DE EEMLANDEQ
BRIEVEN VANEEN!
BRABANTSCHEN BOER
BUITENLAND
Maandag 14 Juli 1930 Uitgave: VALKHOFF Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 12
Buitenlandsch Overzicht
Engelands antwoord
Maandag overhandiging
PAR1JSCH WARENHUIS IN
VLAMMEN
Schade van millioenen
WILLEM GROENHUIZEN
JUWELIER.
ZILVERENWERKEN
TRAM IN EEN RIVIER
GESTORT
TREURDAG IN BRITSCH-
INDIE
Fa. L. J. Luycx en Zn.
DAMES KOUSEN,
fortmann en
hehenkamp
gezondheidsmatrassen,
fcfiier
DOOR A. A. L. GRAUMANS
(K Jjö
w.
es
AMERSFOOMSCii DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS 3 n"nd" vo°' Amtr,(oor1 mo ptr,m,and
Weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) t 0.17
Binnenland franco per pos» per 3 maanden f J.-* Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 17910 TELEFOON INTERC JU
PRIJS DER ADVERTENTIEN van!—4regel» H.05 met Inbegrip van een be wij snummcf,
elke regel meer f0.25. Lle/dadlghelds-ndvertentlto voor dn
helft van den prijs. Kleine Advertentlên „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elfc regel meer 10 cent, driemaal plaatsen f Bewijsnummer ertw» f 0.05
Do onderhandelingen tus-
schen Frankrijk en Italië.
Wij hebben al meermalen geschreven over
de spanning, die bestaat tusschen Frank
rijk en Italic. De laatste officièele onder
handeling had plaats tusschen Briancl en
arandi in den loop van Mei in Genève.
Deze vreedzame onderhandelingen volg
den op de vlootconferentie in Londen, waar
de houding van Italië tot een resultaatloos
einde heeft gevoerd. De besprekingen van
Briand en Grandi liepen hoofdzakelijk over
de rechten van de Italiaansche inwoners
van Tunis, en de grensmoeilijkheden van
Tripoli.
Ook deze voerden niet tot een resultaat.
Zij moesten worden afgebroken, toen Mus
solini zijn oratorische veldtocht begon en
in verschillende Italiaansche steden klan
ken liet hooren die een bedreiging betee-
kenden voor den vrede, en die dat stak
de fascistische pers niet onder stoelen of
banken in de eerste plaats gericht waren
tegen Frankrijk.
Het is te begrijpen dat het in deze om
standigheden voor Briand al is deze mo
gelijk de vredelievendheid zelf niet doen
lijk was de vriendschappelijke conferenties
met Italië voort te zetten. De onderhande
lingen tusschen hem en Grandi liepen nog
niet eens over de mérites van de zaak zelf,
maar alleen over den gang der procedure.
De Italianen staan er op. dat deze kwesties
door speciale experts ter hand worden ge
nomen, terwijl Briand vasthoudt aan den
eisch, dat de gewone diplomatieke weg ge
volgd wordt.
In de jongste bijeenkomst van de Com
missie voor Buitenlandsche Zaken der
Fransche Kamer heeft Briand zich opnieuw
over den staat van zaken uitgelaten, en we
derom getuigenis afgelegd van zijn verzoe
nende gezindheid. In de eerste plaats heeft
hij meegedeeld, dat de onderhandelingen
hervat zijn. Terecht heeft hij den eisch ge
steld, dat Italië klaren wijn moet schenken
Het is te begrijpen, dat Frankrijk precies
wil weten waar het aan toe is. Heeft Italië
de bedoeling zekere moeilijkheden opgelost
te krijgen of is het er. alleen op uit om
de huidige verhoudingen in Europa omver
te gooien?
Briand is verder gegaan dan velen van
hem verwachtten. Hij heeft namelijk mee
gedeeld, dat Frankrijk er niet aan denkt
vóór December van dit jaar een nieuw oor
logsschip op stapel te zetten. Deze verkla
ring is moeilijk anders op te vatten dan
als een concessie aan Italië's eischen op de
Londcnsche vlootconferentie. Hier toch stel
de Grandi zich op het standpunt van vol
strekte gelijkheid der beide staten als ma
ritieme mogendheden.
Briand's houding ten deze wordt door
een gedeelte der Fransche pers beschouwd
als een groote methodische fout. Zijn mede-
deeling verandert wel niets aan het bestaan
de Fransche Vlootprogram, maar kon door
de fascisten toch wel eens uitgelegd worden
als een bewijs van zwakte.
Het is nog niet bekend, hoe de Italiaan
sche pers op deze uitlating heeft gereageerd,
maar in ieder geval is de stemming in
Frankrijk tegenover Italië niet al te vrien
delijk. Men wil x^l met Briand de grootst
mogelijke kalmte bewaren, maar voelt zich
toch geprikkeld door Italië's aanmatigen
den toon en door zijn eischen, die telkens
van aspect veranderd zijn, zoodat men er
in Frankrijk absoluut geen houvast aan
heeft.
Het is een welwillend beloog
geworden, méér dan een be
vestiging van ontvangst
van Briands
nota
Londen, 12 Juli. (V. D.) De diploma
tieke medewerker van do Daily Telegraph
wist mee te deelen, dat het antwoord van
Engeland op Briand's memorandum over de
Pan-Europeesche samenwerking Maandag
a.s. overhandigd zal worden. Het antwoord
zal eenigszins afwijken van den tekst zooals
die aanvankelijk door het ministerie van
Binncnlandsche Zaken was opgesteld. Deze
verandering zal het gevolg zijn van een
nadrukkelijk betoog der Fransche regëering
te Londen tegen het onlangs te kennen ge
geven voornemen van Engeland om als
antwoord slechts een nota aan Frankrijk te
sturen, waarin de ontvangst van het me
morandum bevestigd werd en zich eerst
over de zaak uit te spreken tijdens de ko
mende samenkomsten van den Volkenbond
in September a.s. Van Fransche zijde zou
men er op hebben gewezen dat een der
gelijke houding van Engeland door de an
dere naties als een afwijzing zou worden
beschouwd en dat het aanzien van Briand
als ontwerper van het plan er door geschaad
zou worden. Met het oog hierop en om
geen Fransche gevoelens te kwetsen is dc
nota uitvoeriger geworden en is een wel
willend betoog gehouden, hoewel Engeland
alleen geen beslissing kan nemen zonder
overleg te hebben gepleegd -met de domi
nions.
DE SLUITING DER FRANSCHE KAMERS.
Critiek op Tardiett.
Parijs, 12 Juli. (H.N.) De plotselinge op
heffing van de par lemen tsziltingen door
minister president Tardieu heeft tot een ge
meenschappelijk protest van de 3 groote
linksche partijen, socialisten, radicalen, en
republikeinen aanleiding gegeven. De link
sche pers roept president Tardieu op zijn
vacantiereis na dat hij niet alleen zijn her
haaldelijk gegeven plechtige beloften schan
delijk breekt, maar dat hij ook minstens
drie kwart van zijn met grooten ophef in
de regeeringsverklaring verkondigd pro
gramma niet heeft afgewerkt. Wel is waar
had Tardieu het- veege lijf voor de vacan-
tie gered, maar aan den anderen kant zich
het verwijt van leugens en inloyaliteit op
den hals gehaald.
Hel geheele complex van „Nou:
velles" in de asch
gelegd
P a r ij s, 12 Juli. (V. D.) Vanmorgen
heeft een reusachtige brand het warenhuis
„Nouvelles" te Parijs bijna geheel vernield.
Kort na middernacht werd het vuur ont
dekt. Met ongelooflijke snelheid greep het
om zich heen en tastte de belendende per-
ceelen aan.
De brandweer verscheen aanvan
kelijk met twintig motorspuiten doch moest
in den beginne zich voornamelijk beperken
tot het voorkomen van verdere uitbreiding
van den brand. Tegen den morgen was het
geheele gebouwencomplex bijna tot den
grond toe afcebrand. Een brandweer-motor
wagen werd door puin van een instortende
muur bedolven. Twee brandweerlieden wer
den daarbij ernstig gewond. De schade al
leen aan verloren goederen en inventaris
bedraagt 30 A 40 millioen francs. De schade
van het vernielde gebouwencomplex is nog
grooter. De oorzaak van den brand kon nog
niet vastgesteld worden. In de Nouvelles
wordt 's nachts gewaakt door 10 nachtwa
kers. Het staat nog niet vast of alle 10 tijdig
het gebouw hebben kunnen verlaten, doch
men meent te kunnen aannemen, dat de
brand geen slachtoffers heeft geëischt.
ZWAAR WEER IN ITALIë.
Rome, 12 Juli. (V.D.) In de omgeving
van Potenza heeft een zwaar onweder, dat
in den afgeloopcn nacht gewoed heeft,
vier. raenschcnlevens geëischt. Een vader
had met zijn drie zoom in een grot be
schutting gezocht. Door het noodweer werd
de ingang versperd, waardoor allen den
dood vonden.
GROOTE BRAND IN EEN GLOEILAMPEN-
FABRIEK.
Een ramp te Boodapest.
Boedapest. 12 Juli. (V. DIn de
gloeilampenfabriek Jast te Neu-Pest brak
gisteravond brand uit. Het vuur had weldra
Tel. 852. Gevestigd 1885.
Modern handgedreven
zulk een omvang aangenomen, dat al het
brandweermateriaal v'an Neupest en zeer
veel materiaal van de Boedapester-brand-
weer moest uitrukken. Door gebrek aan
water werd het blusschingswerk ten zeerste
bemoeilijkt. Tegen middernacht waren reeds
twee millioen gloeilampen door het vuur
vernield. De echade wordt geschat op on
geveer 1.200.000 gulden. De fabriek is eigen
dom van de Standard Elektrizit&tswerken.
Een groote politiemacht zorgt voor het
handhaven der orde, aangezien het publiek,
door de vrees dat het vuur ook de woon
huizen zal aantasten, in opgewonden stem
ming verkeert Hedenmorgen vroeg woedde
de brand nog steeds voort.
65 inzittenden verdronken
New-York, 12 Juli. (V. D.) Te Bue
nos Aires heeft naar gemeld wordt een zeer
ernstig tramongeluk plaats gehad. Een
tram, die geheel met werklieden gevuld
was, die op weg waren naar hun werk,
stortte in volle vaart door een geopende
brug in de Chuel-rivier. De wagenbestuur
der bemerkte het onheil op het allerlaat
ste oogenblik, doch kon niet meer rem
men. Alle inzittenden verdwenen mot den
wagen in de diepte, cn zijn bijna allen ver
dronken. Slechts drie passagiers konden
gered worden. Onder dc 65 dooden bevinden
zich 8 vrouwen.
500 gewonden bij de
onlusten
Londen, 12 Juli. (V.D.) Bij de laatste
onlusten te Bombay zijn volgens latere be
richten 500 peivsonen gewond geworden.
Heden werd als protest tegen het optreden
der politie een algemeene treurdag gehou
den. De voorzitter van den districtsraad
vun het nationaal congres, henevens de
vi ce-voorzitter werden gearresteerd we
gens overtreding van de politieverorde
ning en op grond daarvan tot vier maan
den gevangenisstraf veroordeeld.
Een rede van Ramsay Mac-
dcnald.
Londen, 13 Juli. (V.D.) In een gister
avond in het Crystal Palace gehouden re
devoering verklaarde de eerste minister
Macdonald, dat de positie, waarin Indië
zich op het oogenblik bevond, ernstig was.
Wat thans in Indië geschiedde, kon slechts
de moeilijkheden vergrooten en droeg er
niet toe bij, Indië spoedig den Dominion
Status te doen bereiken. Mannen, met wie
de regeering had willen samenwerken,
moesten gearresteerd worden voor daden,
waartegenover zij, indien zij in de plaats
van de Indische regeering hadden gestaan,
op dezelfde manier hadden moeten optre
den als deze.
WEERBERICHT.
Hoogste Barometerstand:
7G5.9 te Lc Coruna.
Laagste Barometerstand:
752.4 te Shields.
Verwachting:
Matige, tijdelijk wellicht
toenemende, Z. W. tot. W.,
mogelijk tijdelijk N. W.
wind, zwaar bewolkt met re
genbuien en tijdelijke opkla
ringen, weinig verandering
in temperatuur.
LANGESTRAAT 49-51. Tel. 190
Zijde - Flor - Flor met Zijde.
Moderne Tinten.
langestraat 63 -- tel. 88
2-persoons 9.85, 14.50, 19.-, 23.-
aupings vital met beugel 25.50
duplex 25.50
orig. 39-
Kenri/Jleyer:
Onmisbaar voor iederen Anto-eitfenaar.
Utr Vitt V»tkUtf G».£m»rwfo*ri
EEN TEKORT VAN 50 MILLIOEN DOLLAR
BIJ DE AMERIKAANSCHE
POSTERIJEN.
New York. Uit Washinghon wordt ge
meld, dat do Amerikaansche Minister voor
de Posterijen voornemens is, het Congres
te verzoeken, te willen besluiten tot ver-
hooging van het brieventarief voor het bin-
nenlandsch verkeer van 2 \ot2'A Dollarcent,
ter dekking van het tekort van 50 millioen
Dollar op de post-begrooting.
Ulvenhout, 8 Julij 1930.
Menier,
In alderleië kraanten is-t-r veul van te
lezen gewiest in de. leste weken en 'k mot
Btf oew toch ok 't mijne van zeggen.
Keb er schoone prenlekes van gezien in
defrènte nuuwsblajen die teugeswoorig
prenlenboeken-veur-de-groote-mcnschen
zijn. Ni da 'k daar wa-d-op teugen eb! 01-
lee, da zouw te zot zijn .Waant dikkels
gift de prent 'nen beteren indruk van de
zaak as *t stuksko van d'n kraantenman
dal ie er over schrijft.
k' Bedoel daar heelegaar gin kwaad mee.
horre. Nie da'k veur d'n kraantenman in
rn'nen schulp kruip, date witte wel! Keb
'm dikkels genogt op z'nen tabbert gegeven,
maar d'n eene mensch bekekt 'n blommeke
zus en d'n aandere zóó en d'n derde zie-g-et
somwijlen heelegaar nie en dan is 'n pren-
teke heel dikkels veul geschikter veur veul
menschen die 't op defrènte manieren be
zien as 't geschreven stukske van éénen
mensch, die 't onderwerp op zija manier be
keken heet, om er dan over te potlooiën!
Maar genogt: keb dan veul stukskes cn
pertretjes gezien van ons Kesteeltje van
Boevienje. 't. Lee-d-aan d'n overenkaant van
m'n graslaanderijen, teugen dc bosschen
aan. 't Is dus zooveul as m'nen overbuur
en as ge nouw denken zouw, waarom d'n
Dré daar nooit 's van in z'n briefkes hee
gerept, dan bende net verkeerd!
Keb er veul van gezeed g'ad olleen,
keb nooit d'n naam genoemd. Waant 't is
nie 't schoon kesteeltje op z'n eigen da ge
zien mot om er de pracht van te genieten;
't is daar heel de contrij, waar 't dingske
in z'n vijvers tc drijven leet, die zoo wonder
schoon is. En die contrijen, amico, 'k zouw
daar nooit van gespchrevcn emmen?
'k Zouw nooit, geschreven emmen van de
plek die is as 'nen tuin van onzcnlieveneer
zoo schoon, waar ik in m'nen tijd mee m'n
Truike de schonste uren van m'nen jeugd
tijd deurbrocht. Van de plek waar ginnen
boom, ginnen slootskaant, finnen gloeiend-
roóien eikestruik, ginnen pèèrsen beuk is, of
't zijn allegaar ouwe kennissen die 'k nie
aanders zien kan of 'k mot ze's as goeie
ouwe vrienden efkes mee m'n haanden be
kloppen.
Waar d'n zuiveren berk, de lelie-blaanke
lotus op de vijvers, waar alles veur mijn
zoo vol van herinneringen haangt en beeft,
da'k elk dingske daar zie in 'n aurejool-
tje van rose licht, da pèèrlemoerig in m'n
hareens glaanst?
Maar amico, daar is in oew leven soms
'n wefke, waar ge alles van aan oew kam-
meraden vertelt, b'alleved'ren naam en
d'r adres! Waarom, da witte zeivers nie,
maar ge stopt 't weg as 'n küstelijk-iets,
in 'n schoon, fluweelen eetwieke. diep in oe-
wen zak. onder de bullen die ge daar het
zitten, om er zoo nouw en dan in 'n donker
hoekske in de schuur 's naar te gaan zien,!
waar 't dan schittert as 'n veugeloogske,
da-d-oew mee 'n traantje van aangst an-
kekt omda-d-et zoo teer is in oew groote,
vereelte klaauwen.
Da zijn ongrijpbare stukskes geluk waar
ge mee in oew haanden te speulen
zit in da donker hoekekë, gezeten op 'nen
omgekeerden emmer of kiest, mee 'n traan
van veurbij in oew keel.
Dan, amico, dan toefde die oogenblikskes
op 't kerkhof van oew eigen leven, waar
oew gedachten as veugeltjes heen-en-weer
titsen op de blaauwe zerken mee gouwen
letterkesWaar de vrede-n-is en de
rust, die as 'n pèrelend en kristallend wa-
tervalleke in oew smachtend zielement
lopt. Waar dan oew oogen dichtvallen en
ge op 'nen gouwen wolk denkt te zitten
waar g'op wegzweeft. Oew ooren de zachtste
meziek opvangen die g'oew denken kunt,
of ze komt geroo6chen uit zuiveren engelen
orgeltjes.
Amico, die oogenblikskes zijn de witte
madclievekes in oew eigen bestaan. Op
zukke mementen zoude gère zoo geleerd
zijn da ge'n schoon stuk meziek kos kom-
peneeren.
Ge zouw 't veur 't opschrijven emmen,
waant van d'n hemel uit heurde 't in oe-
wen kop klinken as 'n gouwen urgeltje.
'k Mot nog aan d'n frambozenpluk ok
vandaag. Die staan d'r van 't jaar zela^aam
schoon op! 't Is ier op d'n hof wel nie zóó
van beteekenis, maar aan d'n dag van teu-
gesworig motte zoowa-d-alles aanpakken
orn oew jaar zoo goed mogelijk te maken.
G'eddet zekers ok wel gelezen ieveraans,
da-d-et ons nie veur d'n wind gaat d'n les
ten tijd. Keb de juuw aan klagen, daarom
da'k er nie. te veuls van zeg, maar vet sop
pen me toch nie, jonk.
De prijzen zijn rottig, om 't zoo maar 's
platweg te zeggen en Trui beweert, „as 't
zoo deurgaat, dan boeren me achter mekare
naar de schaans al zeg 'k 't, zeivers,,.
'k Zal nie zeggen, veur de kleine keuteT-
boerkes, die veul pacht op motten brengen,
is 't nouw zoo maar dunne-op-'nen riek. Die
kunnen d'r maag wel aan d'n kapstok han
gen. Veur huili is 't 'nen haarden tijd.
Maar as gevandaag d'n grond aan oew
eigen het, en ge rekent nie te zwaarwichtig,
(as ge da dot, ja, dan mot 'r geld bij!) ollee,
dan spring-de nog wel deur d'n tijd!
Wij boeren wij lijen zoowa-d-onder 'nen
welvaartscrisis eigenlijk. Daar koom
't allemaal bij mekare op neer. De wereld
hee-g-et „pootjaGe wit wel, da's zo'n
ziekteke da weggeleed is veur die gasten
mee kogelronde bükskes en wangeskes as
appeltjes. Die krijgen op n mement n zoo-
genomd „pootje" en nouw zijn wij, laandbou
wers, zooveul as 't „pootje van de maat
schappij.
Maar laat 'k eraf scheien; 'k dwaal heele
gaar van m'n apperepoow af.
'k Zouw wa potlooiën van m'nen over
buur, 't Kesteeltje van Boevienje.
't Hee 'n horke geschild, of 't dingske was
naar de pinnekes g'ollepen!
Ze wouwen 't verkareien en as de gron
den er omhenen in stuskes en brokskes wa
ren versjacheld, ollee, dan was t oog eraf
•gewiest. Dan was 't 'n gebouwke geworren
da-d-uit z'n vastgegroeide omgevink was
gescheurd en had 'r over ennigte jaren 'n
biesjeskoop van gemokt geworren of 'n
daanszaal of zooiets. Of daar is teuges
woorig ok nog gebrek aan ze hadden de
vijvers dichtgegooid en er 'n karaazje van
gemokt.
As er teugeswoordig hier of daar 'n hon
denkot leeg staat, wordt 'r 'n autemebiel in
opgeborgen veur tien gulden per maand.
Maar veur 't zóóver kwam hee onzen bur
gemeester kwiek 't schoone goed gekocht
veur ons gemeente en 'nen huurder opge
zocht. 't Kost nouw wel 'n paar duuzend
gulden per jaar aan ons gemeente, maar
wemmen 't er gère veur over!
Nouw blijft 't zooas 't altij is gewiest, ja,
't wor zelfs nog wa-d-opgeknopt, dus me
zijn nouw zeker van 't behoud van da
stukske schoonheid dat daar prijkt as 'nen
pèrel aan d'n kroon van Brabaant,
Op d'n oogenblik, amico, dan sta-g-et te
glaanzen in de .Tulijzon mee z'n schaduw-
kaantjes op de ouwe muren van rooien bak
steen, bespikkeld mee d'n witten natuur
steen en z'n gruun geschilderde luiken en
muurankers, of t te droomen staat onder
d'n hoogén, blaauwen hemelkoepel.
Dan schèèrt er 'nen witten wolkklodder
laangs t appeltje boven op d'n hoektoren
da-d-et geheel 'n prentje wordt, 'n plotje bij
'n vertelling van "n schoon prinseske da-d-
in da torentje mot zitten wochten op d'ren
ridder.
Nouw spiegelt da kesteel in 't water, waar
t midden uit oprijst, lijk de blaanke wa-
terlclie's die er zoo prachtvol staan te
bloeien, om te lachen van plazier bij zo'n
fiest veur oew oogen.
Zochtjes strijkt 'n windeke over die stille
vijvers en is 't of 't spiegelbeeldeke ie
lachen staat in dieën zuiveren plas.
't Gerausch in' t eewenoud gebomte da-
d-in de tuinen staat, komt zoemend deur
de stilte gedreven, die er hangt in de don
kere lanen laangs de boschkaanten. En
strak, over ennige maanden, as de bonte
herfstsluiers lijk gouwen lakens uitgespan
nen worren over de natuur; as de gele
zaandwegels glaanzen van 't goud, van al
die dwerelendc blaaikes; as de lochten drif
tig over de vijvers trekken en laangst de
vensters van 't kesteel; as de gloeiden-roode
zon op de ruiten vlamt, dan amico, dan
krupt oew ziel in 't donker hoekske op d'n
omgekeerden emmer en sta-de mee wije
oogen stomgeslagen te turen tot de rillings
over oewen eigen rug kruipen.
Dan flüsteren de eeuwen in oewen nek.
Waant eeuwen-laank blekkcrt 't gloeiende
avondrood van de ramen teugen dieën spie
gelenden plas aan, die stillekes te düstercn
leet onder d'n starvenden dag.
En gelukkig dat er dan 'n „Gouwen
Koei" is, om 'r efkes 'n pintcke te gaan
vatten
Kom, ik schei d'r af.
Trui begint te hoesten. De framboskes
motten d'r nouw af.
Veul groeten van Trui en, as altij, gin
horke minder van oewen
toet a voé
DRé.
