FIRMA DUIM BURGER
gUOTHMlMm
DE EEMLANDEö
Zaterdag 16Augustus 1930 Uitgave: VALKKOFF&Co.
Bureau: Arnhemschepoortwal 2a
29e Jaargang No. 41
ARNHEMSCHE WEG 26
DAMES MODEZAAK
HOOFDLETTERS
Buitenlandsch Overzie!;!
fortmann en
hehenkamp
haardfautsuils,
damesfauteuils,
1
Restaurant
Lunch
Zware brand te Aarhus
De Afridi's nog steeds
in actie
Zal Afghanistan hun steun
verleenen
Wervelstorm teistert
-Japan opnieuw
Een twintigtal personen
verdronken
Ernstige treinramp
in Roemenië
Verscheidene dooden en
zwaar gewonden
Tsinanfoe van de lucht
uit gebombardeerd
De consulaire overheden
protesteeren
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand 0.75. per
weck (met gratis verzekering tcgeD ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-» Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47*10 TELEFOON INTERG 513
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN van 1—4 regels f 1.05 met Inbegrip van een bewijsnummer,
elke regel meer f0.25. Lle/d&dlghelda-ndvertentlün voorde
helft van den prijs. Kleine Advertentlën „KEITJES" bij vooruitbetaling 1—5 regels
50 cent, elk* regel meer 10 cent, driemaal plaatsen J Lr- BewUsnummer f 0.05
REUZE UITVERKOOP
door
H. G. CANNEGIETER.
Er openbaren zich soms schijnbaar onbe-
teekenende gewoonten, welke echter voor
den opmerkzamen toeschouwer tot een sym
bool worden. Spelling on schrijfwijze bijv.
ontstaan niet door het toeval. De oude spel
ling, zooals wij die nog in antieke Staten
bijbels aantreffen, kenschetst met haar
overdaad aan overbodige medeklinkers de
omslachtigheid van een verleden, waarin de
menschen den tijd hadden. De nieuwe spel
ling daarentegen illustreert onzen prakti-
schen, op doelmatigheid afgenchtcn moder
nen tijd.
Een gebruik, dat allengs in zwang komt,
is de afschaffing van hoofdletters. Jonge
typografen, die op een artistiek uiterlijk
van hun drukwerk gesteld zijn, laten alles
wat uitsteekt of inspringt weg. De letter
wordt hun een steen, gevoegd in een water
pas gemetselcten. muur. Eigennamen schrij
ven zij evenals de beginwoorden der zin
nen, met kleine letters.
Er zijn onder de. aan traditie gehechte
menschen, die zich aan deze mode ergeren.
Zij lezen er gebrek aan eerbied in. De jon
geren willen, aldus klagen ze, in onzen tijd
geen meerderen erkennen. Ze maken alles
gelijk. Geen God, geen meesters. Het is de
leus van de- democratie, de leus van de
revolutie.
Al schuilt er overdrijving in een derge
lijke klacht, toch valt er in onzen tijd in
derdaad een streven naar nivelleering op te
merken en het i6 volstrekt niet onmogelijk,
dat dit streven zich in de hoofdlctterlooze
mode onbewust symboliseert. De kunst ziet
de schoonheid niet langer voornamelijk in
het détail, maar in het massale. De grootc
vlakken, de breede lijnen, dc ruwe omtrek
ken moeten het doen.
De middeleeuwsche monnik versierde zijn
hoofdletter met kleuren en goud; de school
meester uit de achttiende eeuw vlocht er
zijn krullen en tirelantijnen omheen. Mar
de moderne typograaf kent geen hoofdletter
meer.
Die hoofdlettor was de bisschop, dó keizer,
de prin6, de heer van de grachten, de bur
gemeester van 't dorp, de jonker van het
kasteel. Buiten die kleurige, gouden, om
krulde hoofdletters was de wereld grauw:
poorters, hoeren, werklieden, ze hadden
slechts beteekenis inzooverre zo de enkele
uitblinkers door hun arbeid in stand hiel
den.
Thans zijn die kleurige, gouden, omkrul
de hoofdletters uit den tekst der samen
leving verdwenen. De wereld is vaal en
eentonig geworden. Aldus lijkt liet althans
den lofredenaars van het verleden toe.
Maar is omgekeerd niet juist onze tijd dc
tijd van de hoofdletters?-Wederom ergeren
behoudzuchtige lieden zich aan de nieuwe
mode. De kolommen der kranten staan vol
met voor hen onbegrijpelijke initialen; men
spreekt van de A.N.W.B., van de V.V.R.O
van de S.D.A.P., van de E.N.K.A.
Jeugdverecnigingen, handelsvennootschap
pen, politieke partijen, sportclubs, vakbon
den, liefdadigheidsinstellingen, alles
duidt zich met een paar hoofdletters aan.
Men moet maar weten, wat deze hicrogly-
phen beteekenen!
Dus: de hoofdletters zijn er nog wèl! Al
leen ze zijn van dc eigennamen naar dc
namen der gemeenschapsorgancn ver
plaatst. En ook deze verplaatsing is weer
een symbool van den tijdgeest. Dc enkeling
heeft zijn buitengewone beteekenis verlo
ren; de collectiviteit heeft zijn taak over
genomen. Het onpersoonlijke is persoonlijk
geworden. Vroeger had men gewichtige
menschen, thans heeft men gewichtige
lichamen.
Machtig is niet meer de vorst, maar de
natie; niet meer de koopman, maar de
naamlooze vennootschap; niet meer de
kunstenaar, maar de fabriek. De boer is
opgegaan in de coöperatie; de werkman in
hot bedrijf; dc wisselaar in dc bank. Namen,
die thans de wereld behcerschen, herinne
ren niet langer aan een bepaalde familie;
met de hoofdlettor, waarmee men vroeger
den baron en den graaf aanduidde, schrijft
men thans de onpersoonlijke grootmachten
Olie, Rubber, Kunstzijde, Staal.
Gelijk inieen kaleidoskoop de kleuren de
zelfde blijven en alleen door het schudden
van plaats verwisselen, bestendigen zich in
de samenleving der menschen dc verschil
len tus6chen het gewone en het buitenge
wone. Genivelleerd is dc wereld geenszins;
er is than6, evengoed als voorheen, een
hoog en een laag, een fonkeling en een
dofheid, maar het doosje met,'letters is door
elkander geschud on de kleurige, gouden,
gekrulde kapitalen zijn als locomotieven
geplaatst voor een anderen trein.
(Nadruk verboden).
Engelands rol in het conflict
lusschen Turken en Koerden.
Pogingen om het geschil te loca-
seeren.
In één onzer vorige overzichten is reeds
medegedeeld, dat Engeland door zekere krin
gen ervan wordt beschuldigd dc hand te
hebben gehad in het geschil, dat tusschcn
Perzië en Turkije is gerezen in verband met
den opstand der Koerden. Ook is zelfs reeds
in de buitenlandsche pers bericht, dat En
geland in verband met de moeilijkheden
lusschen Teheran en Angora een protest-
nota aan Turkije heeft gestuurd. Dit wordt
van Britsche zijde thans ontkend. Ook mon
delinge vertoogen van welken aard ook zijn
achterwege gelaten. Het. Turksche gezant
schap te Londen heeft een nadrukkelijke ver
klaring te dezer zake afgelegd. Dat de diplo
matieke vertegenwoordigers van verschillen
de belanghebbende mogendheden ter plaat
se inlichtingen hebben ingewonnen over de
bedoelingen der Turksche regeering, is de
natuurlijksche zaak ter wereld en de dé
menti's hebben hierop dan ook geen betrek'
king..
In Engelsche officiecue kringen wordt ver
klaard, dat in de Duitsche pers de bewering
ingang heeft gevonden, dat Engeland bij
den opstand der Koerden de hand in het
spel heeft en dat de bekende kolonel La-
wronce zich bevindt in het gebied, waar dc
•onrust het duidelijkst aan den dag treedt.
De Londensehe correspondent der D.A.Z. is
van officieele Britsche zijde gemachtigd ook
de juistheid van dit bericht te ontkennen. Ko
lonel Lawrence, die tijdens den wereldoor
log de Arabieren opstookte en daarna onder
den naam Shaw als gemeen soldaat bij de
luchtmacht in Iridic diende, moet zich in
Engeland bevinden; sinds geruimen tijd
meet hij een positie bekleeden bij het vlieg-
depot in Plymouth. Lawrence heeft al meer
dan een paar jaar geleden den dienst in
Indië verlaten en dit is geschied, naar het
schijnt, om te voorkomen, dat verkeerde op
vattingen te zijnen aanzien post vatton.
Maar ook overigens laten de Engelschen
uitkomen, dat zij bij onlusten in het nabije
Oosten heelemaal geen belang hebben, om
dat Engeland zich toch reeds voor een ein
deloos aantal moeilijkheden ziet geplaatst.
Het hoeft integendeel dc Koerden,, die in
Irak wonen, met ècnstrafexpeditie bom
bardement uit de lucht bedreigd, wan
neer zij op welke wijze ook aan do onlusten
mochten deelnemen. Engeland zoo wordt
te Londen betoogd is er veel meer aan
gelegen het geschil te localisccren.
Het Turksche démenti, volgens hetwelk de
betrekkingen tusschcn Turkije en Perzië
geen oorlogszuchtig, maar veeleer een
vriendschappelijk krakter dragen, wordt te
Londen niet als een loochening der grens
overschrijding zelf beschouwd. Hieraan
wordt niet meer getwijfeld. De Turksche te
genspraak wordt in de Engelsche hoofdstad
aldus uitgelegd, dat Turkije alleen maar te
kennen wil geven, dat haar maatregelen
niet gericht zijn tegen de Perzische regee
ring of het Perzische leger, maar alleen te
gen ongeregelde troepen van Koerden, waar
tegenover Perzië in militair opzicht blijk
baar machteloos staat. Vandaar dat in En
gelsche kringen de neiging bestaat het con
flict niet al te ernstig op te vatten.
Aan den anderen kant acht men het wel
wenschelijk, dat de Volkenbond dezen of
genen maatregel neemt, indien Perzic offi
cieel een beroep mocht doen op deze instel
ling. Tot dusver is dit nog niet gebeurd en
men neemt ook vrij algemeen aan, dat Per
zië er niet al te veel voor voelt dat te doen.
Toen ongeveer tweo maanden geleden aan
de PerzischRussische grens een soortge
lijk incident plaats vond Russische troe
pen sleepten soldaten van het Perzische le
ger over de grens, van wie één zelfs op Rus
sisch gebied in de „gevangenschap" gestor
ven moet zijnheeft Perzië er ook van af
gezien den Volkenbond in de zaak te men
gen.
Inderdaad lijkt het, dat de Engelschen al
hun best doen in dit conflict niet betrok
ken te worden. Vermoedelijk zullen de
Engelschen er genoegen mee nemen, wan
neer de Turken verzekeren, dat zij het Per
zische grondgebied onverwijld zullen ver
laten, zoodra de opstand der Koerden is
onderdrukt. Men ziet ook hier weer liet
streven der groote mogendheden aan den
dag treden om een conflict niet „rijp" voor
den Volkenbond te laten vvordep, teneinde
het. gezag van dit instituut niet noodeloos
Dp de proef te stellen.
WIE WAS DE SCHOONSTE?
Hevigen strijd na een schoon-
heidsconcoars.
Parijs, 15 Aug. (II.N.) Te Madrid is het
na de verkiezing van een schoonheidsko
ningin tot een hevieen strijd tusschcn de
moeders van de niet bekroonde schoonhe
den gekomen. De politie had de grootste
moeite om de verbitterde moeders tot be
daren te brengen. Waarschijnlijk zal deze
verkiezing, afgezien van de bekrabde ge
zichten, talrijke processen wegens beleedi-
ging tengevolge hebben.
langestraat 63 - - tel. 8£
verstelbare rookstellen.
24.-, 28.-, 32.-
(soaossooosoüosoooosaoasssossso
is
IS
0
<3
Huize ,,de Stichtsclie Heuvel"
Amers/oortsche Berg
Tel. 1290 Tel. 1290
DIMANCHE 17 AOUT 1930
Hors d'Oeuvrc rarii .1 laiscn
Casserole d Vlndiennc
Medaillon de Boeuj
Mar Aland dc Vins
Haricots u l'Anglaisc
Pommes Cai'.lou
Selection dc Fromagcs
Corbcillc de Saiscn
Luncli Thi-Diner. Concert.
Soirée dansante
„TH li MOUNT MINST HELLS'
Grands el Pclus Salons pour Diners, fêtes
Noces et receptions
Londen. 14 Augustus Omtrent de ge
vechten met de Noord-Westelijke stammen
in de buurt van Pesjnwar ontbreken nog
nauvvkeurigo berichten Volgens telegram
men uit Britsche bron Irok liet grootste
deel der Afridis om Pesjawar af; de an
dere grensslammcn belegeren echter nog
steeds de stad
Naar verder van Engelsche zijde gemeld
wrodt, zouden de Afghaanschö gronsstarn
men van koning Nadir Khan van Afgha
nistan bevel ontvangen hebben de Indische
bergstammen in hun strijd tegen do Brit
sche heerschappij te steunen.
Londen, 15 Aug. (V.D.) Volgens de laat
ste berichten van de Noord-Westelijke
grens van Indië verminderen do aanvallen
der Afridi's cn trekken de groepen zich
terug in de richting van de Afghaansche
grens. Een Britsch vliegtuig eskader is
gisteren, op weg naar Risalpoer, te Lahore,
waar zich het hoofdkwartier der Britsche
luchtstrijdkrachten voor de Noord-Weste
lijke provincies Levindt, geland. Daardoor
is thans drie vierde deel der Britsche
luchtstrijdkrachten in Indië geconcentreerd
aan de Noord-Westgrens Ook een sterke
afdeeling cavallerie, een brigade infanterie
en een trein pantserauto's is op weg naar
de Noord-Westelijke grens.
Groote schade aan:
gericht
Kopenhagen, 15 Aug. (V.D.). Heden
morgen te half vier is in het havenkwartier
van Aarhus een zware brand uitgebroken,
welke zich in een oogwenk tot verschillende
pakhuizen heeft uitgebreid. Dc storm blies
een ware vonkenregen over dc omliggende
stadsddeelen; met veel moeite gelukte bet
dc brandweer, welke met veel materiaal
werkte, verdere uitbreiding van den brand
te voorkomen. Grootc voorraden graan zijn
verbrand. De schade bedraagt meer dan een
millioen kronen.
DE STOMME VAN PORTICI.
Geen lid der Belgische ko
ninklijke familie zal do op
voering bijwonen.
De Brusselsche coi respondent der N.R.Ct.
meldt:
Met do wederopvoering van La Muette
de Portici op 25 dezer precies honderd jaar
na het uitbreken van do eerste revolution-
naire relletjes te Brussel, had de directie
van den Muntschouwburg uiting gegevm
aan den wensch, dat do koninklijke familie
deze voorstelling met haar tegenwoordig
heid zou opluisteren. Het hof blijkt echter
officieus to hebben laten wetch, dat de ko
ning, de koningin, en de prinsen dien dag
niet in de gelegenheid zullen zijn een
voorstelling in den Muntschouwburg bij te
■wonen.
PROTESTSTAKING VAN ARABIEREN
IN PALESTINA.
Londen, 15 Aug. (H.N.) Uit Jeruzalem
wordt bericht, dat de Arabische bevolking
besloten heeft tot een algemeene staking op
23 Aug., daar het doodvonnis, dat tegen
een Arabier wegens deelneming aan de on
lusten is uitgesproken, bekrachtigd werd.
WEER EEN SLACHTOFFER TE LüBECK.
Berlijn, 15 Aug. (V.D.) Volgens mede-
deeling van den gezondheidsdienst le Lü-
beck is opnieuw een zuigeling overleden,
waardoor het totale aantal slachtoffers van
het voedingspreparaat van Calmette tot 65
is gestegen.
T o k i o, 14 Aug. Opnieuw is het Zuiden
van Japan door een hevigen wervelstorm,
die een snelheid had van ruim 200 K.M.
per uur, geteisterd. Enkele stieken zijn ge
heel overstroomd.
Een aantal personen trachtte nog met
bekwamen spoed een dijk op to werpen,
om het water te kceren, maar twintig hun
ner werden door den vloed meegesleurd en
verdronken.
Do telefoon- cn telegraaflijnen zijn ver
broken, zoodat op het oogenblik nog geen
juiste berichten kunnen worden verstrekt
omtrent het aantal slachtoffers cn de aan
gerichte schade.
ZENDELINGEN IN CHINA IN
GEVAAR.
Londen, 15 Aug. (H.N.) Volgens een me-
dedeeling van een Amerikaansche missic-
vereeniging, bevinden zich in de stad
Kantsjou, die door de communisten is om
singeld, verscheidenè Europeeschc missiona
rissen, o.a. drie Engelschen, één Duitscher
en verscheidene vrouwelijke zendelingpn.
Bij de groote overstroomingen in het
Noord-Oosten van China moeten 3000 per
sonen om het leven zijn gekomen. Door de
overstroomingen zijn 23 steden getroffen.
BISSCHOP ALS DRANKSMOKKELAAR.
New York, 14 Aug. Bisschop Karei
Mrzena, van de Katholieke orthodoxe kerk
van Tsjecho-Slowakije, die enkele jaren ge
leden uit Praag is aangekomen, is schuldig
bevonden aan overtreding der drankbestrij-
dingswetten, door den Mis-vvijn te verkoo-
pon aan de dranksmokkelaars. Daar hij
één dollar per gallon ontving, verzekerde
de bisschop zich aldus een inkomen van
40.000 dollar 'sjaars.
ARRESTATIES IN NEW-DEHLL
Londen, 14 Aug. (V. D.) Volgens een
persbericht uit New-Delhi zijn aldaar 13
vrouwen, behoorende tot de eerste llin-
doefamilies, welke de beweging van
Gandhi als vrijwilligsters dienden, gear
resteerd. Bovendien zijn 59 paria's die post
ten voor draakgelegcnheden, gearresteerd.
OVERSTROOMINGSGEVAAR AAN
DE NOORDZEEKUST.
Hamburg, 14 Aug. (V. DHet heden
avond woedende onwedcr. dat met wolk-
breukachtigc regens gepaard gaat, heeft het
water in Elbe en Weser dermate opgedre
ven, dat men bij den volgenden vloed een
waterstand verwacht van ongeveer 2 M. bo
ven het normale peil, zoodat voor de Duit
sche Noordzeekust gevaar van overstroo
mingen geenszins denkbeeldig te achten is.
WEERBERICHT.
Hoogste barometerstand:
76S.5 te Boarritz.
Laagste barometerstand:
74-1.7 te Kopenhagen.
Verwachting:
Matige tot zwakke, W. tot
Z. W. wind, half tot zwaar
bewolkt, later wellicht weer
toenemende bewolking, wei
nig of geen regen, iets zach
ter.
Boekarest, 14 Aug. Vanmorgen had
op hot station Seceleanco op het spoorweg-
traject Constanza—Boekarest een ernstig
spoSTwegongeluk plaats. Tengevolgo van
oen vorkoorden wisselstand werden rle bei
de sneltreinen, die naar Seceleanco kwa
men, over hetzelfde spoor geleid, waardoor
een hevige botsing zestien slachtoffers ge-»
eischt: negen dooden en zeven gewonden.
Een locomotief en twee wagens werden
ernstig beschadigd. Hulptreinen met arbei
ders zijn van hier vertrokken om de spoor-i
baan vrij te maken.
S j a n g h a i, 14 Aug. Vliegtuigen van het
nationaJisten-lcger bombardeerden heden
ochtend Tsinanfoe. De overgave dezer stad
moet nog maar een kwestie van dagen zijn.
Bij het bombardement werden twintig per
sonen gedood en ettelijke gewond.
De consulaire autoriteiten hebben tegen
deze herhaalde bombardementen verzet aan
geteekend, omdat daardoor het leven der
buitenlanders en hun eigendommen worden
bedreigd.
De Nanking-troepen voor
Tsinanfoe.
Londen, 15 Aug. (V.D.) aVn Japansche
zijde wordt bevestigd, dat het zoo goed als
zeker zou zijn, dat de Nanking-troepen bin
nen weinige dagen Tsinanfoe zullen bezet
ten.
Do opmarsch der communisten.
De communisten, die thans Hankau, bet
industrieele en handelscentrum van Mid
den-China en van het Jangtse-gebied in
handen hebben, hebben aangekondigd, bin
nen twee dagen de beide andere belang
rijke handelssteden Woesjang en Ilanjang
te zullen bezetten.
DE INVOER VAN DEENSCH VEE IN
DUITSCHLAND.
Besprekingen te Berlijn.
Kopenhagen, 15 Aug. (V.D.) Het DeeJi-
sche ministerie van buitenlandsche zaken
deelt mede, dat bet Deensche gezantschap te
Berlijn gisteren van de Duitsche regeering
de mededeeling heeft ontvangen, dat d ize
er voor te vinden is, dat tusschcn Deen
sche en Duitsche deskundicren onderhande
lingen zullen plaat6 vinden over de kwes
tie van de beperking van den invoer van
Deensch vee in Duitschland.
