AUTORIT VOOR OUDEN VAN DAGEN
DE EEMIANDEQ
Maandag 16 Juni 1930
Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
28e Jaargang No. 2S3
Buitenlanusch Overzicht
HET HUWELIJK VAN
CAROL „BEVESTIGD"
WILLEM GROENHUIZEN
DE 8-UURS CONVENTIE
GEHANDHAAFD
Sir Henry Segrave j
„Het slechtst denkbare
oogenblik"
Fa. L. J. Luycx en Zn.
GASFORNUIZEN
i •jj/rnrrrra
Oproep aan alle autobezitters
ABONNEMENTSPRIJS pci 3 maanden voor Amersfoort f 2.10, per maand 1 0.75, per
1 weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) 1 0.I71/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING «7910 TELEEOON 1NTERG 513
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer.
elke regel meer f0.25. Llefdadlghelds-advertentKn voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentiön „KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels
50 cent, elke regel meer 10 cent, drlemaal_ plaatsen f 1.—. Bewijsnummer utr.t 1 0.05
Eet grootc F.roatenproccs. Mat-
sjek vrijgesproken.
Zooals men in ons Ochtendblad heeft ge
lezen is thans de uitspraak gevallen in het
groöte politieke proces te Belgrado, dat de
gemoederen in Zuid-Slavië en in een groo-
ler deel van Oost- en West-Europa gedu
rende eenige maanden in spanning hield.
Malsjek, aanvoerder van de Kroatische Boe
renpartij is vrijgesproken, en dit zal ïr
Kroatië, waar hij als de ware leider van
het volk wordt beschouwd, met groote
vreugde begroet worden, alhoewel deze
blijdschap een aanzienlijke tempering on
dergaat door de zware straffen, die aan de
andere leden van de z g. Terroristcnorgar^
salie werden opgelegd Speciaal Bern.tr
ditsj, de leider van deze groep, is er niet
gemakkelijk afgekomen. Hij is namelijk tot
vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld
met levenslang verlies van eer, terwijl de
voorloopige hechtenis niet in mindering
wordt gebracht.
Hoewel het aan de Zuid-Slavische dicta
tuur zc-lfs nog tijdens hst proces gelukt is,
een aantal Kroaten, die eertijds in de par
tij van Raditsj gewerkt hebben, over te ha
len tot medewerking, zoo schijnt het toch
niet teveel gezegd, dat de overgroote meer
derheid van de Kroatische bevolking achter
Matsjek en zijn mede-beklaagden van Bel
grado staat, dat men in hen de eigenlijke
vertegenwoordigers en martelaren ziet
De volksvertegenwoordiging, die door de
dictatuur werd afgeschaft, werd, naar men
in Agram zegt, vóór anderhalve maand
door het gerechtshof vervangen. Hoewel de
bladen in Zuid-Slavië hun lezers niet over
alle bizonderheden van het proces mochten
inlichten, zoo kreeg de openbare opinie
door het proces toch meer over politieke
zaken te hooren, dan men de laatste ander
half jaar gewoon was geraakt. Dit feit
heeft de bevolkng waarschijnlijk te danken
aan de groote belangstelling, die het buiten
land in deze rechtszaak getoond heeft; niet
alleen woonden reporters van uitheemsche
bladen de zittingen bij, maar ook de Brit
sche gezant was meermalen aanwezig.
De verdachten voerden hun verdediging
veel minder uit het oogpunt van hun per
soonlijke verontschuldiging dan wel van
de verdediging van hun Kroatisch ideaal.
Hun raadslieden deden desgelijks.
De feiten, die zij naar voren brachten,
schijnen geen geringe aanklacht in te hou
den tegen het heerschende systeem Volen
van hen werden op do gruwelijkste ma
nier gefolterd, om hun bekentenissen af te
dwingen. Allerlei lichamelijke pijniging
werd toegepast, terwijl de gramofoon in
werking werd gesteld, om de smartkreten
van de gefolterdcn te overstemmen. Ook de
hongerstraf werd gebruikt, om de opstan
delingen gedwee te stemmen.
De vroegere overste Begitsj, die in een
toestand van volledige uitputting een be
zwarende verklaring tegen Matsjek uit
sprak, deed, toen hij met Matsjek gecon
fronteerd werd, uit schaamtegevoel een po
ging tot zelfmoord.
Het gerechtshof wilde den barbaarschen
politiechef niet hooren, zelfs sprak de
openbafe aanklager zijn bizonderc waar
deering uit voor het optreden van dc po
litie. TÏij hield de verschillende punten uit
de dagvaarding staande:
terroristische actie, hoogverraad, ver
band zoeken met de Kroatische emigran
ten en financieele ondersteuning van de
terroristische handelingen door Matsjek.
In den loop van het proces moet weinig
anders gebleken zijn dan dat eenige jonge
re beklaagden een demonstratieve explosie
in Agram hebben veroorzaakt, die niet ten
doel had menschcn te verwonden, dat vier
revolvers zijn verdeeld, dat Matsj:k eenige
noodlijdende leden van een Kroatische
jeu^d-organ" iatic, die na den moord op een
journalist gearresteerd cn weer vrijgelaten
waren, geldelijk heeft ondersteund, en dat
hij in een dagbladartikel het recht hooger
stelde dan het gewekl.
De vroegere minister van Buitcnl. Zaken
cn stichter van den Zuid-Slo.vischcn staat,
Trumbitsj. die na vele jaren voor 't eerst
weer als verdediger optrad, gispte het heele
proces als een politieke daad, de aan
klacht als een kunstmatige constructie cn
noemde zijn vriend Matsjek een onberispe
lijk man van eer.
Matsjek zelf, die in den loop vau het pro-
ces zijn rust cn zelfbcheersching geen mo
ment verloor, en meermalen bij conflicten
tusschen aanklagers cn rechters bemidde
lend optrad, hield Tegen het slot een vurig
pleidooi, dat den vorm aannam van een po
litieke geloofsbelijdenis.
Men mag met spanning uitzien naar de
politieke gevolgen, die de afloop van dit bc-
'angrijko proces ongetwijfeld voor Zuid-
Slavië zal hebben.
DE NIEUWE AMERIKAANSCHE
TARIEF WETTEN.
No de aannoming
N e w-Y o r k, 14 Juni. (V.D.) Nu de be
slissing gevallen is en de nieuwe Ameri-
kaansche tóriefwetten zijn aangenomen,
wijdt men in do Vcreenigde Staten bijzon
dere aandacht aan de maatregelen, die men
in verschillende kringen tegen de Amcri
kaansche tariefverhooging wil nemen.
Vooral de maatregelen der Europecsche ko
per-verwerkende industrie hebben in de
Verecnigde Staten veel opzien gebaard. Het
voorstel der voornaamste importeurs en
exporteurs om door een hooge belasting dei
Amerikansche üitvoerpróduclen een tegen
maatregel in het leven te roepen, vindt be
grijpelijkerwijze weinig instemming. Bc
halve aan Europa wordt eveneens veel
aandacht geschonken aan de beweging in
Uruguay om door middel van beschermen
de maatregelen den invoer van Amerikaan-
sche automobielen to benadeelen.
Een verklaring van
Manioe
De krooiog in September
Bo?ka.-est, 11 Juni. (N'.n.Ct.) De heilige
synode heeft zich bezig gehouden met de
kwestie van het huwelijk en de echtschei
ding vün koning Carol en heeft als haar
mcening uitgesproken, dat de scheiding door
do kerk niet is erkend en dat de echtver
bintenis van het koninklijk paar terecht be
slaat.
Manioe, de minister-picsident, heeft een
verklaring afgelegd, waarin hij erop gewe
zen heeft, dat de wat var 4 Januari 192(3 uit
drukkelijk bepaalt, dat Carol alleen met toe
stemming van den regenlschapsraad zoowel
als van de regeering kat? terugkomen. Aan
deze vóorwaarde, verklaarde Manioe, is ten
volle voldaan. Immers, één dag \óór den
terugkeer van den Koning had, hij van den
rc-gentschapsraa'd de toeslemming gekregen.
De raad hechtte zijn goedkeuring aan 's Ivo-
r.ings terugkeer, welko door de regeering
was voorbereid en bepaalde verder, dat Ca
rol in het koninklijk skt intrek te nemen
had. Do beslissing, of Carol lid van den re-
gentschapsraad, dan wel koning zou wor
den, werd genomen dooi de constituante.
De directeur generaal der posterijen heeft
bevolen, dat de geheime tclefoonleiding van
prins Slirbcy naar het koninklijk slot on
middellijk zal worden afgesneden. Ook cij
fertelegrammen van den prins aan de koning
iii-móeder Maria zullen in de toekomst niet
meer worden besteld.
Een bericht uit Boekarest meldt dat Ko
ning Carol in September in Alba Julia zal
worden gekroond.
Boekarest, 15 Juni. (V.D.) De Fran-
sche gezant en generaal Gouraud zijn door
koning Carol II in audiëntia ontvangen.
MATSJEK VRIJGESPROKEN
Dertien terroristen
veroordeeld
COMMUNISTEN TER DOOD
VEROORDEELD.
Wegens colportage van
schrifton.
vlug-
Warschau, 13 Juni Tc Lem
berg werden eergisteren drie jonge com
munisten wegens colpó?tagc van commu
nistische vlugschriften ter dood veroor
deeld.
Tevens werden zij schuldig verklaard
aan hoogverraad.
Belgrado, 14 Juni. Het staatsgercchts-
hof ter bescherming van «Jen staat heeft he
den uitspraak gedaan in het proces tegen
den leider der Kroaten, di Matsjek, c.s.
Tien van de 24 beklaagden werden vrij
gesproken, o.w. Malsjek
Van de overigen werd Bernaditsj, die be
schuldigd was de leider der terroristische
organisatie le zijn, veroordeeld tot 15 jaar
tuchthuistraf, do tweede hoofdbeklaagde
LTadzjedzja lot vijf jaar, twee andere be
daagden tot 10 jaai en-de voormalige afge
vaardigde der Kroatische boerenpartij Je-
lastitsj tot drie jaar tuchthuisstraf.
Hooger beroep is niet toegestaan.
LANGESTRAAT «13.
Gedipl. Horlogemaker 1e klasse.
Reparatie-Inrichting aan huis.
TEL. 852,
Teleurstelling in arbeiders
kringen over de Engel
sche arbeiders
regeering
Bizonderheden omtrent zijn
tragischen dood
DE ZEPPELIN NAAR MUNSTER.
Gistermiddag goland.
Munster, 15 Juni. (H.N.) De Graf Zep-
polin, die vanmorgen onucr bevel van kap.
Lehmarm to Friedrichlshafen was opgeste
gen om een bezoek aan Westfalen te bren
gen in het bizonder aanzie stad Munster,
waar een tehuis voor vliegers werd inge
wijd is vanmiddag om half vijf te Munster
vlot geiand cn teg-m 7 uur weer vertrokken
•im naar Friedrichtshaie-n terug te kecren.
TRAMONGELUK TE MANCHESTER.
To Manchester is een tramwagen omge
slagen. tengevolge waarvan een vrouw werd
gedood en 29 personen gewond werden. Het
ongeluk onlstond dordal de tramwagen, die
gcheei bezet was, bij een kruispunt ont
spoorde. Van de 29 gekwetsten zijn er acht
zwaargewond.
Uit Genève werd aan de N'. R. Ct. geseind:
De raad van beheer van het internatio
naal arbeidsbureau heeft vanfriiddag een
belangrijke zitting gehouden, ter eere
waarvan het geheele werk der internatio
nale conferentie werd stojj gezet. Het ging
thans om de al of niet herziening der con
ventic van Washington inzake den acht
uursarbeidsdag. De vorige Zweedsche regee
ring had voorgesteld de herziening van deze
conventie op de agenda van de internatio
nale arboid6conferentie van 1931 te plaat
sen, die aan de hand van de rapporten van
Albert Thomas dt werking van dc in 1919
cn 1920 aangenomen internationale arbeids
conventies zal hebben tc bespreken. Of
schoon sinds dc indiening van dit voorstel
een nieuwe regeering in Zweden aan het
bewind is gekomen, werd dit Zweedsche
voorstel toch gehandhaafd.
Bij dc behandeling heeft de Engelsche
werkgever Forbes Watson het voorstel ge
steund, erop wijzend, dat de conventie van
Washington thans na meer dan 10 jaren
nog slechts dóór 9 staten onvoorwaardelijk
geratificeerd is, terwijl ;jidere voorwaar
delijk hebben geratificeerd; Het feit, dat on
danks alle propaganda voor de ratificatie
41 van de 55 staten der internationale ar*
beidsorganisatie nog steods zich buiten de
conventie houden, is volgens Forbes Wat
son wel het beste bewijs, dat dc conventie
moet worden herzien, wil zij ecnigszins al
gemeen gaan werken. Als de arbeiders, die
zooveel waarde hechten aan de ratificatie
ran een conventie op den grondslag van den
achtuursdag, de zaak eens rustig wilden
overdenken, zouden ook zij wel inzien, dat
een herziening der conventie Van Washing
ton het beste is om dit doel te bereiken,
meende Forbes Watson.
Van de arbeidersgroep bestreden da En-
gelschman Finlay cn de Franschman Jou-
haux het Zweedsche voorstel. Finlay be
perkte zich tot een sentimenteele uiteen
zetting van de gevoelens der arbeiders
klasse, terwijl .Touhaux wederom de veel
interessanter woordvoerder zijner groep
was en uiteenzette hoe de arbeidersgroep
in den loop der jaren heeft getracht de be
zwaren van uitecnloopende interpretatie
van de conventio uit den weg te ruimen
door eerst voor te stellen dat de raad van
beheer bij moeilijkheden van interpretatie
een uitlegging van de conventie zelf zou ge
ven en door daarna, na de verwerping van
dit denkbeeld, zich neer te leggen bij het
andere denkbeeld van interpreiaticv3 con
ferenties, zooals in 1924 te Bern, in 1926 te
Londen zijn gehouden. Als een gevoJg van
die conferenties zijn thans hij de Engelsche
en Duitsche parlementen wetsvoorstellen
tot ratificatie der conferentie van Washing
ton ingediend. Het is thans dus, zei-Ie Jou-
haux, het slechtst denkbare oogenblik om
oen herziening der conventie aan de orde te
stellen, want dan zal natuurlijk de ratifi
catie in Duitschland en Engeland iot na
die herziening worden uitgesteld. Dit was
ook de meening van den heer Albert Tho
mas, die als zijn overtuiging uitsprak, dat
de aanneming van het voorstel van Zweden
al het werk om talrijke ratificaties te ver
krijgen, ongedaan zou maken
Ook de regeeringsgedelegeerden van Bel
gië, Duitschland en Frankrijk spraken als
hun meening uit, dat voorloopig alle krach
ten op het ratificeercn der conventie moe
ten worden geconcentreerd. Is de ratifi
catie dan eenmaal door vele staten ge
schied, dan zou men daarna kunnen over
wegen of wellicht een herziening op enkele
punten noodig is.
Het eind der discussie was, dat een voor
stel van Forces Watson om dc beslissing
nog tot October aan te houden, werd ver
worpen en daarna ook het Zweedsche voor
stel om de herziening der conventie aan de
orde te stellen op dc conferentie van 1931
mot 14 tegen 7 stemmen verworpen werd.
De werVgeversgroep ?n Zweden etemden
voor de herziening, de arbeidersgroep en
alle andere regeeringsgedelegeerden stem
den tegen de herziening, met uitzondering
van den regeeringsgedelegeerde van Enge
land en Japan, die zich van stemming ont
hielden. Deze stemonthouding van den ver
tegenwoordiger der Engelsche arbeidersre-
geering heeft natuurlijk de teleurstelling in
de arbeiderskringen der conferentie over
de algemeene houding van de Engelsche
regeering ten opzichte van sociale vraag
stukken te Genève nog meer versterkt.
Blijkens bizonderheden omtrent den tragi
schen dood van majoor Segrave die wij in
het Vaderland lezen, was Segrave 34
jaar oud. Ilij was een uitnemend aviateur
cn houder van het wereldrecord van auto-
snelrijden, verworven in Maart 1920 aan het
strand van Dayton.
Het ongeluk van Vrijdag is nog niet opge
helderd ITe motorboot, die zich met duize
lingwekkende snelheid voortbewoog, scheen
plotseling slagzijde te hebben en verdween
ender water, waaruit ze veel verder weer te
voorschijn kwam met de kiel naar boven,
om daarna geleidelijk te zinken.
Verscheiden booten boden hulp. Segrave
en de machinist, die hem vergezelde, waren
ernstig gewond en werden overgebracht naar
ccn huis aan den oever van het meer. De
derde opvarende, de mecanicien, was ver
dwenen en is vermoedelijk verdronken.
Ondanks al de zorgen van verscheiden
doctoren heeft Segrave spoedig den geest
gegeven. Zijn long was doorboord door een
gebroken ;ib. terwijl hij nog een aantal an
dere verwondingen opliep.
Zijn vrouw, die getuige was van het on
geluk, was aan zijn sterfbed.
De vader van Segrave die te Londen het
ongeluk vernam, is onmiddellijk met een
vliegtuig naar zijn zoon gekomen, maar
kwam le laat aan.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
775.3 tc Sarna.
Laagste barometerstand:
754.6 te Isafjord.
Verwachting:
Zwakke tot matige V O.
tot O. wind. half bewolkt,
waarschijnlijk droog weer be-
houdens kans op onweer,
iets warnier.
Majoor SEGRAVE.
Nog wordt gemeld:
Bij do proeven, die Sir Henry Segrave
reeds eenige dagen op het ineer van Win
dermere genomen had, waren reeds twee
schroeven gebroken omdat zij het enorme
vermogen van den motor niet konden ver
werken. Donderdag brak dc schroef, toen
Co Miss England II een vaart had van 140
K M. en een g-oote splinter beschadigde den
binnenkant van de boot. Met ongeluk bleek
verder echter bijzonder goed afgeloopen.
Vrijdagmorgen w is de geringe schade her
steld en werd weer een nieuwe schroef aan
gebracht, waarmee ditmaal de recordpoging
over de afgebakende kilometer (vliegende
start) zou worden ondei nomen. De eerste
baan jgaf een snelheid van 77.8 mijl, die op
den terugtocht reeds tot 84 was gestegen. Dc
olgende baan gaf onge\ecr 90 cn Segrave
vas toen K sec. buiten het record van den
Amerikaan Gar-Wood, die tc Venetië een
snelheid van 92.1S mijl per uur over do af
gebakende K.M. behaald heeft.
De 0.3 seconden, die Segrave nu op den
terugweg nog sneller trachtte tc gaan heb
ben zijn le«-en gekost. De boot haalde hier
LANGESTRAAT 49-51. - Tel. 1S0
KATOENEN EN
ZIJDEN VOILS
IYIOOIE DESSINS
de 94.G mijl en ongeveer 92 was voldoende
voor den terugweg. (Do snelheid wordt be
rekend uit het gemiddelde van een baan
heen en terug). Wat er toen gebeurd is, staat
op bet oogenblik nog met precies vast, maar
do talrijko toeschouwers zagen eensklaps
tot hun ontzetting, dat de Miss Engeland II
omsloeg, onder water scheen te verdwijnen,
doch -door haar vaart weer boven kwam en
viammen en kolommen stoom scheen uit te
braken. Twintig motorbootjes ijlden naar do
plaats des onheils, waar zij Sir Henry ern
stig gewon J en hevig blccdend vonden lig
gen tegen de zijwand van de boot. De mcca-
nicicp Halliwel was in hel water verdwenen
en zijn li(k was Vrijdagavond 8 uur nog niet
gevonden het ongeluk ges.chiedde kort
na 2 uur terwijl de derde inzittende, de
machinist Wilcox ook zwaar gewond bleek,
maar niet direct levensgevaarlijk.
Sir Henry is in bewusteloozen toestand
naar een inrichting vervoerd, waar hij kort
na 5 uur is overleden.
De constructeur van de boot en den motor
van Segrave, waarmedo Vrijdag het ongeluk
is gebeurd, dat den dood van den dapperen
snelheidsjager ten gevolge had, heeft do
meening uitgesproken, dot de boot tegen een
drijvend voorwerp moe', zijn gevaren. Hij
verklaarde, dat een flescli of zelfs een tak
voldoende moeten geweest zijn om het on
geluk te veroorzaken.
Do oorzaak van Segrave's
ongeluk.
Niet afgeschrikt door het tragisch ongeluk
met Segrave is mej. Betly Carstairs naar dc
Ver. Staten vertrokken om deel te nemen
aan don- internationalen wedstrijd voor mo-
torboolen. Zij is de eenige vertegenwoordi
ger van Engeland.
QOJfeL.288
Nog niet lang geleden is evenals verleden
jaar een beroep grfdaan op de liefdadigheid
van de auto bezittere, door hun via een
ingezonden stuk te vragen of zij hun auto
op Zaterdag 28 Juni beschikbaar willen
stellen voor de ouden van dagen.
Gelukkig is deze roep geen roep in de
woestijn geweest. Niet minder dan 31 auto
mobilisten hebben hun wagen reeds voor
dit sympathieke doel beschikbaar gesteld
De commissie, die zich met de organisa
tie van dezen autotocht heeft belast moet
echter nogmaals een beroep doen op de
mcnschliovendheid der auto-bezitters. Zij
twijfelt er echter niet aan of het aantal be-
noodigde auto's zal er komen want een
sympathieker doel als dat wat men thans
voor oogen heeft, zal moeilijk tc vinden
zijn- Wie zal niet willen meewerken om
de oudjes, die gebrekkig zijn in dc gelegen
heid le stellen om ook eens te genieten van-
het vele mooie, dat de omgeving van
Amersfoort cn het verdere deel van onze
provincie biedt?
Hoeveel auto's er nog nóodig zijn? Nog
45 wagens!!
Zij die alsnog hun auto met bestuurder
voor Zaterdagmiddag 28 Juni willen af
staan worden verzocht hiervan kennis te
geven aan de commissieleden. In de com
missie hebben zitting: Mevrouw C. Camer-
ling IleimoltKetvvich Verschuur, Paulus
Buy slaan 22; Mevrouw C. B. Tydeman—
Falck, Prinses Murielaan 1. de heeren M
M. A Ramselaar, Langestraat 50, J. Siam,
Havik 11 cn onze redacteur.
Aangezien het de bedoeling is om di%'
oudjes tijdens den tocht een ver^iapering
aan te bieden zal het ten zeerste op prijs
gesteld worden indien men financieelen
steun wil verleenen. Tot op heden is reeds
binnen gekomen van
Jhr. v. S.
Mej. v. D.
lieer X
2.50
10
L—
Totaal 13.50
Zoowel opgaven voor auto's als geldelijke
bijdragen worden aan bovenstaande adres
sen en aan het bureau van het Amers-
foortsch Dagblad in ontvangst genomen
Men wordt echter vertocht dit vóór Woens
dagmorgen 10 uur tc doen.
Als attractie aan dezen tocht is een de-
filé langs het palcis van II. M. dc Koningin
Moeder verbonden. H. M was zoo vrien
delijk een défilé over het lerras van haar
paleis op de meest welwillende wijze toe
te staan.
