voortduurt, hetgeen
felic propaganda door Uiiamuno en andere
republikeinen heeft uitgelokt Nog dezer
dagen weid in een bericht van den Ullstein
Nachrichtendienst opgemerkt, dal deze pro-
paganda niet alleen ernstige onrust had
gewekt in louter monarchistische kringen,
maar ook bij die burgers. wion hot vraag
stuk monarchie of republiek" maar matig
interesseert, maar die niettemin liet streven
dor rcgecring-Bercngucr steunen, om zoo
spoedig mogelijk één normaal en rustig po
lilick leven in Spanje te herstellen.
Hoe zeer de actie der beide.generaals de
ropublikeinschc kringen verontrustte, kan
afgeleid worden uit het feit, dat, toon dc
links zich orienteerendc elementen hoorden
van de plannen inzake den staatsgreep, zij
onmiddellijk een bijeenkomst hielden, na af
loop waarvan twee hunner zich naar gene
raal Berongucr begaven, om hem mee te
doelen, dat de liberale elementen zich ten
krachtigste zouden kanten tegen de moge
lijkheid oencr nieuwe dictatuur, liet hoofd
der ïegeering moet daarop hebben geant
woord, dat alle maatregelen waren geno
men om de plannen, waarop men hem at
tent had gemaakt, volkomen te verijdelen.
van de Nationale beweging in de stad om
palmboomen to vellen. Do geprikkelde me
nigte wierp uren lang stecncn naar de po
litie en de overheids-personen. Een iu-
landscli politieagent werd levend verbrand,
terwijl twee agenten op gruwelijke wijze
vermoord werden. Voorts werden nog vijf
agenten geblinddoekt in ccn waterput ge
worpen.
De daad van een waanzinnige
DE TOESTAND TE SJOLAPOER.
Politieagenten gemolesteerd.
I. o n d cn. 9 Mei (II.N.) Volgens de laatste
berichten is de toestand in Sjolapoer titans
bevredigend. Politie in auto's patrouilleert
door de straten en op de belangrijkste pun
ten zijn machinegeweren opgesteld. Dc over
heid gelooft dat zij den toestand thans mees
ter is. Men neemt, aart, dat bij <lc onlusten
tenminste '20 dooden en ruim 100 gewonden
zijn
De onlusten, ontstonden door dc weigering
van twee spinnerijen om den rouwdag, te
vens Gandhi's arrestatie te vieren. Een groo-
lo menigte arbeiders van andere spinnerijen
school tesamen en eischte dat het werk zou
worden neergelegd. Toen dit geweigerd
werd. kwam lief tot geweld. De aanhangers
van Gandhi dreigden dc twee spinnerijen in
brancl tc z.ullcn steken cn verzetten zich ic-
ircn ile politie I.atcr kvvaificn vrijwilligers
B c r 1 ij n, 9 M c i. (V D.) Dc pohlic-prcsi-
dcnl deelt medo:
Hedenmorgen even
na negen uur is de
kra n kzi p iiige ita nde-
luar O Ho Bendfcld
uit de 'Ackerstrasse
S met een auto ge
reden naar het pa
leis van den rijks
president.Ilij belde
aan ou verklaarde
tien bui cau-bearab'w
Ir. t hij den rijkspre-
•iiilenl w ilde spreken
De burcaubeambtc
verwees - hem naai
de kanselarij, waar
heen gewoonlijk per
soncit. die den pre
sident willen spreken, verwezen worden. De
man IrachLtc evenwel tnol geweld binnen
te dringen cn slung niet zijn vuisten naar
den bureaubc-.unbté. Er ontstond een' wilde
vechtpartij, waaraiu door te hulp gesnelde
beambten der' crituincele politic. Schutzpo-
itio en van de wacht van dc rijksvveer een
einde werd gemaakt. Dc mao, die met-' dc'
auto werd wc. gevoerd, verzette zich heftig
en* sloeg _de ruilen van de auto in. Daarüa
de man te voet vei fPr Weggevoerd Voort
durend schreeuwde hij „Heip mij. mijnheer
do rijkspresident!", zoodat het publiek op
do straten bleef stcian.
Volgens verdere nipdedcelingcn van het
politiepresidium be'reft het hier een krank
zinnige. die thans naar een krankzinnigen
gesticht is overgebracht.
HINDENBURG.
De EngelscfcEgyptische
sprekingen mislukt
be
Louden, S M e i. In liet Lagerhuis heeft
Henderson gisteren verklaard: ..Ondanks
oprechte en vriendschappelijke pogingen
van weerskanten zijn dc Engclsch-Egypti-
scho onderhandelingen mislukt."
Do regeering zog, aldus verklaarde Hen
derson, geen kans om recht te doen weder
varen aan de Egyptische eischen inzake
tien Soedan. Desgevraagd zeidc Henderson
flat het onvermijdelijk resultaat dezer mis
lukking zal zijn de handhaving van den
status quo on van de vijf punten, waarom
trent voorbehoud is gemaakt.
Eenige conservatieven juichten bij de
aankondiging der mislukking, hetgeen ge-
roej) van leden der arbeiderspartij: liet is
ccn schande!" uitlokte
Vanmiddag is Henderson via Parijs naar
Genève vertrokken, om de vergadering van
den Raad vuij den Volkenbond bij te wónen.
In een officieele Egyptische verklaring
wordt opgemerkt „Ondanks oprechte po
gingen konden wij helaas niet tot een ac-
coord en zelfs niet lot een entente over Soe
dan komen. Wij zijn tot dc uiterste grens
gegaan, maar konden toch onze rechten in
Soedan niet prijsgeven."
Dc verklaring eindigt met te gewagen
van de Engclsch-Egyplischc vriendschap,
die het bezoek der .Egyptische delegatie te
Londen gevestigd heeft.
Dc Egyptenaren verklaarden in gesprek
ken. dar. het hun onmogelijk was van Soe
dan afstand tc doen.
Zij denken morgen te vertrekken en
hopen, dat hel mogelijk zal zijn de oncler-
delingcn later tc hcr\alten.
L o n d e n 8 M ,o i. Voor liet einde der
Engelsch-Egyplische conferentie verklaarde
Henderson, tlaf liij wcuschtc, dat het vol
komen duidelijk zal zijn, dat de deur nog
altijd open staat cn dat. indien één der
partijen den toestand "gunstiger acht, het
tractaat er nog altijd is om opnieuw over
wogen te worden.
VERKEERSGEBOD.
Rijdt bezadigd en verstandig.
-I Is ge tuft door 'n drukke straat.
Ais ge al Ie hard gaat rijden.
Komt ge absoluut te laat!
LAN3.E3TRAAT 49-51. TEL. 109
Veel kleuren en kwaliteiten.
Pracht sorteering wollen ftlousse-
lines en Fantasie Stofjes.
TEL. 1290
GRANDS ET
PETITS SA
LONS POUR
NOQES,
FÊTES
ET
REUNIONS
RESTAURANT
AMERSFOORTSCHE BERG
Lunch-Concert a fl 2.50.
D1V1ANCHE 11 MAl 1930
MENU
Hors d'Ocuvrc vciriccDiepponc
Consommé Royal cn tassc
Cassolettes Margucry
Filets dc Normandy, Henri IV
Pommes Pont Neuf Petlts pols fins
Selection du Vallé d'Augc
Envoi dc Westlandc
TEL. 1290
LUNCH
THÉ
ET
DINER
CONCERT
Dc ernst van 7 gebeurde
geloochend
Vele personen gedood en
gewond
New-York. 9 M c l. (V. D.) Tengevolge
van een ontploffing in een i lecschrookerij
van '11 vlccschfabr.ek van de Armour Com
pany te St Joseph in den staat Missouri
werden 20 arbeiders gpdood, terwijl tien ar
beiders werden gewond, waarvan sommigen
ernstig. IIc'. meercndcc'. der slachtoffers be
slaat uit vrouwen en kinderen. Vijftien
meisjes zijn ingcs.otco in dc kcldergcwel-
\en, die door het puin der ernstig bescha
digde fabrieksgebouwen zijn versperd. Men
gelooft minstens 21 uur noodig te hebben
om dé meisjes tc bevrijden, zoodat dc kans,
dat zij nog levend gevonden zullen worden,
vrij gering is. De aangerichte schade wordt
geschat op 230,000 dollar
ERNSTIG AUTO-ONGELUK BIJ DE
AUTORENNEN.
Tweo dooden.
Lo n d e n, 9 Mei (V D.) Bij de hedenoch
tend begonnen internationale autorennen
op do renbaan van Erookland heeft des
avonds een ernstig ongeluk plaats gehad.
Even voor 19 uur stieten twee zij aan zij
ijdende Talbot-automobielen plotseling te
gen elkaar, toen ecu andere retnvagen, die
voor licn uitreed, begon tc slingeren. Keil
der Talbot-wagens sloeg over den kop, ter
wijl dc andere op de toeschouwers inreed.
Twee personen waren op slag dood en een
zestal anderen bekwam zwaar letsel Dc be
stuurders der beide automobielen cn ccn
mecanicien bleven ongedeerd.
DE SOLO-VLIEGSTER NAAR AUSTRALIë.
Bagdad, S Mei. Het jonge meisje van
22 jaar uit Yorkshire, dat in haar eentje
een vliegtocht ouderne?mt naar Australië,
is hier vandaag aangekomen, na in de
woestijn twee uur te zijn opgehouden door
een zandstorm.
VLIEGONGELUKKEN.
Verscheidene slachtoffers.
N e w-Y o r k, 9 M c i. (V.D.) Boven het
vliegveld Langleyfield kwamen op eau
hoogte van 000 M twee legervliegtuigen
met elkaar in botsing. Beide vliegtuigen
stortten naar beneden De beide piloten,
onder wie een Siameesche luitenant, wer
den gedood.
N e w-Y o rk, S Mei. (V.D.) Naar uit Aguas
Calientes gemeld wordt, is tusschcn deze
plaats en Zacatecas ecu vliegtuig neerge
stort, tengevolge waarvan zes personen
gedood werden.
EEN MIDDEL TEGEN IdOND- EN
KLAUWZEER ONTDEKT?
B u e n o s-A ires, 8 Mei Professor Tosé
Lignieres, die verbonden is aan de natio
nale universiteit, beweert, een afdoend se
rum tegen mond- on klauwzeer ontdekt te
hebben. Ilij is er van overtuigd, dat hij
daarmede in drie jaar gehocl Argentinië
van deze ziekte kan verlossen.
Madrid, S Mei Het Fabra-agciitschan
noemt de berichten omtrent een vermeen
den opstand der gnnrzoenen te Madrid eh
Barcelona volkomen ongegrond. Dc militaire
Kringen, dia besloten zijn zich van elk actief
aigrijpnn ir. dn politiek tc onthouden, heb
ben zich lot neg toe van de piopaganda. en
machinaties der staatslieden van elke rich
ting afzijdig gehouden. Niet alleen in de
garnizoenen van Madrid on Barcelona
hcorscht volkomen ruit, maar ook in alle
andere steden van Spanje
Alleen /ajn m Madrid berichten ingeko
men, volgens welke do generaals Martinez
Anido (min,ster van blnnenlandscho zaken
onder de d.'ctaluu:cn Barrera (voormalig
Kapitein-generaal van Gataloilië), zouden
hebben ge'eacht opnieuw ccn dictatuur te
vestigen om de moeilijkheden, waartegen
over de monarchie zicii sedert eonigo dagen
ziet gesteld, uil den \vg te ruirgon. Do ka-
pitein-generoa; van Madrid, broeder van
den tegenwoordigen minister-president,
beeft dezen ervan in kennis gesteld, waarna
dc beide generaals onder bewaking zijn ge
stold
Algemeeno staking te
Sevilla.
Scvill.a, S Mei. De ulgcmecne staking
duurt voort Er wordt maar op enkele plaat
sen gewerkt. Dc politic moest telkens tus-
schonboide komen om de orde tc herstellen
en om den stakers ie beletten betoogingen
io houden.
Bakkersstaking te Sevilla,
Tengevolge van de staking der bakkers in
Sevilla heerscht oldar.r broodschaarschte.
Er ontstonden eenige botsingen tusschen
stakers cn brood-ronclbreugcrs Verschcido
ne personen werd-n gearresteerd.
Do studenten roerig.
M a d r i il, 8 M e i. (V. D.) Toen dc rector
der universiteit te Sevilla lieden do colleges
weer wilde openen, kwam lid tot lievige
gevechten tusschcn republikeinschc en ka
tholieke studenten, die. tegen liet hijschen
van dc roodc vlag .varen. Talrijke studenten
werden gewond. Do universiteit werd op
nieuw gesloten In aansluiting op deze ge
vechten vormden do republikcinsche stu
denten luidruchtige siraatdemonstrati.es,.
waaraan d*»or een sterke afdeeling politie
een einde werd gemaakt
IJS EN SNEEUW IN MEI.
Te Keewick in Yorkshire vroor het Don
derdagmorgen even voor zonsopgang tien
graden cn de vennen cn moerassen van
Yorkshire waren met een dunne ijskorst
bedekt. De hooge piek in Derbyshire was lot
het middaguur met sneeuw bedekt.