A. Schoterman Zoon DE KABINETSFORMATIE IN 1929 De bevolking van Nederland in 1929 De C.H. Tweede Kamer fractie en Dr. de Visser Dr. Schokking was de officieele leider De Koningin op reis B. SCHOOLEMAN Hebt U een Taxi of Auto noodig? Be! dan op No. 42 HUMORHOEKJE ia Wijnhandel Utr. Str. 17 Tel. 145 Gevestigd 1878 Bijzonder aanbevolen BE AG RIV AGE Gewas 1926\ St.EMILION Gewas 1924 Per flesch tl.- Per ankert 10.- Per flesch 11.40. Per anker 56. Verklaringen van.de Kamerleden Krijger, Snoeck Henkemans en Tilanus De redactie van „De Nederlander" heeft zich over het bekende en door ons vermel de geval gewend tot de heercn Krijger eri Snoeck Henkemans (resp. directeur en hoofdredacteur van het blad). De heer Krijger deelde het volgende mede: „Op Zaterdag 6 Juli 1929, des namiddags, werd ik opgebeld door een ambtenaar van het Kabinet der Koningin, die mij mode- deelde, dat hij, in opdracht van den direc teur van het Kabinet moest informeeren in hoeverre juist was de mededeeling, van an dere zijde gedaan, dat mr. Schokking was aangewezen als voorzitter der Christelijk- Historische Kamerfractie Mijn antwoord was: dat de heer Schokking de aangewezen man was, en dat hij, naar alle waarschijn lijkheid. in eene op Maandag 8 of Dinsdag 9 Juli te houden vergadering, als zoodanig zou worden benoemd." De heer Krijger wees er ons verder op, dat de mededeeling in de N. R. Ct te zijnen aan zien onvolledig is. Waar deze mededeeling alleen vermeldt zijn verklaring „dut dr. Schokking de aangewezen man was," kan dit den indruk maken, dat bedoeld zou zijn: de aangewezen man tot het uitbrengen van advies aan de Koningin. Het ging echtei over het voorzitterschap der nieuw- gevorm de Kamerfractie, „en daaromtrent verklaar de ik", zoo zcide de heer Krijger, ,dot mr. Schokking de aangewezene was en dat hij zeker binnen enkele dagen als zoodanig zou worden benoemd. Ik kon deze verklaring afleggen, omdat bij mijn ambtgenooten en mij vaststond, dat niemand anders dan dr. Schokking fractie-voorzitter moest wor den" Waar het ging om de eischen van den politieken toestand, met het oog op de nieu we parlementaire periode, achtte ik het vanzelfsprekend, dat het Kabinet der Ko ningin wenschte te worden ingelicht om trent den voorzitter der nieuwe Kamerfrac tie. Dit toch kwam geheel overeen met den in onze fractie ook in 1922 en 1925 toege- pasten regel, dat de crisis-aangelegenheden behandeld worden door de nieuw-gekozen fractie, en het lag te meer voor de hand, omdat dr. De Visser, niet alleen overeen komstig zijn verzoek,,niet herkozen was als Kamerlid, maar omdat hij ook reeds in No vember 1928, zoowel in besloten kring als in het openbaar, nadrukkelijk had verklaard: „Mijn besluit is onherroepelijk. Ik neem af scheid van het politieke leven." Wij stelden nog de vraag, of den heer Krijger ook bekend was, van welke zijde het eerst de naam van mr Schokking aan het Kabinet der Koningin was genoemd. De heer Krijger antwoordde daarop: dat dit hem op 6 Juli voornoemd niet werd medegedeeld; doch dat hij later heeft vernomen, dat dit is gedaan door de Griffie der Tweede Ka mer. Mr. Schokking (aldus de heer Krijger) heeft rustig de dingen afgewacht. Zijn hou ding is, ais altijd, ook in deze volkomen correct geweest. En toen de uitnoodiging was ontvangen, deed hij hetgeen van hem mocht worden verwacht' De heer Snoeck Henkemans deelde mede, dat hij omtrent het hooren van dr. De Visser of mr. Schokking door H. M. de Ko ningin, geen enkele vraag had ontvangen, noch eene inlichting had gegeven. Wel had de ambtenaar van het Kabinet der Koningin die de informatie moest nemen, aanvanke lijk hem opgemeld, doch. hem niet thuis treffende, had deze heer zich onmiddellijk gewend tot den heer Krijger, die hem dade lijk te woord heeft gestaan. Op de vraag, wat de heer Snoeck Henke mans dacht over de politieke beschouwin gen, vastgeknoopt aan het bericht in de N. R. Ct., antwoordde deze het volgende: „Ik heb eigenlijk om deze beschouwingen een weinig gelachen; want zij zijn wel buiten gewoon kinderlijk. Voor zoover de bericht gever van de N. R. Ct. kennelijk bedoelt, met zijn mededeeling in de Unie eenlg kwaad te stoken, ligt deze bedoeling er te dik op, dan dat men er redelijkerwijze eenig succes van zou kunnen verwachten. Het verzinsel van het willen afsnijden der moge lijkheid van een kabinet-De Visser is te dwaas om er veel van te zeggen. In de eer ste plaats bestaat er geen enkel aanwijs baar verband tusschen het „hooren" van een staatsman over de oplossing der crisis en het verlecnen aan denzelfden staatsman van de opdracht tot Kabinetsformatie Maar bovendien, dr De Visser had nadrukkelijk verklaard, zich onherroepelijk uit het poli tieke leven terug te trekken. Tenslotte geeft het stellen \an de mogelijkheid van een parlementair kabinet-De Visser, onmid dellijk. nadat de poging tot vorming van een parlementair kabinct-Ruys de Dceren- brouck was mislukt, bewijs van wel zeer gebrekkigen kijk op de politieke situatie. De onderstelling, dat de Roomsch-Katholie- ken, na zoodanige mislukking, van harte bereid zouden zijn den nieuwen Kabinets formateur te steunen, is toch al te naïef. Trouwens de geheele beschouwing over een diepgaand politiek verschil tusschen dr. De Visser en de Tweede Kamerfractie vindt in de historie der laatste vier jaren geen steun. „Het pogen invloed uit te oefenen op het politieke erf door het verspreiden van ten dentieuze berichten, op zichzelf steeds be denkelijk, was hier bovendien onhandig. Meer dan ik het hier zeggen kan, cloet het mij leed, dat men aan dit pogen den naam verbond van dr. De Visser". Het Kamerlid de heer Tilanus, secre taris der C. H. fractie, merkt nog het vol gende op: „Na eene verkiezing, gevolgd door het af treden van het Kabinet zooals ook ditmaal, komt het in de eerste plaats aan op de in zichten van de nieuw-gekozenen. Stel, dat eene fractie, wegens niet-herkiezing barer leden, geheel, of voor een groot deel in samenstelling werd gewijzigd, dan zou het weinig nut hebben ter kennis van de Kroon te brengen, welk inzicht do oude fractie over de politieke situatie heeft; van belang \oor de Kroon met het oog op de Kabinetsformatie is tc weten hoe de nieuw- gekozenen en hun leider over de staatkun dige verhoudingen denken. Door het hoo ren van de leiders der nieuw-gekozenen heeft de Kroon de gelegenheid te vernemen, hoe het volk, vertegenwoordigd door de nieuw-gekozenen volgens de jongste verkie zingen, over de politieke verhoudingen en problemen denkt en oordeelt. Ingevolge den uitslag van de. verkiezin gen van 3 Juli 1929 zou de nieuwe Christe- lijk-Historische Tweede Kamerfractie niet meer onder hare leden hebben de heercn dr De Visser en ds. Langman. terwijl tot die fractie toetraden de hoeren jhr. mr. de Geer en prof. dr. Slotemaker de Bruine. De verhouding tot het nieuw op te treden Kabinet raakt in de eerste plaats de club der nieuw-gekozenen, zoowei ten aanzien van het advies aan de Kroon uit te brengen, als ten aanzien van liet eventueele overleg met den Kabinetsformateur. Zoo althans heeft de Christelijk-Historischc fractie sinds 1922 geoordeeld en dienvolgens gehandeld: in 1922 ook met medewerking van dr. de Visser. Hoe was nu de gang van zaken in Juli 1929? Dr. de Visser verzocht mij den 2en Juli per briefkaart met het oog op de waar schijnlijkheid, naar hij meende, dat hij ge roepen zou worden advies aan Hare Majes teit te geven omtrent de oplossing der cri sis, een clubvergadcring uit te schrijven tegen Dinsdag 9 Juli, s middags 3'A uur Ik schreef den heer De Visser terug, dat 't ze ker zijn bedoeling was, evenals na vorige verkiezingen was geschied, de nieuw-geko zenen, die voor den verderen gang van za ken de verantwoordelijkheid hadden te dra gen, mede ter vergadering te noodigen. Hierop ontving lk geen antwoord, maar ver onderstelde natuurlijk, dat dr. de Visser hiermede accoord ging. Ik riep derhalve de oude en nieuvv-gekozen leden bijeen tc-gcn Dinsdag 9 Juli, 3'/i uur. Maandag 8 Juli ontving echter niet dr. de Visser, maar mr. Schokking de uitnoodiging om in verband met de Kabinetscrisis Dinsdag 9 Juli half zes op het Huis Ten Bosch te komen, ten einde door Hare Majesteit in conferentie to worden ontvangen; telefonisch verzocht hij mij in verband met de korte spanne tijds, de nieuwgekozencn tegen Dinsdag half twee bijeen tc roepen, opdat er nog eenige ge legenheid zou zijn voor overleg, en hiervan mededeeling te doen aan dr. de Visser. Aan dit tweeledig verzoek heb ik direct voldaan: de nieuw-gekozenen werden tele grafisch bijeengeroepen en aan dr. de Visser deelde ik aanstonds per brief mede, dat mr. Schokking bij de Koningin was ontboden en dat de nieuw-gekozenen waren bijeenge roepen. Dr. de Visser zond mij noch telefo nisch noch schriftelijk eenig nader bericht, hetgeen mij geenszins onbegrijpelijk voor kwam, aangezien dr. de Visser in onze frac tievergadering van 28 September 192S uit drukkelijk en zeer beslist had medegedeeld, dat zijn besluit onherroepelijk vast stond om afscheid tc nemen van de practisclie politiek zelfs dan, wanneer een beroep op hem zou worden gedaan buiten het directe partijverband. In een interview in H e t V a- derland van 11 November 1928 heeft dr. de Visser ditzelfde ook wereldkundig ge maakt. Het Handelsblad stelde de vraag: „Gaat het soms om de leiding van de Par tij?" Zonder daarop verder in te gaan, om dat dit buiten de strekking van mijn op merkingen valt, wil ik toch wel constateo- ren, dat mr. Schokking leider is van de Par tij en dat het duidelijk was voor ieder, die het weten kon, dat hij weder de leider van de nieuwe fractie zou worden De nieuwe fractie constitueerde zich, met het oog op liet hooren door de Koningin en het overlag met de formateur, op 9 Juli 1929 en koos, als van zelf sprekend, mr. Schokking tot voor zitter. Deze en zoo noodig alle verdere inlichtin gen had jhr. Röell, als lid van de Chr.-Hist Unie, niet via een theologische feestviering behoeven te vragen; hij had ze direct kun nen verkrijgen; de gelegenheden waren daarvoor gemakkelijk te vinden geweest; hij had er zijn „geliefde Unie" een beteren dienst mee bewezen." Wederom met ruim 100.000 toegenomen Dezer dagen is verschenen de jaargang 1929 der „Jaarcijfers voor Nederland", door het Centraal Bureau voor de Statistiek be werkt en bij de Algcmeene Landsdrukkerij verkrijgbaar gesteld. Blijkens deze publicatie vermeerderde de bevolking van ons land in 1929 wederom met ruim 100,000 inwoners, waardoor op 31 December j.l. het totaal \an 7,832,911 werd bereikt, dit is ongeveer het drievoudige van een eeuw geleden. Deze toeneming is na tuurlijk niet in alle pro\incics dezelfde. De toeneming in de provincies met de groote steden komt belangrijk boven die van het Rijk uit; Limburg vertoont gedurende de 'aatste 30 jareri sterken vooruitgang. Wat huwelijken, geboorte en sterfte be- 'left, zien we dc cijfers «Ier gesloten huwe lijken vrij constant blijven (tusschen 7 en 8 per 1000 der bevolking), de geboortecijfers egelmatig dalen (in 1929 22.S per 1000 in woners) en de sterftecijfers in de laatste ja ren op en neer gaan. lil 1928 werd het laag ste cijfer (9.6 per 100C der bevolking) be reikt, waarna 1929, door groote sterfte in het bizonder koude eerste kwartaal, een stij ging vertoont (107). Met de Batavier V naar Noorwegen Van der Heem van het wapen der infan terie. Benoemd tot gedelegeerde der Nederland 6che regeering voor het 5de international congres voor physiothcrapic van li18 September 1930 te Luik dr. J. v. Breerpen te Amsterdam. Toegekend de gouden eere-medaille der Oranje-Nassau orde aan mej. J H. Schutte, leidende zuster in het kinderherstellings oord „Grigia" te Brcukelen. Toegekend de zilveren medaille der Oranje-Nassau orde aan F. van der Vliet, meesterknecht in dienst van A. F. Kremer te Haarlem. Toegekend de bronzen medaille der Oranje-Nassau orde aan J. Leertouwer, magazijnknecht bij R. Houwink to Meppel. Dezer dagen deelden wij mede aldus het Hbld. dat de koningin en prinses Ju liana z.ch Donderdag over een week te Rot terdam zullen inschepen aan boord van een der schepen van de Batavier-Lijn, voor een reis naar Noorwegen. De vorstelijke perso nen zullen de reis maken met de „Batavier V', het vlaggpschip van dc Batavier-Lijn. Met dit schip heeft de koningin in 1922 eveneens een reis naar Noorwegen gemaakt Toen duurde dc reis vijf weken, ditmaal ligt het in de bedoeling dat het schip dc rasten slechts naar Noorwegen zal bren gen, waarna het onmiddellijk terugkeert om wederom op den diens', naar Londen te (;nan varen. Of de koningin en de prinses ook per boot rullen terugkeeren is nog niet bekend Voor de reis in 1922 is op de „Batavier V" een klein dek gemaakt, dat vlak achter dc pijp is gelegen De koningin heeft daar des tijds vaak vertoefd, vooral ook bij haar schilderwerk. Voor de, reis, welke nu zal worden ondernomen, zullen cenigo hutten extra worden voorzien en bovendien zal er jen badkamer worden ingegricht. In ver band niet den korten duur van dc reis zal jr verder weinig aan het. schip worden ver- nderd Het spreekt vanzelf, dat do „V" voor deze gelegenheid nieuw :n de verf zal wor den gezet. Reeds verscheidene malen lieeft het vlag- ■i'.schip van de Batavier-Lijn leden van hel koninklijk huis aan boord gehad. Behalve .ic reeds vermelde reis van de koningin heeft de koningin moeder kort nadat prins Hendrik dezelfde reis had ondernomen, in Maart van het vorige jaar een reis naar Londen gemaakt, teneinde daar de tentoon stelling van oude Hollanaschc kunst te be zoeken' Van deze reis bewaart een foto in Let trappenhuis van het schip de herinne ring. PINKSTERDRUKTE IN DEN HAAG EN SCHEVENINGEN. Bijna 26000 Pierbezoekers. Omtrent de Pinksterdrukte in en om Scheveningen meldt men ons uit den Haag o.a.: Vooral op den tweeden Pinksterdag was liet van Wasscnaansoheslag tot Kijkduin één mcnschcnstroom. Aan de zeebaden heb ben deelgenomen: in het Volkszeabad Zater dag 1907. Zondag 188 en Maandag 1842 per sonen en bij de Mij. Zeebad Schevenin-gcn Zaterdag 1767, Zondag 289 en Maandag niet minder dan 2611 bezoekers. Het Wandelhoofd te Scheveningen, in de wandeling „de Pier trok den Eersten Pinksterdag pl.m 8000 en den Tweeden 14.700 betalende bezoekers, waarbij de vele houders van coupons niet eens zijn mee geteld. De spoorwegen hadden extra-treinen naar en van Den Haag ingelasoht: aan het Staats spoorstation waren er Zaterdag 12 en Maan dag S (Zondag konden de gewone treinen hier het personenvervoer verwerken); aan het IIoJI. Spoorstation .arriveerden en ver trokken Zondag 10 en Maandag niet min der dan CO extra-treinen STICHTING VAN EEN NATUURRESER VAAT IN HET GOOI. De Commissaris der Koningin in Noord- Holland, Jhr. Mr. A. Roëll, heeft namens de provincie, de stad Amsterdam en de Gooische gemeenten aan den voorzitter van Stad en lande van Gooiland, den heer E. Luden, het volgende aanbod gedaan- De genoemde instanties koopen \an Stad lande van Gooiland tegen cc.ii prijs \an 2 millioon c a. 1548 H A. heideteïreincn met bedoeling deze in een stichting te brengen en als natuurschoon Ic bewaren. Een commissie uit het bestuur van Stad Lande heeft dit aanbod getoetst in ver band met dc Erfgooierskwestie en in een voltallige bestuursvergadering is dit aan bod uitvoerig besproken. Over den koopprijs werd geen beslissing genomen; men heeft besloten zich te bera den over drie voorwaarden waarvan een de meerderheid moet behalen wil het plan kans van slagen hebben n.l.: kapitaalsuit- keering aan de leden van Stad 6c Lande; wetswijziging waardoor de winstuitkeering ad 20% mogelijk is of geheele ontbinding van Stad Lande. Na ruggespraak met de loden zal men dc volgende maand weer bijeenkomen. UIT DE STAATSCOURANT. Met ingang van 1 Juni 1930 benoamd tot aalmoezenier ter standplaats Amersfoort, II. J. J. M. van Straal en kapelaan te Amers foort; met ingang van 1 Juli eervol ontslagen uit den militairen dienst de kapitein A. W. de Josselin dc Jong van het wapen der Ko ninklijke Marechaussee; met ingang van 1 Juni 1930 benoemd voor vijf jaren tot lid van hel hoofdbestuur der vereeniging 't Nedeiiaivdsohe Roode Kruis A. J ten Hope te Rotterdam lid van hel hoofdbestuur der Xïderlandsohe vereeni- ging „Eerste Hulp bij Ong3lukken' en van hef dagelljksch bestuur van den „Bond van Eerste Hulp bij Ongelukken-vereenigingen voor Rotterdam en omstreken; benoemd tot tijdelijk adviseenrnd lid dsr Staatscommissie ingesteld bij KB. \an 12 December 1910 no. 56 (legercommissie) de kapitein intendant J. B. de Jongh; met ingang van 1 Juni 1930 op verzoek eervol ontslagen uit den militairen dienst de eerste luitenant op nonactiviteit L. W. DOODELIJK ONGEVAL IN ZAAGFABRIEK Arbeider te Swalmen het slachtoffer. Roermond, 9 Juni. Zaterdagmorgen omstreeks half tien werd in de zaagfabriek van den heer Suylen te Swalmen zijn 1S- jarige zoon Caspar zwaar gewond naast een zaagmachine gevonden. Hoe het ongo val zich heeft toegedragen staat niet vast, daar op dat oogenblik niemand in de om geving was. Waarschijnlijk heeft de jonge man een hevige slag met een hefboom van de machine tegen de borst gekregen. Toen een geneesheer ter plaatse kwam, bleek de jongen reed6 te zijn overleden. (Ct.) BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN. Vier doodelijke ongolukken. Apeldoorn, 7 Juni. De 18-jarige kan toorbediende J. Revers alhier, is heden middag te omstreeks vier uur tijdens het zwemmen in liet kanaal bij de Woudbrug verdronken. VV a a 1 w lj k. 7 Juni Hedenmiddag is de 12-jarige jongen van Es bij het zwemmen verdronken Va assen. 7 Juni. Hedenmiddag is de 20-jarlge militair W. v. d. Werf bij hel zwemmen In het Apeldoonische kanaal bij de Jonasbrug verdronken. Het lijk is nog niet gevonden. Wassenaar, 9 Juni. Hedenmorgen is op het Wasscnaarsche Slag de 23-jarige A. S. wonende te Wassenaar bij het baden in zee verdronken BELANGSTELLING VOOR DE LUCHTVAART. Tal van rondvluchten tijdens de Pinksterdagen. Iloezper het Nederlandschc publiek nog steeds belangstelling koestert voor de luclit- \aart, mag wel blijken uil de onderstaande cijfers: Op den eersten Pinksterdag, bezochten 2400 personen Schiphol, waarvan 86 van de door de K.L.M aangeboden gelegenheid tot het maken van rondvluchten gebruik maak ten. Op dienzclfdcn dag bezochten 2750 per- ionen Waa'havcn en vlogen er 60. Den tweeden Pinksterdag bedroeg het aantal bezoekers op Schiphol 5500, waarvan VAN PERSEIJNSTRAAT 19 Telefoon 432 er 348 vlogen en het aantal bezoekers op Waalhaven 7200, waarvan er 240 vlogen. Ook het aantal passagiers tusschen Rot- terdani en Amsterdam was zeer belangrijk. Op het vliegveld Gilze-Rijen bij Breda, waar de K L M. gedurende de Pinksterda gen pleiziervluchten organiseerde, maakten Zondag lil passagiers hiervan gebruik en p den tweeden Pinksterdag 200, terwijl bo vendien nog een e.xtravlucht met 9 passa- ers werd ondernomen over Maastricht en Luik naar Brussel, waar geland werd cn vandaar weer terug op Gilze-Rijen. DE „NIJKERK" VEROORZAAKT SCHADE AAN DE SLUIS TE IJMUIDEN IJ m u i den, 9 Juni. Het Nederlandsche stoomschip „Nijkork" van de Holland Afri- ka-lijn, met bestemming \oor Hamburg heeft bij het vertrek van IJmuiden eenigo schade veroorzaakt aan de sluis. Hoe groot de schade is heeft men nog niet vastgesteld. Het schip heeft eveneens eenige schade bekomen. Dc „Nijkork" heeft de reis naar Hamburg voortgezet. AUTO OVER DEN KOP. B a t li m e n, 10 Juni. Op den Rijksstraat weg bij Bathmen reed Maandagmiddag een Buickwagcn bestuurd door den heer H. Horst uit Enschede raet groote snelheid in een bocht van den weg in dc bermsloot. Het voortuig sloeg drie maai over den kop un kwam ondersteboven tegen een boom terecht. Mej. G. Mos uit Enschede werd uit de wagon geslingerd Zij bekwam een rugge- graatfractuur en brak beide polsen en is naar het ziekenhuis overgebracht De be stuurder en de derde Inzittende de heer A. M. Gieskcns bekwamen ernstige verwon dingen aan het hoofd terwijl laatstgenoem de het sleutelbeen brak. Dc geheel ver nielde auto is door de politie in beslag ge nomen. 4 BRANDSTICHTING TE LEIDEN? Een pas verzekerde kleermaker aaogohoaden. Leiden. 10 Juni. Gisteravond heeft cpn felle brand gewoed in het perceel Vrou- wensteeg 9, waarin is gevestigd een kleer makerij. Hoewel de brandweer er spoedig i slaagde het vuur meester te worden, brandde de bovenverdieping geheel uit. De o.nringcnde pcrceelen kregen groote water schade.. vooral het naast de kleermakerij gelegen wapenmagazijn van den heer Mcy- kamp Dit perreel werd door den eigenaar direct gedeeltelijk onder water gezet met hot oog op het g?vaar voor ontploffingen. Een hoeveelheid buskruit kon nog tijdig in veiligheid worden gebracht. Do kleerma ker, die kort geleden zijn voorraad aan in ventaris had verzekerd, is vannacht nog aangehouden. Men acht voldoende termen aanwezig om hem in verzekerde bewaring to houden. (Hbld.) W»V Pas aangekomene op het tooneel van aet ongeluk: Ah. hoe Interessant. Dit Is voor het eerst dat lk het inwendige van een automobiel kan bekijken, moet u weten. (London Opinion)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1930 | | pagina 6