Ooiiderdag 17 Juli 1930
AMÊRSFOOKTSCH DAGBLAD
.DE EEMLANDEB'
2Se Jaargang No. 15
©ERS3E BL&Da
BUITENLAND
President contra premier
Velerlei commentaar
PAMFLETTEN WERPEN
UIT EEN VLIEGTUIG
De aviateur strafbaar
gesteld
Na Hindenburg? brief
Het verbod opalieven
Interparlementaire Unie
OOST-INDIE
Groote brand te Batavia
Aangestoken door
een Chinees
DE AANSLAGEN OP DELI
'an centrumszijde Hindenburg's
stap geenszins toe
gejuicht
Berlijn, 16 Juli (Y.D.) Dc brief van pre
sident Von Hindenburg aan den Pruissi-
schcn minister-president en diens antwoord
aan den rijkspresident wordt door de Bcr
lijnscho bladen druk besproken. Volgens de
Deutsche Allgcmeine Zeitung zou er in het
Rijnland giooto ontstemming tegen dc
Pruisische regeering bestaan, dio de/c
■wanklank bij de feestelijkheden zou "ver
oorzaakt hebben, liet blad vindt het sc
heurde zulk een schandaal, dat het vat
ineening is, dat clo Pruisische landdag ei
telegraphisch voor bijeen dient te worden
geroepen. Ook cle rechtscke Börsenzeituny
wijst er op, dat men in alle nationaal voe
lende en objectief denkendo leringen het
woord van Hindenburg heeft begroet en liet
blad is van ineening, dat minister-president
Braun in het geheel niet op de kern van dc
zaak is ingegaan. De Tag gelooft, dat dc
verklaring van den rijkspresident zoowel in
het binnen- als in het buitenland niet heeft
nagelaten indruk te maken. In dcnzclfden
geest schrijven de overige rcchtsche bladen
;«ls do Lokal Anzciger on do Deutscbo Zei
tung, de Deutsche Tageszeitung, en dc Bor
scn-Kurier. De bladen van links denken er
natuurlijk anders over. De sociaaldemocra
tische Vorwarts gelooft, dat de Pruisische
regcering de onderhandelingen met opzet
zoo lang vertraagd heeft om den rijkspresi
dent in het ongelijk te stellen, aangezien
deze zijn bezoek liceft afgezegd zonder het
antwoord van do Stahlhelm op den brief
van den Pruisischen minister-president af
te wachten. Do Vossische Zeitung is van
meening, dat het verbod van do Stahlhelm
in het Rijnland en in Westfalcn misschien
reeds opgeheven zou ziju, wanneer het ka
binet van den rijkspresident niet zoq'n haast
met de publicatie van den blief van Von
Hindenburg zou hebben gehad. Het Berli
ner Tacfeblatt schrijft, dat het thans de taak
van den rijkskanselier is om als bemidde
laar de Verwachtingen op een spoedige bij-
legging van het conflict le vervullen.
Berlijn, 1G Juli. (H. X.) Ilct Bcrlijnsche
orgaan van clo centrumpartij Gormania
schrijft over liet conflict tusscken den rijks
president en Pruisen o.a.: „Sinds gisteren
doen de rechtschc kringen weer vertwij
felde jiugingen een wig te drijven in de
Pruisische egeeringsverhoudingen, waar
bij zij van politieke middelen gebruik ma
ken, die niet bepaald nobel zijn to noemen.
Wij zouden in ieder geval vermeden willen
zien, dat de rijkspresident juist op dit oogen
Mik in deze politicko intriges wordt be
trokken. Wij wef.cn wat wij allen aan hem
ie danken hebben.
Wij zijn geen vrienden v an dc Stahlhelm,
wij zijn over het algemeen geen vrienden
van het verbondwozon, maar wij zijn van
ineening dat hol oogenblik van de bovrij-
ding van het Rijnland wel het allerminst
geschikt is de wereld te toonen hoever het
met de nationale verbrokkeling van Duitsch
land reeds is gekomen."
Dank der ontbonden Stahlhelm-
groepen aan president Von Kin
denburg.
Aken, 1G Juli. (Y.D.) Dc leiding der ont
bonden Slahlhelmgroepcn heeft namens de
nationale fiontsoldatcnbcweging in het
Rijnland eon telegram gezonden aan rijks-
presiclcnt Von Hindenburg, waarin den pre-
Mdcnt dank wordt gezegd voor dc door
hem bewezen trouw aan do frontsoldaten.
Het telegram verzekert» dat talrijke Duit-
sche mannen ook builen de rijen der af
zenders achter den president staan in diens
strijd tegen een rcgecring, dio niet onder
heerschappij van politieke partijen staat,
terwijl het voornemen to kennen wordt ge
geven te Mainz tijdens het bezoek van Von
Mindenburg uiting aan deze danbaarheid
ie geven.
STAATSGREEP IN HONGARIJE
AANSTAANDE
Italiaansche medewerking.
Parijs,, 10 Juli. (II.N.) Ondanks alle
démenti's geeft lieden de Quotidien oen be
richt uit Boedapest, dat. in Hongarije oen
monarchistische Putsch voor de deur staat.
Behalve de Italiaansche minister van finan
ciën Volpi bevinden zich nog andere afge
zanten van Mussolini in Boedapest, die met
..hoonende" openhartigheid met de Bethlen-
regeering over de organisatie van den
Putsch onderhandelen. Dat het fascisme
in Hongarije veld wint. is volgens de
Quotidien niet meer te loochenen.
NOODLOTTIGE AUTO-BOTSING IN
MAROKKO.
Parijs. 16 Juli (V.D.). In de nabijheid
van Rabat in Marokko bad gisteren een
ernstig auto-ongeluk plaats. NA eon h >t-
•mig niet een andere auto stortte een
vrachtauto, waarop verscheidene parochi
anen hadden plaats gevonden, in een af
grond. Zes huuuèr werden gedood- en
twaalf zwaar gewond
Wat het onderzoek der zaak
heeft opgeleverd
Na dc landing van de ballon „Neerlandia" te Reddinghause (Hcssen-Nassau) op
Woensdag 9 Juli j.l.
Braun wil met den Stahlhelm
onderhandelen
In een Dinsdag gehouden persconferen
tie werden door den Pruisischen premier de
jongste voorvallen uiteengezet.
In het verloop der conferentie deed
Braun ook voorlezing van het schrijven,
door den Pruisischen minister van binnen-
landsche zaken aan het Stahlhelm-bestuur
gericht. Bij bedoeld schrijven was een vcr-
klaijng ter onderteekening gevoegd, waar
bij Stahlhelm zou verklaren:
1. NTiet meer te zullen betwisten, dat het
verbod dor organisatie op een juridische
basis berust.
2. Voortaan gcenerlei militaire oefenin
gen meer te zullen houden.
3. Aan het hoofd der organisatie perso
nen te' zullen plaatsen, die zich strikt aan
deze stelregelen zouden houden.
Gisteravond is liet antwoord van de lei
ders van den Stahlhelm aan den Pruisi
schen minister-president binnen gekomen,
waarin het bestuur mededeelt, dat het niet
in staat is de hun voorgelegde verklaring
woordelijk te onderlcekonen. Vooral kan
het punt 1 niot toegeven. Ten aanzien van
punt 2 houdi. het bestuur zich aan zijn
vroegere verklaringen, waarin het reeds
beloofd heeft zich van alle militaire oef*»
ningen te onthouden.
Volgens den Amt lichen Preussischen
Pressedicnst maakt de conciliante vorm
van het antwoord het der Pruissische re-
gecring mogelijk met den Stahlhelm te
onderhandelen over de in bovengenoemd
schrijven gestelde voorwaarden.
Naar gemeld wordt, zal tusschen een
vertegenwoordiger van het Pruisische mi
nisterie \an binnenlandsche zaken en een
vertegenwoordiger van den Stahlhelm een
bespreking plaats hebben over de ophot-
ing van het verbod voor Rijnland en West-
falen.
Men is algemeen van meening. dat dc
Pruisische regpcring toch bereid zal blij
ven het verbod op korten termijn op te
heffen. Indien het verboet wordt opgehe
ven, zal niets meer den rijkspresident in
den weg 6taun zijn voorgenomen reis naar
liet Rijnland te maken.
Het verbod van de Stahl
helm opgeheven.
Berlijn, 1G Juli. (Y.D.) De offtcieele
Pruisische persdienst deelt mede: In den
loop vnn don lGon Juli hoeft in het Pruisi
sche ministerie een langdurige bosprekng
plaats gehad met dc gevolmacbtgde \crte-
gcnwooMigers van de Bomisleiders van de
Stahlhelm en frontpartij. Hierbij werd door
den Pruisischen minister van binnenland
sche zaken opnieuw uiteengezet, dat ge-
w ons chic wedei toelating \an de Stahlhelm
in de provincies Rijnland en Wcstfalon af
hankelijk is \nn e.'ii ondubbelzinnige ver
klaring a n de Boil cl M ciders. die beloven
moeten in de'ioékomst geen verzet tegen
de wetten te plegen.
In de avonduren 16 bij het ministerie van
buiterilandsche een dergelijke verklaring
van de Stahlliélrn!ciders Soite en Dtister-
berg ontvangen. De minister antwoordde
hierop, dat er nu geen bezwaar meer be
slaat tegen nieuwe toelating van de Stahl
helm in genoemde provincies.
schcn ambassadeur tc Parijs overhandigde
antwoord op het memorandum van Briand
iu Franschc diplomatieke kringen over het
geheel geen slechten indruk hebben ge
maakt. In het bizonder is men voldaan over
den toon der nota cu wordt geconstateerd,
dat zekere daarin vervatte moeilijkheden
reeds te voren bekend waren en daarom
verwacht konden wordon
In het bizonder wordt op dat deel van
het antwoord gereageerd, waarin de garan
tie- cn minderheidsvraagstukken Worden
behandeld.
Woensdag te Londen
geopend
Londen, 16 Juli. (V.D.) In het Ilooger-
huis werd hedenmorgen de 2de conferen
tie van do Interparlementaire Unie geo
pend. Aan deze conferentie nemon verte
genwoordigers van 32 landen en vertegen
woordigers van don Volkenbond en het
Internationaal Arbeidsbureau niet Albert
Thomas deel.
Na do openingsredo van den leider dor
Fransche delegatie en van den president
der conferentie hertog von Sutherland,
heeft ïle Engol6cho minister van buiten-
lan dschc zaken Henderson namens de En-
gelscho regeering de deelnemers der confe
rentie welkom gfhectcn. Henderson wees
op de ontwikkeling van de vredosgedachte
en van do internationale betrekkingen ge
durende do laatste 25 jaar. De politiek der
Interparlementaire Unie is de politiek van
Engeland geworden. Zoo is ook do politiek
van alle andere rage e ring on en van alle
volken. In do groote internationale vraag
stukken, waarmede de conferentie zich zal
bezighouden, als internationale arbitrage,
veiligheid, bescherming der minderheden,
Kelloggpact. zijn vorderingen gemaakt
Doch groote moeilijkheden blijven nog te
overwinnen. Dc ontwapening zal de hoek
steen voor de aanvaarding van het Kel
loggpact zijn. De politiek der- „splendid
isolation" is voorbij. Geen enkele natie kan
thans nog alleen staan.
Bazel, 15 Juli (V.D.) Dc in het Gotthardt
gebied neergestorte Italiaansche vlieger
heeft tegenover Zwitsorscho autoriteiten
verklaard, dat hij niet Bassanesi, maar Gio
vanni Bassanci hcot. Hij ontkende beslist
dezelfde vlieger te zijn, dio Vrijdagmorgen
j.l. boven Milaan pamfletten heeft uitge
worpen.
liet onderzoek, te Bellinzona cn te Lodri-
no ingesteld, liceft uitgewezen, dat. talrijke
pakketten aan boord van het vliegtuig zijn
genomen. Do weide, waarop de tusschcnlan-
ding heeft plaats gehad, is het eigendom
van Marlignoli, een bekend socialist Ook
werden in het vliegtuig cn te Lodrino tal
rijke exompluren van dezelfde pamfletten
gevonden, dio ook boven Milaan zijn uitge
strooid.
I Bern, 15 Juli. Do polilioeommissaris van
Tessino heeft heden aan den minister van
Justitie verslag uitgbracht over do resul
taten, die het onderzoek naar liet geval-
Bassonesi tot nog too heeft opgeleverd.
Volgens deze gogevens betwist Bassanesi
verschillende bowezen feiten, maar het
staat \ast, dat hij de proclamaties boven
Milaan heeft uitgeworpen. Niet opgehelderd
is dc rol, dio do vroegere cignaar van het
vliegtuig gespeeld heeft ten aanzien van
de voorbereiding en de uitvoering van de
vlucht. Tijdens den tocht hoven Milaan
was hij niet aan boord van liet vliegtuig.
Ilij is op dit oogenblik van Bellinzona ver-
üokken, vermoedelijk direct naar Parijs,
want Zondag heeft hij van duar uit naai
den toestand van Bassanesi geïnformeerd.
Evenmin is do voorbereiding cn lading der
proclamaties te Lodrino opgehelderd, Juri
disch is vastgesteld, dat do \lieger de bc
palingen van het verdrag van 1920 voor het
luchtverkeer overtreden heeft cn daarom
strafbaar is.
Een stap van de Italiaansche
regeering.
Bazel, 16 Juli. (V.D.) Uit Bern wordt
gemeld, dat do Italiaansche regeering den
Zwitserschen gezant te Rome een nota heeft
overhandigd, waarin in scherpe bewoordin
gen geprotesteerd wordt tegen het feit, dat
cle vlieger Basanci yi het kanton Tessmo
gelegenheid heeft kunnen vinden op te stij
gen en door gebrek aan waakzaamheid der
Zwitsersche politie zijn anti-fascistische
propagandavlueht heeft kunnen maken.
Du Libera Stampa, een der Zwitsersche
dagbladen, die in Tessino verschijnen, publi
ceert do raododeeling, dat Italiaansche ge
heime agenten uit- Rome in Tessino zijn
aangekomen om op eigen hand op Zwit-
sersch gebied oen onderzoek naar het ge-
val-Basanei in te stollen. Van de zijde van
do bondsregecring wordt medegedeeld, dat
togen een dergelijk onderzoek niets kan
worden gedaan, zoolang de agenten geen
politioke handelingen plegen.
DUITSCHLANDS ANTWOORD
Genoegdoening te Parijs.
P iriis, 15 Juli (V.D.) Naar wij verne
men, zou het hedenmiddag door den Duit-
GODSDIENSTIGE TEGENSTELLINGEN
IN BRITSCH-INDIË.
Botsingen in Bengalen.
Londen, 16 Juli. (V.D.) De ernstige
onlusten tusschen Hindoes en Mohamme
danen in liet Oosten van Bengalon duren
nog voort. In drie dagen tijds zijn in totaal
11 personen godood. De Mohammedanen
zijn in de meerderheid, zoodat op sommige
plaatsen vole Hindoes zijn gevlucht. Te
Mangazia zou een Hindoe-familie door
Mohammedanen zijn vermoord, waarna de
lijken werden verbrand. De politie doet
vergecfsche moeite om de orde tc horstel
len. waarbij zij ecnige malen zelf werd aan
gevallen Vier personen werden door de
kogels d'er politie gedood, 53 personen wer
den gearresteerd. Er wordt militaire ver
sterking naar het gebied der onlusten ge
zonden. In totaal zijn 12 dorpen hij de on
lusten betrokken.
DE MIJNRAMP IN SILEZIë
Wederom vijf dooden geborgen
N euro de. 15 Juli. (V.D.). Tot heden
avond 11 uur was men er in geslaagd op
nieuw vijf dooden to bergen. De communis
ten hebben heden door verspreiding van
vlugschriften gepoogd propaganda le ma
ken, waarin zij echter weinig succes had
den. Pogingen om vergaderingen te hou-
don, gelukten hun evenmin, daar hun ge
weigerd werd zalen ter beschikking -te stcl-
j len.
i
DE CONFERENTIE
OM DE RONDE TAFEL.
Een Indisch protest.
Bombay, 15 Juli. De voorzitter van de
West-Indische liberale associatie heeft aan
Macdonald, Wcdg-wood Bonn cn den
onder-koning geseind om bun mede to
doelen, dat de associatie met bezorgdke.d
kennis genomen hoeft van het verzoek om
vertegenwoordigers der drie Britsche par
tijen op te nemen in do conferentie oni de
londo tafel, vooral omdat de vooraan-
staunde conservatieve cn liberale leidevs
zich hebben uitgesproken togen cle Indi
sche eischcn.
EEN VLOEDGOLF.
Talrijke slachtoffers.
Rome. 16 Juli. In du budplaats Mon-
talto di Castro (s gisteren plotsoling een
vloedgolf op hef strand geslagen, waardóór
talrijke personen in zee werden gesleurd
cn verdronken zijn. Tot nu toe liceft men
zeven lijken geborgen, (tibl.)
VIER PERSONEN DOOR DEN BLIKSEM
GEDOOD.
Boedapest. 15 Juli (V.D.j. In con
boerenhofstede in dc nabijheid van Grosz-
Kezkemct is dc bliksem ingeslagen in een
dorschmachino, waaraan 21 personen aan
het werk waren; vier personen werden ge
dood; zeven zwaar en de overigen licht ge
wond.
DE VLUCHT VAN DE „POINT
DTNTERROGATION".
Costes en Bellonte zijn gereed
voor hun Oceaan vlucht.
Par ij s, 16 Juli. Heden zijn de laatste toe
bereidselen getroffen voor do tocht over don
Atlantischen Oceaan van den „Point d'ln-
terrog .lian'' het vliegtuig, dat door Fran
cois Coty aan Costes is aangeboden. Vanaf
Zaterdag zullen Costes en Bollonio gereed
zijn om te vertrokken en zal do start alleen
afhangen van de noodzakelijke gunstige
weersomstandigheden.
AUTO MET BRANDWEERLIEDEN
VERONGELUKT.
Praag, 15 Juli. Een vrachtauto, dio
met 22 brandweerlieden van een feest tc
Boheemsch Rybna terugkeerde, raakte Bi
een bocht van don weg aan liet slingeren,
reed door een brugleuning en stortto, na
omgeslagen te zijn. van een hoogte van 9
meter in een beek. Zeventien der inzitten
den werden zwaar gewond; twee ervan
zijn inmiddels overleden.
Dc bestuurder, die ongcoeerd was ge
bleven. ploegde in het huis zijner oude.s
zelfmoord.
In den kampong Tangkê zijn
■10 a 50 Chineeschc en
inlandsche woningen
afgebrand
Batavia, 15 Juli. (Aneta). De stad is
gisuravond wederom door een feilen brand
geteisterd. De brand wooddo ditmaal in
het kampong-complex Tanglcé, hetwelk zich
uitstrekt tusschen den Jacatra-wog cn dc
Glodok-gevangcnis. Toen de brandweer op
het terrein arriveerde bleek het complex,
dat meercndeels werd ingenomen door uil
hilik opgetrokken huizen, reeds in oen vlam
menzee te zijn herschapen. Door 't natspui-
ten van de omliggende perceelen slaagde
men or in den brand te localiseeron. Toch
zijn er nog tusschen de 10 en 50 woningen
afgebrand, bewoond door inlanders cn
Chincczcn. Het aantal dakloozen loopt in
dc honderden. Dc omvang van de geleden
schade, alsmede de oorzaak van den brand
zijn onbekend. Dc brandweer was eerst te
gen elf uur gereed met het na-blusschings*
werk. Dc gloed was zichbaar binnen een
radius van ruim 10 kilometer. Een gewel
dige menschcnmassa bewoog zich rondom
hot terrein van den brand.
Batavia, 15 Juli. (Aneta). Omtrent den
brand in kampong Tangké is nader he
kend geworden, dat een complex woningen
over een oppervlakto van circa 4000 vier
kante md|er totaal is uitgebrand. De hrand
was te wijten aan opzet en werd veroor
zaakt «Ioor oen Chincczcn houtzager, die na
een ruzie met eenige kameraden nataglap
werd on brandstichtte. De man rende ver
volgens dc .kampong in en liep binnen in
een Chinccsche toko, wnur hl] alles kort cn
klein sloeg. Dc brandstichter, die bereids
werd gearresteerd, heeft volmondig bekend.
Oorzakendaders en
slachtoffers
„Do Planter" geeft oen volledig overzicht
van alle aanslagen over 1929.
In totaal hadden ei* in 1929 in de gewes
ten S.O.lv. en Atjelj 73 aanslagen en bedrei
gingen plaats op assistenten cn beheerders.
Van deze 73 gevallen werden er 5 bedre
ven op beheerders en dus 63 op assisten
ten. waaronder 2 moorden (t op beheerder
en 1 op assistent, terwijl een moord op een
assistentenvrouw te betreuren viel.
Van do aanvallen haddon voorts 4 geval
len directe ernstige verwondingen tot ge
volg, 29 gevallen waren van minder ern-
stigen aard en de rest, of 39 gevallen vie
len onder do min of meer brutale bedrei
gingen te rekoncn. In twee gevallen werd
een aanfilagpoglng door het trekken van
een revolver beuindigd, terwijl één geval
ernstige 6.ibotuge betrof (balkjes gelegd op
den weg, dien de assistent met zijn raotor-i
fiets zou passeeren).
Gaan we do aanleiding of de oorzakori
der gevallen ua, dan vinden we In I geval
len de klap of hardhandig optreden; in it
gevallen on tactvol optreden, maar in ver
reweg de meeste bedrelgingsgevallcn, n.l.
38 feiten, als oorzaak een ongemotiveerd
brutaal optreden, lijdelijk verzot of luiheid
van don koelie, terwijl 10 gevallen voort
vloeiden uit loon-, werk- en reengage-
mcntskwestio on dc rest onder do onvor-
kaarbaren redenen te rubriceeron zou zijn.
Reeds dadelijk valt het op. dat een groot
deel van de aangevallenen of bedreigden
tot de jongere assistenten behoort, n.l. 41
assistenten mot een diensttijd van 3 Jaren
cn korter' terwijl do verhoudingen m.b.t.
de oudere assistenten waren. 10 met een
diensttijd van 4 tot 0 jaren en IS van lan
goren diensttijd.
Bij 51 gevallen behoorden dc aanvallen
of bedreigers eveneens tot de nog geen t
jaren hier in de cultures werkzaam zijndt
koelies.
Voor het oveigrootste deel waren de aan
vallers of bedreigevs van Javaanschen
landaard (in 57 gevallen). Dit is wel merk
waardig. omdat de Javaan (althans deze,
afkomstig uit Zuid-Midden-Java) van na
ture niet opstandig of brutaal is. Het zou
wellicht niet ondienstig zijn wanneer de
Arbeidsinspectie eens een rubriceering kon
bewerkstelligen van de aanvallers naar do
treken van afkomst (Districtsgewijzc).
Ten aanzien van de overige gevallen be
hoorden de aanvallers tot. de volgende
landaarden: 1 Madoerees. 5 Soundancczen,
en 10 Chineczei'
