KOOPLUST DE EEMLANDEQ AMERSFOORTSCH DAGBLAD BRIEVEN VANEEN! BRABANTSCHEN BOER DAGBLAD RECLAME Maandag 26 Mei 1930 Uitgave: VALKH0FF& Co. Bureau: Arnhemschepoortwa! 2a 28e Jaargang No. 277 ■Buitenlandse!! Overzicht ©UiTENILAN® DE DUSSELDORFSCHE MOORDEN prikkelt den sneder, dan andere reclame Vraagt onze advertentie-Tarieven WILLEM GROENHUIZEN Gouden- en Zilverenwerken. Fa. L. J. Luycx en Zn. KOUSENLEVERANCIER ZALMACDONALD ZICH HANDHAVEiN? ABONNEMENTSPRIJS - 3 maanden voor Amersfoort f2.10, per maand >0.75, per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC. 513 PRIJS OER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met inbegrip van een bewijsnummei - elke regel meer f0.25. Llcfdadlghelds-advertenticn voorde helft van den prijs. Kleine Advertentign „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f 1.Bewilsnummer extr» f 0.05 Dc ontruiming der bezette ge bieden. Briand's strijd met de generaals. Opzienbarende onthullingen van een Fransch weekblad. Dc vervroegde ontruiming van de laatste Igebicden, die in Duitschland nog zijn bc lid, is in vollen gang cn alles schijnt er op lie wijzen, dat van Fransche zijde ervoor zal Iworden gezorgd, dat op 30 Juni a.s. geen ■enkele vreemde soldaat zich meer op ■Diiitsch gebied bevindt. Dat dc bezetting Iccrlang een einde zal nemen, is een hard ■gelag voor de Fransche ultra-nalionalislcn. iDeze laatstcn hebben, naar wij al eens cer- Ider tc dezer plaatse hebb-n meegedeeld, Idiies op haren en snaren gezet om te t.rach- ■len de ontruiming althans nog ccn tijdje uit- |gC5tcld tc krijgen. Thans komt dc Lumière, ccn socialistisch iFransch weekblad, met opzienbarende ont- Ihullingcn, dio de Ullsteiri-Nachrichtcn- ■dienst zich haast toegaiigelijk te maken Ivoor de Duitschc lezers. Er hebben zich naar het Fransche weekblad weet mee te Ideelen viij geheimzinnige gebeurtcnis- Isen afgespeeld, die tot het laatste oogen- blik voor dc officiccle verklaring, dat het 1 l'oung-plan van kracht was geworden, het I i'evel hebben opgeschort en de (opheffing der bezetting uiterlijk op 30 Juni Itwijfelachtig hebben gemaakt. Tot den middag van 17 Mei, toen de offi- Icicclc verklaring werd afgegeven, hadden Ido tegenstandéis der ontruiming, aldus het 1 Fransche blad, op een vertraging gehoopt De meeningsvcrschillen, dio op dat oogen- I blik tusschen Duitschland cn de credüeur- |>taten waren gerezen over de vertolking I der Young-tekstcn, die betrekking hebben I op de 22 laatste annuïteiten, hadden deze I hoop opnieuw gevoed. Briand's wil cn vast- I beradenheid echter hebben tenslotte deze I hindernissen uit den weg geruimd. Nadat I dc beslissing eenmaal gevallen was, werd I echter nog een stormachtige nacht met ein- I delooze debatten en heftige uiteenzettingen I verischt om den tegenstand van hen, die I obslructio voerden, tc breken. liet ging I daarbij hard tegen hard. Er had zich name- I lijk sinds enkele maanden een formeel com- I plot gevormd. Dc bedoeling der leiders was ontruiming tc vertragen tot enkele vvc- I ken na den vastgcstelden termijn en zoo- I doende tc bereiken, dat tot schending van I alle verdragen, die Frankrijk haci gesloten, I nver werd gegaan. Hot doel was dc plechtige I beloften, in Den Haag afgelegd, eenvoudig I weg te niet tc doen en ten aansc'aouwc van heel de wereld te breken met de politiek, die aanstuurt op toenadering tusschen I Duitschland en Frankrijk. Op deze wijze moest bewerkstelligd worden, dal do Fran sche buitenlandsclio politiek volkomen van haiakter veranderde. Bovendien verklaart het blad uit volstrekt betrouwbare bron te hebben vernomen, dat de opperbevelhebber van het Rijnleger, ge neraal Guillaumat, al sinds maanden bij hel ministerie van oorlog er de aandacht op had gevestigd, dat hij tijdig instructies moest ontvangen, opdat dc ontruiming naar behooren voor 3D .Juni zou kunnen ge schieden. De verantwoordelijke instanties van 't ministerie van oorlog hebben echter allerlei formeele uitvluchten tc baat geno men en het er stelselmatig op aangestuurd, dat het bevel tot vervroegde ontruiming zoo laat mogelijk werd gegeven. In het Rijnle ger zelf hebben de leiders van hel complot geestverwanten genoeg gevonden, die de be zetting. als het cenigszins kon, ook zoo lang mogelijk wilden bestendigen. Dit ge schiedde echter niet uit politieke beweeg redenen. maar om persoonlijke belangen tc dienen. Hun positie in het bezette „vijande lijke land" toch was aangenamer en werd beter betaald dan hun toekomstige na den terugkeer in Frankrijk. Het blad eindigt zijn sensationeelc ont hullingen met een scherpen aanval op Ma- ginot, den minister van oorlog, die in 1927 nog openlijk heelt verklaard, dut het „bijna een misdaad moest worden geacht1', wan neer het Rijnland voor 1935 werd ontruimd. Het mysterie eindelijk opgehelderd? Du6seldorf, 24 Mei. (H.X.) Dj Dussel- dorfsche politie heeft Zaterdagmiddag een arrestatie uitgevoerd, welke verband moet houden met de le Dusseldorf gepleegde moorden. In het belang van hel verdere onderzoek worden echter geen nadere inlichtingen verstrekt. Een nader bericht houdt in: Do politie van Dusseldorf heeft gister middag den vermoedelijken massamoorde naar. den arbeider Peter Kürten, aange houden, die bekende de in het afgeloopen jaar bedreven moorden begaan te hebben. De aangehoudene is 26 Mei 1883 te Mül- hcim a. d. Rijn geboren; de juistheid van zijn bekentenissen wordt thans onderzocht. Da politie kreeg een spoor in handen door een verdwaalden brief, dio bijzonderheden bevatte over een aanranding Do gearres teerde is naar Het terrein van eenige moor den geleid, waarbij hij bijzonderhedon ver telde zonder met zichzelf in tegenspraak te komen. Men twijfelt echter aan de juist heid van zijn verhalen. Nadere bijzonderheden. Dusseldorf, 25 Mei. (V.D.) Omtrent den alö verdacht van de moorden te Dus seldorf gearresteerden koetsier Peter Kür ten wordt nog nader bericht: De gearresteerde woont in het stadsdeel Flingern, waar eveneens vele overvallen cn moordaanslagen zijn gepleegd, op een mansarde. Vroeger was hij metselaar, doch sinds eenigen tijd warkloos. Het grootste deel der gezinsinkomsten komt van zijn vrouw, die in een café werkzaam is. Kür ten heeft kans gezien op zoodanige wijze zijn doen cn laten te verbloemen, dat nie mand in hem den moordenaar vermoedde. Bij een onlangs naar aanleiding van een zedenmisdrijf ingesteld politie-onderzoek. viel de verdenking op den thans gearres teerde Geconstateerd werd tijdens het on derzoek, dat de dader wel evenzeer de an dere misdrijven kon hebben begaan en deze dader kon niemand anders ziin vlan de arbeider Kürten Vrijdag keerde hij niet macr in zijn echtelijke woning terug. In- tusschen had hij in een ander stadsdeel een kamer gehuurd Do politic kwam ter oorc, dat Kürten met zijn vrouw had afge sproken haar Zaterdag ergens te ontmoe ten. Ter plaatse ward de verdachte toen gearresteerd De man werd verhoord on naar verschillende plekken gevoerd, waar moordaanslagen waren gepleegd. De door hem in Augustus aangerande personen hadden evenwel een nauwkeurige eignale- mentsopgave verstrekt, waardoor men ver sterkt werd in de zekerheid met den moor denaar te doen te hebben. Hoewel het niet vaststaat, dat Kürten alle moorden bedre ven heeft, kunnen hem in ieder geval eeni gen ten laste worden gejegd. Nader vernemen wij vid het H. X.: Kür ten is reeds 17 maal veroordeeld. o.a. we gens diefstal onder verzwarende omstan digheden. Uit justitieels acten is voorts gebleken, dat Kürten een zeer gevaarlijke persoon is, die voor geen daden van geweld terug 6chrikt. Reeds op 19-jarigen leeftijd hoeft LANGESTRAAT 43. Het juiste adres voor Uw Tel. 852. hij geweld gebruikt tegenover sen vroege re schoolvriendin. O.a. wierp hij eens een bijl '2ii een andere keer een groote steen door het venster naar hat meisje en loste enkele dagen later drie revolverschoten op den vader, toen deze hem over zijn balda digheden onderhield. Verder heeft hij zich aan een dienstmeisje vergrepen en ook een meisje van haar spaarpenningen be roofd Als vaststaand wordt aangenomen, dat Kürten de dader is van de auigerande dienstbode Schulte. Ook is het bewijs zoo goed als geleverd, dat hij ook de aanran der is van het meisje, dat op 14 Mei j.l. in Grafen Bergervvald werd aangevallen. De verhooren die hij thans ondergaat, hebben ten doel aan het licht te bi^engen, of hij den moord op Maria Haan heef» be gaan. DE FINANCIEELE ONDERHANDELINGEN TE PARIJS. De besprekingen niet voor Dinsdag geëindigd. Parijs, 25 Mei (V.D.) Uit de Parijsche pers van Zondag blijkt duidelijk, dat ten aanzien van dc bankiersbesprekingen nog ecnigo technische aangelegenheden moeten worden overwonnen. Bij dc beraadslagingen van gister-en kon men nog niet tot overeenstemming komen ten aanzien van de eraissiekoers der aan deden van do Ucrstelbank. Besloten erd dat Duitschland voor honderd duizend dol lar in afzonderlijke betalingen nun de Ucr stelbank zal deelnemen. Waarschijnlijk zal men eerst Maandag overgaan tot de samenstelling van den tekst der lccningdocumcntcn. Men neemt aan, dat de besprekingen niet voor Dinsdag a.s beëindigd zullen zijn. ONTPLOFFING OP EEN JACHT. Ithaca (New-York, 24 Mei. Op het hier in dok liggende jacht Playmate vond een ontploffing plaats, waarbij drie personen doodelijk gewond werden. Vier -va Ieren kwamen er met minder zware blessuren af. WEEREERICET. Hoogste barometerstand: 7G2.3 te La .Coruna. Laagste barometerstand: 745.9 te Akureyri. Verwachting: Zwakke Z W. tot Z wind. zwaar bewolkt tot betrokken, tijdelijk opklarend, later weer regenbuien, weinig verande ring in temperatuur. LANGESTRAAT 49-51. - Tèl. 109. KIEST ONS ALS voor heel het gezin en U doet wijs. De houding van de liberalen beslissend Londen, 24 Mei (H.X.) Naar de bladen melden, wil Mucdonald ccn nieuwe bespro king met Lloyd George en de leiders «lef liberalen hebben om te trachten tot de vast stelling v in een gemeenschappelijk aroeids- progrnmTusschen dc arbeiderspartij en 1c iiberulcn te geraken. De groep der liberale lagernui.-.'ecen zal Dinsdag vergaderen ooi haar limiting bij de stemming over het conser-aPove voorstel tot vermindering van het salaris van minister Thomas tc bepa len In politieke kringen verwacht men, dat de linkervleugel der arbeiderspartij en o'e liberalen zich bij dc stemming zullen ont houden. zoodat dc rcgecring 'Jan een kleine meerderheid zou verkrijgen. Naar verluidt, moet Macdonald, indien tic stemming achter den rug is, voornemens zijn, zelf het oppertoezicht op dc werkloos heid op zich te nemen in verband met de toenemende ontevredenheid over het wei nige succes der tot nu toe gevolgde politiek. DOOR A. A. L. GRAUMANS Ulvenhout, 20 Mei 19.30. Menier, „Trui", zee ik \lcejen week, „nouw nie om wa poppenkast te maken „Oolicvrouwkevanschci peneuv elslaincbij1 viel ze me perdoes ln m'n rede en sloeg die twee-keer-vijf-worstjes immekaren en schudde mee d'ren kop of ie bewogen wier deur 'n stalen \irkc. 'k Zee netuurlijk nikske meer! Toen 'k dus verders zwijgen bleef en mee veul vcrwonderink naar heur staan kijken, toen moe6 ze wel, of ze wouw af nie, vragen „wat er dan veur gin poppekast' Ie ma-, ken viel veur me" cn toen ze 'da zoo uocg mee dichtgcnepon ogskes, toen schoot ik efkes uit m'nen slof, da snapte, want onder ons gezeed: 'k wouw er 'w effe van tusschen! „As gc tenminste bekomen bent van J'n schrik', viel ik uit aanders gaai ik naar d'ekspezicsic zonder oew wa te zeg gen en wochtc maar af da 'k weer .erom koom." „Docht ik 't nie, kad "r zo'n vcurgovuul van', zee Trui da za '1 aan d'n ovcrenkaant konneu hooien: „wcïjo!, ze kunnen t in d'n Anviers niet rooien zonder d'n Die. neeë.dat ga nie op!" Kcb ze vanzelvcrs er van overtuigd da k er heelcgaar nie gong rooien, dat zij eiaar d'n hier-en-gunder kon kuieren en il i'k geld ommen moes.' En verders wil ni wel houwen, cc! 't Kwam zóó Veur ennigto weken gclcjen kwam ik op de Mecrsclsche dreef, -1 r was beevaart m'n ouwe Belz.c ka minera a Is leugen, d'n Pierre cn d'n Lood die d'r gedoeike sjüust teugen de grens aan emmen leggen, en toen riepen ze: ,,011ce, da tref schoon, zulle, daar is d'n Dré", cn mc stegen van onzen veloow af cn gongen n lambieksko koopen. Avvél madammeke komman- deerde d'n Pierre, „breng-d-ons seffes diei pinten lambiek, tröclckc, mc starvcn sc hiet van dn dorst!" ,,'t Is toch vrecd", schudde da modder vette madammeke d'ren kop mee al d'r on derkinnen tegelijk, ,,'k zal ocw s viet ser veeren, mannen!' En zoo emmen toen mee z'n gedrieën daar uitgemokt, as da me samen haar d n ckspeziesic zouwen gaan in Aantwarpcn, waar t volgen? d n Lood zóó schoon was da-ge'r in éénen dag toch nog nikske nie van zien kos, maar as me eenmaal in Aantwarpen waren, da me lan nog al'.ij konnen zien hoe ver of mc zouwen gera ken. Du was dus n goeie afspraak, w'ad- den. ons aan niks gebonden, cn du s cl? beste manier rj ge veur oew plazicr uitgaat, wa SO? Op z'n Amcrikaansch, mee 'n boekske veur ocw kokkerd, waar alles jn6tut wa gc hapseluut zien mol en dan as kalkskes opgelanien in non grooten auto-vrachtwa gen, as gek deur de straten hotsend .--bot sen. daniik oew wel! Das niks veur ons; mee zon kaart passen wij! Kcb s zo n stelletje van die Knaaggum- nneklaantcn op hullie manier Brussel zien bekijken In d ren boek stingen drie be zienswaardigheden: Paleis van Jusiiesic, clc Sint Kedtinl en Manneke-Pies. 'k Weet do zoo porsies, omdu 'k in dc omgevink van dc Mart moes zijn, daar verkoopon zo zukkc vergimd lekkere vlaaikcs, veul veur weinig frangoskes, en tegelijk mee die ruitenpetten nan dc Noord- stasie war. aangekomen. Zo besturmden Brussel of zc achternagezeten wieren en klommen in zon open bus en vievlefors gong 't naar 't „Justuspalas", „Kedoel" en .Menling-Paais", hcurdc-n-ik. Ik waandel- de op m'n gemakske naar de buurt van do vlaaikcs, in dc buurt van da fonteintje en sjuust toen 'k daar aankwam, 'n keticrkc loopen, amico, toen kwajfi da span rui- tenheeren cn ruitenvrpuwen al aangerejen, naar „Menling". Mee d'n Keduul en 't Po leis waren z'al klaar! „Ah, ta's sjokking", zee zo n ruitenvrouwkc en toen bedekte ze mee d'r boekske d'r gezicht op d'r ogske6 na! „Sjokking??" zee ik, „zoude wol .vi'ïen, 't is zuiver water'" Waant ik begreep dalek da sjokking wel 't een of aandcr borreltje zijn zouw, da zc in d'r eigen Laand nie aanders meer krijgen kunnen as gesmok keld en dan nog van 'n kwallieteit om er aan dood te gaan veur oew en tijd, wa ze daar dan uk geregeld doen. „Aaidoon- toenderstendzee zc en ik antwoordde „Je zus', cn gong naar de vlaaikcs Maar zóó gaan we nie naar d'n ekspc- ziesic, amico. As me nie verder kunnen ko men dan 't een of aandcr stamnicneejke. op de Lei, dan gaan me nog wel 'r 's veroih. Keulen en Aken zijn ok nie op éénen lag gebouwd en ge mag zc zien jonk, die stejen. Maar genogt, 'k ben Zondaggemergcn na de mis en nu 'n slouvig stukskc ontbijt da- lek op d'n veloow gestapt en naar de dreef gerejen. D'n Lood cn d'n Pierre waren al in da grenskroegske en toen emmen daar bij madammeke ons fietsen zooluank weg gezet. „Dorst?" vroeg Pierre. „Nouw ge 't zoo- vriendelijk vraagt, ja!" zee ik. D'n douaan gawan me-n-ok 'nen druppel en n ketierke later zatten me in d'n stoomtram naar d'n Anvèrs. „Jonges". zee ik, „wa staat er ier de boel schoon bij. ,,'t ls lak 'n Parredijs deus maand zee d'n Pierre. „Ja 't is iel schoon, zulle!' Nouw 't was 'n racht, amico. Dc laan- 1crijen leken oneindige snoepgoedtafels. En de heggen, bespat en bemorst van zuuten meibloeseni. de kruinagels die hoog te wuiven stingen in lila-pracht d* sneeuw ballen die as witte pompoenen stingen 1c glaanzen tusschen 't .sappig gruun. ollee, 't was om te staampvoetcn in da tram- meke da-d-ct zoo haard gong. Kad 'n eindje stillekcs naar huilen zit ten kijken, schudde toen 's moe m'nen kop en zee: ,,'t Kan op d'n expeziesic niet schondcr zijn!' ,Nouw", peisde d'n Lood haardop en hij krapte-n^s onder z'n pet: ..ze brouwen icr ok; lambiek, triepel alles wa ge gère lust en wa naar oevven goesting is, Drc!" Ilcel d'n tram schoot in ccnen lach ami co, da-d-et allemaal daverde en i wier 'n echt gezellig reisje. n Bels pustorke klapte z'n brev ierke 'Echt cn toen waren de mopkes nie van de locht. Wa-d-emmen gelachen. Do Lood liail 't zóó te kwaad dat ie op 'n oogenblfk op z'nen buik sloeg da-d-ecl z'n buitje segaren vergruzelde. „Daar weet ik nog nen goeièn op man nen", zee d'n pustoor en onderwijl d'n Lood z'n kepottc 6egaien verfrommelde cn in z'n tabaksdoos dee. verteldc-n-io: „Staans cn Lottekc mochten verkecren van d'auwelui en 'tavond vntug Lotteke. „nwel Staanske, ben ik 'i eerste maske da gaai kuust! „Ajaa", verasserccrdc Slaans, .,/ekcrs zaai de gaai da, m'n vvcfkc! Hoc kuntle-da zo vragen, ee'' Ge mot aan maain me twaaife- len, zulle!" „Maar", vruug Lottekc toen. waarom doc-de dan tellckes ierst ocw segaren Jit oevven binnenzak. Staans?" En zoo kon er niks gebeuren amico, of d'n een of aanderc vviest r weer n mopke op en blaauvv van t lachen zijn nic in Aantvverpèn aangekomen. Veul Ollaandcis waren er. waant d'r wier sjuuM dieën dag gevoetbald tusschen d'n Belzjiek en Ollaand, maar daar emmen ons nikske aan laten gelegen leggen. 'n Bietje plots (ia g'alles goed zien ko3. kostte ruim vijf-en-twintig franks en das veur 'nen Belzcu boer gin dunne op 'nen iek. k Frèèt t liever op zee d'n Pierre, „en 'k weet 'n pleznnnt kaberdocske waar me aan 'nen petat-friet mee nen biefstik cn 'n stukskc meziek kunnen geraken en 'n pintje schuimenden lambiek, da ge pei- zen zouw da-g-oevv komunie dee. mannen' Nouw, amico. da ns ni« tévêul gezced. Sodejabel wa-d-emtuen daar hlazi r g ad. Van da fietsen en lachen en de lambiekskc.s hadden me nen gèèvcn apetict gekregen, da snapte zóó en toen die platoo's mee dampende petat-friet wieren aangedragen, waar de vetbloskes no_'. op glimmcrden. goudgeel van dn smakt-lijken olie, en 'n schaal mee drie biekstukken die dreven in 'nen bloedrooicn zjuu en waar daampen van omhoogkrulden da-de-oew maag be gon te koereien, mee nog wa goudgelen slaai, toen zuchtte d n I.ood „Dré. g acl 'm aan t goeie end vast, jonk; 't kan op d'n ekspeziesie nie sclionder ziin. zulle. En zi* mc toch 's zoo'n apetietclijk maJammekn. die ons da-de-allcmnai veurzet! Ahwèl, ma- dammeke, as 'k gedineerd em. za k ocw ei a veur kuusen, zulle, waant as ik 't nouw zouw doen dan frat ik oew gclaaik op,M En 't .madammeke, dat er uit zag of ze nooit aanders as biefstuk at. zóó malach en zoo mollig, da lachte, da lachte amioo, om dieën mesjokken Lood. „Gc zaait 'non zotterik'. klapte zc en on derwijle liep t vet van ons lippen cn ver- stouvvdcn me schalen petatlcn. vanbuitefe krokaaV.t van t vet en van binnen éénen bonk blom! „Da k zot bon, da weet ik." zee d'n Lood m?c 'nen vollen mond, „maar daar ben ik r.:in gaan sukkelen toen 'k hier binnen kwam, bicfs'uk-cn gel!" En onderwüJ* spuide 'nen grooten iugel dc lolligsty waalskes. „Drie pinten asteblieft. madam," bestelde d'n Pierre, t Was één fiesl! t Zonnokc kroop weg; 't rengelwater gutste na ii oogenblikske mee emmers van ü'n hemel, die laag en zwart over Aant- werpen hang Dc lage, dikke wolken piek ten aan d'n Lievrouwentorcn waar me on der zatten, en zwart glommen dc groote kaseicn in de straat. Toen zijn me gaan daariscn. 't Orkestriejon da zoemde cn stürmde deur t lokaal oni kruisdol te vvorren. En terwijl 'k mee madammeke, die daanstc-n-as 'nen polsdikkcn biefstuk op t vuur. daar rondzwierde, torn heurde-n-ik Pierre ineens zeggen Neeë. schouder kan t op d'n ckspeziesie nie zijn!' Ik tuimelde van 't lachen van 't gieren cn 't zweet da sting boven m'nen kraag. Afijn, laat ik er af gaan scheien. A\ emmen nouw algeheel overzicht van d'ekspezicsic''.re d'n Lood. nouw gaan wc deuzen zomer aiuk veur stuk de afdcelingen bezien Maar t is waar. schon dcr as wij t g ad ommen kón t op d'n cks- pez esie haseluut ni» ziin. amico k Zal oew veur oew kraan! nouw en dan op d'hogle houwen van dio wèreldten- toostellink. dan witic 'r ok zoo 't een en ander van, ee! Veul groeten van Trui en as iltij. gin horke minder van oewen - toet a voo DRé.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 1