JAPONNEN
FIRMA DUIM BURGER
DE EEMLANDER
Zaterdag 14 Juni 1930
Uitgave: VALKH0FF& Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
28e Jaargang No. 292
VOILE-
MOUSSELINE-
ZIJDEN
ARNHEMSCHE WEG 26"
i DAMES MODEZAAK
Het Middenstands
vraagstuk
BuitenlanJsch Overzicht
HUIZE „DE STICHTSCHE HEUVEL"
BÖDTEmAMP
BRITSCH-IiNDlE BLIJFT
IN BEROERING
Een betooging te Bombay
Stimson bepleit vloot-
ontwapening
Het Londensch verdrag een
belangrijke stap vooruit
Tuin artikelen
QxXQHZI3
Grasmachines lijpen.
MAJOOR SEGRAV'ET
Tragisch einde van den
snelheidsduivel
9 uur 53 min
Fa. L. J. Luycx en Zn.
Feng biedt Nanking
zijn steun aan
Geruchten over een
wapenstilstand
AMEPSF00RT5CH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 «anandeo voor Amersfoort f 2.10. per maand 1 0.75, per
week (mei gratli verzekering tegeD ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-* Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERC 513
PRIJS DER ADVERTEBT1EN ■tl lobagrty Vu mm bnrf)«m>mmcr(
elke regel meer f0.25. Llc/dndlgbeJds i tnii—TMn »oor de'j
helft van deu pnjs. Kleine Advertentlfin „KEITJES" bij voor alt beta hag 1—5 regel# j
50 cent, erict regel meer 10^ cent, drieman] plaatsen f Bewrllanujamer cm.*» 1 0.05
I.
Nationaal cn internationaal is men tot dc
overtuiging gekomen, dat er iets niet in
orde is met de wijze waarop de goederen
van de fabrieken, waar zij, geproduceerd
worden, naar do verbruikers gezonden wor
den. Overal hoort men dezelfdo klachten.
De winkelier maakt de goederen duur, zegt
de consument. Dc winkelier blikt een groot
deei van mijn winst op, klaagt de fabri
kant, cn oogenschijnlijk hebben zij gelijk.
Eén ding kan ons troosten: ook andere lan
den lijden ondezelfde kwaal. Zelfs het om
zijn rationalisatie zoo beroemde Amerika!
Wanneer wij bijvoorbeeld zien, dat van
iedere dollar, die, dc consument in Chicago
voor aardappelen betaald, de landbouwer
20.6 cent, dus nauwelijks een vijfde deel
krijgt, dan begrijpen wij dat er geklaagd
wordt.
Van iedere 100 pfennig, die men in
Duitschland voor'lucifers besteed, ontvangt
de fabrikant er 43M_
In ons land is door dc sub-commissie uil
de commissie voor dc economische politiek
een onderzoek ingesteld naar Jo prijsvor
ming in het kruideniorsbedrijf. Dczo com
missie kwam tot het resultaat dat, als dc
prijs bij de fabrikant 100 bedraagt, de ver
koopsprijs op ongeveer 130 gesteld moet
worden. Ook hier kreeg men klachten, zoo
wel van consumenten als van fabrikanten
over die dure middenstand.
Nu zal misschien een niet ter zake kun
dig lezer opmerken: „Als er in den midden
stand zoo veel verdiend kan worden, dan is
de keuze voor mijn zoon spoedig gemaakt,
cn in gedachten ziet hij zoonlief al achter
de toonbank staan. De conclusie, hoe voor
de hand liggend, is evenwel foutief. De
middenstand als geheel genomen heeft een
verre van rooskleurig bestaan. Dit blijkt
ook uit de cijfers van de genoemde sub
commissie.
312 kruideniers hadden volledige inlich
tingen gegeven waaruit hun inkomen kon
worden berekend. De kleinste zaken zullen
dat wel niet geweest zijn. Welnu, van deze
342 zaken maakten 48 een inkomen van
boven de 3000. De overgrooto meerder
heid, n.l. 242, bleven zelfs beneden de
2000 per jaar of beneden dc 40 gulden in
de week. Dat wil dus zeggen, dat dc over
matig .lange werktijden als zelfstandig be
drijfsleider geen vergoeding gaven die uil-
kwam boven die van een. geschoolden ar
beider. Dit is nu onomstootelijk gebleken
voor het kruideniersbedrijf. Maar als mon
eens een onderzoek zou gaan instellen naai
de inkomsten van andere groepen midden
standers, dan zou men tot ongeveer gelijke
resultaten komen. Hier misschien iets beter,
daar mogelijk wat slechter.
Zoo zijn de feiten en nu dc verklaring
Algemeen is men het er over eens, «lat er
veel en veel te veel middenstanders zijn.
Waar vele middenstanders zijn, is de omzet
gering, zouden we met een variant op een
bekend spreekwoord kunnen zeggen.
De concurrentie is 6cherp cn omdat iedere
middenstander toch een minimum winst
moet maken om te blijven leven, moet deze
winst gemaakt worden op een veel te kleine
omzet. Vandaar dat dc prijzen relatief hoog
moeten blijven De subcommissie schat de
wekelijksche omzet in ons land aan Kruide
nierswaren op 8 milliocn gulden. Hiervoor
zijn bijna 30 duizend winkels nuodig! Dat
vil dus zeggen, dat de wekelijksche omzet
pc-r winkel gemiddeld 270 bedraagt.
De fout ligt dus voor een belangrijk deel
hierin, dat er teveel middenölanders zijn
Daar komt nog bij, cn voor een doel spreekt
het ook wel vanzelf, dat de vakkennis van
velen uiterst gering is. Vele winkeliers ken
nen de beginselen van boekhouden niet
Ja, menigmaal kunnen zij niet eens behoor
lijk do verkoopsprijzen berekenenwaarte
gen verkoop met redelijken winst mogelijk
is. Zij kijken maar hoe een ander het doet.
die het ook niet kan en blijven daar liefst
nog iets onder. Vanwege de concurrentie!
Waar komen die niet-vakkun'digc midden
standers vandaan? Voor een groot deel zijn
het gewezen kantoorbedienden, die dóór
werkloosheid gedwongen een eigen zaak
gaan oprichten, meestal met geen ander ge
volg, dan dat zij het kleine kapitaaltje van
hun familie interen. Soms ook trachten
handelsreizigers er iets bij te verdienen door
het openen van een winkel, of gepensio
neerden. Alles natuurlijk onder do leuze,
dat men van dc w inkelinkomsten locli niet
geheel behoeft to leven.
Op geen terrein van liet maatschappelijk
leven tiert de beunhazerij dan ook zoo welig
als hier. Ieder, met of zonder opleiding,
acht zich geschikt cn bekwaam een zaak te
openen. M ie onbruikbaar zou zija als be
diende meent chef to kunnen spelen. Zijn er
in een branche al tc veel distribuanten?
Geen nood! Het is te probceren.
De fout van het distributieproces zit dus
voor een zeer groot deel in de velen, die
zich op den tusschenhandel werpen, in de
beunhazen, die zonder vakkennis cn zonder
een overzicht te hebben van dc marktver
houdingen, zich maar vestigen. Deze beun
hazen zijn een gevaar voor zichzelf, voor
den bcna-fide handel cn voor de geheele
maatschappij. Doelbewust zal hier moeten
worden opgetreden.
W. J. v. d. WOESTIJNE.
Over do democratiseering van
Indië.
Wij troffen in de Frankfurter Zeitung een
belangrijke correspondcnti? van een Lon-
densch briefsohrijver aan inverband met de
gebeurtenissen in Indic n.a.v. het rapport der
Commissie Simon. Dit rapport licht de En-
gelscho openbare meening in over de vraag
of de tienjarige cursus ia politieke verant
woordelijkheid, rlio Engeland het Indische
volk heeft willen geven, vrucht gedragen
heeft of niet. Het rapport stelt vast, dat de
sinds 1919 ingevoerdo bestuurshervormin-
gen de geschiktheid van het Indische volk
tot ztelfregeering niet bc\ordcrd hebben.
Zelfs spreekt het twijfel uit over do moge
lijkheid. Indië een grondwet te geven, die
naar het ideaal cn voorbeeld van de Engsl-
schc democratie is ingericht, en oppert de
de vraag of het niet beter is dc algemeene
geldigheid van de West-Europeesche ideeën
voor wat da Indische politiek betreft te
ontkennen.
Met deze sceptiek gaat aldus bovenbe
doelde* briefschrijver een groot Engclsch
ideaal ov?r boord, misschien voor altijd. De
Engclsch leermeesters hebben, naar 't
schijnt, in de beslisscndn zaken gefaald,
Wannaer de bevolking gind6 inderdaad zoo
zeer op het persoonlijke leiderschap is aan
gew czen als het bewuste rapport het voor
stelt, dan was het niet paedagogisch den
volksvertegenwoordiger cn het parlement
zoo tot het. absurde te, leiden als dc grond
wet van 1919 deed. Do gekozen lichamen die
tenslotte geen enkele bevoegdheid hadden
tegenover de aan iedjrq parlementaire con-
trólc onttrokken uitvoerendo macht waren
weinig andeis dan oen carricatuur van het
Wcstereohe parlementarisme.
Of hel parlement in Delhi onder deze om
standigheden nog is te handhaven, mag be
twijfelbaar schijnen. Heeft het niet iets te
zeggen dat slechts in provinciale hoofdste
den als Bombuy en Madras, waar een
krachtigs industrie bestaat, het politieke le
ven tot een bepaalden vorm cn het parle
ment tot wetgevend initiatief gekomen is.
Daar derhalve, waar het kapitalisme a.h.w.
een boven-Indischen toestand geschapen en
de speciale Indisohe invloeden weggewerkt
heeft, ontwikkelen zich pogingen tot demo
cratie. zij t ook terzelfdcrtijd met kiemen
die tot haar verwoesting kunnen leiden.
Hoe het proces ook loopt Engeland kan
op 't oogenblik de hand niet van Indië af
trekken, zonder het in den afgrond te stor
ten. Lang zijn de tijden voorbij dat het land
een uitbuitingsobject voor Engeland was.
Indisch kapitaal begint met het Engelsc-he
1e concurreeren, or^dc Indischo invoerrech
ten beschermen da eigen productie (ot ern
stig nadeel van het „Moederland",
Heel Engeland is het er wel over eens,
dat Indic binnen korter of langer tijd zijn
..Home Rule' hebben moet, maar even nood
zakelijk acht men het dc Indische ontwilkkc
bng zelf te leiden. Indic zoo vrij mogelijk,
maar niet voor Engeland verloren. Voor
democratie is het echter nog niet rijp. Zal
het er ooit rijp voor worden? Dat is op
het moment de groote vraag. Zal het niet
raar een anderen bestuursvorm toegroeien,
die met den West-Kuropecschen niets te ma
ken heeft, cn zoo ja, zal dat voor Engeland
bet radicale verlies van dit geweldige rijk
meebrengen? Dit iaatstc geeft allerminst
reden tot „Schadenfreude" het beteekent
niets minder dan een trc-urspel voor heel
Europa Want een bezit van ons allen, het
democratisch begrip, gaal daarmee voor
Azië totaal verloren.
In 't gezicht var. deze fameuze „confron
tatie'" tusschcn Europa en Azië schijnt zelfs
c.'e eerbiedwaardige gestalte van Gandhi aan
belang te verliezen Hij strijdt voor do vol
ledige onafhankelijkheid van Indië, maar
m welken vorm hij zich die onafhankelijk
heid denkt, hoe hij de godsdienstige tegen
stellingen, liet conflict tusschcn kastengeest
en moderne economie denkt te overbruggen
heeft hij nóch in woord nóch in geschrift
duidelijk geformuleerd.
Wanneer Gandhi werkelijk weet wat hij
wil, is hij aldus het Duitsche blad
een der grootste volksleiders van alle tijden,
cn Engeland zal 't niet eens het tweede deel
van liet rapport-Simon behoeven af te wach
ten om de nieuw? provincies voor altoos
prijs to geven. Heerschl er echter in het den
ken v.a/3 Gandhi de minste onklaarheid, dan
is het wellicht toch beier, de eind-conclu
sies van het rappo't af te wachten zoomede
de conferentie in October
RESTAURANT DE
TEL. 1290 AMERSFOORTSCHE BERG TEL. 1290
L UN CH- MAT IN2.50 ft.
Chaud-froid
Strassbourgeoise
Salade Rachel
Consomme Madrilène
Glacé
Marmilonne a'.Oeufs
a l'Indiennc
Tournedos Girondin
d la Bordelaise
Pommes Frites
Selection da Vallè
d'Augc
Envoi de Beverwycke
DINER-CONCERT 4.50 fl.
Hors d'Oeuvre variéc a la Royale
Veloulé Florentine
Tronfons d' Ostende
a la Diplomate
Mousse Duchesse
Cóté de Normandy a la Rasse
Jardiniere en gelée
Poussin dc Hambourg
en Cocotte
Compote Monireail
Pêches Primeurs
q la Melba
Choix de fromages de Frange
Corbcillc dc Westlande
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
772.3 te Nordöyan.
Laagste barometerstand:
755.2 tc Reijkjavik.
Verwachting:
Zwakke tot matige N. O.
wind, gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen regen, iets
warmer.
De toestand aan de N.W.r
grens baart nog steeds
zorg
Simla, 12 Juni LU de berichten van
uo grens blijkt, aai. toestand over het
algemeen rustiger is, maar in verband met
de aanw ezigheid van vijandige stammen bij
Oghi, in het gebied van Ilazara, is de po
litie versterkt mei een detachement gerc-
gcldo. troepen. De luchtcperatles tegen de
aanhangers van Toerangzai worden voort
gezet. De hoofden der Afridis hebben den
toestand besproken met den hoofdcommis
saris tc Pesjawar. Wegens een bericht om
trent het oprukken van een andere groep
van invallers in dc weg naar Belelichaman
voor het Europeescht verkeer gesloten, ten
einde een herhaling van de ontvoeringen
dor afgeloopen week te voorkomen.
Bombay, 12 Juni Honderden vrouwen
namen deel aan een optocht van vrijwilli
gers, dio op touw was gezet door het Indi
sche congres ter herdenking van de uitroe
ping van den staat van beleg to Sjolapocr
in de afgeioopen maand. Dc optocht werd
door do overheden verboden cn de politie
vormdt.' een kring, die hem belette vooruit
to komen, maar ondanks do voorzorgen
slaagden enkele kleine groepen er in het
bekende plein van Maidan in de zakenwijk
te bereiken. Dc politic voerde een charge
uit. Twaalf personen werden gewond.
Na gedurende eenigen tijd opgehouden te
zijn. kon dc optocht zijn weg vervolgen en
de 20.000 personen, die er aan deelnamen,
hielden een vergadering op het plein van
Maidan.
Londen, 13 Juni. (H.N.) Staatssecretaris
Stimson heeft gisteravond voor den Ameri-
kaanschen omroep een rede over de vloot-
ontwapening gehouden, waarin hij een
dringend beroep op de openbare mccning
in Amerika doet, om de regeering in het
vraagstuk van het Londensche verdrag te
steunen en het mogelijk te maken, dat het
verdrag nog dezen zomer definitief door
het congres wordt aangenomen. In scherpe
bewoordingen keerde Stimson zich tegen
die admiraals, die slechts in een zoo sterk
mogelijke \loot een zekerheid voor den we
reldvrede zien. Groote vloten zijn niet al
leen onnoodig cn kostbaar, dooh ook ge
vaarlijk, daar zij aanleiding tot misbruik
kunnen geven. Daarom hebben de Veree-
nigde Staten indertijd dc eerste vlootcon-
ferentie van Washington bijeengeroepen
om tot een beperking van de bewapening
te geraken. Macdonald en Hoover hebben
dit werk voortgezet. Wel is waar beant
woordt het Londensche verdrag niet ten
volle aan het groolsche programma, dat
deze beide staatslieden hebben opgesteld,
doch het is in ieder gc\ai een belangrijke
stap voorwaarts op dvn weg naar ontwape
ning.
UueojExm. 90.71si~2&8
ERNSTIGE BRANDSTICHTINGEN TE
WINNIPEG.
Winnipeg, 12 Juni Branden, die bijna
tegelijk op cirie plaatsen zijn uilgobroken en
die aan brandstichters toegeschreven wor
den, hebben heel hel N.W. gedeelte van Win
nipeg met verwoesting bedreigd, tot een
zware regen, samen met do gemeenschap
pelijke inspanning van de brandweer en de
politie, de uitbreidingan tiet vuur bo-
dwong De schade wordt op een half m>l-
lioen dollar geraamd. Het ontploffen van
petrolcumtanks maakte den strijd tegen het
vuur tijdelijk buitengewoon gevaarlijk.
Zijn race=boot over den kop
geslagen
Londen, 13 Juni. IV. D.) Op het Win-
dermeremeer is he Jen de bekende raccboot
van majoor Scgravo „Miss England" tijdens
eon race o\er den kop geslagen na een ex
plosie. Majoor Segrave werd ernstig ge
wond, terwijl de mecanicien Halliwell ge
dood werd.
Nader wordt gemeld, dat majoor Scgravc
hedenavond op 31 jarigen leeftijd aan de
bekomen verwondingen tengevolge van hel
motorbootongeval is overleden. Hij brak het
wereldrecord voor racebootcn door een snel
heid te bereiken van 98.76 mijl per uur.
VIER SLACHTOFFERS VAN EEN
AUTO-ONGELUK
Een bericht uit Riga houdt in, dat een
auto met vijf personen in de rivier Blasla
(N. Letland) stortte. Alleen de chauffeur
kon zich redden.
DE KINDERSTERFTE TE LÜBECK.
Lub eek, 13 Juni. (V.DTe Liibeck is
wederom een kind aan dc geheimzinnige
kinderziekte gestorven, waardoor het aan
tal sterfgevallen is gestegen tot 38.
EEN MOTIE TEGEN HOOVER
GERICHT.
New-York, 13 Juni. (H.N.) De Senaats
commissie voor buiteinandsche zaken heeft
met 10 tegen 7 stemmen een motie aange
nomen. welke het veroordeelt, dat aan den
Senaat de vertrouwelijke rapporten en do
cumenten, die op de Londensch? vlootcon-
ferentie betrekking hebben, worden onthou
den. Deze motie is tegen president Hoover
gericht cn legt den nadruk op hst recht
van den Senaat om kennis te nemen van
al het materiaal, dat op do Londensche con
ferentie betrekking heeft, terwijl «Je opvat
ting van de regeering als onjuist wordt ver
oordeeld. Staatssecretaris Stimson kondigde
nadat hij een langdurige conferentie met
president Hoover had gehad, aan, dat spoe
dig een officieele verklaring door de regee
ring met betrekking tot deze motio zal wor
den afgolegd.
LANGE 3 TRA AT 49-51. - Tel. 190
KATOENEN EN
ZIJDEN VOILS
MOOIE DESSINS
De door hem daarbij gestelde
eischen echter verworpen
Nanking, 12 Juni. Volgens officieelo
mcdedoelingen zou generaal Feng Yoo
Hsiang aan de centrale rcgccring hebben
aangeboden zich aan haar zijdo te scharen
in den strijd tegen de troepen van Sjansi.
Daarvoor zou Feng dan 3.000.000 dollar moe
ten ontvangen benevens verlof om zijn troe
pen te legeren in de provincie Tsjili, Sjansi
en Honan.
President Tsjang Kai Tsjck heeft deze
veelëischcnde aanbieding van Feng afge
slagen. Hij stelde do voorwaarde dat Fcng
eerst zijn goede trouw zou bewijzen door
de troepen van Sjansi aan te allen.
Het bericht, dat Tsjang Kai Tsjek voor
nemens zou zijn af te treden, wordt officieel
tegengesproken. Het heet, dat hij naar Ilan-
kau vertrekt ora den strijd op te nemen
tegen dc troepenmacht van Kwangsi.
Tokio, 12 Juni. (V. D). Volgens een be
richt van het Japansche tclegraafagcnt-
schap Asiatic heeft een groep Chincescho
politici generaal Jen-Si-Sjan en maarschalk
Tsjang Kai Tsjek voorgesteld een wapen
stilstand te sluiten. Jen Si-Sjan zou zich
met dit voorstel onder bepaalde voorwaar
den verecnigd hebben.
Sjanghai, 12 Juni. Een sterk contingent
communistische troepen heeft de stad Tayeh
in de provincie Hoepch veroverd. Er werden
gruweldaden bedreven.
HEVIG ONWEER BOVEN
WEST-DUITSCHLAND.
Essen, 13 Juni. (V.D.) Het hevige on
weer, dat gisteravond cn gedurende een
deel van den nacht boven Wcst-Duitsch-
land heeft gewoed, heeft groote schade aan
gericht. Te Gélsenkirchcn werd een arbei
der door den bliksem zoo zwaar gewond,
dat hij korten tijd later overleed. Tc Cre-
feld-Ürdingen werd een 16-jarigo boeren
knecht door den bliksem getroffen en ge
dood. In het Moezeldal ging liet onweer
met hagel gepaard, waardoor op do wijn
bergen belangrijke schade werd veroor
zaakt. Op sommige plaatsen stond bet wa
ter een halve meter hoog op straat.
BRAND BIJ EEN SCHOOLFILM-
VERTOONING.
Acht-en-lwintig dooden en vele
gewonden.
Berlijn, 13 Juni. (H.N.) Uit Kief, do
lioofdstad van Oekraïne, wordt een ernstig
brandongeluk gemeld. Tijdens een filmver-
tooning, welke op do derdo verdieping van
een schoolgebouw voor 500 schoolkinderen
werd gegeven, brak brand uit, waardoor een
paniek ontstond, welke nog vermeerderde,
toen do trap naar beneden, instortte. Er
kwamen 28 kinderen om het leven, terwijl
talrijke anderen gewond werden. i