OPRUIMING.
VERSTERKING VAN DE VLOOT
1SSS Lips Safe inrichting
Maison de Jager Zn.
DE FAAM, Langestraat 2 en 5
Vrijdag 4 Juli 1930
AM ERSFOOKTSCM DAG®! AD
29e Jaargang No 4
Het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer
Een parallel met 1923?
N.V". COMPAGNIE LYONNAISE
Fransche dankbaarheid
Een brief van den
gezant
NVHHMroPENSIANDS- BANKvcdI,
FW AMFP.IFnORT EN OMSTREKEN
AMERSFOOPT> DIRECTIE: A. H. MARTENS
NOODWEER IN HET
ZUIDEN
Wolkbreuk boven
Doetinchem
Vruchtencake
Vruchtenvla's
Appelvla's
Zuid Afr. Studenten in
ons land
Wij maken Uw oude Kapok
matrassen als nieuw op
tegen billijk tarief.
VRAAG I INLICHTINGEN
FEUILLETON
Niet door menschenhanden gebouwd
Zijden Bedspreien.
j-N r T? V/ T
Verscheidene leden uiten bezwaren,
die van meer dan één zijde
bestrijding vinden
Verschenen is liet voorloopig verslag der
Tweede Kamer over de supplctoiro bcgroo-
ting van Defensie 1930. Ontleend is daaraan:
Verscheidene leden verklaarden tegen het
geen hier wordt voorgesteld, ernstig be
zwaar te hobbcn. In wezen aldus deze
leden beoogt het thans door do regeering
gedano voorstel een versterking van de
vloot met 50 pet. liet gaat lijn recht in te
gen de uitspraak, in 1923 door dc Kamer
met betrekking tot de toen aanhangige
vlootwet gegeven. Toen ging het om 2 krui
sers, 12 jagers cn 16 duikbootcn, thans wil
de regcering 3 kruisers, 12 jagers en IS
duikbootcn. Tegen liet mindere heeft in 1929
het Ncdeiiandschc volk zich ondubbelzinnig
uitgesproken. Met do opvoering van haar
oischen gaat de regecring in tegen den al
gemeen gevoelden wensch van vlootbepcr-
king. Wat kan toch do regcering bewogen
hebben een zoo aanzienlijke \ersterking
van do \loot to ontwerpen?
Bohalvo in strijd met do liccrschcnde
strooming ten aanzien van den oimang der
vloten cn bovendien volkomen onnoodig,
achtten de hier bedoelde leden de ontwor
pen vlootuitbreiding ook te eenen male on
doeltreffend. Bij een conflict in liet Oosten
zou onze vloot toch nog slechts weinig bc-
teekenis hebben in verhouding tot de vlo
ten van dc groote mogendheden. Ileeft do
regeering zoo werd gevraagd nog de
zelfde doelstelling voor oogen als in 1923
cn in 1927? Deze leden achtten oen politie-
vloot voor Indic de cenig juiste.
Van meer dan één zijde kwam men tegen
deze beschouwingen in verzet. Men wees er
daarbij allereeist op, dat het hier slechts
een zeer eenvoudig wetsontwerp betreft,
waarbij het gaat cm den eersten termijn
voor den bouw van twee schepen: een krui
ser en een flottieljevaartuig. De regcering
heeft een schema overgelegd, volgens het
welk naar haar rneening in dc komende elf
jaren moeten worden tc werk gegaan. Over
dien verderen aanbouw wordt echter bij
dit wetsontwerp niets beslist. Daarom gaat
een verwijzing naar het gebeurdo in 1923
niet op. Deze leden achtten hetgeen thans
door do regeering wordt voorgesteld, alles
zins redelijk. Deze voorziening zal h.i.. wijl
zij over een vrij groot aantal jaren verdeeld
is, uit de schatkist niet meer vergen dan tot
dusver jaarlijks voor dit dool werd uitge
geven. Hetgeen door de regecring wordt
voorgesteld, zal zeker geen schado doen
aan den goeden geest, mede door dc Vloot-
confercntic gewekt Onvoldoende verzorging
van de belangen der vloot heeft oen grootcn
achterstand in den aanbouw doen ontstaan.
De minister staat nu voor het moeilijke
vraagstuk de vloot weer op peil te brongen
zonder dat daarvoor to grooto financiecle
offers worden geóischt. Hij heeft in het
thans ter tafel liggende plan getiaclu dit
vraagstuk op te lossen.
Sommige leden wezen erop, dal de mi
nister mededeelt, dat do kosten van aan
bouw zullen blijven beneden het gemiddcl-
do der gelden, wolko in do laatste 8 jaren
voor dot doel werden toegestaan. Deze le
den verklaarden niet te kunnen inzien, hoe
zulks mogelijk is, wil de ontstane achter
stand op rationeelc wijzo worden ingehaald
Benige leden betreurden het, dot do re
gcering niet vóór of uiterlijk tegelijk met
het onderhavige wetsontwerp een ontwerp
heeft ingediend betreffende de verdeeling
van de kosten der vloot over dc Rijks- en
do Indische begrooting. Deze leden waren
van meening, dat ook do minister van
Koloniën het ontwerp had moeten ondcr-
tcekencn. In ieder geval zouden zij gaarne
zien, dat do minister van Koloniën tegen
woordig wilde zijn bij dc openbare behande
ling, o.m. in verband met do bespreking
der personcelsterktc.
Somraigo leden stelden dc vraag, waarom
voor Indic begonnen wordt met een krui
ser. Voor een neutraliteitsvloot is klein
materieel van do grcctsto waarde. Andere
leden wezen erop, dat in verband met het
onderhoud, behoefte bestaat aan een reser
ve kruiser.
Bij sommige leden ontmoette do keuze
van flottieljelciders voor Nederland ernstig
bezwaar. Zij zijn tot dusver bij onze marine
niet bekend. Zij zijn bestemd om tc leiden.
Doch er valt in Nederland, omdat er geen
torpedobootjagers in dienst zijn, niets te
leiden. En voor de opleiding hebben deze
schepen weinig bcteekenis.
Dat in West Indië oorlogsbodems zullen
worden gestationneerd, vond toejuiching.
Dc vraag was echter gerezen of het flottiel
jevaartuig daarvoor we! het aangewezen
schip is. Het loopt niet snel cn is niet vol
doende bewapend.
Naar ccnigo leden meenden, rechtvaar
digt de overval, wclko op Curngao heeft
plaats gehad, deze sterko uitbreiding van
bewapening niet. Gebeurtenissen als deze
kunnen slechts voorkomen worden door een
bohoorlijko recherche- en vreemdelingen
dienst.
Sommige leden gaven als hun oordc'cl te
kennen, dat do noodtoestand, waarin de
vloot ten opzichte van do onderzcebooten
verkeert, dringend voorziening behoeft.
MISDAAD?
Makkum, 3 Juli. Alhier is gisteravond
drijvende aangetroffen het lijk van een ?U-
jarig meisje, Klaasje Koster genaamd, af
komstig uit Harlingcn. In verband hier
mede hoeft de politic een chauffeur gear
resteerd, met wien het meisje betrekkingen
had aangeknoopt.
DE ZAAK Dr. TERNEDEN.
In den Amsterdamschen
Raad.
Amsterdam, 3 Juli. In het. gister-
namiddag gehouden comité-generaal van
den raad heeft, zoo meldt het Hbld., de
waarnemend burgemeester, wethouder
Wibaut, liet volgende medegedeeld:
Uitvoering gevende aan het besluit, ge
nomen in de geheime zitting vun jl. Vrij
dag (27 Juni), is namens B en W. aan den
minister van Justitie toestemming ge
vraagd om het dossier van het. voorloopig
onderzoek inzake de beschuldigingen tegen
UTRECHTSCHEWEG 10 - TEL. 179 - AMERSFOORT
dr. Terncdon ingebracht, ter visie te mo
gen leggen voor de leden van den raad.
Zooals w ij reeds eerder mededeelden, was
dat dossier enkel aan het "college van Ik
en W. overgelegd. De heer Wibaut bracht
(hans ter kennis van d«n raad, dat mi
nister Donner op dat verzoek gunstig hoeft
heslist. Dientengevolge zal van heden af
aan, het bedoelde dossier in dc leeskamer
van den raad voor de leden ter inzage
liggen.
Öp desbetreffende opmerkingen is van de
tafel van B en W. nog geantwoord, dat de
stukken aangaande een in 1920 door de
toenmalige wethouders De Vlugt en Wier
dels ingesteld onderzoek naar het beleid
bij de gemeente-gasfabrieken, niet ter visie
zullen worden gelegd, omdat B. cn W. die
verouderd achten. En wat aangaat het po
litioneel onderzoek naar dc beschuldigin
gen tegen dnn hoofddirecteur van de 2e*
meente-gasfabrieken ^cuit dat door den
burgemeester is gelast aan hem. hoofd
dei politie, zal worden verzocht dit dossier
wel m de leeskamer van het stadhuis te
dcponeèr'en ter inzage voor do raadsleden.
Ook dr. Terncdon en diens rechtskundige
raadsman rar. G. II A. Grosheide, zullen
van alle terzake ter visie gelegde stukken
kunnen kennis nemen, doch dan in de ka
mer van den gemeentesecretaris.
Hel ligt in de bedoeling, de zaak Terne
den en het voorstel van B. en W om den
hoofddirecteur der gasfabrieken eervol te
ontslaan, andermaal te behandelen in een
besloten zitting, in den loop der volgende
week te houden.
Voor de leniging van den
watersnood
Gemeld wordt:
Z.Exc. de heer Kammercr, gezant van
rrankrijk in Den Haag, heeft tot mr M W.
I' Treub, voorzittu van het Haagsch Co
nité Watersnood Zuid-Frankrijk, een bri»-f
van dankbetuiging gericht, waarvan hier-
•nder de vcrtaiing voigt:
Mijnheer de voorzitter,
De uitvoerende commissie van het Haag
se he Comité tot leniging van den nood d®r
slachtoffers van den watersnood ln Zui l
Frankrijk, heeft mij in haar brief van 19
Juni medegedeeld, dat het comité zijn werk
zaamheden heeft beëindigd en dat het na
•en briefwisseling met Z.Exc. jlir dr J
Lcudon, gezant va? Nederland te Parijs, be
/eid is de ingezamelde gelden geheel be
schikbaar te stellen voor den wederopbouw
van het dorp Albcdeurlle-Ia Garde (Tarn et
Jaronne).
Bij gevdg heeft uw comité mij wel willen
iverhandigcn een chëque op Parijs, groot
frs 201,389,88, het resultaat der inzamelin
gen, benevens een lijst met do namen der
-evers
Ik dank u uit hel diepst van mijn ha-t
'oor uwe milddadige bemoeiingen en al'es
wat u deed ten bate der ongelukkige 6lacht
iffers van de overstroomingen die in het al
-'oloopen voorjaar plaats hadden. Ik ver
zoek u ook wel mijn dank cn dien van de
"cgeering der Fransche republiek te willen
«verbrengen aan allo leden van het Ilaap
-cho comité.
liet hoeft mij bizonder getroffen, bij hrt
it.orlezen der lijst die u mij gezonden hebt.
to zien dat do giften u zijn toegezonden uit
io doelen van Nederlands grondgebied,
/.jodat zij blijk geven van een diep en alge
•neen gevoel van sympathie van allo klas
sen van uwe edelmoedige landgenooton.
Frankrijk zal de liuip van Holland ?n deze
-smartelijke beproeving niet vergeten.
Aanvaard, mijnheer do voorzitter, de be
tuiging van mijn volkomen hoogachting,
(w. g.) A KAMMERER
/jvEüV TELEFOON
804 on 607 POSTREKENING 28SG0
ln de omgeving van Nijmegen
verscheidene huizen
afgebrand
Doetinchem, 3 Juli. Gisteravond ont
astte zich boven onze omgeving een ge
weldig onweer. Tegen zeven uur trud een
volslagen duisternis in en een ware wolk
breuk zette velo stralen blank Vele auto's
moesten op sommige plaatsen tot de assen
door het water rijden. Vele kelders werden
overstroomd.
In de gemeente Bergh sloeg de bliksem
in de woning van den landbouwer Weycn-
oerg te Stokkum. Het pand brandde totaal
af.
Te Klein Azcwijn werd de landbouwer II.
door het hemelvuur getroffen en gedood
In de gemeente Gedringen is te Megche
len een schuur van tiemosson afgebrand
Te Veldhunten is do boerderij van Vonk
en te Ulft is *e boerderij van de weduwe
Kroes afgebrard. In laatstgenoemde boer
derij kwamen drie varkens om.
Boven de Over-Betuvve hoeft gisteravond
een hevig on weder, gepaard gaande met
grooten regenval, gewoed Er hadden eeni
ge kleine ongevallen plaats, terwijl op
eenigo plaatsen vee in de weide werd ge
dood.
In Huissen sloeg dc bliksem in twee greo
te hofsteden, bewoond door de gezinnen
Baptist cn Lcntjes. De hofsteden gingen in
vlammen op. terwijl het niet mogelijk was
iets van den inboedel te redden
Onder het plaatsje Gent eloeg de bliksem
in de boerderij van den heer Hutmacher;
ook deze behuizing brandde tot den grond
toe af. Een jonge man uit het naburige
Haaldercn. Jie bij de blussching assisten
tie verleende, wordt vermist. Men vreest
dat hij onder dc puinhoopen is gekomen
Een onderzoek hiernaar is in vollen ganc
In Huissen aan de overzijde van den Rijn
sloeg le bliksem in een boerderij vun hei
kroondomein, bewoond door den landbou
wer Ederveen. Een schuur ging in vlam
men op. Een aantal op de weilanden staan
de hooioppers, die door den bliksem wer
den getroffen, verbrandde
Tijdens het hevig onweer, dat Woensdag
middag heeft gewoed, in de omgeving van
Nijmegen, zijn verscheidene huizen afge
Langestraat 56 Telet 115
hi and Te Scha ik bij Grave is dc boerderij
van de Louw door den bliksem getroffen
cn afgebrand.
Tc Herpen bij Oss verbrandde de boerde
rij van d. Woude en te Ottersum bij
Gennep is de boerderij van Hendriks door
het hemelvuur getroffen en een prooi der
vlammen geworden.
VERDRONKEN.
Nijmegen, 3 Juli. In dc Waal bij Nij
megen is Woensdagmiddag do 20-jarige
fabrieksarbeider Bosman bij het zwemmen
verdronken.
Een bezoek aan den Helder
Helder, 3 Juli. Woensdag beeft ovn ge
zelschap van circa tachtig dames en hoe
ren, voor het meerendeel Zuid-Afrikaners,
die in Europa studeeren, een excursie ge-,
maakt naar Den Helder en de Zuiderzee
werken. Zij waren vergezeld door den ge
zant der Unie var. Zuid-Afriko, D. J do
YiUiers, het bestuur van het Alg. Ned. Ver
bond, vertegenwoordigers van do NeJ Zs
Afrikaansche "erceniging en werden offi
cieel ten raadhuize ontvangen door het ge
meentebestuur onder leiding van burg*
meester Driessen.
Daarna begaf het gezelschap zich naar
's Rijksmarinewerf In groepen ging het ge
zelschap onder deskundige «eidmg Us ver
schillende afdeelingen cn werkplaatsen
rond. Met zeer veel belangstelling werden
de verschillende machinerieën bezichtig
Na afloop van deze rondwandeling eu nai
Jat men had kennis gemaakt met de fami
lies waarbij deze twee dagen gastvrij onder
dak was verkregen, ging het gezelschap
naar de z.g. Donkere Du men. een natuur-
[ark m dc omgeving van Dor He'der. waar
■n het theehuis „Duinoord gedineerd werd.
Voor hedenmorgen stom', naar het' Ilbld.
meldt, een bezoek aau Let vliegkamp „Do
Mok'' op het programma alsmede, zij het
vp beperkte schaal, een vlicgtochtjó niet een
van de vliegtuigen van do marine, verier
een bezoek aan het par.tserdeksehip ..GiK
derland".
Vervolgens gaat liet gezflecha in auto-i
bussen naar ds Zui l vzi?uwerken Met een
maaltijd in de Marimclufo word' de dag
besloten. Vice-admiraal cn mevrouw Quant
zullen het gezelschap een lunch aanbieden,
na afloop van het bezoek aan de „Gelder
land".
Het is de innerlijke drijfveer van een daad,
die het onderscheid maakt tusschen goed
cn kwaad.
door
DAVID LYALL.
€8
Welk een verandering hadden zes weken
in Patrick Flemir.g teweeggebracht; zij
hadden het trage cn welbchagelijke van den
man, die beschut en wien dc wet voorge
schreven wordt, weggevaagd en hem Je
oplettende werkzaamheid bijgebracht van
hem, die u;L een diepen slaap ontwakend,
tot het plotselinge cn volle besef van het
leven komt cn de beteekenis cn dc verant
woordelijkheid cr van voelt.
Daarom waren de woorden, dio hij schreef
gevleugelde woorden, bezield door het besef
van zijn eigen groote geestelijke behoefte.
HOOFDSTUK XXII.
De Plaats van Samenkomst,
Janet Aiken stond Zaterdagsa\onds met
■tokkenden adem op den drempel te wach
ten op het geratel der wielen van het oude
rijtuig, dat van het station to Scadoon zou
komen
Alison had op den brief van haar schoon
zuster geantwoord, dat zij niet voor Zater
dagavond met haar man kon komen, en dat
het daarom een kort bezoek zou zijn Janet
was zoo opgewondr-n geweest, dat haar werk
er onder had geleden cn zelfs in haar dap
per voornemen om zooveel te koken, dat
het ook voor den Zendag toereikend zou
zijn geweest, was zij niet volledig geslaagd.
Alison had geschreven, dat er niet laat
gegeten behoefde te worden, daar zij het in
den trein zouden doen. Het was nu half elf
cn ofschoon zij eigenlijk niet voor elf uur
verwacht kon worden, kon Janet het bin
nen niet langer uithouden. Haar mevrouw
was in het salon en wachtte met voorbeel
dig geduld; de dominee was alleen naar het
station gegaan. Janet kon niet nalaten aan
een anderen avond to denken, niet zoo heel
lang geleden, ofschoon het haar soms
eeuwen toescheen, toen zij op dc komst van
het rijtuig gewacht had, dat haar lieve juf
frouw Aiüe terug zou brengen van Birtley.
Dat wat een nood'ottig bezoek geweest, een
noodlottig thuiskomen cn een begin van
alle moeilijkheden. Janet had een vaag ver
moeden, schoon zij cr inderdaad maar heel
weinig gronden voor had, dat alles niet zoo
goed ging met mevrouw Crewe als in het
begin. Het was niei zoozeer door hetgeen zij
zei in haar hieven, als wel door hetgeen zij
ongezegd liet. Groote liefde doet zelfs een
ongeletterde vrouw veel bij intuïtie voelen
cn Janet wist, dat haar liefste juffrouw Aiüe
niet volkomen gelukkig was; dat er dingen
waren, die haar bezorgd en bekommerd
maakten, doch waarover zij niet kon spre
ken. En nu zou zij zelf kunnen zien; of
schoon het niet waarschijnlijk was, dat er
tusschen haar een woord gewisseld zou wor
den over de dingen, die men in 't diepst
van zijn ziel begraaft, zouden haar oogen
toch in staat zijn van liet geliefde gelaat
te lezen, of alles goed ging, of niet meer
dan tamelijk, of misschien slecht.
Het was een mooie zomeravond met een
helderen sterrenhemel cn een zachten wes
tenwind, dio de zwoelheid wegnam, cn de
oppervlakte der zee nauwelijks bewoog De
rozen, die zich om de voordeur der pastorie
slingerden, geurden heerlijk in den zvvaren
dauw zeer zeker bereidde dc natuur liaar
haar vriendelijkst welkom.
Toen het geratel van wielen in de stil.e
straat hoorbaar werd, voelde Janet opeens,
dat haar oogen vochtig werden, en terwijl
zij or schielijk met haar boezelaar langs
wreef, spoedde zij zich naar het buitenhek.
Een paar honderd meter den weg op onge
veer, flikkerden do twee lichten van het
rijtuig; zij kon zelfs. dc stemmen van de in
zittenden hooien, wat bewees, dat de rei
zigers zonder eenipen twijfel gekomen wa
ren. Zij liep snel terug naar dc deur en
claarna weer naar het hek cn stond daai,
toen het rijtuig stilhield.
„Heb ik het je n.et gezegd, Alison?'' klonk
de plagende stem van den dominee, en ach
ter de /war© gesioUe van den heer Crewo
omreikend, alsof die voor haar minder bo-
teckcnde dan het stof van den weg, reikte
zij haar oude meesteres do hand.
„Daar bent u dan, juffrouw Ailie! Ik be
doel, mevrouw; hoe maakt u het? Zeg, dat
het u heel goed gaat.
„Heel goed. Janet, dank je," antwoordde
Alison; cn beider handen omvatten elkaar
in de door sterren bezaaide duisternis en
de handdruk sprak voor ieder hoekdeelen.
Nu wendde Janet, die op dit oogenblik wer
kelijk tranen stortte, zich om en liep hard
het huis in, beschaamd over zichzelf en
boos ook, dat zij zich aldus had gedragen
cn zich als een dwaas had aangesteld in
het oog van den Engelsehen echtgenoot van
juffrouw Aiüe.
Maar zij had haar oogen afgcwischt cn
draalde op den achtergrond van de kleine
hal, waar Edith verschenen was, om de
aangekomene» to begroeten; en toni Janet
cle warme omhelzing en den blik van ge
ncgenhcid zag, dio tusschen de vrouw van
den dominee en zijn zuster werd gewisseld,
was zij een en al verbazing. Zij wist niet
zeker, of het haar wel aangenaam was.
Jaloezio verhief zich in haar, heftig cn
sterk, krachtig oplaaiende jaloezie op ieder
die er naar streefde maar iets van haar juf
frouw Ailie te stelen. Maar dadelijk herin
nerdo zij zich, dal haar eerste taak was er
voor te zorgen, dat de koffie warm en sterk
zou zijn cn zij trok zich daarom als een ver
ootmoedigde vrouw in haar eigen domein
terug.
Zij zag niets van mevrouw Crewo voor
liet een uur later was, toen zij hoord®, dat
mevrouw Fleming haar naar haar kamer
bracht. Toen ging zij op do trap naar der:
zolder zitten, zonder zeirs haar schoenriem
los te maken, ofschoon het nu ver over haai
bedtijd was en de Zondag weldra zou aan
breken, en zij wachtte met een soort doffe
woede op het sluiten van de kamerdeur ha-
rcr meesteres. Het deed er voor liaar niets
toe, dat dc deur van dc logeerkamer stevig
was gesloten, wat er op duidde, dat de twee
besloten hadden nu een echt vrouwelijk
gesprek tc voeren, terwijl de mannen bene
den hun pijp rookten.
Janet wachtte hardnekkig, met haar kin
op haar handen, op liet oogenblik, waarop
zij juffrouw Ailie voor uich alleen zou heb
ben. En zij bad vurig, dat de mannen hun
onderhoud zoo belangwekkend zouden vin-
'den, dat zij tot :n den morgen met hun
pijpen in den mond zouden blijven zitten,
wat bewees, dat zelfs do fundamenten van
baar wezen in beroering waren gebracht.
Zoodra dc deur achter haar gesloten was,
stonden Alison en Edith, alsof zij het afge
sproken hadden, in het midden var. de ki-
mer stil en keken elkaar aan met een stille
vraag in de oogen. Ieder barer bemerkte
de verandering in de ander. Alison was
veel magerder; op haar gelaat zetelde meer
lieftalligheid, maar ook waren er zekere lij
nen als van zorg, dio Edith in verwarring
brachten. Alison vond, dat de vrouw van
haar broer er leer cn zelfs ziekelijk uitzae.
„Je bent niet goed, lieve?'' zcj zij snel.
„Wat hebben zij met je gedaan; heb je te
bard gewerkt of wat anders?''
„O neen, ik doe niet veel; indien ik icU
ben, dan zeker onverbeterlijk lui. Vraag hel
maar aan Janet. Zij zal je een boekje vau
rnij open doen. Daarom ben je eigenlijk hier
entboden voegde zij er aan toe, met oen
lachje, dat als ztfTvere muziek klonk.
„Ga zitteji, lieve en gezegende vrouw, en.
vertel mij van jezelf tot in bizondeiheden.
Wat hebben ze met jo gedaan, dat deze lij-»
nen hier en daar zijn gekomen?''
Zij raakte Alison s gezicht aan met zach
ten vinger, en haar oogen waren vol van
groote tecdere bezorgdheid.
(Wordt vervolgd).
VROOM DREESMANN
Langestraat.
Bijzondere mooie sorteering in
2.90, 3.50, 4.10, 4.40, 5.10, 5.90
In kleuren goud, zalm, lila, rose, rood.
