AMEP5F0ÖM3CH DASBIJ®
I MACCO
Nieuw Parijs
NIEUWSTE STOFFEN
I RADIO I
j RADIO I
BINNENLAND
Fa. B. KRAAL
B. RUITENBERG Hzn
Huizen te koop en
te huur
Zaterdag 12 Juli 1930
29e Jaargang No. II
DERDE BLAP.
Vergiftiging?
Onthullingen te wachten
De Kalenderhervorming
Feestgangers op de
Schelde
Electrisclie Koelkast
GENERAL ELECTRIC
F. H. LOM ANS
Croquetspelen
Z Wisselstroom-toestel Z
F. H. LOM ANS
Z Telef. 4B3
Schoenhandel J.C.Mees
N. HEILIGERS
DE CHEMISCHE OORLOG
Het ontwerp-wegenwet
Broodfabriek afgebrand
Felle brand te Leeuwarden
DE NED. LUCHTVAART
ALS GASTVROUWE
Z Wisselstroom-toestel Z
l F. H. LOM ANS
Medewerking van 28 landen
s (j L.DE EEMLANOEffi
Onderzoek naar de doodsoorzaak
van een gen ezen U/rech/sch
advocaat
Naar wij dezer dagen bij geruchte ver
namen aldus de „Nieuwsbr." zoudeu
binnenkort bij de behandeling in hooger be
roep van een strafzaak voor het Haagsche
gerechtshof onthullingen worden gedaan,
die, behalve tot ontdekking van zekere prac-
tijkon in bepaalde kringen dor samenleving
zouden kunnen leiden tot opheldering van
den dood van den gewezen Ulreclitschcn
advocaat, mr. J. A. Rosenveldt.
Deze advocaat werd indertijd in verband
met zijn financieele manipulaties door de
Utrechtsche rechtbank tot gevangenisstraf
veroordeeld en door den Raad van Toezicht
eu Discipline van de Orde van Advocaten
als advocaat cn procureur geschorst.
Daarna vertrok hij- naar de residentie,
waar hij lijdelijk te Schcveningcn verbleef.
Ook daar hield hij zich weer bezig met
verschillende financieele operatics, die hem
weldra iu groote moeilijkheden brachten.
In November van het vorige jaar liecft. hij
een avond doorgebracht in een Schevcning-
selie inrichting van vermaak. Den volgen
den morgen bij het ontwaken gevoelde hij
zich onwel en stierf onder vergiftigingsver
schijnselen.
Hoewel in verband niet de financieele
moeilijkheden, waarin de heer R. verkeer*
tie, zelfmoord niet onwaarschijnlijk werd
geacht, zou volgens de te vcrwaelilen ont
hullingen van zelfmoord geen sprake zijn.
Mr. Rosenveldt zou volgens deze mede-
deelingen door cenigc personen, die lot be
paalde kringen der samenleving behoor cn
en levens bij de financieele operatics van
don heer R. betrokken waren, moedwillig
zijn vermoord door vergif, dat hem den
avond voor zijn dood in de bedoelde inrich
ting van vermaak in een drank was toege
diend.
Een van de betrokken personen zou naar
verluidt reeds naar liet buitenland zijn ver
trokken.
Bij informatie bij den advqcaaf. die 'den
verdachte, die de onthullingen zal doen,
voor het Hof zal verdedigen, beriep dezo
zich op zijn ambtsgeheim cn weigerde ons
inlichtingen te verstrekken. Ook de advo
caat, die in eerste instantie in dc zaak is
opgetreden, wcnsclite zich over een cn an
der niet uit te laten.
Bij informatie bij <lc politic werd ons
bevestigd, dat hoewel eenerzijds dc moge
lijkheid van zelfmoord niet uitgesloten moet
worden geacht, er anderzijds bij het over
lijden van don heer R. verdacljje omstan
digheden waren, welke dc justitioclc politie
destijds noopten een grondig onderzoek naar
<le mogelijkheid van moord in te stellen.
Verder wenschtc de betrokken commissaris
zich op dit oogenblik met een beroep op
zijn ambtsgeheim over het. sterfgeval cn
over do doodsoorzaak niet,uit te laten.
De Commissie voor het rapport
inzake de opvattingen in ons
land met haar voorbe
reidende arbeid
gevorderd
uit dc navolgende hëertn zal bestaan: Dr.
J. P. de Gaay Fortman, -leeraar plant- cn
dierkunde en cosmografie aan de le Chr.
H.B.S. te 'öGravcnliage; Alb. IToolhOüst,
leeraar plant- en dierkunde -en aardr. aan
de R.H.B.S. te Oostburg cn Rijkskweeksch.
vóór Onderwijzers aldaar, te "Waterland-
kerkje (Zeeland); dr. M. van Leeuwen,
leeraar aardrijkskunde en geschiedenis aan
het gymnasium te Arnhem; .1. Mclchior,
leeraar aardrijkskunde en geschieden, aan
dc 5-jarige R.H.B.S. te Amersfoort; J. A.
Mulder, leeraar in aardr. en ecou. aardr.
aan dc le O.II.S. to Amsterdam; W G.
Schrijver, rector van het Rotterdamsch Ly
ceum te Rotterdam cn J. B. Wilmink leer
aar aardr. aan de Gein. 5-jar. II.B.S. te
Leiden en aan het internaat „Wullings" tc
Voorschoten, Leiden.
De reis zal 23 Juli a.s. aanvangen cn on
geveer VA maand duren.
Suggestieve klanken van „Ving;
tième Sièclecn „Nas
tion Beige
Naar do X. Ct. verneemt, is dc Nederland-
scli.e Studiecommissie voor kalenderhervor
ming, die rappor» zal uitbrengen aan den
Volkenbond in zake de opvattingen in ons
\aderland omtrent dio hervorming, reeds
éen hoel eind met haar voorbereidenden ar
beid gevorderd.
Bij de conimisrdo kwamen^afzonderlijao
rapporten in uit do volgende kringen en van
leidende vcrccnjgiugen op het betrokken ge
bied: handel, nijverheid, industrie, scheep
vaart, vakbeweging, land- cn tuinbouw,
middenstand, statistiek, meteorologie, spoor
wegen, bankiersbedrijf, lager cn middelbaar
onderwijs, huisvrouwen, enz.
Vermoedelijk zal de commissie spoedi? r.a
den vacantietijd haar rapport samenstellen.
In een paar Belgische bladen, de „Na
tion Beige" cn dc' „Vingticme Siècle",
worden naar aanleiding van hel feit cl at
do Ncderlandsche regeering aan Ameri-
kaansche. Fransche cn Engelschc oorlogs
schepen die ter gelegenheid van het Bel
gische eeuwfeest Antwerpen wilden be
zoeken, toestemming verleende voor den
doortocht op dc Schelde, spijtige opmer
kingen gemaakt. Zoo schrijft de- „Nation
Bilge": „Omdat de Schelde niet vrij is.
wordt toestemming van Nederland ge-
I viaa.gd, opdat de schepen van onze gewe
zen bondgeuooten ons een bezoek zouden
kunnen brengen." En de „Vingliöms Siècle
zegt: „Opdat dc schepen van naties, die
onze geallieerden waren tijdens den oorlog
i ons een bezoek kunnen brengen, moeten
wij zeer onderdanig toelating gaan vra-
I gen aan Den Haag. liet is weliswaar niet
de eerste maal, dat ons een dergelijke ver
nedering wordt opgedrongen, maar hoe
lang nog zullen wij een zoo ongewonen cn
weerzinwekkenden toestand moeten ver
dragen.'
Het Handelsblad le:-kcnt bij het boven
staande aan: liet is nit onze bedoeling
om ntfac aanleiding van deze suggestieve
klachten het Seheldc-vjaagstuk hier nog
eens opnieuw uitvoerig te gaun uiteenzet-
icn. Wij weten uit het rapport van den
Belgischen Senator Segers, dat deze poli
ticus en zijn geestverwanten in België nog
steeds van meciu'ng zijn dat „de Schelde
alles voor België beteckeiU" maar „prac-
tisch niets voor Nedciland is." En levens
dat ..geqgrapliisch, en volgens den stoffc-
lijkcn regel der dingen, zij (de Schelde) aan
ons (België) had rnosten behooren."
Maar wij weten ook dal dc mogendheden
in 1919 in Parijs gedecreteerd hebben dat
er bij de herziening dier verdragen „geen
afstand van, grondgebied, nocli internatio
nale servitutenmodi ten worden opgelegd
aan Nederland.
Wij weten ook dat de verdragen van 1S.'!9
dc vrije doorgaande scheepvaart op de
Schelde naar on van België voor alle sche
pen. behalve natuurlijk oorlogschepen waar
borgen. En dat de Ncderlundsche r'egcering
heeft aangeboden om, indien de Belgische
regeering in een andere interpretatie der
verdragen van 1S39 gelooft, haar zaak voor
hel Hof van Internationale Justitie te bren
gen cn daar te bepleiten.
liet is dan ook misleidend wanneer de
„Nation Beige" en de andera bladen die in
gelijken zin schrijven, gewogen van de
„schepen van onze vroegere bondgenoolcn",
die slechts met Xederlandsche toestemming
naar Antwerpen kunnen komen, „omdat da
Schelde niet vrij i6." Want dit geld uitslui
tend voor de doorvaart van vreemde oor
logschepen, aan welke Nederland, zoo
als vanzelf spreekt, zelfs in doorvaart geen
willekeurige v r ij ha i d op Neder-
landscli gebied kan toestaan. Een stand
punt dat trouwens door de mogendheden
in Parijs cü3 erkenden dat de volken
rechtelijke status quo met betrekking tot
de Schelde volkomen dezelfde was gebleven
en dat de toelating van oorlogschepen zich
nimmer kon uitstrekken lot Ncdej'landsch
gebied volkomen werd gedeald. Een
stajidpunt dat Belgic zélf ten opzichte van
vreemde strijdkrachten op Belgisch gebied
zou innemen.
Dat is het vr edesregiem van de Schelde.
En daar gaat het nu om. liet evcntueele
onverhoopte oorlogsregiem zal moeten wor
den bebeerscht door de dan geldende inter
nationale rechlsverplichtingcn, met inbe
grip van die aan den Volkenbond. Maar
do ar gaat 't nu, bij de Anlwerpsche feesten,
niet om.
STAKING VAN GROND ARBEIDERS.
Een GP-tal
Groningen, 11 Juli. (V. D.) Een 6U-
tal grondarbeiders, werkzaam bij den aan
nemer J. Boltjc, aan dc rioleringswerken
aan den Korrewcg zijn heden in staking -re-
gaan. Oorzaak is cïat overtollige arbeiders
berden ontslagen
STUDIEREIS VAN LEERAREN NAAR
NED. OOST-INDIë.
Amsterdam, 11 Juli. Het bestuur van
de Verceniging „Tan Pielcrsz. Coen" deelt
ons mede, dat de groep leeraren die dit
.war zullen worden uitgezonden, om ean
lêtudierzis door Nederl. Oost-Indië te maken
UIT DE STAATSCOURANT.
Voornaamste Kon. besluiten
enz. uit de Staatscourant
van hedenavond.
Aangewezen als directeur van liet post
kantoor te Monnikendam de commies van
den P.T.T.-dienst F. W. v Gulden, thans
beheerder van het bij-posl-telegraafkantoor
te Amsterdam Haarlemmerdijk! als dir?c-
teur van hei postkantoor te Olst. de com
mies bij den P.T.T -dienst A K L> keren,
thans beheerder van het bij post- i n tele
graafkantoor tc Bilthoven; als diréeteur
van het postkantoor te Asten de commies
bij den P TT.-dienst C. A. M. Timmermans,
te 's-IIcr'lqgenhosch. telegraafkantoor; als
directeur van het postkantoor te riezen-
veen de commies bij den l'.T.T-dienst A.
Korteweg te Tiet.
Stroomverbruik 5 ets. in 24 uur
LAAT UW ETENSWAREN NIET
BEDERVEN! Koopt een
Utrechtsche straat 15 - Amersfoort
t Telef, 483
tasES35:as0a5S2(5is32sssaa>®3aB:
a
hemden en pantalons
LANGESTRAAT 26
ra
EB
ra
51
33E03000±0±0aS0S030032E®±®
voor 6 en 8 personen
vanaf f 5.50 tot f 19.75
.angestr, 35 - - tel. 308
Utr. straat 26 - Tel. 243
ontvangen de
iy1aatkleeding
z met philips-luidspreker
t Complest f 112.50
Utrechtsche straat 15 - Amersfoort Z
Onder Rijkstoezicht
gediplomeerd schoenhersteller
- Tel. 1162 -
Hebt gij last van pijnlijke voeten, pro
beert dan Professor Muller schoenen.
Voorkomt vermoeidheid. Zool vlak met
juisten pasvorm cn steun brengt den voet
in normalen stand.
Voor Amersfoort bij
Aldegondcstraat 58
Tel. 1162
voor direct of later te aanvaar
den, Huurprijs vanaf f 34,-
KAPELWEG 42 - Telefoon 1053
EERSTE KAMER
Uitstel van het ontwerp ver--
worpen met 20 tegen 12
stemmen
In de lieden gehouden vergadering was
een groot aantal ontwerpen aan de orde.
Het voorstel van prof. Van Embden om
af te voeren, omdat het (e plotseling op de
agenda geplaatst i6 het ontwerp betreffen
de de goedkeuring van het protocol no
pens den chemischen en bacteriologisch1?!»
oorlog wordt .verworpen met 20 tegen 12
stemmen.
Bij liet ontwerp-Wegen>vet klaagt dc heer
Van Lanschot over de onduidelijke
terminologie van het ontwerp. Hij merkt
voorts op, dat liet ontwerp een nieuw recht
schept door alle wegen publiek te verkla
ren waarop ieder werd toegelaten gedu
rende 30 jaar. Spr. vraagt o.a. wie hel on
derhoud dan moet betalen.
De heer De Savornin Lo h in a n heeft
er bezwaar tegen dat de bepaling omtrent
de openbaarheid binnen een jaar in wer
king zal treden. Hierdoor zal velon een
weg worden ontnomen.
De lieer Van S a s s e van Ys s el t deelt
dc bezwaren van den heer Lobman cn van
den heer Van Lanschot.
De heer Van Ci tiers wenscht de wet
in werking te doen treden niet vóór 1932.
De heer Mie hi els van Kessenich
kan zich met het ontwerp vereenigen cn
acht de aangevoerde bezwaren niet steek
houdend.
Minister Re ij nier betoogt dat het onl
werp brengt een zeer bescheiden regeling
van het vvcgenrecht. Spreker wilde niet
formuleeren in juridische quaeslies, ten
einde dc rechterlijke macht niet te blok-
keeren. Spreker is het eens roei den heer
Michiels, wegen, die voor eigenaars open
staan, hun terreinen in eigendom (e be
houden, maken dal niemand onverhoeds
van k'ii rechten beroofd wordt.
Spreker zegt toe, dat de wet in werking
zal ti eden. minstens een jaar na afkondi
ging. De stemming over het ontwerp zal vol
gende week plaats hebben.
Aan de orde is de goedkeuring van het
protocol nopens den chcinischcn cn bac-
teriologisclien oorlog.
De heer v an Emb'd e n acht het protocol
een nuttelooze poging om den oorlog te hu-
maniseeren. Hel is liet planten van een
stekje vertrouwen in een grond van ach
terdocht en twist. Voorkomen van een bac-
teriologischen en chemischen oorlog is on
mogelijk.
Dë heer Vnema noemt de rede van den
heer van Embden ijdel woordenspel.
De Minister betoogt dat Nederland
niet kan toezeggen, nooit van gaswapeu
gebruik tc zullen maken tegenover landen,
die zich alle middelen perniilteeren. Dc
somming over de goedkeuring zal plaats
vinden iu een volgende bijeenkomst.
Tal van andere ontwerpen worden zonder
beraadslaging of stemming aangenomen.
Dc vergadering werd hierna gesloten.
Leeuwarden, 11 Juli. Hedenmorgen
tc^en vijf uur is brand ontstaan in de
broodfabriek „De Zelfstandigheid", gelegen
aan de Oude Galileeën 129 te Leeuwarden
Omstreeks dien tijd werd door een der leden
van het personeel ontdekt, dat de kleedka
mer van het personeel in brand stond. Hij
waarschuwde zijn collega's en het gezin
van den bedrijfsleider, dat op dc woning
boven den winkel woont. De leden van dit
ezin moesten in allerijl het huis verlaten,
liet vuur greep zeer snel om zich heen
en toen de brandweer arriveerde stond een
groot gedeelte van de fabriek reeds in
brand. Het vuur werd met veel materieel
aangetast, doch de brandweer kon niet
voorkomen dat de fabriek geheel uitbrand
de. De winkel en het woonhuis kregen veel
waterschade, doch bleven gespaard. Ver
zekering dekt de schade. De oorzaak van
den brand is vermoedelijk toe te schrijven
aan het in kleeding achterlaten van een
brandende pijp of aan het achteloos weg
werpen van oen brandende cigaret door
een van dc leden van het personeel.
De Oving le Wezsp geweest. Dc tocht ward:
per huur-auto uit Leiden gemaakt. Nabij Cl*
'Jshroek sprong en band van de auto, welt»
daardoor eenigszins aan het sÜngAr»» gei
raakte. De chauffeur beging toen tra*
stige vergissing, dat hij in plaats van het
rem-pedaa), het g&s-pedaal in werking stel
de, met gevolg dat de auto tusschen de
'ramrails geraakte cn over den kop sloeg#
Het voertuig weri geheel vernield.
De beide inzittenden kwamen er, wonden
boven wonder, betrekkelijk goed af. Ps»
Groot Enzerink was er het. ergst aan toe-
Beiden klaagden over pijn in de borst en
liepen allerlei schrammen op. Ds. Groot En
zerink. had een ontwrichten arm, die met
veel moeite weer gezet is. Voor 't oogenblik
Is er geen reden tot ernstige ongerustheid^
de toestand is gelukkig niet ongunstig. m l
ïlet 5e 'hit. Congres zal in Den Haag
plaats hebben
Onder garantie f 65.- J
Utrechtsche straat 15 - Amersfoort
Telef. 433
DE ECONOMISCHE CRISIS.
De staatscommissie voor do
economische politiek bijten-
geroepen.
Naar liet Centrum verneemt, heeft de mi
nister van arbeid, handel en nijverheid dc
staatscommissie voor de economische poli-
Gek bijeengeroepen tot een vergadering cp
Maandag 14 Jmi. Als eenig agendapunt zal
tp die vergadering besproken worden do
huidige economische crisis.
Dr. H. SCHOKKING EN Dj. GROOT
ENZERINK GEWOND.
Auto omgeslagen.
Naar de N.H.C: verneemt, ïs aan dr. IJ.
Schokking. Ned. iTerv. predikant te rs-G?a-
cnhage, deze week een ernstig ongeval
overkomen. Met ds. Groot Enzerink. uit Lei
den, was hij naar de begrafenis van mej.
Zooals reeds eerder met een kort woöril
werd gemeld, zal van 1 tot G September a s.
le s-Gravenhago het Vde internationale
luchlvaartcongres worden gehouden öndei;
de auspiciën van de Nederlandsche regeoti
ring, die de organisatie hiervan opdroeg aa*
de Koninklijke Nederlandsche Verceniging
voor Luchtvaart. Zooals do zaken nu staan,
belooft dit congres een der belangrijkste ge
beurtenissen op aviaiiscli-welenschappelijk!
gebied van het jaar 1930 lo worden en daar-
t;r*i stemt het lot voldoening, dat juist d»
Nederlandsche luchtvaart de eer te beurt
is gevallen in deze als gastvrouwc ;e mogen
optreden. Acht cn. twintig landen hebbed
reeds liun medewerking toegezegd cn zullen
hun meest vooraanstaande luchtvaarttech-
nici en medici, benevens autoriteiten naar
Den Ilaag zenden, die een keur \an onder-
werpen zullen behandelen, welke verband
houden met de belangrijkste vraagstukken
op luchtvaartgebied, zoowel van commercF
telen, tcchnischcn juridische», als van me
dische» en sporlitven aard. Zoo komen er
afgevaardigden uit vrijwel alle landen van
Europa, waaronder deputaties van het Fran
sche luchtvaarlnvinisierie, het Italiaanse»*
iochlvaartminiMetiè, het Engelsche Air Mi
nistry, verder nog van de „Royal Aeionau-
i'cal Society of Great Britain". De toonaart-
gevènde „Deutsche Versuchsanstalt fur Lult*
lahrt" stuurt eenige barer bekwaamste ex
perts. Ook vertegenwoordigers van liet Am*-
likaansehe departement van handel, waar
onder de luchtvaart ressorteert en van het
Aërodynamische Instituut te Tokio zullen
naar de residentie komen om voordrachten
e houden over de laatste onderzoekingen op
luchtvaart-technisch gebied in hun lafixl.
Met aërodynamisch Instituut van Móskou
heeft reeds een aantal hoogst belangwek
kende voordrachten ingezonden.
Op technisch gebied kunnen allerhande
voordrachten tegemoet wórden gezien, wc F
ke betrekking hebben op de laatste vorde
ringen en verbeteringen in den vliegtuig-
eu inotorenbouw, als daar zijn: do toepas
sing van Diesel-motoren voor Vliegtuigen,
ccn onderwerp, dat allerwegen met de
grootste belangstelling gevolgd wordt; ceni
gc Engelsche experts zullen spreken over de
toepassing van staal in den vliegtuigbouw,
terwijl do DuiiSclvers over bun laatste on
dervindingen op het gebied van deh duralu-
min-bouwstof en ue corrosie van lichte me
talen zeker veel nieuws zullen hebben te
vertellen. Zeer g'.oot is verder het aantal
voordrachten op medisch gebied, vooral van
Haliaansche zijde, waaruit ruen zal kunnen
zien, welko groote vorderingen er de laatste
jaien zijn gemaakt met de studies op vlieg-
rnedisch gëbiel Met belangstelling worden
voorts de verhandelingen over luchtverkeer,
vliegvelden en radio van liet Amei ikaanscbe
luchtvaart-departement tegemoet getinq
aangezien hieruit voor Europeesche lucht-
verkesr-experts veie nuttige aanwijzingen
zullen zijn te putten.
PRINS DAMRONG.
Eeo bezoek aan het Koloniaal
Mnsenm.
A m s t e i d a m, 11 Juli. Hedenmorgen te
10 uur verliet prins Damroftg 't Amslel ho
tel om een bezoek te brengen aan het Na
tionaal Museum. De berde princessen maak
ten heden morgen de excursie niet mede.
Na de ontvangst in'de bal van het insti
tuut werd een rondgang door het Museum
gemaakt waarna in de Bestuurskamer ver-.,
verschingen werden aangeboden, v-<
KIND MET BIJLSLAGEN VERMOORD.
De dadores naar „Oud-Rozei-
barg'.
's-G r a v e n h a g e, 11 Juli. De vrouw, Uie
gisterochtend in ren vlaag van verstands
verbijstering haar 7-javig pleegdochter!ja
mei bijlslagen vermoordde, is gisteravcml
naar het gesticht Oud-Rozenburg overge
bracht.
HOOIBROEI.
Groningen, 11 Juli. Tengevolge van
hooi faro ei zijn de boerderijen van den land
bouwer De Boer te Nu'ls en van den heer
Sekert te Opende in brand geraakt en to
taal verwoest. Bij den landbouwer De Boer
ging alle huisraad verloren. Óp de andere
boerderij kon nog iets worden gired. .Alle*
was verzekerd.
