44-
Prins Carol koning va ^Roemenie
is
Geslaagd eind der blauwe week
De regeering Manioe
afgetreden
Machtige betooging
A
DRAMA TE LISSABON
door onze stad
Een pracht van kleurige
vlaggen en vaandels
Koning Michael de titel van
erfprins verleend
Enthousiasme in Boekarest
In den nacht van 6 op 7 Juni werd het
volgende communiqué ter kennis van de
bladen tc Boekarest gebracht:
„Prins Carol is in het land aangekomen
Hij heeft zich in verbinding gesteld met
prins Ni colaas en den minister-president.
Een dringende ministerraad is bijeen ge
roepen. In heel het land hecrscht volledi
ge rust."
Prins Carol moet bij zijn begroeting door
minister-president Manioe hebben gezegd:
„Ik geloof, dat ik een groote fout zou heb
ben begaan, indien ik langer weg ware
gebleven. De kwestie van de troonopvol
ging heeft ongerustheid, alsook moeilijk
heden van economi6chen aard, veroor
zaakt; het is beter dat ik hier ben
Om den toestand te regelen die door
den terugkeer van prins Carol is ontstaan,
werd om 8.30 uur Zaterdagmorgen een mi
nisterraad belegd. Om 9.30 uur had een
bijeenkomst plaats van den regentschaps-
raad, die door Manioe werd bijgewoond.
Naar officieel via Klausenburg wordt
medegedeeld, is da Roemeensche rcgce-
ring-Manioe'Zaterdagavond te 18 uur afge
treden. De oorzaak moet gezocht worden
in verdeeldheid in den boezem der regee-
xing, die het niet eens kon worden over
de toelating van nrins Carol tct den re-
gentschapsraad of zijn uitroeping tot ko
ning.
Volgens een bericht van V. D. uit Boe
karest zou Manioe In de zitting van den
kabinetsraad met zijn voorstel om prins
Carol tot koning uit te roepen, in de min
derheid zijn gebleven. Als gevolg van dit
échec zou hij czijn ontslag hebben Inge
diend.
De minister van buitenlandsohe zaken
Mironescoe werd belast met de vorming van
een interim-kabinet.
De XationaJe Vergadering zal bijeenko
men om zich met de kwestie vandekoning6
k?uze bezig te houden Daar zal een ont
werp worden ingediend om de wet van 1
Jan. 1926, waarbij Carol vervallen van den
troon werd verklaard, in te trekken. In-
<i. i dit voorstel aangenomen wordt, zal
/voning Carol zoo spoedig mogelijk worden
baéedigd.
De berichten in de bladen over den te
rugkeer van ex-kroonprins Carol worden
in het algemeen met vreugde ontvangen.
Merkwaardig is vooral da houding van de
liberale partij, die zich het sterkst tegen
Carol's terugkeer had verzet
De gewijzigde houding dezer partij blijkt
uit do beschouwingen, die de liberal? bla
den geven cn uit particuliere uitlatingen
van <le liberale partijleiders. Zoo verklaar
de Bratianoe, de vroegere minister-presi
dent cn leider der liberale partij, dat het
geen doel heeft iets te ondernemen, dat
tegen den wil van het volk was; de libe
rale partij zal zich voegen naar den wil
d?s -\olk6.
Door deze houding der liberale partij
verkrijgt de openbare meening een zekere
eensgezindheid, die ongetwijfeld ook in de
houding van de Kamer «en van d?n Senaat
tot uitdrukking zal komen.
Hoe de Koningin-weduwe
Maria reageert.
Boekarest wachtte prins Nicolaas zijn broe
der aan het Jioofd van twee Regimenten op
het vliegveld op. De instruotiee voor de op
stelling der troepen waren door den minis
ter-president verstrekt. Ordeverstoringen
hebban nergens plaats gohad.
De Nationale Vergadering, bestaande uit
Kamer en Senaat, zal Zondag of Maandag
een beslissing nemen over wat er verder
zal moeten gebeuren. De ministerraad
kwam Zaterdag to negen uur bijeen en be
paalde, dat de Nationale Raad zal mo?ten
beslissen of prins Nioolaas zich uit den re-
gemschap6raad zal terugtrekken en of hij
door Carol zal worden opgevolgd. Aange
nomen wordt, dat de Nationale Vergade
ring hiertegen geen bezwaren zal maken.
De terugkeer ven prins Carol heeft plaats
gehad met de uitdrukkelijke toestemming
van de regeering en ook van da Nationale
Boerenpartij (Manioe), Volkspartij (Avares-
coe) en Nationale Partij (Jorga) De libe
rale partij had zich tot het laatste oogen-
blik tegen don terugkeer verzet. Nu zij dus
een nederlaag geleden heeft, zal Bratianoe
misschien van de partijleiding afstand
do?n. Alle partijen houden vergaderingen,
om den toestand onder oogen te zien.
D? Roemeensohe Nationale Vergadering
zal. naar verluidt, de wet van 4 Januari
1926 in zake de troonopvolging nietig ver
klaren. Prins Carol zal. naar verwacht
wordt, Zondag of Maandag den eed op de
grondwet afleggen. In ieder geval koestert
hij het v?rlangen lot koning uitgeroepen te
worden. Do liberale partijleiders hebben
reeds besloten zioh tegen een dergelijke
troonopvolging te kanten, doch men rekent
tevens op een scheuring in de liberale
partij.
Prins Carol tot koning uitge
roepen.
Boekarest, 8 Juni. (V. D.) Prins Carol
van Roemenie is; heden door de Nationale
Vergadering lot koning uitgeroepen. De re
geering is afgetreden.
Nader wordt gemeld:
Hedenmorgen om 11 uur kwamen Senaat
en Kamer, elk afzonderlijk in buitengewone
zitting bijeen, ter bepaling van huil houding
MANIOE.
PRINS CAROL.
ten opzichte van het aftreden van de regcc-
ring in verband mot den onverwachten
terugkeer van Prins Carol en om een beslis
sing te nemen inzake intrekking van de wet
\an i Januari 192G, in het bijzonder de ar
tikelen 6 en 7 van de bepalingen omtrent
het Koninklijk Huis.
Beide huizen spraken zich uit voor de in
trekking van bedoelde wet cn namen het
\oorstel aan den tcgenwoordigen jongen
koning Michael als erfprins den titel te
verleencn van Voivod van Alba-Julia
aartshertog van Alba-Julia).
Onmiddellijk na beëindiging van beide zit
tingen kwamen de beide huizen in gecom
bineerde vergadering bijeen om de genomen
besluiten te bekrachtigen. Allereerst werd
het woord gevoerd door professor Jorga, die
een overzicht gaf van de gebeurtenissen, die
plaats grepen voor dc instelling van den
kroonraad en voor het vertrek van prins
Carol uit Roemenie. Hij achtte geen termen
aanwezig, die den prins zouden kunnen be
letten het koningschap te aanvaarden. Do
eenigc voorwaarde, dto nog moet worden
vervuld, is de nietigverklaring van zijn
echtscheiding mot zijn vroegere gemalin
Jlclene, waardoor deze laatste tot koningin
kan worden uitgeroepen.
Hierop diende de oud-minister vnn justi
tie, Iunian, een wetsontwerp in tot intrek
king van de wet van 4 Januari 1926, betrek
king hebbende op prins Carol.
Dit voorstel word, nadat nog het woord
was gevoerd door dc afgevaardigden prof.
lunka (Nationale partij), dr. Lupu (Boeren
partij), dr. Octavian Goga (Volkspartij),
graaf Bethlen (Hongaarschc minderheids
partij) en Otto Roth (Duitschc minderheids
partij), alsmede door vertegenwoordigers
van Israëlieten cn Mohammedanen, met al-
gemcenc stemmen aangenomen waardoor
prins Carol als koning Carol II den troon
bestijgt.
Onmiddellijk na het vallen van dit besluit
begaf de ministei-president Mironescoe
zich naar het koninklijk paleis, om den
nieuwen koning in kennis tc stellen van
den uitslag dei stemmig.
Hierop spoedde zich dc koning per gala
rijtuig naar het parlementsgebouw. Op zijn
weg naar de Nationale Vergadering had de
nieuwe monarch talrijke ovaties in ont
vangst te nemen. Een groot enthousiasme
heeft zich van de bevolking meester ge
maakt. Het garnizoen zorgde voor een be
hoorlijke afzetting.
Voor de Nationale Vergadering hield ko
ning Carol een korte rede. waarin hij zcidc
onze stad, betoogend voor dr Plaatselijke
Keuze. Dc Blauwe Week heeft een keurig
slot gekregen door deze demonstratie.
Tegen '2 uur was de stoet bij Birkhovcn
aangeland. Langzaam werd het terrein be
treden: men kon nog eens rustig dc ver
schillende praalwagens cn leuzen aanschou
wen: „Wij blijven hameren op hetzelfde aam
beeld was het opschrift van den eersten
wagen, waarop een aambeeld stond; hier
aan gingen vooraf eenige deelnemers die op
gongen sloegen. Wij noemen voorts op
schriften als „P. K. is grondwettig, demo
cratisch cn practisch „Koren is niet om
te drinken, maar om tc eten „Plaatselijke
keuze is een eisch der vakbeweging en
vele andere opschriften op de keurige praal
wagens.
Op Birkhoven.
Zelden zal het sportpark Birkhoven zoon
kleurigen aanblik hebben geboden als Maan
dagmiddag, toen daar zoo ongeveer duizend
kleurige vlaggen fn het felle zonlicht waren
opgesteld. De tribune werd ingenomen door
de vele zangers, die hunne medewerking
verleenden, terwijl een paar luidsprekers
het geluid versterkt over het terrein zon
den.
De heer P van der'M.cul cn uit Zeist
sprak een kort openingswoord, waarbij hij
de geschiedenis van den strijd voor Plaatse
lijke Keuze memoreerde. De Eerste Kamer
heeft tot tweemaal toe zicli verklaard tegen
plaatsing van .Plaatselijke Keuze' op de
agenda voor de Staten Generaal, doch spre
ker 'hoopte toch, dat de zaak nog wel in
orde zal komen
Tenslotte wekte hij allen op om te strijden
voor het ideaal. Plaatselijke Keuze.
De heer C, Smcenk aan het
woord.
De heer C. S m e e n k, wethouder van
Arnhem en lid der Tweede Kamer, sprak
vervolgens een propaganda-redo uit, waar
in hij erop wees dat, hoewel het alcoho
lisme reeds sterk is afgenomen, cr in alle
plaatsen nog gevaren voor de Jeugd drei
gen. Hij bracht vervolgens naar voren, dat
de „natten" in Amerika bij geen enkele ver
kiezing een behoorlijk aantal stemmen heb
ben kunnen verkrijgen; hij leidde hieruit
af, dat dc toestanden aan de overzijde van
den Oceaan nog niet zoo slecht en corrupt
zijn als de tegenstanders van plaatselijke
keuze het wel doen voorkomen.
naar Roemenie te zijn teruggekeerd mst
een gevoel van zekerheid cn vertrouwen in
zijn volk. Zijn houding tegenover de staat
kundige en confessionccle minderheden zou
van deze gevoelens in de toekomst blijk ge
ven.
Nadat de koning zijn rede had beëindigd,
omhelsde hij zijn broeder prins Nicolaas.
Een stormachtig gejuich steeg op uit de
vergadering, dat langer dan een kwartier
aanhield.
Daarna verhief zich Mironescoe, de mi
nister-president. van zijn zetel en bood den
koning het ontslag der regeering aan, het
welk door dezen werd aanvaard. Hierop
keerde koning Carol niar het paleis terug.
In den loop van den middag zijn Maniu
cn professor Jorga ten palcizc ontboden in
verband met de vorming van oen coricen-
tratiekabinet. Omtrent dc aldaar gevoerde
besprekingen is nog niets bekend.
Carol II legt den eed op de
Grondwet af.
Boekarest, 9 Juni. (V. D(Officieel)
Koning Carol II heeft gistermiddag in do
Nationale Vergadering den eed op de Grond
wet afgelegd.
Toen koning Carol II zich van het paleis
naar het Huis van Afgevaardigden begaf,
werd hij op weg daarheen door het publiek
op enthousiaste wijze begroet. De menigte
riep „leve de koning!''
Mironescoe ontving Z. M. namens de re
geering, terwijl tot de aanwezigen behoor
den de leden van hel corps diplomatique.
Koning Carol was gekleed in de uniform
van generaal der luchtvloot.
Nadat de storm der toejuichingen ccnigs-
zins verminderd was, sprak Carol II onge
veer als volgt: „Het is mijn wensch dc Con
stitutie te eerbiedigen, de wetten cn dc een
heid van het land tc handhaven en te be
vestigen. Ik druk den wensch uit, daarbij
dc medewerking te mogen ontvangen van
allen in het belang van het land cn voor
den voorspoed van ons volk."
Iedere mcdedeeling van den koning werd
luide toegejuicht.
„Hei is mij een groot genoegen voor deze
Nationalo Vergadering aanwezig te zijn.
Door de hartelijke ontvangst welke mij is
ten deel gevallen, ben ik zeer bewogen. Met
crooto vreugde constateer ik de hechtheid
der banden welke mij met u, mijn volk.
verbinden. Ik herinner mij den heiligen
band, welke beste au heeft tusschen den ko
ning aan de eene en Je wetten cn het volk
aan de andere zijde. Met weemoed gedenk
ik de vier jaren, welke door mij in balling
schap in het buitenland zijn doorgebracht,
verwijderd van hen te midden van wie ik
icn geboren cn opgegroeid, waarbij het doel
was mij to verwijderen van het Romecnsche
volk. Dc schitterende manifestatie welke bij
mijn tei ugkeer mij ten deel is gevallen toont
ten duidelijkste wat zich afspeelt. Zij zijn
liet beste bewijs, zelfs ter aanzien van hen
die getracht hebben de onvcrbreckbare ban
den welke tusschen mij cn allen die waar
achtige Roemenen zijn hebben getracht tc
verbreken, welke gevoelens in het volk le
ven. Dat wij allen met iiefde voor het land
en met welwillendheid voor ons volk be
zield aan Jen vooruitgang arbeiden.' (Lui
de toejuichingen).
Nadat deze rede door langdurig applaus
Plaatselijke Keuze is géén algemeen
verbod; men heeft bij P. K. te maken met
een rijp geworden volksovertuiging; do
overheid heeft hiermede rokening tc hou
den. Men heeft hier niet tc doen met een
referendum in Zvvitserschcn zin, maar met
een consultatie van de volksopvatting.
Spreker wil dc zaak bezien uit een Christe
lijk beginsel cn komt daarbij tot de conclu
sie, dat men moet voortstrijden, want met
een slappe drankwetgeving kan z. i. niet
worden volstaan Rotterdam of Amsterdam
zullen door P. K. niet direct drooggelegd
worden, doch er zullen wèl wijkplaatsen
komen voor hen, die absoluut buiten iedere
verleiding van het alcoholisme moeten zijn.
Met een opwekking tot voortzetting van
oen strijd besloot de heer Smcenk zijn rede.
Rede van den heer K. ter Laan.
De heer K. ter Laan, burgemeester van
Zaandam cn lid der Tweede Kamer, bracht
in zijn betoog naar voren, dat men den
strijd moet winnen mèt dc vrouwen, den
strijd welke men heeft aangebonden vló r
de jeugd. In het belang van het komende
geslacht komen wij dit ideaal na. vervolgde
spreker. Hij betreurde liet ten zeerste dat
minister Verschuur de P. K. uit het wets
ontwerp heeft genomen. Een gemeenteraad,
die voor het heil van het komende ge
slacht. waakt, moet niet alleen het recht,
maar dc plicht hebben om P K. in te voe
ren. De tegenstanders zeggen dat inbreuk
wordt gemaakt op hun rechten, doch dal
geschiedt bij de invoering van iedere nieu
we wet De beperking van de vrijheid moet
haar rechtvaardigheid vinden in het belang
van de zaak. Tenslotte wekte spreker allen
op om zich te scharen onder de blauwe
vaan, tol heil van het volk en tot heil van
het kind (langdurig applaus).
De heer J. C. Rugaart uit Apeldoorn,
voorzitter der Blauwe Wcek-coramissie,
sprak het slotwoord.
-
Tusschen de redevoeringen werden ver
schillende zangnummers ten gehoorc ge
bracht door dc loden van den Bond van
Gclieelonthouderszangvercenigingen in Ne
derland. Wij noemen o. m. het nieuwe lied
„De blauwe strijders gedicht door den
heer II. Freerkstra, en getoonzet door den
heer Corn. A. Galesloot. Vervolgens werd
nog medewerking verleend door het mu
ziekcorps „Concento" uit Rotterdam en door
verschillende bondskoren.
werd onderbroken, nam Carol opnieuw het
woord, waarbij hij zeide, diep bewogen te
zijn bij de herinnering aan hen, die vóór
hem op dezelfde plaats denzelfden eed heb
ben afgelegd en hun loven aan het vader
land hebben gewijd. In het bizonder aan
Carol I zijn grootvader, wiens schaduw mij,
aldus Carol II, heden begeleidt nu ik mij
n uw midden bevind, alsmede de bezieling
welke uitgaat van de gedachte aan mijn
zeerbeminden vader.
De verwezenlijking van zijn laatstcn wil
is miju innigsten wensch. Het voorbeeld
dat zij mij gaven door hun groote liefde
voor het land en de verdediging van zijn
belangen, zal door mij volledig worden na
gevolgd Ik ben in uw midden opgevoed. Het
geestelijk voedsel, dat ik heb genuttigd was
het voedsel van uw ziel en van uw smarten.
Uw smarten zijn de mijne geweest. Dc idea
len van mijn volk, zijn de mijne.
Wij moeten de eenheid van de natie, van
hare natuurlijke grenzen bewaren. Deze er
fenis zij onze heiligste schat en vaster dan
ooit ben ik besloten zonder aarzelen mijn
eed gestand te doen de onaantastbaarheid
cn de hechtheid van het nationalo gebied
te handhaven ter verwezenlijking van deze
belofte, waarbij ik uw aller medewerking
behoef zonder eenig bijoogmerk. Allo krach
ten welke dc natie in zich heeft moeten »a-
menwerken Zonder algehcele verecniging
zullen wij niet kunnen verschijnen voor
hen, die» ons benijden. Wij zullen het leger
naar de laatste oischen uitrusten, waarbij
rnen steeds zal kunnen rekenen op mijn
hartelijke medewerking in het belang van
Je totstandkoming van dit nationale werk.
De Duilsche gezant slachtoffer
van een moordaanslag A
De dader kraokzinoig
Bei jij n, 7 Juni. (V. D.) Bij het minis
terie van builenlandsche zaken te Berlijn
is bericht binnengekomen, dat hedenoch
tend op den Duitschen gezant tc Lissabon
von BaÜgand een moordaanslag gepleegd is.
Het dopartement heeft zich onmiddellijk te
lefonisch met het Duitsche gezantschap te
Lissabon in verbinding gesteld, alwaar men
genoemd bericht bevestigde. Gebleken is,
dat de aanslag hedenochtend te 11.15 uur op
dc pier nabij den kruiser Kónigsberg, die
daar gemeerd ligt, gepleegd is. Dc gezant
bad juist een tegenbezoek aan boord van
dezen oorlogsbodem afgelegd, toen een on
bekende eensklaps verscheidene revolver
schoten op hem loste, met het gevolg, dat
von Ualigand zwaar gewond werd. De ge
zant werd, door twee schoten aan het hoofd
getroffen, naar het ziekenhuis vervoerd, al
waar hij ter verpleging is opgenomen. Zijn
toestand wordt als hopeloos beschouwd. De
dader kon gearresteerd worden. Beweerd
wordt, dat hel hier een Duitschen zeeman
betreft, die sedert enkele dagen zonder be
trekking is
AlbertNvon Balignnd werd op 23 October
1881 to München geboren. Na enkele jaren
actief Beiersch officier te zijn geweest, ging
hij tc Würzburg in rechtswetenschappen,
economie en philisophie studeeren, waarna
hij in 1910 in diplomatiekcn dienst trad. In
1915 werd hij lcgaticraad en trad in de ja
ren 19171918 meermalen als onderhande
laar met de Oostelijke staten op. In 1920
werd hij leider van het Britschc consulaat-
generaal to Genève, waarna hij na eenige
jaren aan het gezantschap to Athene werk
zaam te zijn geweest, chef werd van de juri
dische afdocling van builenlandsche zaken
ic Berlijn. In Maart 1928 volgdo zijn benoe
ming tot gezant te Lissabon.
L issa b o n, 7 Juni Dc Duitscho gezant
von Baligand is vanmiddag aan de zwaro
verwondingen, die hij bij den aanslag heeft
opgeloopen, overleden.
Lissabon, 7 Juni. De aanrander van
den Duitschen gezant liect Piechowski en is
to Danzig geboren. Ilij loste verscheidene
revolverschoten: twee er van raakten den
gezant in het hoofd, een kogel doorboorde
den hoed van den gezantschapsraad. De
aanrander liet zich aanhouden cn verklaar
de, dat hij een vooraanstaande persoonlijk
heid had willen dooden orn de aandacht op
zich to vestigen. Ilij schoot zonder te vve-
ton, dat hij den Duitschen gezant voor zich
had.
Volgens een nader bericht zou dc dader,
die 39 jaar oud is, in 1921 uit een krank
zinnigengesticht zijn ontsnapt. Hij heeft ver
volgens gevaren op een schip der Hugo Stin-
nes-lijncn.
EEN GROOTE BRAND TE THORN,
Naar de Kurjer Poranny meldt is van
nacht om hal ft wee te Thorn een groote
brand uitgebroken in het depót van den
gezondheidsdienst van het leger. De vuur
haard lag dicht bij het station Thorn (stad).
Een gedeelte der treinen heeft men moeten
omleggen
Naar uidt, is de koningin-weduwe
Maria van Roemenië Zaterdagmorgen om
11 uur met den Orient-expreea t? Weenen
aangekomen.' waar zij door den Roomeen-
sohen zaakgelastigde Zaborowski omtrent
den terugkeer van prins Carol naar Boe
karest en zijn ontvangst in de Roemeen
sche hoofdstad werd ingelicht. Naar men
zegt, heeft de koningin, die pas In Weenen
de gebeurtenis vernam, verklaard, dat zij
zeer verheugd was over het bericht der
geestdriftig? ontvangst van prin6 Carol cn
dot zij stseds aan de zijde van haar volk
zou staan.
Volgens een nader bericht is.de koningin
in den trein gebleven, zoodat men niet weet
of zij haar reisplan, waarover de meC6t
velschillende berichten in omloop waren,
tengevolge d?r laatste gebeurtenissen ge
wijzigd heeft.
Zullen de liberalen zich tegen
Carol's koningschap verzetten
Met betrekking tot den terugkeer van
prins Carol zijn nog de volgende bijzonder
heden bekend geworden. Carol had op 1
Juni Parijs verlaten en was naar Sigma
ringen vertrekken. In Roemenie werd Ca
rol op enthousiaste wijze ontvangen. Te
Klausenburg stonden troepen gereed cn te
DE KONINGIN-MOEDER MARIA.
De heeren C. Smeek en K. ter
Laan houden propaganda:
redevoeringen op
Birkhoven
De tweede Pinksterdag heeft onze stad
een buitengewone drukte doen verheugen.
De betooging met de daaraan verbonden
meeting van dc blauwe strijders op Birk
hoven i3 oorzaak geweest van de groote
verkeersdrukte in onze straten. Reeds vroeg
in den morgen kwamen de deelnemers aan
deze demonstratie uit de verschillende oor
den des land9 in onze stad aan om zich
legen 12 uur in het Plantsoen te verzamelen
voor 'de groote optocht Naarmate het mid
daguur naderde werd de drukte in de bin
nenstad grooter. De politie had een zware
taak te vervullen om het vele doorgaande
vorkeer te kunnen regelen, maar, zij is
daarin geslaagd op een wijze, die vele deel
nemers en belangsiellendcn respect heeft
afgod wongen. Onze commissaris is zelf den
geheelen dag in functie geweest om de za
ken zoo vlot mogelijk te doen loopen, daar
bij bijgestaan door dc drie politie-inspec-
teurs. die ook een niet gering aandeel in het
welslagen van den optocht hebben gehad.
Terwijl het carillon op don OL, Vrouwe-
tQron geheelonthoudersliederen speolde,
werd de stoet opgesteld in het Plantsoen.
Het Was een imposante file die zich te ruim
half een in beweging zette. Niet minder dan
1000 vaandels en vlaggen kleurig en dik
wijls artistiek uitgevoerd, trokken de aan
dacht van de velen die zich met het schit
terende weer langs onze wandelwegen be
vonden. Een achtal muziekcorpsen blies er
afwisselend lustig op los. Zoo ging het door
